Gotthardpass
| |
|---|---|
| Gotthardpass
Passo del San Gottardo | |
| |
| Hoogte | 2.106 m |
| Weg |  en H561
|
| Hellingspercentage | 11,4% |
| Verboden voor aanhangers? | nee |
| Wintersluiting | november - mei |
| Opengesteld | 1830 |
| Kaart | kaart |
De Gotthardpass (Italiaans: Passo del San Gottardo) is een bergpas in Zwitserland. De pashoogte verbindt het kanton Uri met het kanton Ticino en is 2.106 meter hoog. De pas geldt als één van de beter uitgebouwde Alpenpassen. Over de pas loopt de Hauptstrasse 2 en in Ticino vanaf de grens met Uri tot aan Airolo ook de Hauptstrasse 561, over de oude route, die bekend staat als de Tremola.
Kenmerken
De Gotthardpass is een noord-zuid georiënteerde bergpas op de grens van de kantons Uri en Ticino. De pasroute is gelegen in het Gotthardmassief van de Lepontinische Alpen. De pashoogte vormt de waterscheiding tussen de Rijn en Po, de noordzijde watert af naar de Reuss, vervolgens de Aare en daarna de Rijn, terwijl de zuidzijde afwatert naar de Ticino en vervolgens de Po.
De Gotthardpass begint bij Göschenen, waar de A2 door de Gotthardtunnel gaat. Het is ook mogelijk om al eerder van de snelweg af te gaan, bijvoorbeeld bij Erstfeld of Wassen. De weg stijgt eerst van 1.100 meter in Göschenen naar 1.400 meter bij Andermatt. Dit is tevens het steilste en smalste deel van de weg. Vanuit Andermatt kan men naar de Furkapass richting Wallis en de Oberalppass naar Graubünden. Vanuit Hospental stijgt de weg geleidelijk naar de pashoogte. De weg is breed en niet al te steil. Tot aan de pashoogte zijn er vanaf Hospental maar twee scherpere bochten. De grens tussen Uri en Ticino ligt ten noorden van de pashoogte. Bovenop de pashoogte bevinden zich een hospiz, een restaurant en enkele meertjes. Het uitzicht is niet zo heel bijzonder, men kijkt uit op de nabijgelegen Pizzo dell'Uomo die 2.663 meter hoog is en de Pizzo Centrale van 2.999 meter hoogte. Besneeuwde bergtoppen ziet men hier in de zomer vrijwel niet.
Moderne pasweg Ticino
Bovenop de pashoogte is een ongelijkvloerse aansluiting, de hoogstgelegen ongelijkvloerse aansluiting in Europa. Daarna volgt de flinke afdaling naar Airolo, dat op 1.100 meter hoogte ligt. Men daalt over enkele kilometers afstand ruim duizend meter. Dit deel is goed uitgebouwd en is veelal een Autostrasse. Er zijn wat haarspeldbochten, maar die zijn makkelijk te nemen met 40 km/h. Bij Airolo voegt de weg in op de A2 naar Bellinzona en Milano. Tevens kan men vanaf hier westwaarts de Nufenenpass naar Wallis nemen.
Tremola
De Tremola, voluit de Tremola San Gottardo, is de historische wegverbinding aan de zuidkant van de Gotthardpass. Dit is een tot monument verklaarde weg en is het grootste wegmonument van Zwitserland. De weg heeft grotendeels een wegdek van keien. Dit maakt de Tremola tot een zware maar populaire beklimming voor wielrenners en de weg wordt regelmatig opgenomen in het parcours van de Ronde van Zwitserland. De oude wegverbinding is open voor het publiek.
De Tremola begint ter hoogte van de pashoogte bij de hospiz en daalt via een serie krappe haarspeldbochten af naar Airolo. De moderne autoweg kruist de Tremola drie maal.
Naamgeving
De bergpas heeft twee namen, de Gotthardpass in het Duits en de Passo del San Gottardo in het Italiaans. Het voorvoegsel "Sankt" wordt in het Duits vrijwel altijd weggelaten, in tegenstelling tot het Italiaans. In het Duitstalig deel van Zwitserland staat de bergpas vaak kortweg bekend als de 'Gotthard', in Ticino als de 'San Gottardo'.
De tunnel is vernoemd naar het Gotthardmassief waar de bergpas overheen is aangelegd. Het massief is vernoemd naar Gotthard von Hildesheim (960-1038), een later heilig verklaarde Duitse bisschop.
Geschiedenis
In de 13 eeuw werden de eerste bruggen over de rivier de Reuss aan de noordzijde van de Gotthard gebouwd. Deze waren van hout en zijn in de 16e eeuw door stenen bruggen vervangen. Reeds in de 13e eeuw is op de pashoogte een hospiz gebouwd. Vanaf eind 15e eeuw was er een postroute over de Gotthard en vanaf eind 17e eeuw werd de weg provisorisch verbreed waar dat mogelijk was. Vanaf eind 18e eeuw konden de eerste postkoetsen over de pas. Tussen 1820 en 1826 werd de eerste verharde weg van Amsteg naar Göschenen aangelegd. Tussen 1826 en 1830 werd het lastige deel naar Hospental aangelegd en in 1830 werd ook de pas zelf aangelegd, zodat er vanaf 1830 een verharde verbinding tussen Uri en Ticino ontstond. De weg was 5,5 tot 7,5 meter breed, geschikt voor de postkoetsen.
In 1902 reed de eerste personenauto over de Gotthardpass. De reistijd van Brunnen tot Bellinzona was destijds 9 uur voor 136 kilometer. De pas werd na de Eerste Wereldoorlog geleidelijk drukker en na de Tweede Wereldoorlog bleek dat de oude Gotthardpass niet meer voldeed aan de huidige eisen. In 1953 begon de bouw van de nieuwe, huidige Gotthardpass. In de jaren 60 werd de pas verder uitgebouwd. Als laatste werd in 1983 de rondweg van Andermatt geopend. De toename van het verkeer zorgde er voor dat in de jaren 60 al duidelijk werd dat een tunnel noodzakelijk was. Op 5 september 1980 opende de Gotthardtunnel onder de pas, waardoor reizigers nu in een minuut of 15 door de tunnel kunnen rijden, in plaats van een half uur over de Gotthardpass, mits er geen files staan.
In de winter
Sinds de opening van de Gotthardtunnel wordt de Gotthardpass niet meer sneeuwvrij gehouden in de winter. De wintersluiting is veelal van november tot mei afhankelijk van de weersomstandigheden. De Gotthardpass opent vaak wat eerder dan de meeste andere passen in Centraal-Zwitserland, met name om de Gotthardtunnel tijdens het begin van het recreatieseizoen in het voorjaar te ontlasten. Het is vaak de tweede pas van Uri die opent, na de Oberalppass. De sneeuwruiming op de Gotthardpass is een taak van ASTRA en niet van de kantons zoals bij de andere passen in de omgeving.
Verkeersintensiteiten
In 2014 reden er dagelijks zo'n 4.900 voertuigen per dag over de pas.[1]
