Förbifart Stockholm

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
E4
Begin Kungens Kurva
Einde Häggvik
Lengte 21 km
Route

Kungens Kurva

Lovön

Vinsta

Hjulsta

Akalla

Häggvik

De Förbifart Stockholm (Stockholm Bypass) is een in aanleg zijnde motorväg in Zweden. De snelweg moet een westelijke bypass van Stockholm gaan vormen en de bestaande E4 ontlasten. De geplande lengte is 21 kilometer, waarvan 18 kilometer ondergronds.

Routebeschrijving

De bypass zal bij Kungens Kurva ten zuiden van Stockholm van de E4 afsplitsen en dan ondergronds ten westen van Stockholm langslopen. De snelweg loopt ondergronds tot aan de aansluiting met de E18 bij Hjulsta. Daarna volgt een tweede kortere tunnel tot Akalla, waarna de snelweg definitief bovengronds komt en bij Häggvik weer op de E4 aansluit.[1]

Geschiedenis

Reeds sinds de jaren '60 was een westelijke bypass van Stockholm gepland. In die tijd is de Essingeleden aangelegd, onderdeel van de E4 door Stockholm. De geplande westelijke bypass kwam er maar niet en de Essingeleden raakte geleidelijk steeds verder overbelast. Al het doorgaande verkeer in de regio Stockholm en oost-Zweden verloopt over deze snelweg. De Essingeleden is thans de drukste snelweg van Scandinavië. In 2009 is de aanleg van de bypass goedgekeurd door het Zweedse parlement.

Toekomst

Op 6 november 2013 werd het definitieve milieubesluit genomen voor de aanleg van de förbifart.[2] De aanleg startte met een ceremonie op 19 augustus 2014[3] maar werd op 23 oktober 2014 door de nieuwe linkse regering in Zweden stopgezet tot ten minste 1 mei 2015.[4] Kort daarna viel de linkse regering bijna door een weggestemde begroting, waarna het bevriezen van de aanleg werd geschrapt, en de aanleg op 1 januari 2015 hervat is.[5][6] Op 21 januari 2016 volgden de eerste explosies voor de eigenlijke tunnelbouw.[7] De bouw duurt zo'n 16 jaar. De kosten waren aanvankelijk geraamd op 37,7 miljard SEK, in 2024 op 51,5 miljard SEK[8] en is het duurste wegenproject van Zweden en één van de duurste projecten van Europa.[9]

Contracten

De bouw van de bypass bestaat uit diverse grote contracten, zowel voor de ruwe tunnelbouw, de technische inrichting van de tunnel, de aansluitingen en de aanpassingen op de bestaande E4. In totaal zijn er 6 grote tunnelcontracten voor de ruwbouw van de tunnel, waarvan de aanleg 5 tot 6 jaar duurt.

Als eerste is op 10 juli 2015 een contract van 2,1 miljard kronen (€ 230 miljoen) gegund voor de bouw van de tunnel Johannelund.[10] Vervolgens zijn op 13 januari 2016 twee contracten van tezamen 3,7 miljard kronen (€ 400 miljoen) gegund voor de tunnels Norra Lovö en Södra Lovö.[11]

In december 2018 en januari 2019 zijn 5 contracten gegund voor de tunneltechnische installaties. De contracten hadden een waarde van in totaal 4 miljard SEK.[12]

Op 11 maart 2019 heeft Trafikverket twee tunnelcontracten van een Italiaans consortium geannuleerd vanwege gebreken bij de arbeidsomstandigheden.[13] Op het moment van annuleren was slechts 14% van de tunnellengte van het contract uitgeboord ter hoogte van Lovön, terwijl 40% van de bouwtijd al was verstreken. Dit heeft mogelijk een effect op de opleverdatum van het project.[14]

Uitvoering

Voor de bouw van de tunnel zijn vier tijdelijke werktunnels aangelegd, zodat per contract individueel gebouwd kan worden zonder afhankelijk te zijn van de voortgang van de andere contracten. De tunnels worden dus niet naar elkaar toe of in één richting uitgegraven, maar per segment, in totaal worden de tunnels op 7 verschillende locaties tegelijkertijd uitgeboord. Drie tijdelijke werktunnels hebben een eigen haven om puin af te voeren via het water. Dit reduceert het aantal vrachtwagenritten significant. De tunnels worden uitgegraven met behulp van explosieven. Omdat de meeste werkzaamheden onder de grond worden uitgevoerd, is er niet gedurende de 10 jaar bouwtijd altijd overlast voor verkeer en omwonenden.

Bij de bouw wordt gebruik gemaakt van explosieven. Eerst wordt grout in de bodem geboord, waardoor er geen grondwater in de tunnel kan lopen en het grondwaterniveau niet daalt. Bij het toepassen van de groutmethode worden 20 tot 25 meter diagonaal gaten geboord waarbij er een cementmix in de scheuren wordt geïnjecteerd. Daarna worden er gaten in het uit te blazen gedeelte geboord. Vervolgens wordt de explosieve lading aangebracht, waarna deze tot ontploffing wordt gebracht. De bouwsnelheid is afhankelijk van de hoeveelheid explosieven, om de overlast voor omwonenden te verminderen wordt onder bebouwd gebied met kleinere detonaties gewerkt, waardoor de snelheid van het uitboren ook trager wordt. In totaal wordt 19 miljoen ton uitgeboord, waarvan de helft per schip en de andere helft per vrachtwagen wordt afgevoerd.[15]

In 2018 was 20 van de geplande 60 kilometer tunnelbuis uitgeboord.[16] In maart 2019 was 40% van de tunnellengte uitgeboord.[17] Op 20 maart 2019 werd de eerste tunneldoorslag van één van de hoofdtunnels gevestigd.[18] In december 2021 was 80 procent van de tunnelbuis uitgeboord.[19] In oktober 2023 was de gehele 60 kilometer tunnelbuis uitgeboord.[20] In totaal is 6.900.000 m³ gesteente uitgeboord.

In november 2019 werd echter vastgesteld dat het project ver achter op schema ligt. Bij de start van de bouw in 2014 werd uitgegaan van een bouwtijd van circa 10 jaar, met een oplevering in 2024. Inmiddels spreekt men van een openstelling medio 2030.[21]

Tunnels

Van de 21 kilometer van de Förbifart ligt 18 kilometer ondergronds, waarvan de langste tunnel 16,5 kilometer is met twee buizen met 2x3 rijstroken (zie ook Tunnel förbifart Stockholm). Bij openstelling wordt dit de op één na langste tweebuizige tunnel in Europa, na de Fehmarnbelttunnel tussen Denemarken en Duitsland. Verder wordt het veruit de langste tunnel met 2x3 rijstroken. Tevens wordt er noordelijker nog een tunnel van 1,8 kilometer lengte gerealiseerd. De lange tunnel ligt maximaal 65 meter beneden zeeniveau. De ondergrondse aansluiting Lovö ligt zo'n 70 meter onder de grond.[22]

Wegnummer

De E4 zal vermoedelijk door de förbifart geleid worden.

Financiering

De aanlegkosten worden voor 80% betaald uit de congestieheffing in Stockholm en 20% uit belastinggeld. Er is geen tol op de Förbifart gepland.

Zie ook

Externe links

Referenties

  1. Webbkarta Förbifart Stockholm | trafikverket.se
  2. Viktig milstolpe för Förbifart Stockholm - Arbetsplanen är fastställd | trafikverket.se
  3. Bygget av Förbifart Stockholm har startat | trafikverket.se
  4. Förbifart Stockholm fryser produktionen enligt regeringsbeslut | trafikverket.se
  5. Regeringen avbryter frysningen av Förbifart Stockholm | regeringen.se
  6. Projektchefen om läget i februari: Förbifart Stockholm startar arbetena igen | trafikverket.se
  7. Byggstart för tunnlarna i Förbifart Stockholm | trafikverket.se
  8. Uppdaterad prognos för E4 Förbifart Stockholm | trafikverket.se
  9. Förlängd byggtid och ökad kostnad för E4 Förbifart Stockholm | trafikverket.se
  10. Bilfinger får bygga Förbifart Stockholm i Vinsta | trafikverket.se
  11. JV Vianini CMC bygger bergtunnlarna under Lovön | trafikverket.se
  12. Alla fem kontrakt skrivna för entreprenader för Installation av tekniska system i E4 Förbifart Stockholm | trafikverket.se
  13. Trafikverket häver kontraktet med entreprenören för tunneldelarna på Lovön i projekt E4 Förbifart Stockholm | trafikverket.se
  14. Tid och kostnad för E4 Förbifart Stockholm | trafikverket.se
  15. Tunneldrivning | trafikverket.se
  16. Året som gått – framdrift i projektet 2018 | trafikverket.se
  17. 40 procent total utsprängd bergtunnel | trafikverket.se
  18. Första genomslaget i E4 Förbifart Stockholm | trafikverket.se
  19. Drygt 80 procent utsprängt – ny lägesrapportfilm ute nu! | trafivkerket.se
  20. Arbetet just nu i E4 Förbifart Stockholm - november 2023 | trafikverket.se
  21. Förlängd byggtid och ökad kostnad för E4 Förbifart Stockholm | trafikverket.se
  22. tunnlar | trafikverket.se