Groenland

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Hoofdstad Nuuk
Grootste stad Nuuk
Oppervlakte 2.166.086 km²
Inwonertal 57.000
Lengte snelwegennet 0 km
Eerste snelweg nvt
Afkorting DK / KN

Groenland (Groenlands: Kalaallit Nunaat, Deens: Grønland) is een land binnen het Koninkrijk Denemarken. Het eiland omvat circa 98% van de landoppervlakte van het Koninkrijk Denemarken, maar heeft slechts 57.000 inwoners. De hoofdstad is Nuuk.

Inleiding

De hoofdstad Nuuk.

Geografie

Groenland is een reusachtig eiland dat geografisch tot Noord-Amerika behoort. Het eiland ligt het dichtst bij Canada, op circa 30 kilometer van het Canadese eiland Ellesmere Island. De afstand tot het Canadese vasteland van Newfoundland and Labrador bedraagt bijna 800 kilometer. Zo'n 300 kilometer uit de kust van Groenland ligt IJsland. De afstand tot het vasteland van Noorwegen bedraagt circa 1.350 kilometer en Groenland ligt bijna 2.100 kilometer van Denemarken zelf. Groenland meet circa 2.650 kilometer van noord naar zuid en tot circa 1.300 kilometer van oost naar west.

Het zuidelijkste punt van Groenland ligt op 59 graden noorderbreedte, vergelijkbaar met zo'n 140 kilometer ten noorden van Schotland of 170 kilometer ten noorden van Denemarken. Het noordpunt van Groenland ligt circa 700 kilometer van de Noordpool. Vrijwel geheel Groenland ligt onder een dikke ijskap. Alleen langs de kusten is geen permanente ijsbedekking. Van de meer dan 2,1 miljoen km² is circa 410.000 km² niet permanent met ijs bedekt. Langs de westkust van Groenland zijn de grootste ijsvrije gebieden. De noordkust heeft ook geen ijs omdat hier bijna nooit neerslag valt. Groenland kent vele fjorden en heeft daardoor een zeer grillige kustlijn. Het hoogste punt in Groenland is het Gunnbjørn Fjeld op 3.700 meter.

Groenland heeft een arctisch klimaat met zeer koude winters en koele zomers. De gemiddelde maximumtemperatuur in Nuuk in de zomer bedraagt 11 °C, alhoewel het sporadisch boven de 20 °C kan worden. Groenland meet noord-zuid meer dan 2.600 kilometer dus het klimaat is veranderlijk, ondanks dat bijna het hele eiland onder een ijskap ligt. Het zuidwesten is meer ijsvrij, ook in de winter, waardoor de meeste plaatsen in dit gebied liggen. De oostkust is notoir vanwege de harde wind. De kustregio heeft niet overal permafrost. In het uiterste zuiden van Groenland groeien in beschutte valleien ook bomen, elders groeien geen bomen, hooguit struikgewas.

Demografie

In Groenland is maar één stad, de hoofdstad Nuuk die ruim 19.000 inwoners telt. Er zijn 7 plaatsen met meer dan 2.000 inwoners en 13 plaatsen met meer dan 1.000 inwoners. Vrijwel alle plaatsen van betekenis liggen aan de kust, veelal aan de westkust in het zuidwesten en centrale westen van Groenland. De oostkust heeft veel minder nederzettingen en in het noorden van Groenland zijn bijna helemaal geen plaatsen. De voornaamste plaats in het noorden is Qaanaaq (Thule).

Groenland heeft een bevolking die grotendeels van de Inuit afstammen of daartoe behoren. Tegenwoordig is de bevolking grotendeels gemixt Europees-Inuit, een gevolg van meer dan een millennium aan Noors-Deens bestuur. In Groenland wordt het Groenlands gesproken, sinds 2009 is dit de enige officiële taal, alhoewel in de praktijk het Deens nog veel gebruikt wordt. Het Groenlands is een Eskimo-Aleoetische taal en is de meest gesproken taal van deze taalfamilie.

Groenland had een babyboom in de jaren '50 en '60, waardoor de bevolking groeide van 30.000 in 1958 naar 50.000 in 1974. Vanwege emigratie en een lager geboortecijfer is de bevolkingsgroei sinds de jaren '90 vrijwel stilgevallen. Er is ook sprake van een binnenlandse migratie naar de hoofdstad Nuuk, dat nog steeds flink groeit.

Economie

De economie van Groenland is grotendeels gericht op de visserij, dat 90% van de export beslaat. Het delven van zeldzame aardmetalen is in opkomst, maar vooralsnog vrij klein. De Groenlandse economie is sterk afhankelijk van Deense subsidies, wat 20% van het BBP en 50% van de overheidsbegroting uitmaakt.[1]

Geschiedenis

Groenland werd al in 2500 - 2000 BCE bevolkt door de Dorset en Thule culturen die vanuit Alaska en Canada waren gemigreerd. Dit waren de voorouders van de hedendaagse Inuit. Deze bevolking stierf rond het begin van de jaartelling uit. Het eiland was daarna bijna 1000 jaar grotendeels onbewoond tot de Vikingen arriveerden in de jaren 980 en stichtten nederzettingen op de zuidwestkust. Groenland behoorde vanaf 1261 tot de Noorse kroon. De Thule migreerden zuidwaarts en kwamen in de 12e eeuw in contact met de Noren. Eind 15e eeuw stierf een groot deel van de Noors-Deense bevolking uit en het duurde meer dan 100 jaar voordat er weer nederzettingen werden gesticht door Noren en Denen. In die tijd waren de Thule al langs bijna de hele kust van Groenland gemigreerd. Na de splitsing van Noorwegen in 1814 behoorde Groenland tot Denemarken. In 1953 werd Groenland geïntegreerd in de Deense staat en waren Groenlanders Deense burgers. In 1979 werd Groenland zelfbestuur toegekend. Groenland behoorde als onderdeel van Denemarken tot de Europese Economische Gemeenschap, maar trok zich daar in 1985 uit terug, daardoor is Groenland geen onderdeel van de Europese Unie.

Wegennet

Het wegennet van Nuuk.

De exacte lengte van het wegennet in Groenland is onduidelijk, afhankelijk van wat als 'weg' wordt betiteld. Volgens Statistics Greenland heeft het land 120 kilometer weg,[2] alhoewel het totale netwerk vermoedelijk een stukje groter is. Alleen al in Nuuk is 100 kilometer verharde weg, en in sommige gebieden zijn gravelwegen die tot enige afstand buiten de plaatsen lopen. De langste wegen in Groenland zijn bij Kangerlussuaq en Narsarsuaq. Het wegennet van Nuuk is beperkt tot de stad zelf.

Op Groenland zijn in de grotere plaatsen doorgaans verharde wegen. In kleine plaatsen zijn vaak alleen onverharde wegen, in sommige afgelegen plaatsen alleen ruige paden waar geen auto's rijden. Er zijn geen wegen die plaatsen onderling verbinden, de wegennetten van Groenland zijn daardoor allemaal geïsoleerde netwerken. Er is wel een 4,5 kilometer lange wegverbinding tussen twee plaatsen, namelijk Ivittuut en Kangilinnguit, maar Ivittuut is inmiddels onbewoond. In veel plaatsen zijn er geen wegen buiten de bebouwde kom. Bij enkele plaatsen zijn er wegen tot buiten de bebouwde kom, veelal naar een nabijgelegen vliegveld. De grootste plaatsen van Groenland liggen deels op het vasteland, maar deels ook op eilanden voor de kust. In 2022 waren er bijna 7.500 personenauto's in Groenland geregistreerd, waarvan 4.400 in Nuuk.[3] In de winter worden sneeuwscooters veel gebruikt, met name in de kleinere plaatsen. Vanwege het gebrek aan verharde wegen is in veel gebieden een ATV praktischer dan een personenauto. Het wagenpark bestaat buiten Nuuk hoofdzakelijk uit pickup trucks, busjes en SUVs.

De Arctic Umiaq Line is een veerdienst die de meeste plaatsen langs de westkust bedient.[4] Er is één schip dat in ongeveer 73 uur per richting een serie kustplaatsen aandoet tussen Ilulissat in het noorden en Narsaq in het zuiden. De dienst is enigszins vergelijkbaar met de Noorse Hurtigruten of de Alaska Marine Highway, behalve dat de AUL geen voertuigen meeneemt. Voertuigen worden per vrachtboot vervoerd, terwijl de bestuurder zich per vliegtuig of veerboot dient te verplaatsen. Er is geen veerverbinding naar bestemmingen buiten Groenland.

De belangrijkste internationale luchthaven is Kangerlussuaq, voornamelijk gebruikt door toeristen die de ijskappen van Groenland bezoeken. Dit komt omdat de luchthaven van Nuuk tot 2024 een te korte landingsbaan had voor grotere vliegtuigen om te kunnen landen. Bijna alle internationale reizen gingen daardoor via Kangerlussuaq, ook voor reizigers van en naar Nuuk. Het vliegveld van Narsarsuaq heeft in het seizoen ook een verbinding met IJsland. Het vliegtuig is de belangrijkste vorm van vervoer tussen de plaatsen, terwijl helikopters en kleine vrachtboten de meer afgelegen dorpen verbinden met de regionale hoofdplaatsen.

In heel Groenland zijn maar drie bruggen van enige betekenis, namelijk een 65 meter lange brug in Nuuk bij het haventerrein, een circa 170 meter lange brug over de baai in Sisimiut en een circa 75 meter lange brug in Ilulissat.

Het wegbeheer is in Groenland een taak van de gemeenten. Deze gemeenten zijn zeer uitgestrekt, Groenland is opgedeeld in vijf gemeenten. Het ministerie dat over infrastruktuur gaat heet in het Groenlands Ineqarnermut Attaveqaasersuutinuullu Naalakkersuisoqarfik.[5]

Topografische kaarten van Groenland zijn in de jaren '30 gemaakt en geüpdate in de jaren '70-80, maar waren niet precies genoeg voor moderne planning. In 2021-2022 is het niet met ijs bedekte deel van Groenland (450.000 km²) geheel nieuw ingemeten met satellietdata.[6]

Nuuk

Een hoofdweg in Nuuk.

Nuuk (locatie) (Deens, voormalig: Godthåb) is de hoofdstad en grootste stad van Groenland. De stad had in 2023 ruim 19.000 inwoners en groeit in inwonertal. Nuuk ligt aan het einde van een schiereiland en er zijn geen wegen die tot buiten de stad leiden, waardoor Nuuk functioneel eigenlijk een eiland is. De grootste afstand die op het wegennet in Nuuk is af te leggen is circa 5 kilometer, plus nog zo'n 500 meter over onverharde doodlopende wegen. De meeste van de circa 7.500 personenauto's in Groenland rijden in Nuuk.

In Nuuk is een uitgebreid stratennet aanwezig, ongeveer 100 kilometer weg in Nuuk is geasfalteerd. De meeste belangrijke straten zijn geasfalteerd. De belangrijkste weg loopt vanaf het centrum naar de nieuwbouwwijk Qinngorput. Deze weg heeft ook de meeste rotondes die in Groenland zijn, Nuuk had in 2023 12 rotondes. In het centrum zijn enkele verkeerslichten. Tevens loopt er een weg rondom de luchthaven van Nuuk.

In Nuuk is een circa 390 meter lange tunnel die Sullorsuaq heet en één rijstrookbreedte is. De tunnel wordt met verkeerslichten geregeld en heeft alternerend verkeer. In de spitsuren is de tunnel een éénrichtingsweg.

Vanaf 2005 werd het nieuwe district Qinngorput in het oosten van Nuuk gerealiseerd om de bevolkingsgroei te accommoderen. De toegang was initieel via de weg die rond de luchthaven verloopt. In 2008 is een nieuwe weg aangelegd vanaf het district Nuussuaq naar het nieuwe district Qinngorput, langs de zuidkant van de luchthaven van Nuuk.

In 2006 zijn plannen uitgewerkt om een 15 kilometer lange onderzeetunnel naar het eiland Akia aan te leggen. Deze tunnel zou 300 meter onder zeeniveau gaan.[7] Het plan was om op Akia een nieuwe luchthaven aan te leggen.[8] Later is besloten om de bestaande landingsbaan van de luchthaven van Nuuk te verlengen.

Tussen 2016 en 2019 is een nieuwe ontsluitingsweg naar de haven van Nuuk aangelegd, waarvoor de bouw van een 62 meter lange brug noodzakelijk was, de eerste brug van Nuuk.[9] De brugoverspanning is in Polen gebouwd en vervolgens verscheept naar Nuuk en daar geplaatst.[10]

Sisimiut

De brug in Sisimiut.

Sisimiut (locatie) is de tweede stad van Groenland met circa 5.500 inwoners. Het ligt 300 kilometer ten noorden van Nuuk. Er is sprake van een geasfalteerd stratennet, een geasfalteerde weg naar het vliegveld en wat korte gravelwegen tot net buiten Sisimiut. Er is een korte brug over de Kangerluarsunnguaq Baai.

Er waren plannen voor een 170 kilometer lange weg van Sisimiut naar het oostelijker gelegen Kangerlussuaq. Als alternatief is in 2021-2022 een ATV trail gerealiseerd tussen beide plaatsen. Dit wordt niet beschouwd als een wegverbinding. Een wegverbinding naar Kangerlussuaq werd onzeker nadat besloten werd om de landingsbaan van het vliegveld van Nuuk te verlengen, waardoor potentieel een groot deel van de economie van Kangerlussuaq verdwijnt en daarmee de justificatie van de bouw van een weg tussen Sisimiut en Kangerlussuaq. In juni 2022 is echter nog wel een milieubesluit voor de weg goedgekeurd.[11] Indien gerealiseerd zou het verreweg het grootste wegenbouwproject ooit zijn in Groenland.

Kangerlussuaq

Kangerlussuaq (locatie) ligt hemelsbreed ruim 300 kilometer ten noorden van Nuuk. Het heeft slechts 500 inwoners, maar de grootste luchthaven van Groenland, het was lange tijd de enige luchthaven waar grotere vliegtuigen konden landen, omdat het een Amerikaanse luchtmachtbasis is geweest. Kangerlussuaq is in 1941 door de Amerikaanse luchtmacht gesticht en heeft ruim 50 jaar bestaan als de-facto Amerikaanse plaats. Alle wegen in Kangerlussuaq hebben Engelse straatnamen en diverse geografische features rond Kangerlussuaq hebben ook Engelse namen. De Amerikanen verlieten Kangerlussuaq in 1992, maar de plaats heeft een Amerikaanse sfeer gehouden. De straatnamen zijn nog steeds in het Engels, al is er op straatnaamborden de term 'Avenue' vervangen door het Groenlandse 'ip-Aqq'. De elektriciteitsvoorziening is ook naar Amerikaans model.

Kangerlussuaq heeft het grootste rurale wegennet van Groenland, met diverse gravelwegen die vrij ver buiten Kangerlussuaq verlopen. Er is een gravelweg naar de ijskap ten oosten van Kangerlussuaq, oorspronkelijk aangelegd door autobedrijven om auto's op het ijs te testen. Dit kwam echter niet goed van de grond, tegenwoordig kan er ook niet meer tot op het ijs worden gereden. Het is wel een toeristische route en goedkoper dan per helikopter. Rond Kangerlussuaq is vermoedelijk de enige plek op Groenland waar reguliere bewegwijzering staat.

Ilulissat

De brug in Ilulissat.

Ilulissat (locatie) is met circa 4.900 inwoners de derde stad van Groenland en ligt 570 kilometer ten noorden van Nuuk. Net zoals in Sisimiut en Nuuk is er alleen een lokaal stratennet, en een geasfalteerde weg naar het vliegveld dat een paar kilometer ten noorden van Ilulissat ligt. Het stadje ligt bij het Ilulissat IJsfjord, en is daardoor de populairste toeristische bestemming in Groenland.

Qaqortoq

Qaqortoq (locatie) is met 3.000 inwoners de vierde stad van Groenland en ligt in het uiterste zuiden, hemelsbreed bijna 500 kilometer ten zuiden van Nuuk. Er was lange tijd alleen een lokaal stratennet in het dorp, maar in 2019 is een 6,5 kilometer lange gravelweg aangelegd naar een locatie van een nieuwe luchthaven ten noorden van Qaqortoq. Dit werd betiteld als de langste nieuwe weg in Groenland sinds de Tweede Wereldoorlog.

Narsaq & Narsarsuaq

Narsaq (locatie) is een kleinere plaats met 1.300 inwoners, maar is het centrum van de Groenlandse landbouw. Dit is één van de weinige gebieden in Groenland waar kleinschalige landbouw mogelijk is. Om deze reden heeft de omgeving van Narsaq een vrij uitgebreid netwerk van gravelwegen en trails. Verharde wegen zijn er alleen in het dorp zelf. Narsaq ligt 20 kilometer ten noorden van Qaqortoq, maar er is geen wegverbinding tussen.

Narsarsuaq (locatie) ligt 40 kilometer ten noordoosten van Narsaq. In Narsarsuaq is een regionale luchthaven. Het gebied is ook één van de weinige regio's van Groenland met landbouw, waardoor er een netwerk van eenvoudige gravelwegen is, waaronder een 26 kilometer lange gravelweg van Narsarsuaq naar Qassiarsuk. Deze heeft geen vaste bruggen over rivieren, maar 4x4 voertuigen kunnen daar in de zomer door het water rijden.

Qaanaaq

Qaanaaq (locatie) is met ruim 600 inwoners de noordelijkste plaats van betekenis in Groenland. Het ligt hemelsbreed 1.600 kilometer ten noorden van Nuuk. In Qaanaaq is sprake van een stratennet van onverharde wegen en één onverharde weg van 4 kilometer lengte naar het vliegveld. Dit is de noordelijkste functionele weg in Groenland. Qaanaaq heeft straatverlichting en een klein aantal personenauto's, veelal pickup trucks. 50 kilometer ten noorden van Qaanaaq ligt nog het dorp Siorapaluk, dat de noordelijkste permanent bewoonde plaats in Groenland is. Dit dorp heeft geen echte wegen, alleen gruispaden. Siorapaluk kan alleen per helikopter bereikt worden, vanuit Qaanaaq.

Tasiilaq

Verharde wegen in Tasiilaq.

Tasiilaq (locatie) is met circa 2.000 inwoners de grootste plaats aan de oostkust van Groenland. Er is sprake van een klein wegennet met enkele verharde wegen in de bebouwde kom en een aantal korte gravelwegen tot even buiten Tasiilaq. In Tasiilaq zijn auto's, veelal pickup trucks en SUVs evenals een aantal zware voertuigen. Tasiilaq heeft geen vliegveld, per helikopter moet naar het 20 kilometer oostelijker gelegen Kulusuk gevlogen worden, een veel kleinere plaats, maar die wel een vliegveld heeft (locatie). Kulusuk ligt het dichtst bij IJsland.

Ittoqqortoormiit

Ittoqqortoormiit, voorheen bekend als Scoresbysund, (locatie) is een kleine plaats aan de oostkust van Groenland, het wordt beschouwd als één van de meest afgelegen plaatsen ter wereld. Er zijn geen echte wegen in Ittoqqortoormiit, wel een netwerk van ruige grind- en gravelwegen. Er zijn geen auto's, maar wel enkele werkvoertuigen. Er is een heliport, voor transport naar het 40 kilometer verderop gelegen Nerlerit Inaat Airport.

Bewegwijzering

Er is zo goed als geen bewegwijzering in Groenland, omdat er bijna nergens wegen tot buiten plaatsen verlopen. Bij Kangerlussuaq zijn enkele wegwijzers naar Deens model. De in Denemarken courante verkeersborden worden ook in Groenland gebruikt, met op onderborden vaak zowel Groenlands als Deens. Bijzonder zijn de verkeersborden die waarschuwen voor sledes.

Wegnummering

Er is geen wegnummering in Groenland.

Maximumsnelheid

In de wegenverkeerswet is geen specifieke maximumsnelheid vastgesteld,[12] de verkeerswetgeving is een Deense nationale taak en ligt niet bij de Groenlandse regering. In Groenland geldt veelal 20 tot 40 km/h in de bebouwde kom, in Nuuk mag op sommige wegen 60 km/h gereden worden. Ook zijn er een aantal korte wegen van plaatsen naar vliegvelden waar 60 km/h geldt. Er zijn geen wegen buiten de bebouwde kom zijn waar 80 km/h is toegestaan. In Groenland zijn bijna nergens verharde wegen buiten de bebouwde kom.

Referenties