A5 (Nederland)

	A5
Begin	Hoofddorp
Einde	Amsterdam
Lengte	18,830 km
Lijst van Nederlandse autosnelwegen
Route De Hoek → Den Haag Rolbaantunnel (150 m) Raasdorp → Alkmaar / Badhoevedorp 2 IJmuiden 3 Amsterdam-Westpoort Viaduct Basisweg (3.300 m) Coenplein → Zaanstad / Leeuwarden

De rijksweg 5, beter bekend als de A5 en ook wel bekend als de Westrandweg, is een autosnelweg en rijksweg in Nederland, gelegen in de regio Amsterdam. De snelweg vormt een westelijke bypass van Amsterdam en loopt van het knooppunt De Hoek naar het knooppunt Coenplein. De snelweg is bijna 19 kilometer lang.

Routebeschrijving

De A5 begint bij Schiphol op knooppunt De Hoek en loopt met 2x2 rijstroken noordwaarts. De snelweg gaat onder een taxibaan van Schiphol door via de Rolbaantunnel. De landingsbanen liggen hier links en rechts van de snelweg. Vervolgens kruist men de A9 via het knooppunt Raasdorp, een klaverturbine. Daarna loopt de A5 een stukje noordwaarts en vervolgens oostwaarts door het westelijk havengebied van Amsterdam. Hier is ook het viaduct Basisweg gelegen. Daarna voegt het verkeer in op de A10 bij de Coentunnel, waar de A5 eindigt op de zuidelijke punt van het knooppunt Coenplein.

Geschiedenis

Het A5-viaduct door Amsterdam-Westpoort.

De geschiedenis van de A5 gaat terug naar de jaren '70 van de 20e eeuw. In die tijd leefde de wens bij de gemeente Amsterdam om een nieuwe westelijke randweg om Amsterdam aan te leggen; de Westrandweg. Deze zou van de A9 bij Zwanenburg in noordelijke richting lopen naar het westelijk havengebied teneinde dat te ontsluiten. Vervolgens zou het tracé ofwel met een nieuwe Hemautotunnel richting Zaandam lopen om daar aan te sluiten op de A8, ofwel in oostelijke richting lopen naar de A10-west om aan te sluiten bij een verbrede Coentunnel.

In het ontwerp voor het SVV-I (Eerste Structuurschema Verkeer en Vervoer) uit 1979 leek een beëindiging op de A8 bij Zaandam inclusief Hemautotunnel het alternatief dat het ging halen. Deze weg was opgenomen als rijksweg 26. De weg haalde echter de definitieve versie van het SVV-I niet. Enkele jaren en heel wat discussies later werd de westelijke randweg opnieuw opgenomen in de plannen, nu in het SVV-II (Tweede Structuurschema Verkeer en Vervoer). Daar haalde de weg de eindstreep wel en in 1991 was officieel sprake van een Westrandweg als rijksweg 5. Wel zou de weg eindigen op de A10-west nabij de Coentunnel - het Hemautotunneltracé was verlaten.

In 1989 was ondertussen de projectstudie voor het Hoofdwegennet Regio Schiphol opgestart, alsmede de Projectstudie Westrandweg. Beiden leidden tot een Projectnota/MER, waarover in 1991 werd besloten. Het principebesluit werd genomen om de A4 en A9 bij Schiphol aan te passen en om de A5 aan te leggen vanaf de A9 in noordoostelijke richting naar de A10-west. Dit betekende echter dat de A9 ter plaatse van de traverse Badhoevedorp zou moeten worden verbreed. Dit veroorzaakte nogal wat politieke deining, met als gevolg dat een aanvullende studie werd verricht.

Dit leidde tot een tweetal hoofdkeuzemogelijkheden:

• aanleg van een omleiding om Badhoevedorp inclusief een grootschalige ombouw van knooppunt Badhoevedorp (Badhoevedorpvariant);
• aanleg van een Verlengde Westrandweg vanaf de A9 naar de A4 bij Hoofddorp, parallel aan de Zwanenburgbaan (Combinatiealternatief).

De minister neigde in eerste instantie naar de Badhoevedorpvariant, maar koos in 1993 om kosten te besparen toch voor het Combinatiealternatief met de Verlengde Westrandweg. Bovendien werd het besluit gekoppeld aan een verbreding van de Coentunnel. De koppeling met het besluit Coentunnel was hoogst ongelukkig, toen bleek dat de Raad van State de uitbreiding van die tunnel verbood. Gevolg was dat de uitbreiding van het hoofdwegennet rondom Schiphol en de aanleg van de Westrandweg daarmee van de baan waren. Wel werd begonnen met de ruwbouw van de uitbreiding van de Schipholtunnel in de A4, maar verdere werkzaamheden lagen stil.

Daarin kwam in 1997 verandering. Toen werd besloten om het Besluit Hoofdwegennet Regio Schiphol los te koppelen van het besluit Coentunnel, omdat de problematiek weinig samenhang vertoonde met de Coentunnel. Daarmee werd de Verlengde Westrandweg ontkoppeld van het Coentunnelbesluit, maar de Westrandweg zelf niet. Rijkswaterstaat ging na de ontkoppeling snel aan de slag met de verbreding van de A4 bij Schiphol en met de aanleg van de A5 parallel aan de Zwanenburgbaan. Daarbij had men intern vooralsnog de knooppuntnamen De Hoek (A4-A5) en Lijnden (A5-A9) gekozen. De projectnaam was dan ook "Lijndenhoek"

De aanleg van de A5 Verlengde Westrandweg ging uiteindelijk in 1999 van start, waarbij eerst moest worden bepaald of de weg eventueel gefaseerd enkelbaans moest worden aangelegd; gelukkig werd een enkelbaans autoweg niet aanvaardbaar geacht als verbinding tussen twee autosnelwegen. Uiteindelijk is het wegvak als autosnelweg gebouwd en voor het verkeer opengesteld op 8 november 2003. Daarbij was de naam van het knooppunt A5-A9 inmiddels gewijzigd van Lijnden in Raasdorp, omdat Lijnden qua uitspraak te veel op Leiden lijkt en die bekende plaats in dezelfde regio ligt. Dat zou voor de radioverkeersinformatie niet handig zijn.

Ondertussen bleef de aanleg van het noordelijk deel van de A5 wachten op uitvoering. In 2001 verviel het tracébesluit na 10 jaar. Dat betekende dat de procedure voor de Westrandweg opnieuw moest worden gevoerd.

Wegnummergeschiedenis

De rijksweg 5 was oorspronkelijk voorzien als de verbinding van Amsterdam naar Haarlem, al vanaf het eerste rijkswegenplan 1932 waar de rijkswegen administratief werden genummerd. Dit bleef zo tot en met het rijkswegenplan 1968, waarna de verbinding als rijksweg geschrapt werd, hoewel de daadwerkelijke omnummering van A5 naar A200 pas plaatsvond in 1993.

De rijksweg 5 als Westrandweg van Amsterdam kwam voor het eerst in het Tweede Structuurschema Verkeer en Vervoer van 1988 voor. In het daaropvolgende Nationaal Verkeers- en Vervoersplan van 2000 en de Nota Mobiliteit van 2004 bleef de rijksweg 5 opgenomen. Met de volledig openstelling van de A5 in 2013 was dit plan voltooid.

De A5 ten zuiden van het knooppunt Raasdorp.

Westrandweg

Tussen 2009 en 2013 is de A5 doorgetrokken van het knooppunt Raasdorp naar het knooppunt Coenplein, samenvallend met de bouw van de Tweede Coentunnel. De snelweg loopt deels verhoogd op viaducten en is de langste verhoogde snelweg van Nederland. De snelweg telt 2x2 rijstroken en gaat de A10-west ontlasten van doorgaand verkeer.

Het Ontwerp-Tracébesluit is genomen op 18 mei 2006 en op 12 maart 2007 gewijzigd. Vervolgens heeft minister Eurlings op 13 maart 2008 het tracébesluit genomen. Op 28 juli 2009 is het beroep tegen de aanleg door de Raad van State ongegrond verklaard, waarna op 1 september 2009 het officiële startschot voor de aanleg is gegeven. Op 14 december 2012 is het eerste deel opengesteld, van het knooppunt Raasdorp tot de aansluiting IJmuiden. Het viaduct Basisweg en de Tweede Coentunnel werden op 13 mei 2013 geopend.

In het Westpoortgebied waren voor risico van de gemeente Amsterdam reeds grondwerken opgeworpen gebruik makende van AVI-slakken uit de nabije afvalverwerkende energiecentrale van de gemeente. Het gedeelte zuidwestelijk van afrit 3 Amsterdam-Westpoort is op een dijklichaam gebouwd en het gedeelte oostelijk daarvan is als een viaduct boven de Basisweg (s102) gebouwd en bij sluit bij het knooppunt Coenplein aan op de A10-west.

Er bestaat de mogelijkheid om een aansluiting aan te leggen voor de Amsterdamse woonwijk Parkwijk. Daarvoor is het afritnummer 1 gereserveerd.

De gehele A5 is ontworpen op een uitbreiding naar 2x3-rijstroken, op sommige punten wat versmald.

Openstellingsgeschiedenis

Deeltraject	Van	Naar	Lengte	1e rijbaan	2e rijbaan	Opmerkingen
01	De Hoek	Raasdorp	7 km	2003-11-08	2003-11-08
02	Raasdorp	Amsterdam-Westpoort	7 km	2012-12-14	2003-11-08
03	Amsterdam-Westpoort	Coenplein	4 km	2013-05-13	2003-11-08

Maximumsnelheid

Van	Naar	Vmax	Opmerkingen
De Hoek	Raasdorp		"Verlengde Westrandweg"
Raasdorp	Coenplein		Westrandweg

Verkeersintensiteiten

Onderstaande intensiteiten zijn jaargemiddelde werkdagintensiteiten. Onderstaande intensiteiten zijn ten noorden van de genoemde aansluiting.

Telpunt	2003	2006	2011	2013	2014	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
De Hoek	27.000	37.800	43.300	54.100	66.000	78.400	81.300	81.500	83.200	69.800	71.600	78.000	81.200
Raasdorp				24.600	39.800	54.400	60.900	64.100	68.800	59.000	60.800	65.200	66.900
IJmuiden				23.200	36.600	52.300	58.400	61.400	66.100	56.700	58.500	62.600	64.300
Amsterdam-Westpoort				24.700	34.300	49.500	54.500	58.300	61.200	54.300	56.600	60.500	62.500

Rijstrookconfiguratie

van	naar	rijstroken	lengte	rijstrookkilometers
De Hoek	Coenplein	2x2	19 km	76

Rijstrookkilometers

	rijstrookkilometers
Regulier	76 km

Wetenswaardigheden

Vroeger was de toenmalige rijksweg 706 Haarlem - Halfweg aangeduid als A5. In 1993, dus vele jaren voor de openstelling van de Verlengde Westrandweg, was de oude A5 al omgenummerd in A200.

In 2001 werd voor de A5 Verlengde Westrandweg, die toen al in aanleg was, een gebruik als Expresbaan voorbereid. Daarbij zou tol betaald moeten worden, als proef voor de kilometerheffing. Met het ter ziele gaan van het project kilometerheffing na de val van het laatste Paarse kabinet Kok ('Srebrenica') op 16 april 2002 werd besloten om de A5 voor alle verkeer open te stellen zonder tolheffing. In de WBM (Wet Bereikbaarheid en Mobiliteit) kunnen de overblijfselen van deze tolheffingsplannen nog altijd worden teruggevonden. Voor de tolheffing zou voorzien worden in portalen boven de weg en het gebruik van elektronische tags.

Externe links

• Aanlegdossier A5
• Route-informatie A5