Gaasperdammertunnel

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Gaasperdammertunnel
Kruist Amsterdam-Zuidoost
Lengte 3.027 meter
Openstelling 05-07-2020
Intensiteit 94.800[1] mvt/dag
Tunnelcategorie A
Locatie kaart

De Gaasperdammertunnel is een landtunnel in Nederland, gelegen in de A9 in Amsterdam-Zuidoost. De tunnel is aangelegd in het kader van het megaproject Schiphol - Amsterdam - Almere en heeft een lengte van ongeveer 3 kilometer. Het is daarmee de langste landtunnel van Nederland.

Naam

De Gaasperdammertunnel is vernoemd naar de Gaasperdammerweg, het traject van de A9 tussen de knooppunten Diemen en Holendrecht, waar de tunnel is gelegen.

Kenmerken

Het tunnelportaal.
De Gaasperdammerweg voor de bouw van de tunnel.

De Gaasperdammertunnel is een landtunnel van 3.027 meter lang en is gelegen van km 7.950 tot km 10.977. De Gaasperdammertunnel is één van de breedste tunnels van Nederland, met 5 buizen en 11 rijstroken. De twee buitenste buizen hebben elk 3 rijstroken ten westen van de S112 en 2 rijstroken ten oosten ervan. De binnenste buizen hebben elk 2 rijstroken plus nog een ruimtereservering voor een derde rijstrook. De middelste buis is een enkelstrooks wisselstrook. De tunnel is in 2020 in gebruik genomen met 9 - 11 rijstroken, met ruimte voor 11 - 13 rijstroken.

Het westelijke tunnelportaal ligt ter hoogte van de spoorlijn Amsterdam - Utrecht. Het bestaande spoorviaduct is hierbij geïntegreerd met de tunnel. Alle buizen beginnen hier op hetzelfde moment. Het oostelijke tunnelportaal ligt ten oosten van de Kromwijkdreef. De lengte van de buizen varieert hier met maximaal 500 meter. De parallelbuis richting westen is het kortste, de buis van de hoofdrijbaan richting oosten is het langste en verloopt bijna tot aan de rivier de Gaasp. Deze tunnelbuis loopt zo lang door omwille van de luchtkwaliteit in omliggende woonwijken.

De tunnel ligt halfverdiept en is een bovenwettelijke inpassingsmaatregel om de impact van de verbreding van de A9 op het leefklimaat te reduceren tot nul. In de tunnel ligt een afrit naar de S112 (Gooiseweg). De afritten liggen tussen de parallel- en hoofdbuis in en vormen feitelijk een afrit aan de linkerzijde van de parallelbaan. Bovenop de tunnel is een stadspark aangelegd met de naam Brasapark.[2]

Het dienstgebouw van de tunnel staat bovenop de tunnel, direct ten oosten van de S112/Gooiseweg. De Gaasperdammertunnel heeft als eerste tunnel in Nederland lichtgekleurd asfalt om de tunnel minder donker te laten zijn. Aan de westzijde van de tunnel zijn grote anti-verblindingsschermen geplaatst in december 2017. Deze hebben een afmeting van 6 x 45 meter en 2 x 48,5 meter.[3] Het zijn twee van de grootste portalen ooit geplaatst in Nederland.

De maximumsnelheid in de buizen voor de doorgaande richtingen in de tunnel is 100 km/h. De maximumsnelheid in de 'parallelbuizen' met de op- en afritten in de tunnel bedraagt 80 km/h.

Geschiedenis

Planvorming & procedures

De Gaasperdammertunnel was een onderdeel van het tracébesluit Schiphol - Amsterdam - Almere, die een grootscheepse uitbreiding van de A1, A6, A9 en A10 omvatte. Dit project is in 2006 opgestart toen bleek dat een directe verbinding tussen de A6 en A9 politiek niet haalbaar was. Het is het grootste en duurste wegenproject ooit uitgevoerd in Nederland, met een kostprijs van € 5 miljard. Hiervoor is ruim 60 kilometer snelweg drastisch verbreed en zijn 100 kunstwerken aangepast of nieuw gebouwd. Het tracébesluit is op 21 maart 2011 genomen en werd op 4 januari 2012 onherroepelijk. Op 21 maart 2013 is een gewijzigd tracébesluit vastgesteld waarbij de tunnelindeling op details is gewijzigd vanwege een betere integratie in bestaande kunstwerken.[4] Dit besluit werd op 30 oktober 2013 onherroepelijk na het niet-ontvankelijk en ongegrond verklaren van beroepen door de Raad van State.[5]

De Gaasperdammertunnel in aanleg in juli 2016.
De Gaasperdammertunnel in aanleg in mei 2017.

Uitvoering

Het contract voor de aanleg is op 12 september 2014 gegund.[6] Het project is gegund aan het consortium IXAS zuid-oost, dat op 14 november 2014 een financial close bereikte en de financiering voor het PPS-project rond kreeg.[7] In 2014 zijn voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd, zoals het verleggen van de kabels en leidingen.

De grootschalige werkzaamheden begonnen op 10 augustus 2015.[8] Op 6 juni 2016 werd gestart met de eigenlijke bouw van de tunnel, zoals de vloeren, wanden en het dak. Op 21 april 2017 werd de laatste heipaal geslagen voor het project.[9] De ruwbouw van de 3 kilometer lange tunnel duurde ongeveer een jaar, behalve voor de middelste tunnelbuis die pas later gerealiseerd is. Uit onderzoek bleek dat het toegepaste betonmengsel bij rijkstunnels die na 2008 zijn opgeleverd, achteraf niet voldoet om deze kunstwerken te behouden bij een extreme brand. Daarom is in 2018 besloten om de onder meer de Gaasperdammertunnel van hittewerende bekleding te voorzien. De aanpassing kostte circa € 100 miljoen maar kon binnen het project van het SAA project worden opgevangen.[10]

Openstelling

De tunnel is in vier fases vanaf 5 juli 2020 opengesteld, beginnend met de beide buizen vanaf het knooppunt Diemen naar het knooppunt Holendrecht.[11] Op 28 september 2020 opende ook de hoofdrijbaan richting knooppunt Diemen.[12] Op 23 november 2020 is de vierde buis geopend, de parallelrijbaan richting oosten.[13] In de periode tussen de vier fases zijn nog afrondende werkzaamheden verricht rond de tunnel. Dit betrof onder meer de aanleg van een laatste stukje van de tunneluitgang van de meest zuidelijke buis. Deze kon pas worden aangelegd nadat er geen verkeer meer reed op de tijdelijke A9 die op dat punt vlak langs de tunnel liep. De wisselbaan opent echter pas medio 2026 als ook de verbreding van de A9 tussen het knooppunt Holendrecht en het knooppunt Badhoevedorp wordt afgerond.

Dwarsdoorsnede Gaasperdammertunnel, ten westen van de S112.

Referenties

Bruggen en tunnels in de regio Amsterdam

AmsterdamsebrugCoentunnelGaasperdammertunnelIJtunnelKeizer KareltunnelMichiel de RuijtertunnelMuiderbrugTweede MuiderbrugPiet HeintunnelRozenoordbrugSpaarndammertunnel

BetlembrugMuiderbrugSchellingwouderbrugSchinkelbrugSchipholtunnelUyllanderbrugVelsertunnelWaterwolftunnelWeesperbrugWijkertunnelZeeburgerbrugZeeburgertunnelTunnel Zuidas