Verkeersbrug Dordrecht

Verkeersbrug Dordrecht
Overspant	Oude Maas
Rijstroken	1x3
Totale lengte	1.330 meter
Hoofdoverspanning	89 meter
Hoogte brugdek	11,6 meter
Openstelling	24-06-1939
Verkeersintensiteit	? mvt/etmaal
Locatie	kaart

De Verkeersbrug Dordrecht, ook wel de Stadsbrug tussen Zwijndrecht en Dordrecht is een vakwerkbrug en basculebrug in Nederland, en overspant de rivier de Oude Maas. De brug heeft een totale lengte van 1.330 meter en een aantal hoofdoverspanningen, waarvan de langste 89 meter lang is.

Kenmerken

De brug in 1989.

De Verkeersbrug Dordrecht is een opmerkelijke serie van verschillende brugtypen. De hoofdbruggen zijn een vakwerkbrug en basculebrug, die de rivier de Oude Maas overspannen. Onder de vakwerkbruggen is een doorvaartbreedte van 66 en 72 meter beschikbaar. De vakwerkbruggen hebben een overspanning van 70 en 88 meter. De basculebrug bestaat uit twee stalen vallen van 24 meter lengte, de doorvaartbreedte bedraagt hier 44 meter. ProRail is verantwoordelijk voor zowel de bediening van de spoorbruggen als de Verkeersbrug Dordrecht.

De brug heeft ook een lange aanbrug aan weerszijden. Aan de kant van Zwijndrecht is dit grotendeels een stalen constructie, aan de kant van Dordrecht een betonnen constructie, waarbij de aanbruggen ook nog in een S-bocht zijn gelegen. Mede dankzij de aanbruggen is de totale bruglengte 1.330 meter, waarmee het één van de langste rivierbruggen in Nederland is.

De brug telt 3 rijstroken, waaronder één busbaan. Tevens zijn er aan de buitenste zijden voorzieningen voor langzaam verkeer. Direct naast de Verkeersbrug Dordrecht ligt een dubbele spoorbrug met 4 sporen. Vlakbij ligt ook de Drechttunnel die het doorgaande verkeer verwerkt. De brug is veel langer dan de rivier breed is, wat komt omdat een groot deel van de overspanning boven het vasteland van met name Dordrecht loopt door middel van aanbruggen. Aan Zwijndrechtse kant is dit in mindere mate het geval. De brug verwerkt voornamelijk lokaal verkeer en dient niet als omleidingsroute voor de Drechttunnel omdat deze niet vloeiend op de A16 is aangesloten. De Merwedebrug Papendrecht dient als omleidingsroute.

Geschiedenis

De aanleg van de Stadsbrug, circa 1939.

De basculebrug in 1938.

Voorheen was er alleen een spoorbrug over de Oude Maas bij Dordrecht, een draaibrug uit 1872. Voor wegverkeer was er een veerpont tussen het centrum van Zwijndrecht en het centrum van Dordrecht. Ook was er een veerpont van Willemsdorp naar Moerdijk, waar de Dordtsche Straatweg tussen verliep als relatief snelle wegverbinding over het Eiland van Dordrecht. Indertijd waren deze veren nog niet ingericht op grote hoeveelheden doorgaand verkeer.

In het Rijkswegenplan 1927 werd een rijksweg geprojecteerd die noord-zuid van Rotterdam naar de Moerdijk en verder zou verlopen. Deze route werd in het Rijkswegenplan 1932 als de rijksweg 16 genummerd. De bouw van de rijksweg 16 vorderde gedurende de jaren '30 ten noorden en zuiden van Dordrecht. In 1936 opende de Moerdijkbrug. De bouw van de brug over de Oude Maas vond tussen 1935 en 1939 plaats. Het was aanvankelijk gepland om de brug gelijktijdig met de Moerdijkbrug aan te leggen, zodat verkeer in één keer de beschikking had over de twee oeververbindingen, maar de uitvoering van de brug over de Oude Maas was vertraagd. De bouw van de brug is in september 1935 aanbesteed.

De brug over de Oude Maas is op 24 juni 1939 opengesteld en verving de laatste veerdienst tussen Rotterdam en Noord-Brabant. De brug sloot destijds ook vloeiend aan op de rest van de rijksweg 16. De brug was indertijd 1.260 meter lang. De brug was indertijd ingericht met 4 rijstroken, 2 per richting.

Tijdens de invasie door Duitsland in mei 1940 werd gevochten rond de grote verkeersbruggen, de Moerdijkbrug en de Verkeersbrug Dordrecht. De brug bij Dordrecht werd verdedigd met luchtartillerie. De bruggen werden door de Duitsers onbeschadigd ingenomen. Gedurende de Tweede Wereldoorlog bleef de brug intact. In 1944 werd de Moerdijkbrug opgeblazen door het terugtrekkende Duitse leger, maar de brug over de Oude Maas bleef onbeschadigd, ook in 1945 wist men te voorkomen dat de brug opgeblazen zou worden. Hiermee bleef het Eiland van Dordrecht bereikbaar. De naastgelegen spoorbrug werd echter wel opgeblazen en is op 15 juli 1946 weer in gebruik genomen.

Na de oorlog nam het verkeer snel toe en werd de brug over de Oude Maas een knelpunt. In 1969 passeerden dagelijks circa 60.000 voertuigen de brug. Er werd besloten tot de bouw van een nieuw tracé van de A16 met een tunnel met vier buizen, de Drechttunnel, die in 1977 werd geopend. Hiermee had de brug over de Oude Maas enkel nog betekenis voor lokaal verkeer. Vanwege de verkeersveiligheid werd het aantal rijstroken teruggebracht van 4 naar 3, waaronder één busbaan. Ook werd de brug losgekoppeld van de rijksweg 16 waardoor deze niet meer interessant is als omleidings- of sluiproute.

In de periode 1977-1979 is de brug gereconstrueerd en gerenoveerd waarbij de houten rijdekken van de basculebrug zijn vervangen door gelaste stalen orthotrope rijvloeren. De aanbruggen werden aangepast om ze op het lokale wegennet van Zwijndrecht en Dordrecht aan te sluiten. De aanbrug aan de kant van Zwijndrecht is daarbij geheel gesloopt en vervangen door een stalen constructie. De totale bruglengte werd vergroot van 1.260 meter naar 1.330 meter. De brug heropende op 23 november 1979.

Op 16 januari 2024 is een gewichtsbeperking van 20 ton op de brug ingevoerd, vanwege problemen met de draagkracht van de aanbrug. Het wegdek steunt op 2 plaatsen op nokken die op de pijlers van de brug zijn aangebracht. Uit inspectie bleek dat de constructieve veiligheid van deze nokken niet langer voldeed en dat er bovendien betonschade en roest was ontstaan. Zo’n nok is gemaakt om het gewicht van het wegdek, waar de pijlers schuin of wat verder uit elkaar staan, over te brengen op de pijlers. In juni 2024 kwam een ondersteunende constructie onder de aanbrug gereed, waarna de gewichtsbeperking is opgeheven. In 2024 ging men uit van een renovatie van de brug vanaf medio 2027.

Naam

Er circuleren diverse namen voor de brug. De naam die Rijkswaterstaat intern gebruikt in het beheersysteem is de Verkeersbrug Dordrecht. Andere namen zijn de Brug over de Oude Maas, Stadsbrug Dordrecht, Stadsbrug Zwijndrecht of Zwijndrechtse Brug.

Verkeersintensiteiten

Er zijn geen verkeersintensiteiten van de Stadsbrug bekend.