Gambia

The Gambia
Hoofdstad	Banjul
Oppervlakte	10.380 km²
Inwonertal	2.413.000
Lengte wegennet	1.300 km
Lengte snelwegennet	0 km
Eerste snelweg	nvt
Benaming snelweg	nvt
Verkeer rijdt	rechts
Nummerplaatcode	WAG

The Gambia, formeel de Republic of The Gambia, is een klein land in het westen van Afrika. Op het vasteland van Afrika is het het kleinste land. De oppervlakte van "The Gambia" bedraagt ongeveer een kwart van die van Nederland. Het land telt circa 2,4 miljoen inwoners. De hoofdstad is Banjul, de grootste stad is Serrekunda.

Inleiding

Geografie

Gambia is een klein land in West-Afrika dat feitelijk de oevers van de getijderivier The Gambia omvat. Het is bijna geheel omsloten door Senegal en meet vanaf de kust 325 kilometer landinwaarts, maar slechts 50 kilometer van noord naar zuid. The Gambia is een brede rivier waardoor het land is opgedeeld in een noordoever en een zuidoever (north bank en south bank). Het terrein bestaat grotendeels uit laagland tot lage heuvels. De 'Red Rock' is met 53 meter het hoogste punt van het land.

Het land heeft een tropisch klimaat met het hele jaar door maximumtemperaturen tussen 30 en 34°C. Van november tot mei valt er nagenoeg geen neerslag, maar van juli tot september valt juist heel veel neerslag, zodat er op jaarbasis toch nog 1000 mm per jaar valt.

Demografie

Het land groeide van 270.000 inwoners in 1950 naar 1,2 miljoen in 2000 en ruim 2 miljoen tegenwoordig. De bevolking is voor Afrikaanse begrippen relatief verstedelijkt, grotendeels wonend rond de hoofdstad Banjul en in de voorsteden. De voorstad Serrekunda is aanzienlijk groter dan Banjul zelf.

In Gambia wonen tal van kleine etnische groepen, zonder dat er één de meerderheid vormt. Het Engels is de officiële taal van Gambia en wordt relatief wijdverspreid gesproken. Mandingo wordt door 38% van de bevolking gesproken, Fula door 21% en Wolof/Serer door 18%. De kennis van het Frans is eveneens relatief groot.

Economie

Gambia geldt als één van de armste landen ter wereld. Ongeveer 70% van de bevolking werkt in de landbouw. Het land heeft nagenoeg geen grondstoffen of industrie. Het toerisme speelt wel een relatief belangrijke rol, als Engelstalige bestemming met mooi weer. Op het platteland is er sprake van wijdverspreide armoede.

Geschiedenis

De eerste buitenlanders in het gebied waren Arabische handelaren. Vanaf de middeleeuwen was het gebied onderdeel van het Koninkrijk Mali. Midden 15e eeuw bereikten Portugese handelaren de kustregio. In 1588 verkochten de Portugezen de handelsrechten rond de Gambia River aan de Engelsen. Vanaf eind 17e eeuw was het gebied het toneel van een machtsstrijd tussen de Engelsen en de Fransen. In 1783 werd in een verdrag van Versailles de rechten over de Gambia River aan de Engelsen gegeven. In 1816 werd Bathurst gesticht als militaire basis, dit zou later de stad Banjul worden. In 1962 verkreeg Gambia zelfbestuur en in 1965 werd het onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk.

Als onafhankelijk land wist Gambia naam te maken als goedkope toeristenbestemming. Het land heeft geen serieuze conflicten gekend, maar wel politieke instabiliteit, en bij tijden Senegalese inmenging.

Wegennet

Gambia had in 2020 een netwerk van 3.944 kilometer weg, waarvan 1.300 kilometer (33%) was verhard. Het wegennet is opgedeeld in primary roads (847 kilometer, waarvan 800 kilometer verhard), secondary roads (668 kilometer, waarvan 436 kilometer verhard) en tertiary roads (2.429 kilometer).

Het wegennet van Gambia is naar West-Afrikaanse maatstaven uitgebreid, bijna het gehele primary road network bestaat uit verharde wegen en ook van de secondary roads is tweederde verhard. Geen enkel ander land in West-Afrika heeft zo'n hoog aandeel verharde wegen.

De belangrijkste wegverbindingen zijn de North Bank en South Bank Roads, die langs de oevers van de rivier de Gambia verlopen. Deze wegen zijn sinds 2021 volledig verhard. De North Bank Road verloopt vanaf Barra tot Fatoto en is circa 345 kilometer lang. De South Bank Road verloopt van Banjul naar Fatoto en is circa 415 kilometer lang. De Trans-Gambia Highway vormt een noord-zuidroute door het midden van het land en is 25 kilometer lang.

Er waren lange tijd geen bruggen over de Gambia River in Gambia, maar sinds 2019 is er een grote brug over de rivier in het midden van het land en in 2021 openden in het oosten twee kleinere bruggen over de Gambia River. Voorheen bevond de eerste brug over de Gambia zich net buiten het land Gambia in Senegal. Er zijn ook een aantal veerdiensten, die ook door verkeer met bestemmingen in Zuid-Senegal gebruikt worden om niet de lange reis om Gambia te hoeven maken. Er zijn diverse grensovergangen met Senegal, die vrijwel allemaal verhard zijn.

Autosnelwegen

Er zijn geen autosnelwegen in Gambia, wel loopt er een 2x2 weg tussen Banjul en Serrekunda en de luchthaven van Banjul die bij Serrekunda ligt.

Tolwegen

Er zijn vrijwel geen tolwegen in Gambia. In de National Transport Policy 2018-2027 werd wel gesproken dat tolheffing of een transitheffing voor buitenlands verkeer kansrijk was om het wegenfonds aan te vullen. In 2022 is tolheffing ingevoerd op de brug over de Gambia River in Basse.

Stedelijk Gambia

De hoofdstad Banjul is gelegen op een schiereiland en is veel kleiner dan Serrekunda, de primaire stad van het land, dat ook een omvangrijk voorstedelijk gebied kent. In Banjul zelf zijn bijna alle straten verhard. In Serrekunda zijn alle belangrijke wegen verhard, maar de meeste woonstraten zijn onverhard. In de zuidelijke voorsteden van Serrekunda ligt een bypass met 2x2 rijstroken en enkele ongelijkvloerse kruisingen. De wegverbinding tussen Banjul, Serrekunda en de luchthaven is een dubbelbaans weg met 2x2 rijstroken.

Wegbeheer

De nationale wegbeheerder de National Roads Authority (NRA), onderdeel van het Ministry of Transport Works and Infrastructure (MOTWI). De NRA werd in 2003 opgericht. Toen werd ook het Road Fund opgericht om wegonderhoud en wegenbouw van te financieren.

Geschiedenis

jaar	verharde wegen
1977	306 km
1980	336 km
1981	426 km
1982	500 km
1986	513 km
2020	1.300 km

In de jaren '70 waren er zeer weinig motorvoertuigen in Gambia, het aantal personenauto's werd in 1976 geschat op 2.200 stuks. In 1975 is de haven van Banjul ontwikkeld met steun van de World Bank, met een tweede fase in 1987. Het verharde wegennet in 1977 besloeg een circa 180 kilometer lang traject van de South Bank Road tussen Banjul en Soma, en slechts een kort deel van de North Bank Road op het meest westelijke deel rond Barra en Essau. Ook was de Trans-Gambia Highway toen al doorgaand verhard.

In de periode 1980-1982 is in korte tijd het netwerk van verharde wegen vergroot van 300 naar 500 kilometer. Dit was vooral het gevolg van het verharden van de South Bank Road van Soma tot aan Basse. Vanaf circa 1985 is 11 kilometer van de weg tussen Banjul en Serrekunda naar 2x2 rijstroken verbreed, als eerste dubbelbaans weg van Gambia.

Tussen 2006 en 2014 is 140 kilometer van de South Bank Highway gerehabiliteerd tussen Madina Ba en Soma. Tussen 2018 en 2020 is met Chinese steun 50 kilometer weg in het uiterste oosten van Gambia verhard en zijn twee bruggen over de Gambia River aangelegd, in Basse en Fatoto, die op 9 oktober 2021 zijn geopend. In de periode 2022-2023 is een dubbelbaans bypass van Serrekunda aangelegd die ook de eerste ongelijkvloerse kruisingen van Gambia had.

North Bank Road

In de jaren '90 is gestart met het verharden van de North Bank Road, in eerste instantie slechts een circa 50 kilometer lang traject tussen Essau en Kerewan. Midden jaren 2000 is dit verlengd tot de Trans-Gambia Highway in Farafenni en in diezelfde periode ook een stuk verder oostelijk tot Lamin Koto, zodat de North Bank Road tegen 2010 over een afstand van 230 kilometer was verhard. Circa 2018 is nog eens 70 kilometer verder oostwaarts verhard tot Darsilameh. In 2021 kwam het verharden van het oostelijkste deel van de North Bank Road tot de brug over de Gambia River bij Fatoto gereed. Hiermee was de volledige lengte van de North Bank Road verhard.

South Bank Road

Voor circa 1975 was de South Bank Road alleen verhard tussen Banjul en Brikama, dit is het noord-zuiddeel dat tegenwoordig in één groot verstedelijkt gebied ligt. In de tweede helft van de jaren 70 is circa 150 kilometer tot Soma verhard. In de periode 1980-1982 is een twede traject van circa 150 kilometer van de South Bank Road verhard tot voorbij Bansang. Deze weg verkeerde in de jaren 2000 in slechte staat maar is omstreeks 2010 gemoderniseerd. Omstreeks 2012 is de weg verder tot Basse als verharde weg aangelegd. In 2021 is het oostelijkste deel van Basse tot Koina verhard, tot in het uiterste oosten van Gambia.

Trans-Gambia Highway

De Trans-Gambia Highway verwerkt doorgaand verkeer van Senegal naar Zuid-Senegal, dat dan niet de enorme omweg rond Gambia hoeft te maken. Deze weg was in de jaren '70 al doorgaand verhard, maar had nog wel lange tijd een veerdienst over de rivier de Gambia. Deze route was echter veel praktischer voor doorgaand Senegalees verkeer, omdat de wegen in Senegal rond Gambia niet goed ontwikkeld waren.

Tussen 2015 en 2019 is een brug over de Gambia River aangelegd ten zuiden van Farafenni. De brug is op 21 januari 2019 geopend. Dit was de eerste brug over de rivier in het land.

Wegnummering

Er is geen wegnummering in Gambia. Er is wel een wegclassificatie in primary roads, secondary roads, urban roads en rural feeder roads. Volgens sommige bronnen zijn deze ook opgedeeld als A-wegen, B-wegen, C-wegen en D-wegen, maar dan zonder wegnummer.

Bewegwijzering

Bewegwijzering lijkt amper te bestaan in Gambia. Oudere borden zijn wit met zwarte hoofdletters. Nieuwere wegenprojecten omvatten groene wegwijzers met witte letters in kapitaalschrift, met het gebruik van ISO-pijlen. Langs sommige wegen staan zuilen met de kilometrering.

Maximumsnelheid

wegtype	Vmax

Er lijkt een maximumsnelheid van 60 km/h binnen de bebouwde kom en 100 km/h buiten de bebouwde kom te zijn.