Øresundbrug

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Øresundsbron
Overspant Øresund
Rijstroken 2x2
Totale lengte 7.845 meter
Hoofdoverspanning 490 meter
Hoogte brugdek 57 meter
Openstelling 01-07-2000
Verkeersintensiteit 19.900 mvt/etmaal
Locatie kaart

De Øresundbrug (Deens: Øresundsbroen, Zweeds: Öresundsbron, gemeenschappelijke naam: Øresundsbron) is een oeververbinding tussen Denemarken en Zweden, bestaande uit een brug en tunnel. De oeververbinding is circa 15,7 kilometer lang, de brug is 7.845 meter lang en de tunnel is 4.050 meter lang. Tussen de brug en tunnel ligt een kunstmatig eiland. Over de verbinding verloopt de autosnelweg E20 tussen Kopenhagen en Malmö.

Route

De Øresundbrug overspant het Øresund, een zeestraat tussen Denemarken en Zweden en het smalste punt tussen de Noordzee en Oostzee/Baltische Zee. De E20 vormt de belangrijkste oost-westroute van Denemarken en gaat aan Zweedse zijde over in de E6 naar Helsingborg, Oslo en Stockholm. De brug ligt niet op het smalste punt bij de Øresund, maar verbindt wel de metropool København (Kopenhagen) met het Zweedse Malmö.

Øresundbrug

De Øresundbrug is een tuibrug met een totale lengte van 7.845 meter en een hoofdoverspanning van 490 meter lengte. Het brugdek ligt 57 meter boven de Øresund. Het brugdek is maximaal 23,5 meter breed, met 2x2 rijstroken en vluchtstroken. Het is tevens een dubbeldeks brug, onder het brugdek verloopt een dubbelsporige spoorlijn van København naar Malmö. De pylonen zijn 204 meter hoog. De pylonen zijn zo gebouwd dat in het onwaarschijnlijke geval dat een vliegtuig er tegenaan vliegt, de brug niet instort (de luchthaven van København ligt 10 kilometer ten westen van de brug). De hoofdbrug (tuibrug) is geheel in Zweden gelegen. De aanbruggen liggen deels in Denemarken.

De maximumsnelheid op de brug is 110 km/h. In 2022 is een trajectcontrole op de brug geïnstalleerd.[1] Het tolstation bevindt zich aan de Zweedse kant van de verbinding (voor verkeer in beide richtingen). De grensovergang ligt aan de westkant van de brug, ten westen van de hoofdoverspanning. De brug is gelegen in een flauwe bocht. Verkeer naar Zweden rijdt in zuidoostelijke richting. Theoretisch rijdt men zonniger gebied in, aangezien in Malmö op jaarbasis de zon 200 uur meer schijnt dan in København.

De Øresundbrug vanaf Malmö gezien.

Drogdentunnel

De Drogdentunnel, ook vaak de Øresundtunnel genoemd, is een 4.050 meter lange afzinktunnel met vier buizen, twee voor de E20 en twee voor de spoorlijn. Via het kunstmatige eiland Peberholm sluit het tunneldeel aan op de brug. De tunnel is 38,8 meter breed en 8,6 meter hoog. Bovenop de tunnel ligt een afdekking van rotsen om de tunnel te beschermen tegen bijvoorbeeld ankers of zinkende schepen. Het water is ter plaatse van de tunnel 10 meter diep. Schepen kunnen kiezen om over de tunnel te varen, of onder de brug door te varen.

De tunnel bestaat uit een 3.510 meter lang afgezonken deel en 270 meter lange in-situ gebouwde tunnelsegmenten aan beide uiteinden. De afzinktunnel bestaat uit 20 tunnelelementen die 55.000 ton per stuk wegen. Het wegverkeer maakt gebruik van de noordelijke twee buizen, het spoorverkeer van de zuidelijke twee buizen. De tunnel ligt geheel in Denemarken.

In de tunnel is een trajectcontrole getest.[2]

Geschiedenis

Planvorming & voorgeschiedenis

Oorspronkelijk waren er meerdere veerdiensten die Denemarken en Zweden verbonden. De belangrijkste was destijds de veerdienst van Dragør naar Limhamn, iets ten zuiden van waar later de brug is gerealiseerd. De veerdienst werd in 1934 ingesteld als voetgangersferry. Vanaf 1960 was dit een veerdienst die ook geschikt was voor motorvoertuigen.[3] Tussen 1957 en 1978 bestond ook 'Centrumlinjen', een veerdienst die een directere verbinding tussen de centra van Kopenhagen en Malmö vormde.

Van oudsher waren veerdiensten noordelijker van Helsingør naar Helsingborg belangrijker, al vanaf 1892 was hier een veerdienst die aansloot op het spoorwegennet van Zweden en de rest van Scandinavië. In de jaren '50 werd hier ook een veerdienst voor motorvoertuigen ingezet. In de jaren '70 en '80 was dit één van de drukste veerdiensten van Europa, indertijd ging er elke 5 minuten een veerboot de zeestraat over.

Plannen voor een brugverbinding ontstonden al in de 19e eeuw maar werden pas na de Tweede Wereldoorlog wat serieuzer. In 1954 werd een projectgroep opgezet dit een studie ging uitvoeren. In 1962 kwamen zijn met een ontwerp met een 53 meter hoge betonnen brug. Vanwege politieke onenigheid duurde het echter lang voordat een besluit werd genomen. In Denemarken werd indertijd de Grote Beltbrug een belangrijkere verbinding gezien. Daarnaast was er gezien de historie het debat of er een brug bij Kopenhagen of Helsingør moest komen. In 1973 besloten de overheden van Zweden en Denemarken wel tot de aanleg van een vaste verbinding, maar het zou nog ruim 20 jaar duren voordat de bouw begon.

In de jaren '80 verbeterde de economische situatie in Denemarken en Zweden waardoor de brugverbinding een urgentere zaak werd. In 1991 werd een nieuwe overeenkomst gesloten om een brug aan te leggen.[4][5] De aanname van het project door de parlementen van Zweden en Denemarken werd gezien als van grote symbolische waarde, omdat Zweden kort daarvoor het lidmaatschap van de Europese Gemeenschap had aangevraagd. Er waren meerdere argumenten voor de bouw van de brug op deze locatie. Zo zou er een metropoolregio en grotere arbeidsmarkt ontstaan tussen Kopenhagen en Malmö. Ook zou de luchthaven Kastrup van Kopenhagen beter bereikbaar worden voor reizigers uit het zuiden van Zweden. Ook werd Scandinavië sneller en flexibeler aangesloten op het Europese wegennet.

Bouw van de brug en tunnel

Voor de bouw van de brug en tunnel werd een consortium opgericht dat bestond uit Hochtief, Skanska, Højgaard & Schultz en Monberg & Thorsen. Dit was hetzelfde consortium dat indertijd ook de Grote Beltbrug aan het realiseren was. Boskalis en Ballast-Nedam waren betrokken bij de baggerwerkzaamheden.[6] De bouw van de brug begon officieel op 18 oktober 1995 en het project werd na 4,5 jaar bouwtijd op 1 juli 2000 geopend door de koning van Zweden en de koningin van Denemarken.[7][8] Ondanks enkele tegenvallers, zoals het vinden van bommen uit de Tweede Wereldoorlog, werd het project 3 maanden voor op schema voltooid.

In eerste instantie werd de brug weinig gebruikt, waarschijnlijk vanwege de hoge tol. Sinds 2005 neemt het verkeer flink toe. Dit komt mede doordat veel Denen een huis in Zweden kopen vanwege de lagere huizenprijzen, daarbij zijn zij in København blijven werken. Forensen maken gebruik van de spoorlijn via de Øresundverbinding. In combinatie met een treintunnel onder het centrum van Malmö kunnen behoorlijke reistijdbesparingen worden geboekt. Het treinverkeer wisselt hier van links- naar rechtsrijdend. De aanleg van de verbinding kostte 30,1 miljard Deense kronen (prijspeil 2000), ongeveer 4 miljard euro, die door middel van tolheffing op het wegverkeer terugbetaald wordt. In 2035 moet de brug afbetaald zijn door de weggebruikers.

Tol

De Øresundbrug ter hoogte van de grens met Zweden.

Zie ook tolwegen in Zweden.

De Øresundbrug is een tolweg, in het beheer van Sund og Bælt. De toltarieven zijn seizoensgebonden, in de winter gelden lagere prijzen dan in de zomer. Dat verschil kan € 10 bedragen.

Toltarieven

Jaar DKK SEK EUR
2023 490 720 64
2022 400 540 55
2021 395 555 55
2020 390 555 54
2019 385 525 53
2018 365 560 59
2017 360 460 50
2016 390 490 50
2015 345 425 50
2014 360 415 49
2013 345 395 47
2012 375 43
2011 40
2010 35
2007 245 300 35
2000 230 255 ?

Ontwikkeling toltarieven

De brug wordt volledig gefinancierd uit tolopbrengsten. Alleen de toeleidende infrastructuur, met name de spoorlijnen, zijn van belastinggeld betaald. De cash tol bedroeg € 40 per passage in 2011, € 43 in 2012, € 47 in 2013, € 49 in 2014, € 52 in 2015 en € 54 in 2016.[9] De toltarieven van 2020 lagen € 19 hoger ten opzichte van 2010. In 2021 zijn de toltarieven voor gebruikers van contant en credit card fors verhoogd, tegelijkertijd is een online ticket aangeboden waarmee men van te voren kan betalen, het toltarief ligt dan lager. Echter in 2022 lag het tarief voor het online ticket niet lager.

Betaalmethoden

Bij de brug kan contant, met credit cards, een transponder of een online ticket betaald worden. De transponder is gekoppeld aan een abonnement waarbij men korting krijgt. Sinds 2018 is het ook mogelijk om een online ticket aan te schaffen dat bij invoering € 5 goedkoper was dan de toltarieven aan de tolpoort.[10] In 2021 was het online ticket € 7 goedkoper dan de tolpoort.

Voor regelmatige gebruikers is er de Bropas, die ruim 50 procent korting geeft, feitelijk is dat al bij één retourtrip per jaar al 21 euro voordeliger, maar men zit dan aan een jaarlijks abonnement vast. Daarnaast zijn er voor dagelijkse gebruikers kortingsprogramma's. Voor automobilisten die elke werkdag over de brug rijden bestaan er gereduceerde tarieven vanaf circa € 5. Zij dienen nog een jaarlijks abonnementsgeld af te rekenen.[11]

Beheer

De autosnelweg is in het beheer van A/S Øresund, en A/S Øresund is een onderdeel van Sund & Bælt. Het Deense A/S Øresund en het Zweedse Svensk-Danska Broförbindelsen SVEDAB AB hebben beiden een aandeel van 50% in Øresundsbro Konsortiet, die de brug zelf in het beheer heeft en verantwoordelijk is voor de financiering. Sund & Bælt is voor 100% in eigendom bij de Deense overheid. SVEDAB AB is voor 100% in eigendom bij de Zweedse overheid.

Financiën

In 2014 was de omzet van het Øresundbro-consortium 1.722 miljoen DKK, of omgerekend € 231 miljoen, waarvan 1.211 miljoen DKK (€ 162 miljoen) aan tolinkomsten. Sinds 2009 maakt de brug winst. De gemiddelde verkeersintensiteit in 2014 was 19.000 voertuigen per etmaal, inclusief 1.150 vrachtwagens en 138 bussen. Het aantal treinpassagiers ligt op 31.000 per dag. De gemiddelde tol voor een personenauto bedraagt 175 DKK, of circa € 23. 330.000 gebruikers hadden in 2014 een BroPass waarmee men 50 procent korting krijgt.

De inkomsten per treinpassagier is gemiddeld 42 DKK (€ 5,60), per voertuig gemiddeld 175 DKK (€ 23). Het Øresundbro-consortium heeft 175 werknemers in dienst. De gemiddelde loonkosten per werknemer in dienst van de concessionair bedragen 467.000 DKK (€ 62.600) per jaar, plus € 24.000 aan overige personeelskosten per werknemer (sociale lasten). De topvrouw heeft een bruto inkomen van 1.506.000 DKK (€ 202.000) per jaar.[12]

Verkeersintensiteiten

De intensiteitsontwikkeling van de Øresundbrug.
jaar AADT
2000 9.200
2001 8.100
2002 9.400
2003 10.400
2004 11.800
2005 13.600
2006 15.800
2007 18.500
2008 19.400
2009 19.500
2010 19.400
2011 19.200
2012 18.500
2013 18.300
2014 19.200
2015 19.300
2016 20.300
2017 20.600
2018 20.600
2019 20.400
2020 12.600
2021 12.000
2022 18.400
2023 19.900

Nadat de brug op 1 juli 2000 werd geopend maakten dagelijks 9.200 voertuigen van de brug gebruik. In 2001 was het eerste volle jaar dat de brug in bedrijf was, de intensiteiten lagen dat jaar op gemiddeld 8.100 voertuigen per dag. Het gebruik van de brug steeg daarna gestaag naar 19.000 voertuigen in 2008 en zag in de crisisjaren daarna een tijdelijke dip. In 2013 werd de verkeersgroei hervat en in 2016 was het eerste jaar met een daggemiddelde van meer dan 20.000 voertuigen per dag. De intensiteiten zijn daarna gestabiliseerd op iets meer dan 20.000 voertuigen per dag. Gemiddeld maken 5.000 voertuigen per dag gebruik van het ØresundCommuter programma.

In juli 2011 werd een record van gemiddeld 24.900 voertuigen geboekt[13] en op 18 juli 2015 werd een dagrecord van 31.000 voertuigen geregistreerd.[14] De intensiteiten variëren van gemiddeld 15.600 voertuigen per dag in januari tot gemiddeld 26.900 voertuigen per dag in juli.

In 2020 en 2021 lag het gebruik fors lager vanwege de covid-19 pandemie. In 2022 was het gebruik substantieel hersteld en in de eerste helft van 2023 was het gebruik weer op het niveau van 2019, echter met minder forenzen maar meer vrachtverkeer en toeristen.[15]

Externe links

Video

Zie ook

Referenties

Grote oeververbindingen in Denemarken

FarøbruggenFehmarnbelttunnelGrote BeltbrugGuldborgsundtunnelHelsingørbrugKattegatbrugKleine BeltbrugKronprinsesse Marys BroLimfjordtunnelØresundbrugOude Kleine BeltbrugRostock-GedserbrugStorstrømbrugTweede Kleine Beltbrug