Ecoduct

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Het ecoduct Hoog Buurlo.
Een ecoduct in Finland.

Definitie

Een ecoduct of wildwissel is een viaduct waarbij (meestal) de bovenste laag gereserveerd is om wilde dieren een weg te laten kruisen. Het doel van de aanleg van ecoducten is om gebieden te ontsnipperen en de teruggang van de biodiversiteit af te remmen.


Toelichting

Algemeen

Een ecoduct is geen viaduct in de strikte zin van het woord. Men kan zeggen dat een ecoduct een overspanning is die niet in de eerste plaats bedoeld is voor mensen om over te steken. Bij een viaduct kruisen zich twee wegen boven elkaar. Wil men het voor wild mogelijk maken een snelweg te passeren dan kan een ecoduct of wildwissel worden aangelegd, meestal een dijk tussen twee natuurgebieden met een of meerdere viaductvelden ertussen om de autoweg door te laten. De dijk wordt met groen beplant en de toeleidende bermen met afrastering uitgevoerd om zo een ongestoorde passage van groot en klein wild mogelijk te maken.

In een ecombiduct is de passage gecombineerd met een klein-wildtunnel. De tunnel is vooral effectief voor dieren die bijvoorbeeld licht- en geluidshinder ondervinden van weg- en spoorverkeer.

Andere benamingen

Naast de term ecoduct worden ook de termen wildwissel, natuurbrug, ecopassage, faunapassage, cerviduct of ecocorridor gebruikt voor een ecologische verbinding. Daarnaast kan een natuurverbinding ook onder een weg door geleid worden. Men spreekt dan eerder van een ecotunnel of ecopassage. Een vaker voorkomend voorbeeld daarvan is een dassentunnel. Ook zijn er combinaties mogelijk zoals het eco-aquaduct Zweth en Slinksloot in de A4 ten noorden van Vlaardingen. In dat geval wordt een ecoduct gecombineerd met een aquaduct.

Geschiedenis

Een combinatie van een viaduct en ecoduct over de A1 bij Borne.

In 1990 is in Nederland de 'Ecologische Hoofdstructuur' (EHS) geïntroduceerd. Dit was een plan om een landelijk netwerk van verbonden natuurgebieden te ontwikkelen. In 2000 zijn daar zogenaamde 'robuuste verbindingen' aan toegevoegd, waar echter in 2010 vanwege bezuinigingen vanwege de economische crisis de financiering van geschrapt is. Het aantal knelpunten werd in 2000 vastgesteld op 215, maar met het schrappen van de 'robuuste verbindingen' bleven daar nog 178 van over.

Sinds 2002 is het niet meer toegestaan om natuurgebieden te versnipperen zonder mitigerende maatregelen. In 2004 is € 250 miljoen gereserveerd voor het programma Meerjarenprogramma Ontsnippering (MJPO). Hiermee zijn talloze ecoducten en faunapassages aangelegd over rijkswegen en spoorwegen en maakt doorsnijdingen ongedaan die gerealiseerd zijn door de aanleg van infrastructuur in de 20e eeuw. Het programma is gefinancierd door de ministeries van economische zaken en infrastructuur en milieu en viel vanaf 2013 onder het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het programma is gestart in 2005 en liep tot 2018. In 2016 waren 107 van de 178 knelpunten opgelost en nog eens 44 gedeeltelijk opgelost. In 2018 was 94% van de knelpunten die in 2000 waren vastgesteld opgelost. Daarna zijn nog aanvullende maatregelen opgenomen bij infrastructuurprojecten. Enkele maatregelen bleken niet uitvoerbaar, dit waren vooral faunatunnels onder spoorlijnen die vanwege de hoge grondwaterstand onder water zouden komen te staan.

bij start MJPO in 2005 situatie eind 2016
Rijkswegen € 160 mln € 165 mln
Rijksvaarwegen € 20 mln € 9 mln
Spoorwegen € 70 mln € 72 mln

Ecoducten in Nederland

Weg Naam Locatie en opmerkingen
A1 Ecoduct Laarderhoogt nabij Laren
A1 Ecoduct Harm van de Veen Kootwijk - Nationaal Park De Hoge Veluwe - Met name voor het edelhert. Vernoemd naar Harm van de Veen, één van de initiatoren van de natuurontwikkelingsvisie in Nederland.
A1 Faunapassage Kootwijkerzand tussen Stroe en Kootwijk
A1 Ecoduct Hoog Buurlo even ten westen van Apeldoorn
A1 Ecoduct De Borkeld Overijssel, ter hoogte van natuurgebied De Borkeld bij Rijssen.
A1 ir. H.J.W. Snijders Ecoduct bij Oldenzaal. Het natuurgebied Boerskotten van Natuurmonumenten werd bij de aanleg van A1 tussen Bad Bentheim en Oldenzaal doorsneden. Tussen de twee delen is daarom een 80 meter lang ecoduct aangelegd dat aan de uiteinden 50 meter en in het midden 15 meter breed is. Het ecoduct wordt gebruikt door reeën en dassen.
A2 Ecoduct Autena tussen knooppunt Everdingen en Everdingen
A2 Ecoduct Lage Veld tussen Culemborg en Beesd
A2 Natuurbrug Het Groene Woud tussen Boxtel en Best - Met name voor het edelhert dat in Noord-Brabant wordt uitgezet.
A2 Ecoduct Groote Heide ten zuiden van het knooppunt Leenderheide.
A2 Natuurbrug Weerterbergen ten noorden van de aansluiting Weert-Noord, geopend 8 januari 2014.
A2 Ecoducten Bunderbosch/Kalverbosch gelegen tussen de aansluitingen Ulestraten en Meerssen
A4 Eco-aquaduct Zweth en Slinksloot gelegen tussen Delft en Schiedam, geopend 18 december 2015.
A12 Ecoduct Mollebos tussen Driebergen en Maarn.
A12 Ecoduct Rumelaar ter hoogte van Woudenberg.
A12 Ecoduct Jac. P. Thijsse nabij knooppunt Grijsoord.
A18 Ecoduct Koekendaal nabij Doetinchem
A27 Natuurbrug Zwaluwenberg ten zuiden van Hilversum; onderdeel van de Natuurverbinding Zwaluwenberg, bestaande uit een ecoduct over de A27, de spoorlijn Hilversum-Utrecht en de N417/Utrechtseweg.
A27 Faunatunnel Monnikenberg ten oosten van Hilversum, aangelegd tijdens verbreding A27 in 2018.
A28 Ecoduct Leusderheide tussen Soesterberg en Amersfoort.
A28 Ecoduct Sterrenberg tussen Zeist en Soesterberg.
A28 Ecoduct Hulshorst tussen Harderwijk en Nunspeet.
A28 Ecoduct Dwingelderveld tussen Spier en Beilen.
A35 Ecoduct Oudste Grond tussen Enschede en Hengelo.
N35 Ecoduct Twilhaar ten westen van Nijverdal.
N48 Ecoduct Suthwalda ten noorden van Zuidwolde, geopend 17 november 2011.
N48 Ecoduct Stiggeltie tussen Zuidwolde en Linde, geopend 17 november 2011.
A50 Wildwissel Woeste Hoeve Gelderland, de Veluwe ten westen van Loenen.
A50 Wildwissel Terlet Gelderland, de Veluwe ten noorden van Arnhem, dient als verbindingszone tussen twee gebieden van Natuurmonumenten: Nationaal park Veluwezoom en het Deelerwoud. Dit ecoduct is tevens bedoeld voor Schotse hooglanders die zijn ingezet in beide gebieden bij het begrazingsbeheer.
A50 Ecoduct Slabroek Noord-Brabant tussen Oss en Uden bij Nistelrode. De brug is 10 meter breed met een fietspad. Aangelegd om het doortrekken van de A50 te compenseren, regelmatig gebruik door o.a. dassen en reeën.
A50 Ecoduct Tolhuis ter hoogte van Heerde.
A50 Ecoduct Wolfhezerheide nabij knooppunt Grijsoord.
A50 Ecoduct Herperduin nabij knooppunt Paalgraven, opgeleverd 8 januari 2014.
A67 Ecoduct Kempengrens precies op de grens van Nederland en België, geopend 19 november 2014.
A73 Ecoduct Waterloo nabij Beesel, opgeleverd oktober 2007
A74 Ecoduct Steilrand nabij Egypte, een buurtschap tussen Venlo en Tegelen.
A74 Ecoduct Wambach nabij Heide, een buurtschap vlakbij Tegelen
N200 Natuurbrug Zeepoort tussen de erebegraafplaats en 't Wed, gepland in 2016.
N201 Natuurbrug Zandpoort tussen Bentveld en Zandvoort. Opgeleverd 20 december 2013.
N227 Ecoduct Treeker Wissel tussen Oud-Leusden en Maarn.
N227 Renée van Notten Wissel tussen Doorn en Maarn, opgeleverd 11 maart 2019.
N236 Lutrapassage/Natrixpassage Ecopassage bestaande uit twee bruggen ter hoogte van de plaats Ankeveen.
N237 Ecoduct Boele Staal geopend 31 augustus 2016.
N237 Ecoduct Beukbergen opgeleverd 9 december 2009.
N261 Westloonse Wissel opgeleverd 14 juni 2015.
N297 Ecombiduct Op de Kievit tussen Nieuwstadt en Sittard, gelegen parallel aan de spoorlijn Sittard - Roermond. Tot dusver nog nergens anders toegepast. Bedoeld voor kleine dieren en daarom maar 3 meter breed. In het dek van het ecoduct is een buis (doorsnede 40cm) geplaatst. Dieren blijken zowel van de tunnel als het dek gebruik te maken. Uniek is ook dat met het oog op een migratieroute voor vleermuizen, struiken zijn aangeplant.
N300 Natuurbrug Feldbiss opgeleverd 2 oktober 2017
N302 Ecoduct Clemens Cornielje tussen Nieuw-Milligen en de A1. Opgeleverd in oktober 2020.
N310 Ecoduct Oud Reemst tussen Otterlo en Arnhem.
N324 Ecoduct Maashorst ten oosten van Oss, opgeleverd 8 januari 2014.
N333 Natuurbrug Weerribben-Wieden ten noordoosten van Blokzijl, opgeleverd 29 augustus 2014.
N340 Ecoduct Vlierbelten ten westen van Ommen
N344 Ecoduct Aardmansberg ten oosten van Nieuw-Milligen. Opgeleverd in oktober 2020.
A348 Ecopassage Havikerpoort ter hoogte van Rheden.
N350 Ecoduct de Grimberg tussen Rijssen en Wierden.
N396 Ecoduct Leenderbos ten oosten van Valkenswaard, opgeleverd 8 januari 2014.
N417 Natuurbrug Hoorneboeg ten zuiden van Hilversum; onderdeel van de Natuurverbinding Zwaluwenberg, bestaande uit een ecoduct over de A27, de spoorlijn Hilversum-Utrecht en de N417/Utrechtseweg; geopend 21 mei 2016.
N524 Natuurbrug Zanderij Crailo van het Goois Natuurreservaat tussen Bussum en Hilversum. De aanleg is in december 2002 gestart en in 2006 voltooid, voor € 14,75 miljoen. Het is een 800 meter lange en op de smalste plekken 50 meter brede verbinding tussen het Spanderswoud en de Bussumerheide. Met behulp van een dijklichaam en twee kunstwerken worden de Naarderweg, de spoorlijn Hilversum-Bussum, het NS-bedrijventerrein en het sportpark Crailo overbrugd. De natuurbrug heeft ook een fiets- en een wandelpad.
Natuurbrug Anna's Hoeve Aan de oostkant van Hilversum. Opgeleverd in 2022.

Ecoducten in Vlaanderen

  • ecoduct Kikbeek in het Nationaal Park Hoge Kempen over de E314 in Opgrimbie (Maasmechelen).
  • ecoveloduct, eveneens in het Nationaal Park Hoge Kempen, een omgebouwde verkeersbrug op de enkel nog voor fietsers toegankelijke weg van As naar Wiemismeer, over de E314 in Zutendaal.
  • in het Meerdaalwoud op de grens tussen Bierbeek en Oud-Heverlee over de Naamsesteenweg N29.
  • over de E19 (Antwerpen-Breda) ter hoogte van het Peerdsbos. Dit is niet echt een ecoduct maar wat men een bermbrug gedoopt heeft, namelijk een brug die aan de zijkant een brede rij struiken draagt waarin klein wild zich hopelijk beschut genoeg voelt om naar de overkant te kruipen.
  • over de E19 (Antwerpen-Breda) ter hoogte van Meer.
  • ecoduct Groenendaal over de R0 ten zuidoosten van Brussel.

Ecoducten in Australië

In Australië zijn sporadisch ecoducten gebouwd, zoals ecoducten voor koala's.[1] Op Christmas Island is een ecoduct gebouwd voor de migratie van krabben.[2]

Ecoducten in Duitsland

In Duitsland zijn ecoducten gangbaar geworden. Duitsland had in 2012 64 ecoducten.[3] In 2024 sprak men van 70 ecoducten.

Ecoducten in Frankrijk

Frankrijk was één van de eerste landen waar ecoducten werden gebouwd. Ze zijn inmiddels op tal van locaties toegepast.

Ecoducten in Litouwen

In Litouwen is in 2023 het eerste ecoduct van het land in gebruik genomen op de A5 ten zuiden van Marijampolė .

Ecoducten in Polen

Polen heeft de meeste ecoducten van Europa. In 2022 had Polen 207 grote ecoducten (constructies over de autosnelweg) en in totaal 5.008 ecopassages, waaronder 3.472 ecoduikers, 1.329 onderdoorgangen en 207 grote ecoducten.

In 1996 werd de eerste ecopassage in Polen aangelegd.[4] In Polen zijn na 2005 een groot aantal ecoducten aangelegd, vrijwel alle nieuwe autosnelwegen hebben meerdere ecoducten. In november 2022 had Polen 196 ecoducten. Per juni 2021 had Polen 168 ecoducten over A- en S-wegen en nog eens 50 in aanbouw.[5] Daarnaast zijn er talloze onderdoorgangen voor wild, per 1 januari 2019 had Polen 2.960 ecopassages inclusief ecoducten. Met name de A2 in het westen van Polen heeft een groot aantal ecoducten achter elkaar. Ecoducten komen zowel op nieuwe als oudere snelwegen voor, maar zijn meer gangbaar op nieuwe routes. De ecoducten variëren van tweebuizige korte tunnels tot enkelvoudige betonnen overspanningen tot smalle bruggen tot een bredere brug gecombineerd met een lokale weg of zandweg.

Ecoducten in Tsjechië

In Tsjechië zijn veelvuldig ecoducten aangelegd. De gemiddelde aanlegprijs is 250 miljoen CZK. Het nut ervan en de gekozen locaties worden bekritiseerd.[6]

Ecoducten in India

De Mumbai - Nagpur Expressway had in 2022 het eerste ecoduct over een autosnelweg in India.

In andere talen

Een ecoduct in Arizona.
Een ecoduct in Noorwegen.
  • Duits (Deutsch): Grünbrücke / Wildbrücke
  • Engels (English): Wildlife crossing
  • Fins (Suomi): Vihersilta
  • Frans (Français): Écopont / Écoduc
  • Koreaans (한국말 / Hangukmal): 야생동물 이동 통로
  • Kroatisch (Hrvatski): Prijelaz za divlje životinje
  • Noors (Norsk): Miljøtunnel
  • Pools (Polski): Zielony most
  • Russisch (Русский): Экодук
  • Spaans (Español): Ecoducto
  • Thai (ภาษาไทย): ทางข้ามสัตว์ป่า
  • Tsjechisch (Česky): Ekodukt
  • Zweeds (Svenska): Ekodukt / Viltbro

Zie ook

Referenties

  1. ↑ Koalas tunnels and bridges prove effective on busy roads | brisbanetimes.com.au
  2. ↑ Crabs get their own bridge to cross busy road on Christmas Island | telegraph.co.uk
  3. ↑ Brücke für Reh und Igel | 3sat.de
  4. ↑ Budując nowe drogi, zapewniamy swobodę migracji zwierząt | gddkia.gov.pl
  5. ↑ Przejścia dla zwierząt nad drogami w Polsce – jak wyglądają, ile ich naprawdę jest? | crazynauka.pl
  6. ↑ MfD: Wildlife crossings costly, dysfunctional | praguemonitor.com
Overgenomen van "https://www.wegenwiki.nl/index.php?title=Ecoduct&oldid=359990"