A12 (België)
A12 | |||
Begin | Zandvliet (B/NL) | ||
Einde | Brussel | ||
Lengte | 55 km | ||
|
De A12 is een autosnelweg in België. De weg vormt een noord-zuidroute die bestaat uit een aantal delen; van de grens met Nederland tot het knooppunt Antwerpen-Noord en van het knooppunt Antwerpen-Zuid tot Brussel, met onderbrekingen in Aartselaar en Londerzeel. De snelweg vervult voornamelijk een regionale functie en kent weinig doorgaand verkeer.
Routebeschrijving
De A12 begint op de grens met Nederland bij Zandvliet. De Nederlandse A4 uit Bergen op Zoom gaat hier over in de A12. De eerste aansluiting bevindt zich bijna direct op de grens. De snelweg loopt met 2x2 rijstroken naar het zuiden, ten oosten van de Antwerpse havens langs. Bij het knooppunt Antwerpen-Haven slaat de tolweg R2 af richting de westelijke havens, Zelzate en verder naar Brugge. Ter hoogte van Hoevenen ligt een groot rangeerterrein bij de A12. Aan de noordkant van de stad Antwerpen eindigt dit deel op het knooppunt Antwerpen-Noord. Men kan hier de E19 naar Breda nemen, of de R1 richting Liège, Brussel of Gent.
Het tweede deel begint bij het knooppunt Antwerpen-Zuid, waar zowel de A12 als de E19 van de R1 afsplitsen. De A12 en E19 lopen op enkele kilometers afstand parallel aan elkaar. De E19 is bedoeld voor doorgaand verkeer naar Mechelen en Brussel en de A12 voor regionaal verkeer naar de voorsteden ten zuiden van Antwerpen. In het zuiden van Antwerpen volgt de Bevrijdingstunnel, waarna de A112 invoegt. De snelweg loopt hierna met 2x3 rijstroken door de voorstad Wilrijk. In Aartselaar wordt de snelweg onderbroken door een met verkeerslichten beveiligde 2x2 rijstroken brede expresweg. De N177 vormt een parallelweg langs beide zijden van deze weg. De expresweg heeft meerdere kruisingen die zijn geregeld met VRI's. Men kan hier niet afslaan. Wel zijn er regelmatig punten waar men van de expresweg kan afslaan naar de parallelweg.
Het derde deel begint ten zuiden van Aartselaar waar men Boom passeert. Ook dit deel is met 2x3 rijstroken uitgebouwd. De snelweg loopt via de Rupeltunnel onder het Zeekanaal Brussel-Schelde door. De snelweg bedient Willebroek waarna bij Breendonk de volgende onderbreking volgt. De onderbreking bestaat uit een 2x2 expresweg langs Londerzeel die langer is dan het stuk door Aartselaar.
Het vierde en laatste deel van de A12 begint bij Wolvertem en telt eveneens 2x3 rijstroken. De snelweg loopt door een aantal voorsteden ten noorden van Brussel, waaronder Meise. Bij het knooppunt Strombeek-Bever kruist men de R0, de ring van Brussel. De 2x3 A12 loopt nog iets verder Brussel in. De weg gaat onder het nummer R21 dieper stadinwaarts.
Geschiedenis
Zandvliet - Antwerpen
De snelweg A12 was tussen de Nederlandse grens en Antwerpen reeds gepland in de jaren '50 van de 20e eeuw. De werkzaamheden begonnen in 1965 en in 1970 opende het eerste deel bij Ekeren. Destijds was een iets oostelijker tracé gepland, wat de scherpe bocht bij Stabroek verklaart. In 1993 opende het deel tussen Stabroek en de Nederlandse grens gelijktijdig met de Nederlandse A4.[1] Jarenlang lag er een gelijkvloerse kruising ter hoogte van Leugenberg en was er sprake van een scherpe bocht. De A12 liep daar over de oude expresweg zoals deze was aangelegd in de jaren 1970. In 2001 opende een bypass bij Leugenberg waarmee de A12 in de huidige vorm voltooid was. Het oude tracé wordt nu grotendeels gebruikt als verbindingsweg in de aansluiting Leugenberg.
Antwerpen - Brussel
De weg tussen Antwerpen en Boom gaat terug op een 18e eeuwse steenweg. Het is een karakteristieke weg voor die tijd, waarbij men richting Antwerpen recht op de kerktoren afrijdt - landmeters gebruikten die indertijd om de route te bepalen. Toch is de weg over Boom niet de klassieke route tussen Antwerpen en Brussel; die liep over de N1 die al eerder steenweg was en waar ook in de Middeleeuwen al een heerbaan liep.
De ontwikkeling van de steenweg hier hing samen met de ontwikkeling van het Kanaal van Willebroek, een project dat sterk werd gestuurd vanuit Brussel. Idee was feitelijk om een snelle route over water, aangevuld met een steenweg, te creëren. In 1763 werd het octrooi verleend.[2]
Begin tot midden jaren '50 is de brug over het Zeekanaal Brussel-Schelde verdubbeld. Deze sloot daarna nog aan op de enkele brug over de Rupel in Boom.
De N177 was in of voor de jaren '60 al naar 2x2 rijstroken verbreed tussen Antwerpen en Brussel. Het zuidelijkste deel tussen Wolvertem en Brussel is toen al als autosnelweg aangelegd, dit was het eerste snelwegtraject van de A12 tussen Antwerpen en Brussel. In 1970 is het Viaduct van Wilrijk in gebruik genomen, met 2x3 rijstroken. In 1978 opende de aansluitende Bevrijdingstunnel, zodat een verbinding naar de R1 in Antwerpen ontstond, dit verving een gelijkvloers kruispunt (Y-kruispunt). In de jaren '70 of begin jaren '80 is ook de verdiepte ligging door Boom aangelegd, mogelijk is dit gelijktijdig met de Rupeltunnel aangelegd, die in 1982 in gebruik werd genomen.
In de jaren '80 is de corridor van de N177 ten noorden en zuiden van Aartselaar bebouwd geraakt met veel commercieel vastgoed. Indertijd zijn ook de frontage roads toegevoegd, zodat lokaal bestemmingsverkeer en doorgaand verkeer gescheiden werden. In 2019 zijn de kruispunten ter hoogte van Aartselaar van een derde rijstrook voor doorgaand verkeer voorzien.
Openstellingsgeschiedenis
Van | Naar | Lengte | Datum |
---|---|---|---|
Laken | Meise | 4 km | 1957 |
Meise-Zuid | Meise-Noord | 3 km | 1969 |
Antwerpen-Noord | Ekeren | 3,5 km | 1970 |
Wilrijk-Valaar | Antwerpen-Zuid | 3 km | 1978 |
Willebroek | Boom | 2 km | 1982 |
Stabroek | Nederlandse grens | 12 km | 1993 |
Ekeren | Stabroek | 3 km | 2001 |
Verkeersintensiteiten
Toekomst
Zandvliet - Antwerpen
Ter hoogte van Hoevenen zal een op- en afrittencomplex worden gerealiseerd. Hierop zal vermoedelijk de geplande Nx richting Kapellen aansluiten. Een timing is nog niet gekend.
Antwerpen - Boom
Op dit gedeelte bevinden zich zes met verkeerslichten geregelde kruispunten. Op 8 maart 2024 werd gekozen voor een alternatief met drie korte tunnels die alle kruispunten vervangen, waarmee de weg ongelijkvloers wordt, met een maximumsnelheid van 90 km/h.[3]
Boom - Brussel
Op het gedeelte tussen Boom en Brussel dienen twee grote kruispunten te worden omgebouwd. Het gaat hier om de Breendonkstraat te Willebroek en de Kerkhofstraat te Londerzeel. Beide projecten zitten in de studiefase. Alle andere kruispunten en toeritten moeten worden afgesloten of zullen worden ontsloten door ventwegen. In de zomer van 2016 werd een reeks van zeven punten aangepakt en afgesloten.
Een ander project is de vervollediging van de aansluiting Willebroek-Noord/Rupel-Kanaalzone (8). Hier worden een extra op- en afrit voorzien aan de kant van Ruisbroek.
Strombeek-Bever
Het knooppunt Strombeek-Bever zal samen met de herinrichting van de Brusselse ring volledig herbouwd worden.
Kunstwerken
Grote kunstwerken in de A12:
- Viaduct van Wilrijk (1.200 m)
- Bevrijdingstunnel (350 m)
- Rupeltunnel (580 m)
Overzichten
Aansluitingen in de A12 |
---|
11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 5 • 9 • 8 • 7 • 6 • 3 • 2 • 1 Antwerpen-Haven • Antwerpen-Noord • Antwerpen-Zuid • Wilrijk-Valaar • Strombeek-Bever |
Referenties
- ↑ dossier A12 op wegen-routes.be
- ↑ R. Beijst, Iets meer over de Grote Baan, Jaarboek Geschiedkundige Studiegroep Ten Boome 1996-97.
- ↑ Vlaamse Regering maakt keuze voor herinrichting van de A12 en N177 in Aartselaar en Wilrijk-Zuid | wegenenverkeer.be
Autosnelwegen in België |
---|