A4 (Zwitserland)

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
A4
Begin Thayngen
Einde Altdorf
Lengte 142 km
Route

→ Singen

1 Thayngen

2 Schaffhausen-Herblingen

3 Mützentäli

4 Schaffhausen-Nord

5 Schaffhausen-Süd

6 Flurlingen

7 Uhwiesen

8 Benken

9 Trüllikon

10 Kleinandelfingen

11 Adlikon

12 Henggart

13 Winterthur-Nord

14 Winterthur-Wülfingen

15 Winterthur-Töss

16 Effretikon

17 Brüttisellen

18 Wallisellen

19 Zürich-Ost A1L

20 Zürich-Nord

21 Zürich-Seebach

22 Zürich-Affoltern

23 Weiningen

24 Limmattal

27 Urdorf-Nord

28 Urdorf-Süd

29 Uitikon

30 Birmensdorf

31 Zürich-West

31a Wettswil am Albis

31b Affoltern am Albis

32 Blegi

33 Cham

34 Rütihof

35 Rotkreuz

36 Küssnacht

37 Arth

38 Goldau

39 Schwyz

40 Brunnen-Nord

41 Brunnen-Süd

Flüelen-Nord

Flüelen-Süd

Attinghausen

Altdorf

De Autobahn A4 is een Autobahn en Autostrasse in Zwitserland. De autosnelweg vormt een noord-zuidroute door het noorden en midden van het land, vanaf de grens met Duitsland bij Thayngen via Schaffhausen en Zürich naar de A2 bij Altdorf. Niet de gehele route is als autosnelweg uitgebouwd; enkele delen zijn autoweg of hoofdweg. De route is 142 kilometer lang.

Routebeschrijving

De Verzweigung Mutzentäli in Schaffhausen.

Bij Thayngen gaat de Duitse B34 uit Singen de Zwitserse grens over en gaat deze over in de A4, een autoweg met één rijstrook per richting zonder middenberm. De aansluitingen zijn ongelijkvloers. De weg loopt door een bebost gebied naar het stadje Schaffhausen, waar de weg ondergronds loopt. De weg komt even bovengronds voor een brug over de Rhein en gaat daarna weer een tunnel in. Ten zuiden van Schaffhausen is de weg nog steeds een enkelbaans hoofdweg door het vriendelijke platteland van Noord-Zwitserland. Ook hier zijn de aansluitingen ongelijkvloers.

Men bereikt de 100.000 inwoners tellende stad Winterthur. De A4 voegt bij de Verzweigung Winterthur-Nord in op de A1, de snelweg vanuit St. Gallen. De snelweg telt hier 2x2 en verderop 2x3 rijstroken. Bij het Brüttiseller Kreuz is een aansluiting met de A15, de snelweg naar Uster en Schübelbach. Even voor Zürich verbreedt de weg naar 2x4 rijstroken. De weg begint dan aan een vrij lange omweg om Zürich heen.

Het Brüttiseller Kreuz.

Bij Wallisellen slaat de A1L af richting het centrum van Zürich. De gecombineerde A1/A4 draait hier naar het noorden en telt ook hier 2x4 rijstroken. Een kilometer verderop, bij de Verzweigung Zürich-Nord bij Glattbrugg, gaat de A11 rechtdoor naar Kloten en de A1/A4 draait naar het westen om de noordelijke rondweg om Zürich te vormen. Dit deel telt eerst 2x3 rijstroken maar versmalt verderop naar 2x2 rijstroken en kent veel files. De snelweg gaat door de ruim 3 kilometer lange Gubristtunnel, waarna het Limmattaler Kreuz volgt. De A1 slaat hier naar het westen af richting Bern; de A3 komt uit Basel en voegt op de A4 in. Naar het centrum van Zürich gaat de A1H. Daarna volgt de westelijke rondweg van Zürich, die grotendeels in tunnels ligt. Bij de Verzweigung Zürich-West gaat de A3 verder richting Chur terwijl de A4 afslaat naar Cham.

De verzweigung Rütihof.

Bij Cham volgt de aansluiting met de korte A14 naar Neuheim. De snelweg loopt hiervandaan met 2x3 rijstroken naar het zuiden en bij Rotkreuz volgt de Verzweigung Rütihof met de A14, de snelweg naar Luzern. De A4 loopt tussen de Zugersee en de Vierwaldstättersee door. Het landschap wordt dan vanaf Küssnacht een stuk bergachtiger met hoge bergen. Even na Schwyz eindigt het snelweggedeelte en bij Brunnen ook de autoweg, waar de A4 invoegt op de Hauptstrasse 2. De A4 vormt vanaf hier een gewone hoofdweg die tussen de Vierwaldstättersee en de bergen ingeklemd ligt en afritnummers staan hier niet meer aangegeven. Dit gedeelte van de route is behoorlijk spectaculair. Na de Flüelertunnel eindigt de A4 bij de Verzweigung Altdorf op de A2, de snelweg van Luzern naar Milaan.

Geschiedenis

De A4 werd voorzien als een belangrijke noord-zuidas van Duitsland naar Italië, in aanvulling op de A2 naar de Gotthardtunnel. In de jaren '60 van de 20e eeuw werd begonnen met de aanleg van de eerste delen. Het eerste hoogwaardige deel dat opende was de tunnel bij Brunnen in 1965. In 1968 opende het eerste autobahndeel, namelijk het dubbelgenummerde deel met de A1 langs de westkant van Winterthur.

Een probleem bij de aanleg was de rondweg van Zürich. Reeds midden jaren '60 stond dit deel op kaarten aangegeven als "in planning". De realisatie zou uiteindelijk meer dan 40 jaar op zich laten wachten. In 1974 opende de snelweg tussen Zürich en Winterthur en datzelfde jaar opende ook de A4 rond Cham, reeds voorbereid op de snelweg richting Zürich, die pas 35 jaar later opengesteld zou worden. Een probleem was het vinden van een tracé rond Zürich. Eerdere plannen van een route dwars door Zürich werden al vrij vroeg opgegeven, zodat een tracé rond de stad gevonden moest worden. Het eerste deel hiervan werd in 1985 opengesteld, toen de noordring opende. Ook dit deel is met de A1 dubbelgenummerd.

Het zuidelijke deel tussen Cham en Brunnen werd gefaseerd tussen 1974 en 1981 opengesteld. In 1987 openden de eerste paar kilometer van de westring van Zürich, maar het zou tot 2009 duren voordat de volledige westring werd opengesteld, evenals de ontbrekende schakel tussen Zürich en Cham, waarmee met name verkeer vanaf Midden-Zwitserland naar Zürich werd bediend. De gevreesde lawine van vrachtwagens vanuit de regio Stuttgart richting Gotthard heeft nooit plaatsgevonden, hoewel het grootste deel van de route inmiddels hoogwaardig is uitgebouwd. In 1996 opende de enkelbaans Autostrasse door Schaffhausen, grotendeels ondergronds. In 2010 werd het deel tussen Flurlingen en Andelfingen naar 2x2 rijstroken verbreed, maar het heeft geen echte vluchtstroken. In augustus 2012 is de A4 langs Cham naar 2x3 rijstroken verbreed.

Schaffhausen

Oorspronkelijk ging het doorgaande verkeer dwars door Schaffhausen. De doorgaande route was indertijd de Hauptstrasse 15, het verkeer stak indertijd via de Rheinbrücke Schaffhausen–Feuerthalen de Rijn in Schaffhausen over. De planvorming voor de bouw van de Nationalstrasse 4 door Schaffhausen begon al begin jaren '60 en in 1971 werd besloten tot de bouw van een grotendeels ondergrondse, enkelbaans stadsautoweg. Het duurde echter lang voordat het project definitief in uitvoering ging. De verkeerssituatie in Schaffhausen verslechterde elk jaar vanwege het toegenomen verkeer. Het project was omvangrijk, het omvatte drie tunnels en een tuibrug over de Rijn. De gehele passage door Schaffhausen is uiteindelijk pas op 15 augustus 1996 geopend voor het verkeer.[1][2]

Tot 2020 verliep de Hauptstrasse 4 vanaf Schaffhausen naar de grensovergang Bargen, dit was uitgebouwd als een ongelijkvloerse autostrasse. Per 1 januari 2020 is de Nationalstrasse 4 verlegd over de voormalige Hauptstrasse 15 van Schaffhausen naar de grensovergang Thayngen.[3]

Miniautobahn Schaffhausen - Winterthur

Het traject van Schaffhausen tot Winterthur is in meerdere fases aangelegd. De eerste upgrade was een omlegging ter hoogte van Andelfingen en Kleinandelfingen in de periode 1956-1958. Dit was destijds nog een gelijkvloerse weg. In de periode 1961-1963 is de weg verder aangelegd van Andelfingen tot Flurlingen bij Schaffhausen. Dit deel is volgens de uitbouwstandaard van de Nationalstrassen van 1960 aangelegd: een ongelijkvloerse autoweg. De rondweg van Andelfingen is in de periode 1970-1973 ongelijkvloers gemaakt.

De bouw van het deel van Henggart tot Andelfingen was echter vertraagd. Vanwege de snelle groei van het verkeer was gepland om dit deel met 2x2 rijstroken als Autobahn aan te leggen, hier was echter weerstand tegen, uiteindelijk is dit deel pas later versoberd aangelegd als enkelbaans weg, die pas midden jaren '90 is aangelegd als één rijbaan van een geplande Autobahn, en tegelijkertijd opende met de omlegging van Hettlingen tot aan Winterthur op 15 augustus 1996.

Lange tijd moest het verkeer dwars door het dorp Hettlingen. De bouw van deze ontbrekende schakel werd decennia vertraagd. Begin jaren '90 reden dagelijks meer dan 22.000 voertuigen door het dorp Hettlingen. Uiteindelijk is in samenhang met de uitbouw van de weg door Schaffhausen een omlegging vanaf de A1/A4 bij Winterthur en Henggart aangelegd, die gelijktijdig met de A4 door Schaffhausen op 15 augustus 1996 werd geopend.[4] Vanaf dat moment was er een ongelijkvloerse, enkelbaans autoweg vanaf de A1/A4 bij Winterthur tot aan de grens met Duitsland.

De verkeersintensiteiten in Hettlingen namen na de openstelling met bijna 90 procent af.[5] Het oude tracé van de weg is daarna gesloopt, maar is deels nog in de contouren van het landschap zichtbaar. In Hettlingen zijn later huizen gebouwd op het oorspronkelijke tracé van de weg door het dorp.

In de zomer van 2007 is men begonnen om het gedeelte van de A4 tussen Flurlingen en Andelfingen in Noord-Zwitserland als Miniautobahn met 2x2 rijstroken te bouwen. Dit gedeelte is op 22 oktober 2010 opengesteld over 11 kilometer en draagt bij aan een veiligere afwikkeling van het verkeer in deze regio.[6]

Axenstrasse

De Axenstrasse langs de Vierwaldstättersee is formeel geen onderdeel van de A4, maar van de Hauptstrasse 2. De weg opende in 1864 en 1865 voor het verkeer en was tot 1928 een tolweg. Later is deze route gemoderniseerd, maar de geplande Autobahn naar de A2 bij Altdorf is niet meer gerealiseerd, afgezien van de Verzweigung Altdorf. De Axenstrasse wordt nu als de Hauptstrasse 2 uitgebouwd, maar niet meer als autosnelweg.

Westumfahrung Zürich

Doorgaand verkeer in de regio Zürich, zowel oost-west op de A3 als noord-zuid op de A4, moest oorspronkelijk dwars door het centrum van Zürich rijden omdat er geen ringweg voorhanden was. Via twee bruggen stak men aan het einde van de A1 de spoorcorridor in de wijk Hard over, waarna men via een serie stadswegen de A3W bereikte. Oost-westverkeer bleef daarna op de A3, noord-zuidverkeer moest nog via de A4a langs Zug om de A4 en A14 richting Luzern te bereiken.

De Westumfahrung werd in 1971 door de Nationalrat opgenomen als geplande schakel van de Nationalstrassen van Zwitserland. Het zou echter nog 25 jaar duren voordat de bouw daadwerkelijk ging beginnen, alhoewel als eerste fase in 1987 het deel tussen het Limmattaler Kreuz en Urdorf-Süd werd geopend, waar de snelweg bijna 20 jaar dood zou lopen op het onderliggend wegennet dat niet geschikt was voor doorgaand verkeer.

In september 1996 werd de officiële 'spatenstich' uitgevoerd om het project van de Westumfahrung in gang te zetten. Er werd echter bezwaar tegen het project gemaakt bij het Bundesgericht in Lausanne. In 1998 werd definitief groen licht gegeven en dat jaar begon de bouw van de Aeschertunnel, gevolgd door de start van de bouw van de Üetlibergtunnel in oktober 2000. Op 3 juli 2006 opende de eerste verlenging van de A3 aan de westkant van Zürich, een kort stuk van 3 kilometer tussen Urdorf-Süd en Birmensdorf. De volledige openstelling van de Westumfahrung, inclusief de Aeschertunnel en Üetlibergtunnel, volgde op 4 mei 2009 na 11 jaar bouwtijd.[7] Hiermee was de A3 voltooid van de Franse grens tot de Verzweigung Sarganserland in Oost-Zwitserland. In dezelfde periode is ook het ontbrekende deel van de A4 aangelegd, inclusief de Islisbergtunnel tot Affoltern, dat op 13 november 2009 opende. Hiermee was er een grote verandering van verkeersstromen in en rond Zürich.

A4a

Oorspronkelijk bestond er ook de A4a, een korte aftakking van de A4 ten noorden van Zug langs. Dit is sinds 2020 een onderdeel van de A14.

Openstellingsgeschiedenis

Van Naar Lengte Opening
Kleinandelfingen Andelfingen (gelijkvloers) 2 km 00-00-1958
Flurlingen Kleindelfingen (1x2) 10 km 00-00-1963
Brunnen Axenstrasse (1x2) 2 km 04-06-1965
Winterthur (A1) Winterthur-Töss 6 km 05-12-1968
Zürich-Ost (A1L) Zürich-Nord (A51) 1 km 00-00-1969
Kleinandelfingen Andelfingen (ongelijkvloers) 2 km 00-00-1973
Winterthur-Töss Zürich-Ost (A1L) 13 km 11-12-1974
Blegi (A4a) Rotkreuz 6 km 00-00-1974
Seewen Brunnen 3 km 00-00-1976
Immensee Goldau 9 km 03-05-1978
Goldau Seewen 7 km 00-00-1981
Rotkreuz Immensee 7 km 02-07-1981
Zürich-Nord (A51) Limmattaler Kreuz (A1) 12 km 21-06-1985
Limmattaler Kreuz (A1) Urdorf-Süd 5 km 23-09-1987
Mutzentäli Flurlingen (1x2) 6 km 15-08-1996
Andelfingen Winterthur (A1) (1x2) 7 km 15-08-1996
Urdorf-Süd Birmensdorf 3 km 03-07-2006
Birmensdorf Zürich-West (A3) 3 km 04-05-2009
Zürich-West (A3) Blegi (A4a) 17 km 13-11-2009
Flurlingen Andelfingen (2x2) 11 km 22-10-2010

Toekomst

Schaffhausen

Het tracé door Schaffhausen is enkelbaans en is met bijna 25.000 voertuigen per dag overbelast. De Fäsenstaubtunnel moet een tweede tunnelbuis krijgen, zodat het deel door Schaffhausen met 2x2 rijstroken kan worden uitgerust tussen Schaffhausen-Süd en Herblingen. Dit project heeft een hoge planprioriteit, de kosten worden geschat op 473 miljoen CHF. Op 28 november 2016 werd het project vastgesteld door ASTRA,[8] dat op 8 december 2017 door de Bundesrat werd goedgekeurd.[9] De bouw zal 8 tot 9 jaar duren. De bouwstart is voortdurend uitgesteld. In 2016 sprak men nog van een bouwstart in 2025, in 2017 sprak men van een bouwstart medio 2030, met een oplevering in het jaar 2038 of 2039. In 2023 werd de bouw concreter.[10]

Ter hoogte van de Fäsenstaubtunnel komt een tweede buis vanaf de Mühlentalstraße, direct aan de Rhein. Ter hoogte van de overkapping bij Schönenberg (waar een stadsweg bovenop de enkelbaans A4 ligt), komt een extra niveau, zodat hier beide rijbanen van de A4 niet naast elkaar, maar onder elkaar liggen. De aansluiting Schaffhausen-Nord moet daarvoor opgeheven worden, er komen extra verbindingswegen ter hoogte van de Verzweigung Mutzentäli.[11]

Kleinandelfingen - Winterthur-Nord

Het 9,5 kilometer lange traject tussen Kleinandelfingen en Winterthur-Nord zal op Autobahnprofiel gebracht worden, het wordt verbreed van 2x1 naar 2x2 rijstroken met vluchtstroken.[12] In 2016 werden de plannen ter inzage gelegd, waarna het project in januari 2024 rechtsgeldig werd.[13] De verbreding wordt tussen eind 2024 en eind 2028 uitgevoerd.

Zürich

Op 6 juni 2016 begonnen werkzaamheden om de A1/A4 tussen het Limmattaler Kreuz en de Verzweigung Zürich-Nord doorgaand naar 2x3 rijstroken te verbreden. Daarvoor is een derde tunnelbuis met 3 rijstroken bij de Gubristtunnel aangelegd. Op 31 januari 2012 is hiervoor een besluit gepubliceerd. De verbreding werd geraamd op 1,55 miljard CHF.[14][15][16] De verbreding van het deel tussen Zürich-Seebach en de Gubristtunnel was in 2019 echter al afgerond. De derde buis van de Gubristtunnel is op 20 april 2023 in gebruik genomen,[17][18] waarna de bestaande buizen gerenoveerd worden tot eind 2027.

Verkeersintensiteiten

Onderstaande verkeersintensiteiten zijn op of ten zuiden van de genoemde telpunten.[19]

telpunt int. 2015
Schaffhausen (Fäsenstaubtunnel) 28.600
Schaffhausen-Süd 29.900
Kleinandelfingen 32.000
Henggart 34.700
(zie A1 / A3)
Verzweigung Zürich-West (A3) 59.600
Verzweigung Blegi (A4a) 78.700
Verzweigung Rütihof (A14) 35.600
Arth 26.500
Axenstrasse 14.800

Rijstrookconfiguratie

Van Naar Rijstroken Lengte Opmerkingen
Duitse grens (B27) Schaffhausen-Schweizersbild 1x2 13 km
Schaffhausen-Schweizersbild Schaffhausen-Nord 2x2 2 km
Schaffhausen-Nord Fluringen 2+1 5 km Fäsenstaubtunnel 1x2
Fluringen Kleinandelfingen 2x2 11 km
Kleinandelfingen Winterthur-Nord (A1) 1x2 9 km
Winterthur-Nord (A1) Winterthur-Töss 2x2 6 km
Winterthur-Töss Wallisellen 2x3 14 km
Wallisellen Zürich-Nord (A51) 2x4 2 km
Zürich-Nord (A51) Blegi (A4a) 2x2 41 km Deels 2+3
Blegi (A4a) Rütihof (A14) 2x3 5 km
Rütihof (A14) Brunnen-Nord 2x2 27 km
Brunnen-Nord Altdorf (A2) 2x1 14 km Inclusief Axenstrasse

Kunstwerken

De volgende kunstwerken zijn onderdeel van de Zwitserse A4:

Referenties

Autosnelwegen in Zwitserland