A12 (Nederland)

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
A12
Begin Den Haag
Einde Beek (grens Duitsland)
Lengte 136,818[1] km
Lijst van Nederlandse autosnelwegen
Route

→ Den Haag / Wassenaar

Centraal Station

2 Den Haag-Centrum

3 Den Haag-Bezuidenhout

4 Voorburg

Prins Clausplein → Amsterdam / Rotterdam

5 Nootdorp

6 Zoetermeer-Centrum

7 Zoetermeer

8 Bleiswijk

9 Zevenhuizen

10 Moordrecht

Gouwe → Rotterdam

Gouwe-aquaduct

11 Gouda

12 Reeuwijk

Bodegraven → Leiden

13 Nieuwerbrug

14 Woerden

14a Harmelen

15 De Meern

Oudenrijn → Amsterdam / Den Bosch

16 Nieuwegein

Galecopperbrug

17 Utrecht-Kanaleneiland

18 Utrecht-Hoograven

Lunetten → Almere / Breda

18a Houten-Oost

19 Bunnik

20 Driebergen

Ecoduct Mollebos

21 Maarn

22 Maarsbergen

Ecoduct Rumelaar

23 Veenendaal-West

23a Veenendaal

Maanderbroek → Ede / Apeldoorn

24 Ede

Ecoduct Jac. P. Thijsse

25 Oosterbeek

Grijsoord → Nijmegen / Eindhoven

Waterberg → Apeldoorn / Zwolle

26 Arnhem-Noord

Velperbroek → Arnhem / Zutphen

IJsselbrug Westervoort

27 Westervoort

28 Duiven

29 Zevenaar

Oud-Dijk → Doetinchem / Enschede

30 Beek

Grensovergang Bergh Autoweg

→ Oberhausen / Köln

De rijksweg 12, beter bekend als A12 is een autosnelweg in Nederland. De snelweg vormt een oost-westroute door het midden van het land en loopt vanaf Den Haag via Zoetermeer, Gouda, Utrecht en Arnhem naar de grens met Duitsland bij Beek, over een afstand van 137 kilometer.

Routebeschrijving

Zuid-Holland

De Utrechtsebaan in Den Haag.
Het Gouwe-aquaduct bij Gouda.

Zie ook Utrechtsebaan.

De A12 begint bij het centrum van Den Haag aan een kruispunt met de S101, het verlengde van de N44, die aansluiting geeft op zowel het Haagse als het regionale wegennet (Wassenaar en Leiden). De eerste kilometers van de A12 is de maximumsnelheid op 70 km/h beperkt en is er geen sprake van een rijksweg. Desondanks is de weg als A12 bewegwijzerd. De weg is verdiept, telt 2x2 rijstroken en wordt gekenmerkt door vele overkluizingen. De eerste aansluiting met de Bezuidenhoutseweg is onvolledig en alleen te berijden van en naar de S101. De twee volgende aansluitingen zijn alleen te berijden van en naar Utrecht. Bij Den Haag-Bezuidenhout verlaat men de bebouwde kom, begint de autosnelwegstatus en zijn er 2x3 rijstroken beschikbaar. De weg loopt parallel aan de spoorlijn naar Utrecht, wat de A12 eigenlijk min of meer doet tot aan Arnhem. Aan de oostkant van Den Haag volgt het indrukwekkende knooppunt Prins Clausplein, een sterknooppunt.

Men kruist hier de A4, de snelweg vanaf Amsterdam naar Delft en Rotterdam. Ten oosten van dit knooppunt liggen eveneens 2x3 rijstroken en bedient de snelweg een aantal voorsteden zoals Nootdorp en met name Zoetermeer. De stad is over de snelweg gegroeid, waardoor de A12 dwars door Zoetermeer loopt. Tussen Zoetermeer en knooppunt Gouwe liggen 2x2 rijstroken en plusstroken. Bij knooppunt Gouwe sluit de A20 aan, die in westelijke richting afbuigt naar Rotterdam. Dit knooppunt is incompleet, er zijn alleen verbindingen tussen de A12 en de A20 van Utrecht naar Rotterdam en vice versa. De N457 zorgt vlakbij het knooppunt voor een volledige verbinding tussen beide snelwegen. Hierna volgt het Gouwe-aquaduct dat 4+5 rijstroken telt, waaronder een plusstrook in de richting Den Haag. Ten oosten van Gouda bestaat de weg uit 2x4 volwaardige rijstroken. Vanwege het veengebied loopt de A12 hier op twee dijklichamen die een eindje uit elkaar liggen. Bij knooppunt Bodegraven splitst de N11 af in westelijke richting, naar Alphen aan den Rijn en Leiden. Dit knooppunt is eveneens incompleet: men kan hier alleen van Utrecht naar Leiden en vice versa. De snelweg loopt hierna met 2x4 rijstroken pal naar het oosten door vrij open polderlandschap. Vlak voor Woerden ligt de grens met de provincie Utrecht.

Utrecht

De Galecopperbrug in Utrecht.

De snelweg loopt nog steeds door open gebied, maar ten noorden van de A12 ligt Leidsche Rijn, de grootste nieuwbouwwijk van Nederland. Na De Meern liggen 5+6 rijstroken, waarna het knooppunt Oudenrijn volgt, waar men de A2 kruist, de snelweg vanaf Amsterdam richting Den Bosch en Maastricht. De A12 splitst zich hier in een parallelbaansysteem, met 2x3 rijstroken op de hoofdrijbaan en 2x2 op de parallelbaan. De snelweg loopt hier tussen Utrecht en Nieuwegein door, op de hoofdrijbaan zijn geen afslagen, maar op de parallelrijbaan wel. De A12 steekt hier via de Galecopperbrug het Amsterdam-Rijnkanaal over, waarna het knooppunt Lunetten volgt, waar de A27 gekruist wordt, de snelweg vanaf Almere richting Breda.

Ten oosten van het knooppunt liggen hier sinds 2011 2x4 rijstroken, wat bij Bunnik versmalt naar 2x3 rijstroken door de Utrechtse Heuvelrug. Dit gebied is sterk bebost en hier loopt de spoorlijn van Utrecht naar Arnhem parallel aan de snelweg. Even na Maarsbergen wordt het gebied weer open met akkers. De snelweg bedient hier de grotere plaats Veenendaal wat bijna ongemerkt overloopt in Ede. Ter hoogte van Veenendaal ligt de provinciegrens met Gelderland.

Gelderland

Vlak voor Ede volgt het knooppunt Maanderbroek, waar de A30 uit Barneveld eindigt, en aansluiting geeft richting Amersfoort. De snelweg telt hier 2x2 rijstroken met plusstroken en in beide richtingen een weefvak tussen knooppunt Maanderbroek en de afrit Wageningen. Na Ede gaat men opnieuw de bossen in, ditmaal de zuidelijke uitlopers van de Veluwe. Vanaf hier telt de snelweg 2x3 rijstroken. Niet veel verder volgt het knooppunt Grijsoord, waar de A50 vanuit Eindhoven invoegt, waarna beide snelwegen langs de noordkant van Arnhem met 2x3 rijstroken dubbelgenummerd zijn. Een kilometer of 7 verder, bij het knooppunt Waterberg, slaat de A50 richting Apeldoorn en Zwolle in het noorden af, en gaat de A12 met 2x3 rijstroken verder langs de noordkant van Arnhem. Het duurt dan niet lang voordat men het knooppunt Velperbroek bereikt, wat feitelijk een verkeersplein onder de A12 is. Hier begint de A348 die richting Dieren en Zutphen loopt, en de N325 die naar Arnhem-Zuid en Nijmegen gaat.

Richting Oberhausen bevinden zich kortstondig een hoofdrijbaan en een parallelbaan, waarbij de aansluiting Westervoort alleen via knooppunt Velperbroek en de parallelbaan bereikbaar is. In totaal liggen er 8 rijstroken op de IJsselbrug Westervoort. Hierna volgt een kort stukje 3+4 rijstroken tot aan Duiven, waarna een stuk met 2x2 rijstroken volgt langs Zevenaar. Bij Didam volgt het knooppunt Oud-Dijk, het laatste knooppunt in Nederland. Hier slaat de A18 af richting Doetinchem en Enschede. Vlak voor de Duitse grens volgt de aansluiting Beek, waarna de A3 verder gaat richting Oberhausen en Köln.

Geschiedenis

De brug over de Vaartse Rijn in Utrecht, circa 1939.
De A12 bij Arnhem, vermoedelijk bij openstelling in 1957.
De Grensovergang Bergh Autoweg, vermoedelijk bij openstelling in 1962.

De geschiedenis van de A12 heeft een belangrijke parallel met de ontwikkeling van de autosnelweg in Nederland. Begin jaren '30 woedde ook in Nederland de vraag of er autosnelwegen aangelegd moesten worden. Deze vraag werd aangewakkerd door de NEVAS, de NEderlandse Vereniging voor AutoSnelwegen. Pas nadat maatschappelijke organisaties een voet tussen de deur kregen nadat een ambtelijke en een Tweede Kamercommissie in 1932 werden samengevoegd werd in 1933 het pleit beslecht in het voordeel van de specifieke aanleg van autosnelwegen.

In het kader van het destijds nieuwe Rijkswegenplan 1927 was besloten om een nieuwe weg aan te leggen tussen Den Haag, Gouda en Utrecht. Deze "Rijksweg 12" werd in 1932 in aanleg genomen, nog op basis van de oorspronkelijke plannen van een enkelbaans driestrooksweg, met de middelste rijstrook voor verkeer in twee richtingen met een naastliggend fietspad. Toen de ommezwaai ten gunste van de autosnelwegaanleg in 1933 werd gemaakt, werd besloten om rijksweg 12 volgens de allernieuwste inzichten te voorzien van 6,25 meter brede rijbanen met daarnaast vluchtstroken, gescheiden door een middenberm en vrij van gelijkvloerse kruispunten en uitritten. Feitelijk mag rijksweg 12 Den Haag – Utrecht daarmee aanspraak maken op het predicaat van de eerste autosnelweg van Nederland (ondanks dat de weg wel voorzien was van een beweegbare brug over de Gouwe).

Er lag tussen Den Haag en Utrecht ook niet direct een oude straatweg. Verkeer van Den Haag naar Utrecht begon van oudsher met een route naar het noorden richting Leiden, om van daaruit de Hoge Rijndijk naar het oosten te volgen. Verkeer vanuit Gouda en Rotterdam volgde eerder de N228 langs de Hollandsche IJssel.

Ten oosten van Utrecht lagen er wel straatwegen richting Arnhem. De oorspronkelijke rijksweg loopt over de huidige N225, terwijl ook de N224 in goede staat was (en voorbij Woudenberg onderdeel van de rijksweg Amsterdam-Amersfoort-Arnhem.

Aanleggeschiedenis

Reeds in 1932-1933 werd gewerkt aan de viaducten bij Nootdorp (rijksweg 12 over de Veenweg, en de Hofpleinspoorlijn over de rijksweg). Echter niet eerder dan op 15 april 1937 kon de eerste snelweg van Nederland tussen Voorburg en Zoetermeer, over een afstand van 9 kilometer worden opengesteld. De A12 was de eerste snelweg in de wereld die integraal met een vluchtstrook werd uitgevoerd. De eerdere snelwegen in Duitsland, Italië en rond New York City hadden dat nog niet. Bovendien was pas vanaf 1935 in het buitenland sprake van gescheiden rijbanen, waarmee Nederland meedeed met de eerste trendsetters voor de autosnelweg zoals we die nu kennen. Later in 1937 werd de snelweg verlengd tot Bleiswijk en in 1938 tot Gouda. In 1939 bereikte de snelweg knooppunt Oudenrijn en in 1940 werd een ontbrekende schakel tussen Reeuwijk en Woerden opengesteld.

Op dat moment lag het voorziene oostelijke eindpunt van de autosnelweg bij De Klomp. Een route noordelijk langs Arnhem en verder naar de Duitse grens was afgewezen door de Generale Staf van het Ministerie van Defensie. Ook natuurbeschermingsorganisaties hadden verdere verlenging afgewezen.

In de meidagen van 1940 was rijksweg 12 tussen verkeersplein Oudenrijn en Houten in aanleg, en de vaste brug over het Amsterdam-Rijnkanaal (de Galecopperbrug) was al gereed. Ondanks de bezetting ging de aanleg van de A12 door, met name aan de zuidkant van Utrecht en verder richting Arnhem. De reden hiervoor was gelegen in het feit dat de Duitse bezetter bij monde van Dr. Ing. Fritz Todt de autosnelweg Kriegswichtig had verklaard. Deze drang om de snelweg naar de Heimat aan te leggen leidde bij de bevolking tot de wens dat de bezetter er ooit over zou vertrekken, wat leidde tot de naam het hazepad.

Op 11 juli 1940 kwam Todt hoogstpersoonlijk naar Nederland om over de snelweg te praten. In het gesprek bleek tot ontsteltenis van Rijkswaterstaat dat de Autobahndirektion Essen het tracé reeds had verkend. Tussen augustus en oktober 1940 werd het plan op landelijk niveau diverse malen besproken, maar de fel protesterende natuurbeschermingsorganisaties stonden nu zonder de Generale Staf alleen. Uiteindelijk namen de Duitsers de beslissing op 29 oktober 1940: Rijkswaterstaat werd gesommeerd om de autosnelweg Utrecht - Emmerich zo snel mogelijk aan te leggen. De weg moest noordelijk om Arnhem worden aangelegd en het enige wat men in Nederland van Reichsminister Todt zelf nog mocht beslissen was het beste tracé.

In 1942 werd een stukje tussen het knooppunt Oudenrijn (destijds een tweestrooksrotonde) en het verkeersplein Laagraven geopend met 2x2 rijstroken en in 1944 tussen Houten en Bunnik met 1x2 rijstroken. In 1942 werden de meeste werkzaamheden stilgelegd (zie verder: Nederlandse wegen in de Tweede Wereldoorlog). Op dat moment was een groot deel van de onderbouw van rijksweg 12 oostelijk van Bunnik gereed. Tot aan Veenendaal was het feitelijk niet veel meer dan de rijbanen die nog ontbraken, en tot Ede waren al diverse viaducten gereed.

Direct na de Tweede Wereldoorlog werd de oorlogsschade hersteld en begonnen met de verdere bouw. Door de weg in elk geval met één rijbaan aan te leggen, kon de drukke rijksweg 25 tussen Utrecht, Zeist, Rhenen en Arnhem worden ontlast. Hoewel voor het gereedkomen van de weg tot Driebergen weinig middelen nodig waren, lag de prioriteit in die eerste naoorlogse jaren niet bij wegaanleg. Met heel veel moeite konden voldoende middelen en klinkers worden vrijgemaakt om in 1947 de noordelijke rijbaan tussen Bunnik en Driebergen open te stellen. Dat had tot gevolg dat de rijksweg tussen de Berekuil en Zeist, die tot dan toe zowel verkeer richting Amersfoort als richting Arnhem bediende, werd ontlast, evenals de traverse door Zeist. Ook de drukke spoorwegovergang bij het station van Driebergen behoefde niet meer te worden gekruist.

Verdere doortrekking gebruik makende van de in de oorlog gereed gekomen werken lag voor de hand, maar dit verliep op dezelfde langzame wijze. Bovendien vergde het de principebeslissing dat men de weg tot aan rijksweg 24 bij Planken Wambuis zou aanleggen, wat in het vigerende Rijkswegenplan 1938 nog niet voorzien was. Zonder die beslissing echter zouden de gedane investeringen nogal zinloos zouden zijn - alleen bij doortrekking tot Ede zou het verkeer Utrecht - Arnhem immers pas van de nieuwe weg gebruik kunnen maken.

Uiteindelijk had men voldoende klinkers bij elkaar om op 8 februari 1949 de weg enkelbaans open te stellen tot aan Maarsbergen, en op 2 mei 1951 tot aan Veenendaal. Men had er zes jaar over gedaan om een smalle strook van 23 kilometer lengte aan klinkers neer te leggen op een onderbouw die al gereed was. Het was tekenend voor de minimalistische benadering in de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog.

Hierna ging het wel sneller met de aanleg. In 1955 en 1956 volgde hiervan de tweede rijbaan en in 1956 opende een stuk van Veenendaal tot Planken Wambuis meteen met 2x2 rijstroken. In 1957 werd dit verlengd tot Arnhem-Noord.

Begin jaren '60 werd de snelweg oostwaarts verlengd richting de Duitse grens. In 1961 opende de eerste rijbaan tussen knooppunt Velperbroek en de grensovergang Bergh autoweg met Duitsland. De tweede rijbaan hiervan werd tussen 1961 en 1964 opengesteld. In 1965 werd de aansluitende Duitse A3 tussen Emmerich en Wesel opengesteld waarmee de A12 werd aangesloten op het Duitse Autobahnnetwerk. Hiermee was de A12 nog niet helemaal voltooid. In 1970 werd begonnen met de aanleg van de Utrechtsebaan in Den Haag, welke tussen 1976 en 1979 werd opengesteld.

Straatnamen

Enkele segmenten hebben naast het wegnummer straatnamen die een link leggen met het verleden van de weg. De namen zijn ter plaatse niet altijd aangegeven met straatnaambordjes.

  • Naast de Utrechtsebaan, dat formeel geen A12 is, en de bijnaam het Hazepad wordt het segment tussen de knooppunten Grijsoord en Velperbroek ook wel aangeduid als Europaweg.
  • Ter hoogte van de grensovergang kent de A12 de aanduiding Bergh autoweg, tevens de Nederlandse naam van de grensovergang. Aan Duitse zijde is deze bekend onder de naam Elten Autobahn.

Openstellingsgeschiedenis

De A12 bij Zoetermeer in 1937.
De A12 bij Ede, circa 1956.
Deeltraject Van Naar Lengte Opening 1e rijbaan Opening 2e rijbaan Opmerkingen
01 Zuid-Hollandlaan (Den Haag) Voorburg 3 km 1976-12-20 1976-12-20
02 Voorburg Zoetermeer 9 km 1937-04-15 1937-04-15
03 Zoetermeer Bleiswijk 5 km 1937-09-28 1937-09-28
04 Bleiswijk Moordrecht 6 km 1938-02-00 1938-02-00
05 Moordrecht Gouda 5 km 1938-06-09 1938-06-09
06 Gouda Reeuwijk 4 km 1939-01-31 1939-01-31
07 Reeuwijk Woerden 12 km 1939-11-25 1940
08 Woerden Oudenrijn 12 km 1939-11-25 1939-11-25
09 Oudenrijn Utrecht-Laagraven 3 km 1942-07-31 1942-07-31
10 Utrecht-Laagraven Houten 1 km 1942-07-31 1955-10-14
11 Houten Bunnik 5 km 1944-02-22 1955-10-14
12 Bunnik Driebergen 4 km 1947-00-00 1955-10-14
13 Driebergen Maarsbergen 10 km 1949-02-08 1956-04-20
14 Maarsbergen Veenendaal 11 km 1951-05-02 1956-06-30
15 Veenendaal Planken Wambuis 19 km 1956-06-30 1956-06-30
16 Planken Wambuis Arnhem-Noord 7 km 1957-05-29 1957-05-29
17 Arnhem-Noord Velperbroek 6 km 1961-03-08 1961-03-08
18 Velperbroek Westervoort 2 km 1961-04-18 1964-04-06
19 Westervoort Zevenaar 7 km 1961-04-18 1961-12-04
20 Zevenaar Duitse grens 8 km 1961-04-18 1962-04-12

Latere aanpassingen

Afgezien van de Utrechtsebaan in Den Haag was de A12 al in 1964 gereed tussen Voorburg en de Duitse grens. De snelweg verbindt diverse grote steden en groeikernen, zoals Den Haag, Zoetermeer, Gouda, Utrecht, Veenendaal, Ede en Arnhem. De verkeersdruk nam daarom al snel toe zodat binnen 10 jaar na voltooiing van de A12 al concrete plannen werden gemaakt om delen van de snelweg te verbreden. Uiteindelijk zou bijna de complete A12 verbreed worden.

Verbreding Den Haag - Zoetermeer

De A12 bij Zoetermeer.

De in de jaren '30 aangelegde A12 tussen Den Haag en Zoetermeer raakte vanaf de jaren '70 overbelast, vanaf 1972 begonnen serieuze plannen gemaakt worden om de A12 te verbreden naar 2x3 of zelfs 2x4 rijstroken.[2] Het kabinet van Agt was in eerste instantie echter geen voorstander van extra capaciteit op de A12 om de groei van Zoetermeer te faciliteren, bewoners moesten maar met het openbaar vervoer reizen.[3] Indertijd was er ook discussie of de "Landscheidingsweg" (rijksweg 14) tussen Voorburg en Zoetermeer aangelegd zou moeten worden als alternatief voor de verbreding van de A12 naar 2x4 rijstroken, of zelfs beiden.[4]

De verbreding van de A12 tot aan Zoetermeer is uiteindelijk uitgevoerd als onderdeel van de reconstructie van het knooppunt Leidschendam tot het sterknooppunt Prins Clausplein begin jaren '80. Hiervoor is een nieuwe rijbaan van de A12 aan de noordzijde van de oude snelweg aangelegd, die op 7 december 1982 in gebruik werd genomen.[5] De verbreding tot aan Zoetermeer was in 1983 gereed. In 1985 was het knooppunt Prins Clausplein volledig met alle flyovers opgeleverd. De officiële inauguratie van het knooppunt en de nieuwe naam Prins Clausplein volgde op 29 april 1986 door koningin Beatrix.[6][7]

Met de bouw van het knooppunt Prins Clausplein werd ook een klein stuk tussen Voorburg en het knooppunt verbreed naar 2x4 rijstroken, dit sloot aan op de in 1976 opengestelde Utrechtsebaan, die 2x3 rijstroken telt. Feitelijk zijn hier 2x2 rijstroken voor doorgaand verkeer en 2 rijstroken per richting van en naar het knooppunt Prins Clausplein. De verbindingsweg op het Prins Clausplein voor verkeer vanaf Amsterdam naar Den Haag had oorspronkelijk maar één rijstrook. Als onderdeel van de Spoedwet wegverbreding is hier een bufferstrook gerealiseerd op de plaats van de vluchtstrook, die liep vanaf de toerit Leidschendam op de A4 tot de afrit Voorburg van de A12. De bufferstrook is op 24 april 2005 in gebruik genomen.

Plusstroken Zoetermeer - Gouda

De in de jaren '80 verbrede A12 versmalde ter hoogte van Zoetermeer naar 2x2 rijstroken. De derde rijstrook richting Den Haag begon vanaf de toerit Afrikaweg, de derde rijstrook richting Gouda eindigde oostelijker, ter hoogte van de Oostweg (N470). Het traject van Zoetermeer naar Gouda had nog grotendeels de kenmerken van de jaren '30, met een smal profiel en krappe toe- en afritten. De verbreding van de A12 tussen Zoetermeer en Gouda was opgenomen in de Spoedwet wegverbreding van 2003, waarin plusstroken voorzien werden in beide richtingen. Gezien het smalle profiel vereiste dit een significante reconstructie van de A12, die achteraf gezien beter uitgevoerd had kunnen worden als reguliere verbreding met een extra rijstrook van volwaardige breedte. De aansluiting Bleiswijk is significant gereconstrueerd en de aansluiting Zevenhuizen is naar het oosten verplaatst, naar de plek van de voormalige aansluiting Moordrecht. Later in 2016 is de aansluiting Moordrecht weer nieuw gebouwd op een andere locatie als onderdeel van een project om een parallelstructuur langs de A12 ter hoogte van Gouda te realiseren.

De reconstructie van de A12 is in 1,5 jaar tijd tussen 2008 en 2010 uitgevoerd. Het project werd op 30 mei 2008 gegund aan Ballast-Nedam.[8] Op 18 januari 2010 zijn de 11 kilometer lange plusstroken geopend op de A12 tussen Gouda en Zoetermeer, in beide richtingen.[9] Na openstelling van de plusstroken op de A12 tussen Zoetermeer en Gouda ontbrak er in Zoetermeer nog een klein stukje dat over minimaal 3 rijstroken beschikt in de spits. Hiervoor is over 4,1 kilometer een plusstrook in de richting van Den Haag aangelegd. Deze kreeg een maximale voertuigbreedte van 2,0 meter. Op 15 maart 2011 is het tracébesluit hiervoor gepubliceerd.[10] Op 2 november 2011 is de plusstrook opengesteld voor het verkeer, alhoewel de formele opening door de minister een week later was, op 9 november.[11] Daarnaast is indertijd een procedure doorlopen om de tijdsbeperkingen van de plusstroken te laten vervallen, en van het verkeersaanbod afhankelijk te laten zijn. Dat betekende dat de plusstrook ook voor 6 uur 's ochtends open mocht. Daarnaast werd de maximumsnelheid verhoogd naar 120 km/h als de plusstrook gesloten was.[12]

Gouwe-aquaduct

Oorspronkelijk werd de rivier de Gouwe bij Gouda gekruist via de Coenecoopbrug. Deze basculebrug had 2x2 rijstroken en werd een groot knelpunt voor het verkeer. Al in de jaren '70 werd besloten om de beweegbare brug te vervangen door een aquaduct met ruimte voor 2x4 rijstroken. De bouw van het Gouwe-aquaduct begon in 1975. Op 6 oktober 1981 werd het aquaduct opengesteld met 4+2 rijstroken (4 rijstroken richting knooppunt Gouwe en 2 rijstroken richting Gouda). De volledige capaciteit van 2x4 rijstroken was vanaf 29 oktober 1986 beschikbaar, toen de verbreding van de A12 tussen Gouda en Utrecht gereed kwam. In 2010 is richting westen een linker spitsstrook (plusstrook) door het aquaduct in gebruik genomen. Deze plusstrook is aangelegd op de reeds beschikbare verharding, een voormalige linker vluchtstrook.

Verbredingen Gouda - Utrecht

De A12 bij Waarder.

De A12 is oorspronkelijk aangelegd met 2x2 rijstroken. Vanwege het sterk toegenomen verkeer was al relatief vroeg een grootschalige verbreding noodzakelijk, in 1980 en 1985-1986 is in fases de hele A12 tussen Gouda en Utrecht naar 2x3 rijstroken verbreed. Als eerste opende in 1980 een nieuw dijklichaam met 3 rijstroken op het traject van Woerden naar Reeuwijk. In 1985 lagen er in beide richtingen 3 rijstroken op dit traject. Op 29 oktober 1986 kwam de verbreding naar 2x3 rijstroken tussen Gouda en Reeuwijk gereed. Hiermee werd ook de extra capaciteit van het in 1981 opengestelde Gouwe-aquaduct benut. Tevens opende op die dag de verbreding tussen Woerden en het knooppunt Oudenrijn, met 2x4 rijstroken tussen De Meern en Oudenrijn en 4 rijstroken op de rijbaan richting westen, tussen De Meern en Woerden. Dit zou daarna zo'n 25 jaar de capaciteit van de A12 blijven, met uitzondering van het korte stuk tussen De Meern en het knooppunt Oudenrijn, dat op de bestaande verharding richting oosten verbreed is van 5 naar 6 rijstroken, en richting westen van 4 naar 5 rijstroken in 2007.

Het traject van Gouda naar Utrecht was jarenlang zeer filegevoelig, vaak stond bijna de hele A12 tussen Gouda en Utrecht in beide richtingen vast. Kenmerkend voor de A12 is dat er in de spits in beide richtingen ongeveer evenveel verkeer rijdt, waardoor er geen dominante spitsrichting is. In 2007 was de versmalling van 4 naar 3 rijstroken bij Woerden het op drie na grootste knelpunt van Nederland.[13] Ook het traject in de andere richting ter hoogte van Woerden stond in de top 15 van Nederland. Om dit probleem aan te pakken is de A12 in fases naar 2x4 rijstroken verbreed tussen Gouda en De Meern.

Op 1 november 2010 opende een 4e rijstrook op de A12 richting Utrecht, tussen Woerden en het knooppunt Oudenrijn. De files op dit wegvak namen na openstelling met 56% af.[14] Richting Den Haag is tussen de aansluitingen Woerden en Gouda een plusstrook gekomen, die aansloot op de toen al bestaande plusstrook verder naar Zoetermeer. De plusstrook is op 1 december 2010 opengesteld en op 9 december officieel geopend door de minister. Bij geopende plusstroken waren 4 rijstroken richting Den Haag beschikbaar. De files zijn hierna met 87% afgenomen, waardoor de plusstrook economisch gezien de belangrijkste opening van de eerste helft van 2011 was.[15] Sinds september 2015 is de plusstrook permanent open en omgevormd tot reguliere rijstrook tot aan de aansluiting Gouda. Ook is de maximumsnelheid verhoogd naar 130 km/h tussen Reeuwijk en De Meern in beide richtingen.

De 4e rijstrook tussen Gouda en Woerden vereiste wat meer bouwtijd. De aanleg startte op 9 december 2010 en de openstelling was op 7 mei 2012. Sindsdien telt de A12 tussen Gouda en Utrecht doorlopend 4 rijstroken.[16]

Reconstructies en verbredingen langs Utrecht

De oorspronkelijke A12 is buiten de stad Utrecht aangelegd, door de weilanden. Indertijd bestond het knooppunt Oudenrijn als verkeersplein met twee rijstroken en waren er drie afritten langs Utrecht, namelijk naar wat nu de Winthontlaan / Zeehaenkade langs het Merwedekanaal is, een trompetknooppunt met de Waterlinieweg en een aansluiting naar het Houtensepad, die vooral Houten ontsloot. De eerste upgrade was aan het verkeersplein Oudenrijn, dat in 1959 voorzien werd van een derde rijstrook en nieuwe bewegwijzering.[17] In 1960 werden verkeerslichten geplaatst om het verkeer veiliger te maken.[18] Later in de jaren '60 is het verkeersplein Oudenrijn omgebouwd tot klaverblad om de toegenomen verkeersdrukte te kunnen verwerken. Het klaverblad is op 11 november 1968 officieel in gebruik genomen.[19][20]

Oorspronkelijk kruiste de rijksweg 12 het Amsterdam-Rijnkanaal via de Meernbrug, een boogbrug uit 1936. Deze brug is in 1971 en 1976 vervangen door de huidige Galecopperbrug, waarbij de Meernbrug 2 kilometer noordwaarts is verplaatst en sindsdien dienstdoet als verbinding tussen de wijk Leidsche Rijn en Oog in Al. De brug bestaat feitelijk uit twee parallelle bruggen die niet tegelijk zijn gebouwd. Eerst is de eerste tuibrug naast de oude brug geplaatst,[21] die op 5 juli 1971 in gebruik is genomen in één richting[22] en in augustus 1971 in twee richtingen met 2x3 rijstroken, waarna de oude brug in 1974 verplaatst is[23] en de tweede Galecopperbrug is opengesteld op 20 december 1976.[24] Dit is één van de grootste capaciteitsuitbreidingen uit de Nederlandse geschiedenis, van 4 naar 12 rijstroken. Bij openstelling in 1971 was de Galecopperbrug de eerste grotere tuibrug van Nederland. Met de bouw van de beide Galecopperbruggen is ook een parallelstructuur aangelegd langs Utrecht, inclusief een vlechtwerk bij knooppunt Oudenrijn en een reconstructie en verplaatsing van de oorspronkelijke aansluitingen. Er is een nieuwe aansluiting naar de polder Galecop aangelegd, de afrit naar het Merwedekanaal is verplaatst om Kanaleneiland te ontsluiten, het trompetknooppunt met de Waterlinieweg is gereconstrueerd tot een verkeersplein en de afrit naar het Houtensepad is verdwenen vanwege de bouw van het knooppunt Lunetten. Pas in 1981 was het mogelijk om bij het knooppunt Lunetten de A27 richting zuiden te bereiken. De richting noorden volgde pas met de bouw van de A27 langs de oostkant van Utrecht in 1986.

In 1993 werd gestart met het ombouwen van het knooppunt Oudenrijn naar zijn huidige vorm als klaverturbine. Dit project werd op 29 juni 1996 opengesteld, waarmee de capaciteit van het knooppunt flink toenam. Later zijn nog optimalisaties aan de A12 langs Utrecht doorgevoerd, met name bij het knooppunt Oudenrijn. In 2007 is de rijbaan richting oosten door het knooppunt Oudenrijn van 2 naar 3 rijstroken verbreed. Eind 2013 is de verbindingsboog van de A2 vanuit Amsterdam naar de A12 richting Arnhem verbreed naar 3 rijstroken. Tegelijkertijd werd de maximumsnelheid op deze boog verlaagd van 100 km/u naar 80 km/u. De rechter rijstrook vormt een verlengde uitvoegstrook naar de parallelbaan. In 2014 zijn de parallelbanen van de A12 van en naar het knooppunt Oudenrijn verbreed met één extra rijstrook. Daarnaast is op de A12 richting Den Haag de parallelbaanstructuur doorgetrokken tot in het knooppunt.

Verbreding en plusstroken Lunetten - Veenendaal

De A12 bij Bunnik.
De verbrede A12 ten westen van Veenendaal.

De A12 is oostelijk van Utrecht oorspronkelijk aangelegd met 2x2 rijstroken. Eind jaren '90 is een kort stuk van 4 kilometer tussen het knooppunt Lunetten en Bunnik naar 2x3 rijstroken verbreed, waarbij er meteen een verharding voor 2x4 rijstroken was aangelegd. Het verbrede deel werd op 24 september 1999 opgeleverd Dit moest de afstroom van de Ring Utrecht verbeteren, maar dit verplaatste het knelpunt slechts een paar kilometer verderop. De A12 is een cruciale schakel voor doorgaand verkeer en regionaal forenzenverkeer, aangezien het onderliggend wegennet zo ingericht is dat verkeer zo snel mogelijk op de A12 komt. De versmalling van 3 naar 2 rijstroken bij Bunnik was een groot knelpunt dat terugsloeg op de A12 en A27 langs Utrecht. In 2006 was de versmalling het op drie na grootste knelpunt van Nederland.[25] In 2011 reden dagelijks bijna 100.000 voertuigen op 2x2 rijstroken. Regelmatig stond de A12 over langere afstanden vast. Er werd een oplossing voorzien die bestond uit een mix van reguliere verbredingen en spitsstroken.

Tussen knooppunt Lunetten en Bunnik is de snelweg in 2011 verbreed van 2x3 naar 2x4 rijstroken; dit kon op de bestaande verhardingsbreedte. Verder naar Driebergen is deels 2x3 met plusstroken gerealiseerd. Tussen Driebergen en Veenendaal is in beide richtingen een plusstrook aangelegd. Dit sluit aan op de in 2009 opgeleverde plusstroken van Veenendaal naar Ede.

Reeds in 1997 is hiervoor een startnotitie opgesteld, waarna de MER in 2000 volgde. Tussen 2004 en 2009 is het wegaanpassingsbesluit opgesteld. Dit duurde behoorlijk lang vanwege luchtkwaliteitsproblemen die vele projecten in Nederland plaagden midden jaren 2000. In 2010 werd het WAB onherroepelijk verklaard: eind 2010 kon worden gestart met de werkzaamheden. Op 31 januari 2011 waren de werkzaamheden officieel gestart. De werkzaamheden konden ruim 2 jaar voor op schema worden afgerond; augustus 2012 in plaats van eind 2014.[26][27][28] Op 27 juni 2011 werd het deel tussen Lunetten en Bunnik met 2x4 rijstroken opengesteld en op 5 en 7 juli 2012 volgden de rijstroken tussen Bunnik en Driebergen.[29] Op 3 augustus 2012 was het gehele project gereed, toen ook de plusstroken tussen Driebergen en Veenendaal werden opengesteld.[30] Het project is uitgevoerd als een DBFM-contract met een looptijd tot 2033.

Verbreding en plusstroken Veenendaal - Grijsoord

Net zoals westelijker was de A12 tussen Veenendaal en het knooppunt Grijsoord bij Arnhem oorspronkelijk met 2x2 rijstroken aangelegd. Tussen 2002 en 2004 is het knooppunt Maanderbroek met de A30 bij Ede aangelegd en op 12 juli 2004 geopend. Er zijn toen al lange weefstroken tussen het knooppunt Maanderbroek en Ede aangelegd. De opening van de A30 zorgde voor een verschuiving van het verkeer tussen Arnhem en Amersfoort naar de A12, met snel groeiende intensiteiten op de A30 en het oostelijk deel van de A12.

Om de filedruk te verlichten zijn als onderdeel van de Spoedwet Wegverbreding linker spitsstroken (plusstroken) langs de A12 gerealiseerd tussen Veenendaal en Ede. Als eerste fase van de verbetering van de mobiliteit bij Veenendaal is de nieuwe aansluiting Veenendaal met de N233 in 2008 in gebruik genomen. Kort daarna zijn de plusstroken tussen de hernoemde aansluiting Veenendaal-West en Ede aangelegd, die op 27 april 2009 in gebruik zijn genomen.

Het deel verder naar knooppunt Grijsoord was echter bijna net zo druk en telde indertijd 87.000 voertuigen per dag op 2x2 rijstroken. Hierdoor ontstonden regelmatig files. Rijkswaterstaat heeft dit deel naar 2x3 rijstroken verbreed. Reeds in 1997 is hiervoor een startnotitie gepubliceerd en in 2001 volgde de trajectnota. Op 7 juni 2010 is het ontwerp-tracébesluit vastgesteld, waarna op 27 december 2011 het daadwerkelijke tracébesluit ter inzage is gelegd,[31] wat op 12 september 2012 onherroepelijk werd na een uitspraak van de Raad van State.[32] De realisatie heeft 3 jaar vertraging opgelopen vanwege een wijziging van contractvorm en bezuinigingen van de rijksoverheid.[33] Het project kostte € 110 miljoen.[34] Het project is in juli 2014 gegund[35] en begin februari 2015 zijn de werkzaamheden van start gegaan.[36] De rijbaan richting Arnhem is op 23 mei 2016 opgeleverd met 3 rijstroken en de rijbaan richting Ede volgde op 20 juni 2016, waarmee de verbreding in recordtijd met zeer geringe overlast voltooid was. Dit waren de eerste grootschalige wegwerkzaamheden in Nederland waarbij de maximumsnelheid 120 km/h bleef. Het project is uitgevoerd als een DBFM-contract met een looptijd tot 2032.

Bij de verbreding van de A12 is ook een tunnel voor de Parklaan in Ede onder de A12 geschoven in één weekend.[37] Deze tunnel was daarna echter jarenlang ongebruikt.[38] De timelapse van het inschuiven van de tunnel in een weekend tijd heeft wereldwijd veel aandacht gekregen,[39] ook jaren nadat het uitgevoerd was.[40]

Verbreding Grijsoord - Waterberg

In combinatie met de bouw van de A50 tussen Arnhem en Apeldoorn is ook de A12 tussen het knooppunt Grijsoord en het knooppunt Waterberg naar 2x3 rijstroken verbreed. Met de aanleg van de A50 zou het noord-zuidverkeer korte tijd samen gaan met het oost-westverkeer op de A12. Op 8 november 1988 volgde de officiële openstelling van een stuk A50 en de extra rijstroken op de A12.[41][42]

Verbreding Waterberg - Velperbroek

De A12 bij Arnhem na de verbreding in 2012.

Tussen knooppunt Grijsoord en knooppunt Waterberg lagen reeds 2x3 rijstroken, en alhoewel beide delen van de A50 veel verkeer afvangen, komt er veel verkeer bij, waardoor het vastliep tussen knooppunt Waterberg en knooppunt Velperbroek. Dit stuk snelweg telde 91.000 voertuigen per etmaal op 2x2 rijstroken. De snelweg is hier verbreed naar 2x3 rijstroken en er is dubbellaags ZOAB aangebracht om de geluidsbelasting terug te brengen. Evenals voor het project van Ede naar Grijsoord werd in 1997 de startnotitie uitgebracht en in 2001 de trajectnota. In 2002 werd gekozen voor een spitsstrook, maar al snel werd duidelijk dat dit geen duurzame oplossing zou zijn, daar de spitsstrook dan bijna de hele dag opengesteld zou moeten worden, wat niet de bedoeling is. In 2007 werd tot een toekomstvaste verbreding naar 2x3 rijstroken met vluchtstroken besloten. Op 27 oktober 2009 werd het tracébesluit genomen. Op 20 juli 2011 werden alle bezwaren tegen het tracébesluit door de Raad van State ongegrond verklaard.[43][44] De werkzaamheden waren in augustus 2011 begonnen en zijn op 14 mei 2012 afgerond.[45]

Verbreding en reconstructie ten oosten van Arnhem

Tot 1986 was knooppunt Velperbroek een regulier verkeersplein, totdat de A12 met viaducten over de rotonde werd geleid. De aanzet van de aardebanen voor de hoofdrijbanen van de A12 had er altijd al gelegen; oorspronkelijk was tijdens de oorlog de aardebaan volledig aangelegd tot aan de IJssel, en bij de aanleg van het verkeersplein Velperbroek was een gedeelte van die aardebaan afgegraven. In 1990 werd het deel tussen knooppunt Velperbroek en Westervoort verbreed naar 8 rijstroken door de aanleg van een tweede IJsselbrug, en in 1992 het deel tussen Westervoort en Duiven naar 2x3 rijstroken over een korte afstand.

Op vrijdag 8 december 1989 is de aansluiting Duiven opengesteld, inclusief de rondweg om Duiven. Op donderdag 12 april 1990 is de extra toerit bij Zevenaar van de Tatelaarweg richting Arnhem geopend.

Toekomst

Zoetermeer - Gouda

In 2010 zijn linker spitsstroken (plusstroken) in gebruik genomen op de A12 tussen Zoetermeer en Gouda. Er zijn geen concrete plannen om deze spitsstroken te vervangen door een definitieve verbreding naar 2x3 rijstroken. Wel zijn de kosten globaal geraamd op € 190 miljoen, waarvan € 70 miljoen voor de noordbaan en € 120 miljoen voor de zuidbaan.[46]

Gouda - Utrecht

De A12 is tussen Gouda en Utrecht één van de drukste interstedelijke snelwegen van Nederland, met tussen 160.000 en 200.000 voertuigen per dag op grotendeels 2x4 rijstroken. In de NMCA is de A12 aangewezen als één van de grootste knelpunten. In 2018 startte een lobby om de A12 aan te pakken tussen Gouda en Utrecht,[47] waarna de mogelijkheden voor het starten van een MIRT-verkenning voor het hele traject van knooppunt Gouwe tot knooppunt Oudenrijn zijn besproken.[48] In november 2019 is de verkeersstudie vastgesteld, waarin werd geconstateerd dat de verbreding van de A12 met één rijstrook per richting tussen Gouda en Utrecht de problemen op de A12 zou verminderen, maar dat er wel netwerkeffecten richting Rotterdam en Utrecht zijn.[49]

Oudenrijn - Lunetten

In het kader van de aanpak van de ring Utrecht zal de A12 tussen het knooppunt Oudenrijn en het knooppunt Lunetten van 10 naar 12 rijstroken worden verbreed in het tijdvak 2020 - 2026. De extra rijstrook komt op de parallelbaan, zodat een 4x3-configuratie ontstaat. Daarnaast zijn er op enkele delen nog extra weefstroken en in- en uitvoegstroken gepland.[50] Op 14 maart 2016 is het ontwerp-tracébesluit ondertekend, dat vanaf 10 mei 2016 ter inzage lag.[51][52] Op 8 december 2016 is het definitieve tracébesluit vastgesteld, dat vanaf 19 januari 2017 ter inzage lag.[53] Op 17 juli 2019 werd het tracébesluit vernietigd omdat de PAS aan de basis van de besluitvorming lag.[54] De bezwaren tegen het project zijn niet inhoudelijk behandeld. Vervolgens is een nieuw tracébesluit opgesteld, dat op 2 december 2020 ter inzage is gelegd.[55]

Velperbroek - Oud-Dijk

Met de verlenging van de A15 vanaf het knooppunt Ressen tot de A12 bij Zevenaar zal ook de A12 in dit gebied naar 2x3 rijstroken verbreed worden tussen Duiven en knooppunt Oud-Dijk. Tevens komt er een nieuw knooppunt De Liemers ter plaatse van de verzorgingsplaats Oudbroeken, die opgeheven wordt. De huidige aansluiting Zevenaar zal worden vervangen door een nieuwe aansluiting op de Hengelderweg tussen Zevenaar en Didam. Ook wordt het knooppunt Oud-Dijk verruimd. Op 5 november 2015 is het ontwerp-tracébesluit vastgesteld.[56] Het definitieve tracébesluit is op 8 maart 2017 vastgesteld. Het project is op 3 december 2019 voorlopig gegund aan het consortium GelreGroen, dat bestaat uit Dura Vermeer, BESIX, HOCHTIEF en John Laing.[57][58] Het was gepland om de verbreding grotendeels al in 2021 uit te voeren, maar de werkzaamheden zijn vertraagd door een tussenuitspraak van de Raad van State. Het was daarna gepland om de verbreding van de A12 in 2023 op te leveren,[59] maar er was nog geen uitspraak van de Raad van State.

Maximumsnelheid

Van Naar vMax 6-19u spits Overige bijzonderheden
Den Haag-Centrum Den Haag-Bezuidenhout Niet-autosnelweg bibeko Den Haag
Den Haag-Bezuidenhout Prins Clausplein stadinwaarts, trajectcontrole in beide richtingen
Prins Clausplein Nootdorp stadinwaarts
Nootdorp Zevenhuizen
Zevenhuizen Gouwe
Gouwe Gouda spitsstrook enkel richting Den Haag
Gouda De Meern
De Meern Oudenrijn
Oudenrijn Lunetten parallelbaan, trajectcontrole in beide richtingen
Lunetten Driebergen
Driebergen Veenendaal-West
Veenendaal-West Maanderbroek
Maanderbroek Ede
Ede Waterberg
Waterberg Duiven
Duiven Duitse grens ter plaatse van grensovergang

Verkeersintensiteiten

Het knooppunt Oudenrijn, het drukste knooppunt van Nederland.
Het knooppunt Grijsoord bij Arnhem.
Het knooppunt Waterberg bij Arnhem.
Het knooppunt Oud-Dijk met de A18.

Onderstaande intensiteiten zijn jaargemiddelde werkdagintensiteiten. Onderstaande intensiteiten zijn ten oosten van de genoemde aansluiting.

Telpunt 2006[60] 2011[61] 2012 2013[62] 2014 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022
Den Haag-Centrum 77.500 80.300 82.300 86.400 84.700 88.600 91.100 74.800 69.700 69.300
Den Haag-Bezuidenhout 117.000 115.100 114.400 112.000 112.300 117.800 116.900 120.800 123.500 99.700 93.600 84.600
Voorburg 145.000 153.400 153.100 151.000 151.400 158.900 160.000 164.700 170.200 138.500 133.600 129.800
Prins Clausplein 146.000 128.400 128.500 139.900 142.000 148.600 151.200 153.300 157.200 134.500 138.800 145.200
Nootdorp 129.000 126.400 129.500 129.000 131.100 135.900 140.400 142.000 143.000 122.900 128.000 135.400
Zoetermeer-Centrum 90.000 91.900 96.600 97.700 99.600 103.400 105.600 107.700 108.100 91.600 96.000 101.800
Zoetermeer 100.000 96.000 100.600 97.000 99.300 103.100 106.000 108.300 108.400 88.900 93.300 100.300
Bleiswijk 97.000 99.600 101.500 104.000 106.800 110.800 115.500 119.100 120.400 98.200 102.400 112.500
Zevenhuizen (tot 2010) 83.400
Zevenhuizen 83.500 76.000 78.300 80.600 85.400 95.300 98.000 100.300 80.600 83.200 92.500
Waddinxveen (tot 2010) 72.200
Moordrecht 84.100 86.000 85.600 64.800 68.000 76.000
Gouwe 154.000 155.300 154.200 156.000 159.200 164.000 164.800 169.400 165.300 140.800 147.600 156.800
Gouda 136.000 136.500 140.300 145.400 149.500 157.900 162.300 166.400 166.700 135.200 139.000 152.100
Reeuwijk 122.000 117.500 117.500 130.300 132.900 142.600 145.000 150.300 150.000 117.200 119.100 137.800
Bodegraven 156.000 146.300 155.100 160.200 165.400 174.800 179.600 183.700 184.100 148.200 152.100 168.700
Nieuwerbrug 154.000 150.400 153.500 158.400 163.400 173.200 177.500 178.200 174.300 139.500 141.800 157.300
Woerden 155.000 153.900 156.300 163.800 169.500 178.000 183.000 186.500 184.600 150.600 153.300 168.700
Harmelen 156.300 158.900 164.200 174.600 179.500 182.500 180.300 147.600 150.600 166.600
De Meern 179.900 167.300 182.600 184.000 187.700 196.900 201.300 204.700 203.200 165.500 169.200 186.900
Oudenrijn 214.000 205.700 206.200 211.600 218.100 227.900 231.700 235.000 231.900 189.900 197.500 216.900
Nieuwegein 214.000 212.200 209.600 207.700 210.800 224.200 228.000 230.300 228.200 187.600 194.100 208.800
Utrecht-Kanaleneiland 220.000 209.600 213.700 218.200 230.400 236.900 238.400 236.700 191.800 199.700 217.200
Utrecht-Hoograven 204.000 196.700 194.200 199.700 206.000 219.500 224.800 226.800 229.900 186.600 193.900 211.200
Lunetten 110.000 107.900 109.300 115.200 117.400 130.100 132.600 135.200 136.100 109.200 114.400 128.100
Houten-Oost 123.900 126.700 128.700 128.900 102.000 106.200 120.000
Bunnik 96.000 96.000 94.400 99.900 101.700 108.800 112.000 113.700 114.100 89.400 93.500 106.400
Driebergen 87.000 85.500 83.000 89.800 91.000 99.100 102.000 103.700 104.100 81.000 85.000 97.600
Maarn 77.000 74.400 72.000 78.800 80.100 86.500 89.300 91.200 91.500 71.300 74.500 85.800
Maarsbergen 81.000 79.200 78.100 80.100 81.800 88.400 91.900 94.200 94.800 73.400 76.800 89.000
Veenendaal-West 78.000 69.800 68.200 79.100 77.700 80.800 84.700 86.200 87.800 71.000 77.000 88.000
Veenendaal 88.700 91.600 93.100 98.500 101.500 106.100 108.200 87.100 94.000 107.900
Maanderbroek 102.000 108.000 111.800 97.200 106.100 109.400 113.000 115.300 117.200 93.700 106.300 121.200
Ede 87.000 88.400 85.700 85.800 87.200 94.300 100.200 103.000 104.500 82.600 85.400 97.400
Oosterbeek 82.000 84.600 84.100 84.500 86.700 91.000 99.100 101.400 103.100 81.700 85.000 97.600
Grijsoord 112.000 112.600 117.500 116.300 118.600 124.300 129.400 131.500 134.100 109.300 115.000 125.000
Waterberg 91.000 91.700 88.400 90.200 93.000 97.200 99.400 100.900 101.800 86.800 90.000 98.000
Velperbroek 111.000 106.500 108.700 109.200 112.700 122.700 122.700 123.400 123.500 107.400 110.500 120.100
Westervoort 95.000 92.200 92.000 93.800 97.200 102.900 104.400 106.900 105.000 90.900 93.200 101.100
Duiven 82.000 84.400 84.200 81.500 83.500 87.700 89.600 90.500 91.000 79.300 82.900 88.900
Zevenaar (1) 67.700 68.000 69.900 73.300 74.800 76.600 76.900 65.900 67.400 74.800
Zevenaar (2) 67.000 68.700 68.200 67.000 68.900 71.700 73.100 74.600 74.700 64.000 65.400 72.600
Oud-Dijk 31.000 32.300 31.800 31.900 33.900 33.800 36.000 37.000 35.600 29.700 30.100 35.900
Beek 28.000 31.400 30.900 31.600 33.400 34.300 36.200 37.300 35.500 27.800 31.000 36.200

Rijstrookconfiguratie

Van Naar rijstroken Opmerkingen lengte rijstrookkilometers*
Den Haag-Malieveld Den Haag-Bezuidenhout 2x2 2 km 8
Den Haag-Bezuidenhout Voorburg 2x3 2 km 12
Voorburg Prins Clausplein 2x4 0,5 km 4
Prins Clausplein Nootdorp 4+2 2x2 t.h.v. KP Prins Clausplein 2 km 12,5
Nootdorp Zoetermeer-Centrum 2x3 5 km 30
Zoetermeer-Centrum Zoetermeer 2+3 plusstrook richting west, 3 rijstroken richting oost 3 km 15 (18)
Zoetermeer Gouwe 2x2 + plusstroken 11 km 44 (66)
Gouwe Gouda 2x4 plusstrook richting west 2 km 16 (18)
Gouda De Meern 2x4 26 km 208
De Meern Oudenrijn 5+6 6 rijstroken richting oost 3 km 33
Oudenrijn Lunetten 2+3+3+2 parallelbanen 5,5 km 55
Lunetten Bunnik 2x4 2x2 t.h.v. KP Lunetten 5 km 40
Bunnik Driebergen 2x3 + plusstroken 4 km 24 (32)
Driebergen Ede 2x2 + plusstroken 28 km 112 (168)
Ede Velperbroek 2x3 2x2 t.h.v. KP Grijsoord, Waterberg en Velperbroek 25 km 142
Velperbroek Westervoort 4+2+2 parallelbaan richting oost 2 km 16
Westervoort Duiven 3+4 4 rijstroken richting oost 2 km 14
Duiven Duitse grens 2x2 12 km 48

[*] Tussen haakjes het aantal rijstrookkilometers bij openstelling plusstroken

Rijstrookkilometers

rijstrookkilometers
Regulier 833,5 km
Spits 924,5 km

Overzichten

Verzorgingsplaatsen langs de A12

Richting Beek: De AndelBijleveldDe FortenMollebosDe HeulBloemheuvelDe BuunderkampOudbroekenBergh

Richting Den Haag: BerghAalburgenDe Schaars't Ginkelse ZandDe Roode HaanOudenhorstHof ter HeideHellevlietBodegravenKnorrestein


Aansluitingen in de A12

23456789101112131414a1516171818a192021222323a24252627282930

Nummerloze aansluiting: Centraal Station

Knooppunten: Prins ClauspleinGouweBodegravenOudenrijnLunettenMaanderbroekGrijsoordWaterbergVelperbroekDe LiemersOud-Dijk


Externe links

Referenties

  1. actuele wegenlijst januari 2014 | rijkswaterstaat
  2. Zoetermeer praat met Rijkswaterstaat over verbreding RW 12 (05-08-1976) | Trouw
  3. 'Dan moeten ze desnoods maar wat vroeger opstaan' (27-04-1978) | Trouw
  4. Bouw in Leidschendam desnoods onder dwang (16-04-1980) | Trouw
  5. Werken aan de A12 vorderen langzaam (08-12-1982) | Trouw
  6. Prins Clausplein (26-04-1986) | Het vrije volk
  7. Clausplein (30-04-1986) | Limburgsch dagblad
  8. RWS gunt A12 Zoetermeer - Gouda aan Ballast Nedam | infrasite.nl
  9. Spitsstroken A12 Zoetermeer - Gouda geopend | infrasite.nl
  10. Mededeling tracébesluit A12 Zoetermeer - Zoetermeer Centrum op centrumpp.nl
  11. Minister Schultz van Haegen opent spitsstrook A12 bij Zoetermeer | rws.nl
  12. Verruiming openingstijden rijstroken en verhoging maximumsnelheid A12 Zoetermeer-Gouda (2011) | centrumpp.nl
  13. file top 50 2007 | rijkswaterstaatverkeersinformatie.nl
  14. evaluatie spoedaanpak eerste tien projecten p 25 | scribd.com
  15. Bijlage 2 tabel - bekendmaking resultaten spoedaanpak | ministerie IenM
  16. A12: extra rijstrook tussen Gouda en Woerden versneld klaar | rws.nl
  17. Drukste verkeersplein krijgt nieuwe borden (03-12-1959) | De Volkskrant
  18. Oudenrijn (02-04-1959) | Het vrije volk
  19. Oudenrijn 11 november open (26-09-1968) | Het vrije volk
  20. Opening Oudenrijn op 11 november (27-09-1968) | De Telegraaf
  21. Nieuwe Galecopperbrug (15-06-1971) | Trouw
  22. Van de Galecopperbrug zijn vandaag drie nieuwe rijbanen in de west-oostrichting opengesteld (06-07-1971) | NRC Handelsblad
  23. Galecopperbrug wordt verplaatst (28-06-1974) | Het Parool
  24. 'Breivakken' nabij Utrecht zijn gereed (08-12-1976) | NRC Handelsblad
  25. filetop 50 2006 | rijkswaterstaatverkeersinformatie.nl
  26. nieuwsbericht verbreding A12 Lunetten - Veenendaal 31-1-2011
  27. Filedruk A12 fors afgenomen | rws.nl
  28. A12 Utrecht Lunetten – Veenendaal: extra rijstroken zes maanden eerder open; na zomer 2012 | rws.nl
  29. A12: extra rijstrook tussen Driebergen en Bunnik open | rws.nl
  30. Spitsstroken A12 Driebergen – Veenendaal gereed | rijkswaterstaat.nl
  31. A12 Ede - Grijsoord: Tracébesluit ter visie | rws.nl
  32. Verbreding A12 tussen Ede en Grijsoord mag doorgaan | raadvanstate.nl
  33. A12 Ede - Grijsoord: Planning en aanpak | rijkswaterstaat.nl
  34. A12 Ede-Grijsoord | mirt2014.mirtprojectenboek.nl
  35. Rijkswaterstaat gunt wegverbreding A12 Veenendaal - Ede – Grijsoord aan Heijmans A12 | rws.nl
  36. Werkzaamheden verbreding begin februari 2015 van start
  37. Weekend werk aan tunnelbak A12 in 47 seconden | Timelapse | gelderlander.nl
  38. Deze tunnel onder de A12 is een jaar oud, én dichtgespijkerd | gelderlander.nl
  39. Watch this crazy time-lapse of Dutch builders putting a tunnel under a highway in 48 hours | businessinsider.com
  40. Anand Mahindra shares video of highway tunnel construction in Netherlands that was completed in 48 hours, praises efficiency – Watch here | financialexpress.com
  41. Einde aan files bij Arnhem (01-11-1988) | De Telegraaf
  42. Dinsdag files weg (07-11-1988) | Het vrije volk
  43. Uitspraak Raad van State A12 Waterberg - Velperbroek
  44. Uitspraak Raad van State over Tracébesluit A12 Waterberg-Velperbroek | rws.nl
  45. A12: extra rijstroken Waterberg – Velperbroek binnen negen maanden gerealiseerd | rws.nl
  46. Bijlage 2 Begrotingsstaat van het Infrastructuurfonds voor 2018 (34775-A) (p7) | rijksoverheid.nl
  47. Intentieverklaring A12 Gouda/Oudenrijn markeert start aanpak verkeersproblematiek | zuid-holland.nl
  48. Afsprakenlijst Bestuurlijk Overleggen MIRT, 21 en 22 november 2018 | rijksoverheid.nl
  49. Afsprakenlijst Bestuurlijk Overleggen MIRT 20 en 21 november 2019 | rijksoverheid.nl
  50. brief minister Schultz over de verbreding van de A12 in Utrecht
  51. A27/A12 Ring Utrecht - ontwerp-tracébesluit | platformparticipatie.nl
  52. A27/A12 Ring Utrecht - Ontwerp Tracébesluit (visualisatie) | xkp.nl
  53. A27/A12 Ring Utrecht - Tracébesluit | platformparticipatie.nl
  54. Uitspraak 201701683/6/R3 | raadvanstate.nl
  55. Minister Van Nieuwenhuizen tekent Tracébesluit A27/A12 Ring Utrecht | rijksoverheid.nl
  56. Ontwerptracébesluit ViA15 ter visie | rijkswaterstaat.nl
  57. Project A12/A15 Ressen-Oudbroeken (ViA15) voorlopig gegund aan GelreGroen | vanoord.com
  58. A12/A15 Ressen-Oudbroeken (ViA15) voorlopig gegund aan GelreGroen | duravermeer.nl
  59. Sneller extra rijstroken op A12 tussen Westervoort en Duitse grens | rijkswaterstaat.nl
  60. INWEVA 2006
  61. MTR+
  62. INWEVA 2013
Autosnelwegen van Nederland