Dynamische maximumsnelheid

Uit Wegenwiki
(Doorverwezen vanaf Dynamax)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Dynamax is het acroniem voor Dynamische maximumsnelheid, een systeem in Nederland voor het aanpassen van de maximumsnelheid aan de omstandigheden. Van oudsher waren maximumsnelheden statisch, mede door het gebrek aan technologische innovatie om maximumsnelheden dynamisch te maken, met name tot en met de jaren 70. Het begrip dynamax is jonger, de eerste proeven zijn in 2009 en 2010 gehouden. Dynamax is wat anders dan de verschillende snelheden op de verkeerssignalering.

Kenmerken

Bij Dynamax kunnen de maximumsnelheden in bepaalde tijdsperioden verhoogd of verlaagd worden, bijvoorbeeld in gevallen waarbij de verkeersintensiteiten laag liggen in de avond- en nachturen, of wanneer grenswaarden voor schadelijke stoffen overschreden worden. Een snelheidsverhoging of -verlaging heeft diverse effecten: op de reistijd, emissie van schadelijke stoffen en de geluidsbelastingen, en niet in de minste de beleving van de weggebruiker bij een maximumsnelheid.

Proeven

In de periode 2009-2010 zijn in Nederland proeven gehouden op diverse locaties met Dynamax. Het gaat om de volgende locaties;

A1 Muiderberg - Bussum

Normaliter geldt op dit wegvak, dat 2x3 rijstroken telt, een maximumsnelheid van 100 km/uur. Met Dynamax is de maximumsnelheid op rustige momenten naar 120 km/uur verhoogd. Hiermee worden de reistijden verkort. Wellicht belangrijker is dat de maximumsnelheid beter aansluit op het weg- en verkeersbeeld.

Tijdens de proef kan circa 39% van het totale verkeer met een maximumsnelheid van 120 km/uur over de A1 reizen. De gemiddelde snelheid nam tijdens de testperiode met 7% toe. Er zijn geen aanwijzingen voor een lagere verkeersveiligheid bevonden. De emissies van het personenautoverkeer nam tijdens de periode met 27% toe voor wat betreft NOx en 4% voor wat betreft PM10. De concentraties namen met maximaal 0,75 µg/m³ voor NOx en 0,1 µg/m³ voor PM10 toe. De grenswaarden voor deze stoffen bedragen 40,0 µg/m³. De concentratietoename is hiermee nihil. De geluidsbelasting neemt met 0,3 dB over het etmaal toe. In de nachtperiode geldt een toename van 0,4 dB. Het draagvlak is met 93% zeer groot.

A2 Deil - Vught

In het najaar van 2018 is op de A2 tussen het knooppunt Deil en het knooppunt Vught een proef gehouden met een dynamische maximumsnelheid in de spits, waarbij de maximumsnelheid werd gelimiteerd op 90 km/h om remacties en schokgolven te voorkomen. Het doel was minder aanrijdingen en minder vertragingen. Na evaluatie werd geconcludeerd dat de dynamische maximumsnelheid geen substantiële afname van ongevallen liet zien en de proef is daarna niet voortgezet.[1]

A12 Reeuwijk - Woerden

Op de A12 tussen Reeuwijk en Woerden geldt normaliter een maximumsnelheid 120 km/h. Met Dynamax is vanaf 2009 getest hoe het verkeer reageert op wisselende maximumsnelheden bij congestie en neerslag. Veelal wordt een afwijkende maximumsnelheid van 100 of 80 km/h getoond.

A12 Den Haag - Voorburg

Op de A12 geldt normaliter dag en nacht 80 km/uur. Dit wegvak telt 2x2 en 2x3 rijstroken. Met Dynamax zijn de maximumsnelheden naar 100 km/uur verhoogd in de randen van de spits en 's nachts.

A58 Tilburg

Ter hoogte van Tilburg is Dynamax ingezet om de effecten van een dynamisch lagere snelheid op de luchtkwaliteit te meten. Hierbij wordt de snelheid naar 80 km/uur verlaagd. Belangrijk speerpunt bij deze maximumsnelheid is de handhaving, aangezien uit het wegbeeld de maximumsnelheid van 80 km/uur niet te verklaren is. Dynamax werd hier ingeschakeld als de concentratie fijnstof boven de grenswaarde van 40 µg/m³ dreigt te raken. De maximumsnelheid wordt dan met een derde verlaagd van 120 naar 80 km/uur. De maatregel is op 11 dagen actief geweest en hiervan is 56 uur door het KLPD gehandhaafd. Het percentage overtreders bedroeg 15,8%. Op de linkerrijstrook ligt de gemiddelde snelheid 15 tot 25 km/uur boven de maximumsnelheid van 80 km/uur. De verkeersveiligheid is door de maatregel niet slechter bevonden, wel nam de volgafstand af, het aandeel volgafstanden van minder dan 1 seconde nam licht toe.

Volgens de wettelijke rekenmethode zou de emissie van het personenautoverkeer met 47% afnemen voor wat betreft NOx en 27% voor wat betreft PM10. De concentratieafname ten gevolge van het verkeer bedraagt 4,4 µg/m³ bij NOx en 0,6 µg/m³ voor PM10. De afname van de totale concentraties zijn niet bekendgemaakt, maar is voor PM10 dermate klein dat het binnen de foutmarge van berekeningsnauwkeurigheid valt. De emissies nemen dus wel af, maar het verschil op de concentraties van schadelijke stoffen is aanzienlijk beperkter. Dynamax is enkel zinvol bevonden voor de verbetering van de luchtkwaliteit op wegvakken waar de bijdrage van het wegverkeer ten opzichte van de achtergrondconcentraties relatief groot is en het aantal overschrijdingsdagen minder dan 5 boven de norm van 35 dagen ligt.

De geluidsbelastingen dalen bij een snelheidsvermindering van 120 naar 80 km/uur volgens het wettelijk meet- en rekenvoorschrift met 0,4 dB, maar in de praktijk met 0,2 dB omdat de naleving niet volledig is.

Luchtkwaliteit

Bij luchtkwaliteit dient men met twee verschillende termen rekening te houden, namelijk de emissies en de concentraties. De emissie is dat wat het verkeer uitstoot. In dit geval is vooral rekening gehouden met de uitstoot van het personenautoverkeer omdat vrachtverkeer door dynamax niet of amper getroffen wordt. De concentratie is het totaal van de achtergrondconcentratie en de bijdrage van het verkeer. Hiervoor gelden wettelijke grenswaarden, voor NOx (stikstofdioxide) en PM10 (fijnstof) 40 µg/m³. In de meeste gevallen is de afname van de totale concentraties door de snelheidsverlagingen zeer beperkt tot niet meetbaar.

Geluid

Door de lagere maximumsnelheden dan wel hogere maximumsnelheden varieert de geluidsbelasting, in de onderzochte dynamaxproeven met 0,2 tot 0,4 dB minder of meer. De wettelijke grenswaarde voor een reconstructie is afgerond 2 dB (feitelijk 1,5 dB). Hierbij voldeden de dynamaxproeven ruimschoots aan de toenmalige Wet geluidhinder. De reden dat een snelheidsverhoging of -verlaging vrijwel geen invloed heeft op de geluidsbelastingen is dat het vrachtverkeer maatgevend blijft en niet getroffen wordt door de dynamax-maatregelen.

130 km/h

Vanaf 2011 zijn er in Nederland proeven gehouden met een maximumsnelheid van 130 km/h. Een aantal van deze proeven betreft een permanente maximumsnelheid of gedurende bepaalde tijden. Een aantal zijn met dynamax uitgevoerd, te weten;

In 2012 is de maximumsnelheid van 130 km/h definitief ingevoerd. Daarbij zijn op enkele trajecten dynamische maximumsnelheden van toepassing, bijvoorbeeld alleen 130 km/h tussen 19 en 6 uur. Omdat hier dan 100 6-19 uur aangegeven staat, leidde dit tot verwarring, daarom is gekozen om de dynamische maximumsnelheden op elke 1,0 kilometer van de hectometerpaaltjes aan te geven.

Latere ontwikkelingen

Na de dynamaxproeven van 2009-2010 en de proeven voor de invoering van 130 km/h in 2011 is het programma niet verder uitgerold. In 2016 werd op de A1/A35 een dynamische maximumsnelheid ingevoerd tussen de knooppunten Azelo en Buren.[2]

Externe links

Referenties