Tuibrug
Een tuibrug is een brugtype waarbij het dek aan kabels vanuit pylonen onder een hoek aan het wegdek zijn bevestigd. Tuibruggen zijn hierdoor geschikt voor grotere overspanningen, afhankelijk van de hoogte van de pyloon. Tuibruggen behoren samen met hangbruggen tot de meest markante brugtypen. Een tuibrug kan uit één, twee of meerdere pylonen bestaan. Met één of twee pylonen is er sprake van één hoofdoverspanning, met meerdere pylonen is er sprake van een aantal grote overspanningen. Dit laatste type is vrij zeldzaam, en wordt bijvoorbeeld toegepast bij het Viaduc de Millau in Frankrijk of de Rio-Antirio Bridge in Griekenland. Tuibruggen worden zowel over water gebouwd als in de vorm van dalbruggen. Tuibruggen worden in Nederland relatief weinig toegepast. Bekende voorbeelden zijn de Martinus Nijhoffbrug bij Zaltbommel, de Tacitusbrug, de Erasmusbrug in Rotterdam. Tenslotte zijn de Kampense Molenbrug en de Eilandbrug vermeldenswaardig. De in 2012 opgeleverde Russky Bridge in Vladivostok, Rusland is met een overspanning van 1.104 meter de grootste tuibrug ter wereld. De Beipanjiang Bridge in China heeft het hoogste brugdek met 564 meter.
Tuibrug
Tuibruggen zijn er in veel maten en diverse uitvoeringen.
Breedte
Kenmerkend aan tuibruggen is vaak dat ze niet heel breed zijn, tuibruggen met meer dan 2x3 rijstroken zijn zeldzaam. Voorbeelden van brede tuibruggen zijn de Martinus Nijhoffbrug over de Waal, de Zakim Bunker Hill Bridge in Boston en de Port Mann Bridge in Vancouver.
Lengte
Tuibruggen hebben veelal een overspanning tussen 100 en 1.000 meter. In recente jaren is de maximale hoofdoverspanning flink toegenomen, tot in de jaren '90 waren er vrijwel geen overspanningen van meer dan 500 meter. Na 2000 zijn de maximale lengtes flink gegroeid naar meer dan 1 kilometer. Desondanks zijn nog niet de overspanningen van hangbruggen mogelijk. Kenmerkend aan lange overspanningen zijn de hoge brugpylonen.
Pylonen
De brugpylonen variëren in uiterlijk. De meest eenvoudige versie is een enkele pyloon met het brugdek aan beide zijden. Dit kan uitgroeien tot meerdere overspanningen van dit type achter elkaar, bekende voorbeelden zijn het Viaduc de Millau in Frankrijk, de Rio-Antirrio Bridge in Griekenland en de Kisogawa Bridge in Japan. Een andere versie is een dubbele tuibrug met twee aparte pylonen naast elkaar. Deze worden vaak aangelegd met minimaal 4 pylonen om de hoofdoverspanning te maken. Een voorbeeld is de Tacitusbrug in Nederland. Daarnaast kunnen de pylonen gekoppeld zijn bovenin de pyloon, of volledig vrij staan.
Grote tuibruggen, met overspanningen van meer dan 600 meter hebben vaak een enkelvoudige pyloon die gesplitst is met de top van de pyloon recht boven het brugdek als een omgekeerde Y. Dit zijn vaak ook de hoogste pylonen. Een uitzondering is de Viaduc de Millau, die de hoogste pylonen ter wereld heeft met 343 meter hoogte, maar waar het brugdek erg hoog ligt. De Russky Bridge in Rusland heeft de op één na hoogste pyloon met 321 meter, maar hier ligt het brugdek veel lager, zodat de pylonen ver boven de brug uittorenen.
Tuien
De tuien worden veelal in twee vormen toegepast, de zogenaamde harpvorm waarbij de tuien op verschillende hoogten worden vastgemaakt aan de pyloon, of de waaiervorm, waar alle tuien op hetzelfde punt aan de pyloon worden bevestigd. De Russky Bridge in Rusland heeft met 580 meter de langste tuien.
Materiaal
Tuibruggen zijn uitgevoerd in zowel beton als staal. Betonnen pylonen hebben vaak de voorkeur, maar stalen pylonen zijn ook mogelijk, bijvoorbeeld in Duitsland en Japan was dit een veel gekozen oplossing. Het brugdek is doorgaans wel van staal vanwege het lagere gewicht. Een betonnen dek is echter ook mogelijk, zoals de Tacitusbrug van de A50 over de Waal. Vakwerkconstructies worden doorgaans gebruikt bij dubbeldeks tuibruggen, vooral omdat dit vaak spoorbruggen zijn en deze zwaarder uitgevoerd moeten zijn dan wegbruggen.
Extradosed brug
Een extradosed brug is (doorgaans) een betonnen kokerbrug waarbij te overspannen afstand vergroot wordt met behulp van tuien. Ze lijken optisch op een tuibrug, maar de manier waarop de krachten worden opgevangen en verdeelt wijkt af van reguliere tuibruggen. In Zwitserland zijn de eerste extradosed bruggen gebouwd, het concept werd echter pas eind jaren 2000 op wat grotere schaal geïmplementeerd, de meeste extradosed bruggen dateren van na 2010.
Langste tuibruggen
Dit is een lijst met de langste tuibruggen naar hoofdoverspanning (en dus niet totale lengte).
Vrijwel alle tuibruggen met een hoofdoverspanning met meer dan 500 meter lengte bevinden zich in Azië, met name China is sterk vertegenwoordigd. Bovendien zijn bijna al deze bruggen na 2000 gebouwd, met uitzondering van de Yangpu Bridge en de Pont de Normandie. Opvallend is ook de afwezigheid van de Verenigde Staten in de lijst.
Tuibruggen in Nederland
brug | hoofdoverspanning | route | openstelling |
---|---|---|---|
Erasmusbrug | 278 m | 04-09-1996 | |
Tacitusbrug (Waalbrug Ewijk) | 270 m | 30-06-1976 | |
Willemsbrug | 270 m | 01-07-1981 | |
Prins Willem-Alexanderbrug | 270 m | 01-06-1974 | |
Martinus Nijhoffbrug | 256 m | 18-01-1996 | |
Molenbrug | 194 m | 04-10-1983 | |
Galecopperbrug | 180 m | 05-07-1971 | |
Muiderbrug | 162 m | 15-12-1970* | |
Eilandbrug | 150 m | 21-01-2003 | |
Prins Clausbrug | 150 m | Bevrijdingslaan (Utrecht) | 17-05-2003 |
Heusdensebrug | 115 m | 00-00-1989 | |
Harmsenbrug | 109 m | 00-00-1968 |
* oorspronkelijk gebouwd als liggerbrug, in 2009-2010 aangepast tot tuibrug.
Tuibruggen in Europa
Zie ook Tuibruggen in Europa.
Verenigde Staten
Zie ook Tuibruggen in de Verenigde Staten.
Tuibruggen zijn een relatief nieuw fenomeen in de Verenigde Staten, de meesten dateren van de jaren '90 of jonger. Sinds 2000 worden ze op grotere schaal gebouwd, veelal om oudere overspanningen te vervangen.
Ontwikkeling langste tuibruggen ter wereld
Historische ontwikkeling van de langste tuibruggen ter wereld, gemeten naar hoofdoverspanning (die in gebruik zijn voor gemotoriseerd verkeer).
brug | hoofdoverspanning | openstelling | locatie |
---|---|---|---|
Strömsundsbron | 182 m | 1956 | Strömsund, Zweden |
Theodor-Heuss-Brücke | 260 m | 1957 | Düsseldorf, Duitsland |
Severinsbrücke | 302 m | 1959 | Köln, Duitsland |
Rheinkniebrücke | 319 m | 1969 | Düsseldorf, Duitsland |
Rheinbrücke Neuenkamp | 350 m | 1971 | Duisburg, Duitsland |
Pont de Saint-Nazaire | 404 m | 1975 | Saint-Nazaire, Frankrijk |
Puente Ingeniero Carlos Fernández Casado | 440 m | 1983 | Spanje |
Alex Fraser Bridge | 465 m | 1986 | Vancouver, Canada |
Skarnsundbrua | 530 m | 1991 | Noorwegen |
Yangpu Bridge | 602 m | 1993 | Shanghai, China |
Pont de Normandie | 856 m | 1995 | Le Havre, Frankrijk |
Tatara Bridge | 890 m | 1999 | Japan |
Sutong Bridge | 1088 m | 2008 | Suzhou, China |
Russky Bridge | 1104 m | 2012 | Vladivostok, Rusland |
Changtai Bridge | 1176 m | 2024 | Changzhou, China |
In andere talen
- Deens (Dansk): Skråstagsbro
- Duits (Deutsch): Schrägseilbrücke
- Engels (English): Cable-stayed Bridge
- Frans (Français): Pont à haubans
- Italiaans (Italiano): Ponte strallato
- Pools (Polski): Most wantowy
- Spaans (Español): Puente atirantado
- Zweeds (Svenska): Snedkabelbro
- Vietnamees (Tiếng Việt): Cầu dây văng