Georgia

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Hoofdstad Atlanta
Grootste stad Atlanta
Oppervlakte 153.909 km²
Inwonertal 11.029.000
Lengte snelwegennet 2.207 km
Eerste snelweg 1952[1]
Afkorting GA

Niet te verwarren met het land, Georgië.

Georgia is een staat in het zuidoosten van de Verenigde Staten. De bijnaam van de staat is de Peach State. Georgia telt 11 miljoen inwoners (2023). De hoofdstad en grootste stad is Atlanta.

Inleiding

Geografie

Stad Inwonertal
Atlanta 499.000
Columbus 207.000
Augusta 202.000
Macon 157.000
Savannah 148.000
Athens 127.000

Georgia is gelegen in het zuidoosten van de Verenigde Staten, aan de Atlantische Oceaan. De staat grenst aan Florida, Alabama, Tennessee, North Carolina en South Carolina. De staat meet maximaal 520 kilometer van noord naar zuid en 400 kilometer van west naar oost. De staat heeft de grootste landoppervlakte van alle staten ten oosten van de Mississippi River.

De staat is overwegend vlak tot glooiend, met alleen in het noorden lage bergen. De 1.458 meter hoge Brasstown Bald is het hoogste punt van de staat. Georgia is overwegend dichtbebost, alleen een strook van 100 tot 150 kilometer breed door het zuiden en oosten van de staat kent wat meer open gebieden. Er stromen weinig grotere rivieren door de staat, de belangrijkste is de Savannah River, die de grens met South Carolina vormt, en de Chattahoochee River die door Atlanta stroomt. De Savannah River kent enkele grote stuwmeren. Elders in de noordelijke helft van de staat zijn diverse stuwmeren. De kuststrook van Georgia is overwegend ontoegankelijk en bestaat uit wetlands en moerassen. Er is betrekkelijk weinig zandstrand, behalve bij Tybee Island.

Georgia heeft een vochtig subtropisch klimaat met veel neerslag. De staat heeft korte milde winters en lange hete zomers. De gemiddelde maximumtemperatuur in Atlanta bedraagt 11°C in de winter en 32°C in de zomer. De staat is gevoelig voor extreem weer, met name overstromingen, tornado's en de impact van orkanen.

Economie

De economie van Georgia wordt gedomineerd door de agglomeratie Atlanta. Dit is veruit het grootste stedelijke gebied van Georgia. De stad Savannah heeft de grootste haven van het zuidoosten van de Verenigde Staten. Georgia is één van de minder welvarende staten, maar het lagere inkomen wordt gecompenseerd door de lage kosten voor levensonderhoud, die één van de laagste zijn in de Verenigde Staten. Atlanta wordt vaak gezien als de meest betaalbare grote stad. Bekende bedrijven die hun hoofdkantoor in Georgia hebben zijn Home Depot, UPS, Coca-Cola en Delta Air Lines. Hartsfield-Jackson Atlanta International Airport is de drukste luchthaven ter wereld in aantal passagiers. Georgia heeft betrekkelijk weinig zware industrie, met voornamelijk maakindustrie rond Atlanta. Rond Atlanta is echter extreem veel logistiek te vinden.

Demografie

census bevolking positie
1790 83.000 #13
1800 163.000 #12
1810 251.000 #11
1820 341.000 #11
1830 517.000 #10
1840 691.000 #9
1850 906.000 #9
1860 1.057.000 #11
1870 1.184.000 #12
1880 1.542.000 #13
1890 1.837.000 #12
1900 2.216.000 #11
1910 2.609.000 #10
1920 2.896.000 #12
1930 2.909.000 #14
1940 3.124.000 #14
1950 3.451.000 #13
1960 3.949.000 #16
1970 4.590.000 #15
1980 5.463.000 #13
1990 6.478.000 #11
2000 8.186.000 #10
2010 9.688.000 #9
2020 10.710.000 #8

Georgia is één van de snelstgroeiende staten in het zuiden van de Verenigde Staten. Al voor 1860 werd de grens van 1 miljoen inwoners overschreden, gevolgd door de grens van 2 miljoen rond 1895. In de jaren '20 en '30 groeide het inwonertal nauwelijks, maar begon daarna te versnellen, met name door de groei van de regio Atlanta. In de jaren '70 werd de grens van 5 miljoen inwoners overschreden, wat verdubbelde naar meer dan 10 miljoen inwoners in 2015. Georgia wordt daarom een steeds meer dominante staat binnen de gehele VS.

De agglomeratie Atlanta domineert Georgia, ongeveer 60% van alle Georgians woont in en rond Atlanta. Andere stedelijke gebieden zijn een stuk kleiner, zoals Columbus, Augusta, Macon en Savannah. In 2014 ging de stad Macon op met het omliggende county, waardoor het officiële inwonertal van Macon in één klap 65% groter werd, en Macon de vierde stad van Georgia werd.

Georgia heeft na Texas de meeste counties van de Verenigde Staten, zodat de staat politiek-bestuurlijk nogal versnipperd is. Dit is met name een probleem in de regio Atlanta, waar veel conflicterende belangen tussen de counties zijn, met een zwakke regionale overheid. In het verleden hebben wel diverse steden gestemd om op te gaan in de omliggende county, wat een 'consolidated city-county' wordt genoemd. Dit gebeurde in Columbus (1970), Athens (1990), Augusta (1995) en Macon (2014). Hiermee ontstonden meerdere steden van meer dan 100.000 inwoners, anders hadden vermoedelijk alleen Atlanta en Savannah meer dan 100.000 inwoners gehad.

Geschiedenis

In 1733 werd de Britse kolonie Georgia gesticht, vernoemd naar King George II. Er was een plan om de kolonie grootschalig te gaan ontwikkelen. Ondanks de nauwe banden met de Britse kroon was het één van de eerste kolonies die in opstand kwam tegen het Britse bestuur, en werd in 1788 de 4e staat van de Verenigde Staten. Georgia was een belangrijk slagveld tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog. Tal van veldslagen werden in Georgia gevochten en de staat werd grotendeels verwoest. In 1870 was Georgia de laatste Confederate State die weer een onderdeel werd van de Union. Na de burgeroorlog moest de infrastructuur van Georgia weer herbouwd worden.

Het inwonertal van de staat groeide in eerste instantie vrij snel, maar kwam na 1920 tijdelijk bijna stil te liggen. Pas vanaf 1940 begon het inwonertal weer sterk te groeien, de naoorlogse groei van Georgia komt grotendeels voor rekening van de agglomeratie Atlanta, waarvan een aantal counties enige tijd tot de snelstgroeiende van de Verenigde Staten behoorde. Bijvoorbeeld Gwinnett County bij Atlanta groeide van 72.000 inwoners in 1970 naar 975.000 inwoners in 2022. In de loop der geschiedenis is het belang van Georgia binnen de Verenigde Staten relatief gelijk gebleven, en fluctueerde tussen de 9e en 16e grootste staat qua inwonertal. De staat verloor begin 20e eeuw tijdelijk aan belang omdat andere staten sneller groeiden, maar in de tweede helft van de 20e eeuw groeide Georgia weer bovengemiddeld.

Wegennet

Georgia heeft een dicht wegennet, zowel in de regio Atlanta als op het platteland. Bijzonder veel wegen zijn als een 2x2 divided highway uitgevoerd, elke county wordt door dergelijke wegen ontsloten. Daarnaast zijn er de freeways, voornamelijk gevormd door de Interstate Highways. Het belangrijkste knooppunt van de staat is uiteraard de stad Atlanta.

Atlanta heeft een netwerk van zeer drukke autosnelwegen, waaronder de drukste autosnelweg van de Verenigde Staten, de Downtown Connector (I-75/85) waar circa 400.000 voertuigen per dag passeren. Alhoewel de autosnelwegen in Atlanta breed zijn, is het netwerk te beperkt voor de enorme bevolkingsomvang. Een buitenste ringweg van Atlanta werd decennia geleden al gepland maar is nooit van de grond gekomen.

Wegbeheer

De wegbeheerder van de staat is het Georgia Department of Transportation, afgekort GDOT.[2] GDOT heeft zijn oorsprong in het State Highway Department dat in 1916 opgericht werd. In 1972 werd dit omgevormd tot het huidige Georgia Department of Transportation.

GDOT beheert 28.936 kilometer state highway, waaronder ook de US Highways en Interstate Highways vallen. Hieronder valt 2.008 kilometer Interstate Highway. De staat heeft in totaal 199.000 kilometer weg, waarvan een groot deel in het beheer is van de counties en de steden. Georgia is één van de weinige staten die ook administratieve state route nummers aan Interstate Highways en US Highways toekent.

In Georgia zijn ook twee counties die autosnelwegen beheren. Gwinnett County beheert de Sugarloaf Parkway en Ronald Reagan Parkway, terwijl Chatham County de Harry S. Truman Parkway en de Veterans Parkway beheert.

Interstate Highways

Het Interstate Highway-net van Georgia.

Het hoofdwegennet in de staat bestaat uit de Interstate Highways. De Interstate 20 is de belangrijkste oost-westroute en loopt door Atlanta en Augusta. De Interstate 85 is een diagonale oost-westroute die ook de agglomeratie Atlanta aandoet. De Interstate 75 is de langste noord-zuidroute, en loopt vanaf de grens met Florida naar Chattanooga via Atlanta. De I-75 en I-85 zijn dubbelgenummerd in Atlanta in de vorm van de Downtown Connector. I-75 is volledig met 2x3 rijstroken of meer uitgerust door Georgia. De Interstate 16 verbindt de I-75 bij Macon met de kuststad Savannah. Langs de oostkust loopt de Interstate 95 vanaf Jacksonville naar Savannah die 2x3 rijstroken telt. In het uiterste noordwesten van de staat lopen de Interstate 24 en Interstate 59 kortstondig in de staat.

Het hoofdroutenet van de Interstate Highways worden aangevuld met een paar 3-cijferige auxiliary routes, zoals de Interstate 185 vanaf Columbus naar de I-85, de Interstate 285 als ringweg van Atlanta, de Interstate 520 als ringweg van Augusta en nog een aantal spurs, zoals de Interstate 675 in het zuiden van Atlanta, de Interstate 575 in het noorden van het stedelijk gebied, en de Interstate 985 vanaf Gainesville naar de I-85. In Savannah loopt de Interstate 516. Bij Macon vormt de Interstate 475 een bypass voor de stad.

Het Georgia Department of Transportation hanteert administratieve wegnummers van de Interstate Highways. Dit zijn wegnummers in de serie State Route 400-499.

US Highways

Het onderliggend wegennet is grootschalig opgezet, en het grote aantal hoofdwegen met langdurig 2x2 rijstroken vallen op. Het onderliggend wegennet is hiermee sterk ontwikkeld, dit komt omdat Georgia buiten de agglomeratie Atlanta niet zo dunbevolkt is, maar het platteland bezaaid ligt met dorpjes en kleine stadjes. Het onderliggend wegennet bestaat uit US Highways, maar ook diverse State Routes zijn uitgebouwd met 2x2 rijstroken over langere afstanden. Zodoende is er een snel en comfortabel wegennet buiten de snelwegen. De US Highways die direct parallel aan een Interstate lopen zijn meestal niet uitgebouwd met meerdere rijstroken per richting. Het onderliggend wegennet is in alle delen van de staat goed ontwikkeld, maar het tertiaire wegennet onder de US Highways is in het zuidoosten en noordoosten relatief dun. Hier liggen minder dorpjes door ondoordringbare moerassen, bossen en heuvels.

Een groot aantal US Highways doorkruist de staat, waarvan de meesten relatief weinig belang hebben voor lange-afstandsverkeer, maar voornamelijk regionaal verkeer verwerken. Veel US Highways zijn op enig moment als een 2x2 divided highway uitgevoerd.

Interstates en US Highways in de staat Georgia

Interstate 16Interstate 20Interstate 24Interstate 59Interstate 75Interstate 85Interstate 95Interstate 185Interstate 285Interstate 475Interstate 516Interstate 520Interstate 575Interstate 675Interstate 985

US 1US 11US 17US 19US 23US 25US 27US 29US 41US 76US 78US 80US 82US 84US 129US 221US 278US 280US 301US 319US 341US 378US 411US 441

AtlantaSavannah


State Routes

Een dicht netwerk van state routes vult het secundaire wegennet aan. Deze zijn genummerd van 1 t/m 399. De serie 400 t/m 499 zijn administratieve nummers voor Interstate Highways, zo is de State Route 401 beter bekend als Interstate 75. De wegnummers 500 t/m 599 zijn gebruikt voor het Governor's Road Improvement Program van Georgia. Dit zijn overwegend 2x2 divided highways.

State routes die als freeway zijn uitgevoerd;

  • SR-10: Freedom Parkway in Atlanta, Stone Mountain Freeway in Atlanta, Monroe Bypass, Athens Bypass
  • SR-13: Midtown Atlanta
  • SR-85: Manchester Expressway in Columbus
  • SR-141: Peachtree Industrial Boulevard in Atlanta
  • SR-154: Langford Parkway in Atlanta
  • SR-166: Langford Parkway in Atlanta
  • SR-316: Lawrenceville Bypass
  • SR-400: US 19 freeway (Atlanta - Cumming)
  • SR-540: Fall Line Freeway (feitelijk 2x2 divided highway)

Tolwegen

In Georgia zijn geen algemene tolwegen meer, maar de State Route 400 was tot 2013 een tolweg in het noorden van Atlanta. Wel zijn er in de regio Atlanta meerdere autosnelwegen met express lanes, op de Interstate 75 in het noordwesten en ten zuiden van Atlanta en op de Interstate 85 in het noordoosten van Georgia.

De tolwegbeheerder in de staat is de Georgia State Road & Tollway Authority (SRTA).[3] Het elektronische tolsysteem in Georgia is de Peach Pass.

Geschiedenis

De I-95 is door geheel Georgia naar 2x3 rijstroken verbreed.

In 1916 werd het Georgia State Highway Department opgericht. In de eerste jaren was dit voornamelijk een doorgeefluik van federale financiering naar de counties. In 1919 werd het departement gereorganiseerd en nam een actieve rol in de wegenbouw aan. In 1919 werd het eerste wegenbouwcontract gegund voor 10 kilometer weg tussen Atlanta en Macon.[4] In dat jaar werd ook de eerste wegnummering van state highways gecreëerd. het bestond uit een netwerk van genummerde wegen die alle county seats met elkaar verbond, indertijd werd dit gezien als de meest logische opzet van het wegennet.[5] In 1926 werden de US Highways geïntroduceerd, waarbij er direct al vrij veel door de staat kwamen te liggen, wat later verder uitgebreid werd, waarmee Georgia één van de dichtste netwerken van US Highways in het land kreeg.

In de jaren '30 was nog een substantieel deel van de state highways onverhard, ook sommige US Highways waren onverhard, maar deze kregen na 1926 de hoogste prioriteit om geasfalteerd te worden. In de periode 1930-1939 is het netwerk van verharde wegen significant uitgebreid, maar met name in het zuiden van Georgia bleef op dat moment nog een vrij groot netwerk van secundaire wegen die onverhard waren. Pas eind jaren '50 waren verharde wegen overal op state highways de norm geworden.

Voor 1944 was er geen federale financiering beschikbaar voor wegenbouw in plaatsen met meer dan 2.500 inwoners, wat betekende dat grotere steden als Atlanta en Macon niet de middelen hadden om autosnelwegen aan te leggen. In 1944 werd een plan opgesteld voor 5 autosnelwegen vanuit Atlanta, naar Spartanburg, Chattanooga, Birmingham, Montgomery en Macon. In 1947 werd dit plan uitgebreid met een route van Atlanta naar Augusta, van Macon naar Savannah, van Macon naar de grens met Florida bij Valdosta en een kustroute. Dit kwam min of meer overeen met het latere Interstate Highway-plan.

In 1947 werd ook een plan voor autosnelwegen in Atlanta ontvouwd, het zogenoemde "Lochner Plan". De regio had destijds ongeveer een miljoen inwoners. Dit plan viel grotendeels samen met de manier waarop de Interstate Highways later werden gebouwd, maar was voor wat betreft I-20 afwijkend. I-20 zou een dubbelnummering met I-75/85 langs de oostkant van Downtown Atlanta krijgen. I-20 was daarbij noordelijker gepland dan waar de autosnelweg uiteindelijk is aangelegd, langs de noordkant van Downtown en in de oostkant van de agglomeratie afbuigend naar Decatur. Dit plan was eigenlijk een kopie van de toenmalige spoorwegen die aan relevantie verloren hadden voor passagiersvervoer. Het snelwegenplan van Atlanta was daardoor gebaseerd op de vervoersbewegingen zoals die sinds de 19e eeuw bestonden: van en naar het centrum. Het centrumplan voorzag in de bouw van een verdiepte autosnelweg rond de noord- oost- en zuidkant van het centrum.

De bouw van de autosnelwegen begon in 1948 en na 10 jaar was zo'n 25 kilometer van het Lochner Plan van 1947 opengesteld. De creatie van het Interstate Highway systeem in 1956 maakte echter een veel grotere uitbreiding van het wegennet mogelijk. De Downtown Connector in Atlanta werd september 1964 voltooid en had $ 33 miljoen gekost. Ten tijde van de bouw werd het ontwerp nog aangepast van 2x2 naar 2x3 rijstroken vanwege de snelle toename van het verkeer. Echter al in de jaren '60 werd duidelijk dat 2x3 rijstroken op termijn onvoldoende zou blijken. In 1958 reden al 65.000 voertuigen per dag over de toen opengestelde delen van I-75 door Atlanta.

Het inwonertal van Georgia is vanaf de jaren '70 sterk gegroeid, wat er tevens voor zorgde dat het na de Tweede Wereldoorlog nog een relatief beperkt inwonertal had, van circa 3,3 miljoen inwoners. Hierdoor waren er nog maar weinig autosnelwegen, alhoewel Georgia altijd actief is geweest met het verbrede van gewone hoofdwegen naar 2x2 rijstroken, zodat de noodzaak tot autosnelwegen relatief beperkt was voor 1960. Omstreeks 1952 opende de eerste autosnelweg van de staat, twee delen van de Downtown Connector in Atlanta. Begin jaren '60 werd vooral gebouwd aan I-75 in het zuiden van de staat en in de regio Atlanta. Midden jaren '60 nam de bouwactiviteit toe, toen delen van I-20, I-75 en I-85 werden opengesteld. Begin jaren '70 waren deze routes grotendeels voltooid, alhoewel alle routes nog ontbrekende schakels hadden. Omstreeks 1978 en 1979 werden de laatste ontbrekende schakels op I-20, I-75 en I-85 weggewerkt. De bouw van I-95 begon wat later, pas in de jaren 70 openden significante delen, en tegen 1979 was ook deze snelweg voltooid. In dat jaar was het gehele plan van Interstate Highways in Georgia voltooid.[6]

Tussen 1963 en 1969 werd de ringweg van Atlanta aangelegd, de Interstate 285. Destijds waren er plannen voor een tweede ringweg, die echter niet gerealiseerd zijn, waardoor Atlanta één van de weinige agglomeraties is die echt ver buiten de ringweg is gegroeid, sommige voorsteden liggen meer dan 40 kilometer buiten de ringweg, waardoor suburbaan verkeer problematisch is. Sinds pakweg 1980 zijn weinig nieuwe Interstate Highways meer aangelegd in Georgia. Enkele recentere wapenfeiten waren de I-575 ten noorden van Atlanta tussen 1980 en 1985, de I-675 ten zuiden van Atlanta in 1987 en de I-520 in Augusta in 1998. Verder zijn er rond Atlanta wat suburbane snelwegen aangelegd, maar weinig hiervan hebben een significante lengte. Wel is in de jaren 80 het snelwegennet van de regio Atlanta drastisch uitgebreid in het Freeing the Freeways programma. Buiten de regio Atlanta hebben zich weinig ontwikkelingen voorgedaan in het wegennet, Atlanta domineert de staat in alle opzichten.

Governor’s Road Improvement Program

Het Governor’s Road Improvement Program (GRIP) is een netwerk van highways dat alle plaatsen van meer dan 2.500 inwoners met het Interstate Highway netwerk verbindt, en 98% van de bevolking van Georgia binnen 30 kilometer van een 2x2 divided highway plaatst. Dit project is gestart in 1989, en resulteerde in een zeer dicht netwerk van 2x2 wegen op het platteland van Georgia. Het plan omvatte oorspronkelijk 4.578 kilometer weg, maar is later uitgebreid naar 5.321 kilometer weg. Doel was om het netwerk van wegen veiliger te maken, omdat wegen met gescheiden rijbanen minder frontale ongevallen kennen. Kritiek is er ook, dat er teveel geld is gespendeerd aan het upgraden van plattelandswegen met lage verkeersintensiteiten naar dubbelbaans wegen, terwijl dat geld beter in de regio Atlanta geïnvesteerd had kunnen worden.

Freeing the Freeways

Waar echter niet op gerekend was, was de gigantische bevolkingsgroei vanaf eind jaren '60. Het stedelijk gebied groeide soms met 50.000 inwoners per jaar, en de stad werd al vanaf eind jaren 70 berucht vanwege de enorme filevorming. In de periode 1976-1988 is het "freeing the freeways"-programma uitgevoerd, een $ 1,4 miljard kostend bouwprogramma die de snelwegen drastisch moest verbeteren. De bestaande stedelijke Interstate Highways uit de jaren '50 en '60 werden gemoderniseerd en de capaciteit uitgebreid. Dit was indertijd het grootste stedelijke reconstructieprogramma van Interstate Highways in de Verenigde Staten.

Het programma was meer dan alleen een capaciteitsuitbreiding, nieuwe inzichten leidden tot nieuwe ontwerpstandaarden in 1967 en een groot deel van het stedelijke snelwegennet van Atlanta moest herontworpen worden qua geometrie en drainage, evenals de doorrijhoogte van viaducten en het oorspronkelijke concept dat vluchtstroken op bruggen achterwege konden blijven. De Surface Transportation Assistance Act van 1978 gaf federale financiering vrij voor het veiliger maken van Interstate Highways.

Over een periode van 13 jaar is 203 kilometer Interstate Highway in de regio Atlanta heraangelegd. De autosnelwegen werden verbreed naar 2x4 rijstroken op I-20, I-75, I-85 en I-285, en 2x5 rijstroken op de Downtown Connector. Ongeveer 50 kilometer HOV lanes werden toegevoegd aan I-85 ten noordoosten van het centrum. Het project was in november 1988 voltooid met de oplevering van het laatste deelproject van de Downtown Connector ter hoogte van Memorial Drive. In 1989 waren alle kleinere werken ook voltooid.[7]

Voor de Olympische Spelen van 1996 in Atlanta werd het wegennet nog eens opgeknapt, echter wel op meer beperkte schaal. Zo werd de Peachtree Industrial Boulevard (State Route 141) omgebouwd tot freeway, is I-20 ten oosten van het centrum verbreed en werd de I-285 aan de noordkant van Atlanta verbeterd. Een tweede ringweg zoals jarenlang gepland was, is er echter nooit van gekomen.

Referenties

Verenigde Staten

AlabamaAlaskaArizonaArkansasCaliforniaColoradoConnecticutDelawareFloridaGeorgiaHawaiiIdahoIllinoisIndianaIowaKansasKentuckyLouisianaMaineMarylandMassachusettsMichiganMinnesotaMississippiMissouriMontanaNebraskaNevadaNew HampshireNew JerseyNew MexicoNew YorkNorth CarolinaNorth DakotaOhioOklahomaOregonPennsylvaniaRhode IslandSouth CarolinaSouth DakotaTennesseeTexasUtahVermontVirginiaWashingtonWest VirginiaWisconsinWyoming