Portaal
Definitie
Geheel van twee of meer ondersteuningsconstructies die door een ligger zijn verbonden, bedoeld voor het aanbrengen van aanduidingen voor het verkeer en/of bovenleiding
Toelichting
Een portaal langs een rijksweg is een verkeerskundige draagconstructie (VDC) over één of meerdere rijbanen, waaraan weggebonden systemen (zoals een matrixsignaalgever), DRIP of panelen (bewegwijzering) gemonteerd kunnen worden. Portalen worden toegepast sinds 1962, toen nog in de vorm van een koker. De eerste vakwerkportalen verschenen eind jaren '60. Langs de Nederlandse autosnelwegen is een vakwerkconstructie het meest gangbaar, hoewel sinds enkele jaren ook kokerportalen langs snelwegen te vinden zijn.
Kokerportaal
Kokerportalen zijn portalen die bestaan uit een kokerligger (rechthoekige koker) die op twee I-kolommen rust. Kokerportalen komen vooral voor op het onderliggend wegennet en worden gebruikt om met name bewegwijzering aan te monteren. In uitzonderingsgevallen kunnen kokerportalen ook gebruikt worden voor verkeerssignalering, zoals bij tunnels of op drukke wegen. In sommige gevallen komen kokerportalen ook op autosnelwegen voor, zoals op de A7 bij Zuidbroek.
Staal
De meeste kokerportalen zijn van oudsher van staal en zijn redelijk slank van vorm met relatief dunne kolommen en ligger. De kolommen van deze stalen kokerportalen gaan veelal enkele meters de grond in waar ze verankerd zijn. De laatste jaren echter is aluminium als materiaal in opmars en is er een ander type kokerportaal ontwikkeld.
Aluminium
Sinds 2005 worden ook aluminium kokerportalen geplaatst in Nederland. Deze kokerportalen lijken op de Franse portalen en worden gefabriceerd door Agmi Traffic. De kokerportalen zijn te herkennen aan de relatief dikke kolommen en ligger en het glimmende aluminium materiaal. De kolommen staan gemonteerd op een voetplaat, welke op een eigen fundering staan. Hierdoor kan het voorkomen dat bij zeer harde wind en een zwaar beladen portaal, het portaal bij de voetplaten breekt en omvalt. Een dergelijk incident vond plaats op de N470 bij Zoetermeer. [1]
Vakwerkportaal
Het vakwerkportaal is een constructie die bestaat uit een vakwerkligger (driehoekig van vorm) met driehoekige diagonalen. De ligger steunt op tenminste twee staanders (kolommen). De kolommen staan op hun beurt weer op een betonnen poer gemonteerd welke op betonnen heipalen staat. Op of in de ligger bevindt zich veelal nog een kabelgoot die kabels van bijvoorbeeld MTM vervoert van de signaalgevers naar de WKS.
Vakwerkportalen bestaan sinds eind jaren '60. Destijds nog op verticale staanders (I-kolom). Midden jaren '70 verschenen de vakwerkportalen met de welbekende A-kolommen. De term A-kolom is afgeleid van de vorm van de kolommen, welke de vorm van de schuine zijden van de letter A heeft.
Vakwerkportalen kunnen een lengte aannemen tussen de 10 en 80 meter. Langer dan 50 meter kan zeker, maar dan wordt het maatwerk. In 2023 is op de A9 bij het knooppunt Holendrecht een portaal met een overspanning van 84,5 meter geplaatst, het langste portaal van Nederland. Over de A58 bij Breda staan twee portalen van 82 meter lengte die al zeker sinds 2003 bestaan. De lengte van het portaal gaat in stappen van 0,5 meter; de hoogte van het portaal gaat in stappen van 0,05 meter.
VDC 2005 versus VDC 2012
Het ontwerp van vakwerkportalen is een aantal jaar terug lichtelijk gewijzigd. De grootste wijziging is het meer uniformeren van het uiterlijk van alle typen vakwerkportalen. In VDC 2005 had het DRIP-portaal bijvoorbeeld fraaier vormgegeven kolommen en een net weggewerkte kabelgoot bovenin de vakwerkligger. In VDC 2012 is dit allemaal standaard geworden bij alle vakwerkportalen. Andere wijzigingen zitten in de vormgeving van de betonnen poeren, dikte van de kolommen en afmetingen van de diagonalen.
Signaleringsportaal
Het lichtste type portaal dat veel voorkomt op autosnelwegen is het signaleringsportaal. Dit portaal wordt gebruikt voor het monteren van matrixsignalering. Het is in principe niet de bedoeling ook bewegwijzering aan te brengen op signaleringsportalen, hoewel dit in enkele gevallen wel gebeurt.
Combiportaal
Het meest voorkomende type portaal boven autosnelwegen is tegenwoordig het combiportaal. De term combi slaat op het gecombineerd kunnen gebruiken van dit portaaltype voor zowel verkeerssignalering als bewegwijzering. Door het hogere gewicht is dit portaal zwaarder uitgevoerd dan een signaleringsportaal.
Standaard combi-portalen bestaan als VDC-40 en VDC-60; het getal duidt op het aantal vierkante meters paneelomvang dat het portaal kan verdragen uit oogpunt van windbelasting. Bij grotere afmetingen (en grotere windbelasting) moeten de VDC's op maat worden gemaakt. Daarbij speelt ook de windklasse van het gebied waar het portaal wordt geplaatst een rol.
DRIP-portaal
In VDC 2005 was het ontwerp voor DRIP-portalen licht afwijkend vergeleken met de andere portaaltypen. Dit portaalontwerp bestaat uit een eigen portaalpoer, dikkere kolommen en een grotere vakwerkligger. De kabelgoot ligt niet meer onderin de ligger zoals bij kokerportalen, maar bovenop de ligger. Het portaal bevat een trap aan de rechter kolom en aan de achterkant van de ligger een bordes ten behoeve van onderhoud aan de DRIP.
De kolom bevatte wat fraaiere, meer afgeronde vormen. In VDC 2012 is dit type kolom de standaard geworden voor elk type vakwerkportaal, waardoor er meer éénheid is in het uiterlijk van de verschillende portalen. Hiermee is het DRIP-portaal qua ontwerp niet meer afwijkend van de rest.
In andere talen
- Duits (Deutsch): Schilderbrücke, Signalbrücke, LBA/VBA-Brücke
- Engels (English): Gantry
- Pools (Polski): Bramownica
- Vlaams: Portiek
Referenties
- ↑ https://www.omroepwest.nl/nieuws/3288948/Verkeersportaal-waait-om-en-komt-op-auto-terecht-in-Zoetermeer | Verkeersportaal waait om en komt op auto terecht in Zoetermeer, 20 november 2016, OmroepWest.