A12 (Nederland)

	A12
Begin	Den Haag
Einde	Beek (grens Duitsland)
Lengte	136,818 km
Lijst van Nederlandse autosnelwegen
Route → Den Haag / Wassenaar Centraal Station 2 Den Haag-Centrum 3 Den Haag-Bezuidenhout 4 Voorburg Prins Clausplein → Amsterdam / Rotterdam 5 Nootdorp 6 Zoetermeer-Centrum 7 Zoetermeer 8 Bleiswijk 9 Zevenhuizen 10 Moordrecht Gouwe → Rotterdam Gouwe-aquaduct 11 Gouda 12 Reeuwijk Bodegraven → Leiden 13 Nieuwerbrug 14 Woerden 14a Harmelen 15 De Meern Oudenrijn → Amsterdam / Den Bosch 16 Nieuwegein Galecopperbrug 17 Utrecht-Kanaleneiland 18 Utrecht-Hoograven Lunetten → Almere / Breda 18a Houten-Oost 19 Bunnik 20 Driebergen Ecoduct Mollebos 21 Maarn 22 Maarsbergen Ecoduct Rumelaar 23 Veenendaal-West 23a Veenendaal Maanderbroek → Ede / Apeldoorn 24 Ede Ecoduct Jac. P. Thijsse 25 Oosterbeek Grijsoord → Nijmegen / Eindhoven Waterberg → Apeldoorn / Zwolle 26 Arnhem-Noord Velperbroek → Arnhem / Zutphen IJsselbrug Westervoort 27 Westervoort 28 Duiven 29 Zevenaar Oud-Dijk → Doetinchem / Enschede 30 Beek Grensovergang Bergh Autoweg → Oberhausen / Köln

De rijksweg 12, beter bekend als A12 is een autosnelweg in Nederland. De snelweg vormt een oost-westroute door het midden van het land en loopt vanaf Den Haag via Zoetermeer, Gouda, Utrecht en Arnhem naar de grens met Duitsland bij Beek, over een afstand van 137 kilometer.

Routebeschrijving

Zuid-Holland

De Utrechtsebaan in Den Haag.

Het Gouwe-aquaduct bij Gouda.

Zie ook Utrechtsebaan.

De A12 begint bij het centrum van Den Haag aan een kruispunt met de S101, het verlengde van de N44, die aansluiting geeft op zowel het Haagse als het regionale wegennet (Wassenaar en Leiden). De eerste kilometers van de A12 is de maximumsnelheid op 70 km/h beperkt en is er geen sprake van een rijksweg. Desondanks is de weg als A12 bewegwijzerd. De weg is verdiept, telt 2x2 rijstroken en wordt gekenmerkt door vele overkluizingen. De eerste aansluiting met de Bezuidenhoutseweg is onvolledig en alleen te berijden van en naar de S101. De twee volgende aansluitingen zijn alleen te berijden van en naar Utrecht. Bij Den Haag-Bezuidenhout verlaat men de bebouwde kom, begint de autosnelwegstatus en zijn er 2x3 rijstroken beschikbaar. De weg loopt parallel aan de spoorlijn naar Utrecht, wat de A12 eigenlijk min of meer doet tot aan Arnhem. Aan de oostkant van Den Haag volgt het indrukwekkende knooppunt Prins Clausplein, een sterknooppunt.

Men kruist hier de A4, de snelweg vanaf Amsterdam naar Delft en Rotterdam. Ten oosten van dit knooppunt liggen eveneens 2x3 rijstroken en bedient de snelweg een aantal voorsteden zoals Nootdorp en met name Zoetermeer. De stad is over de snelweg gegroeid, waardoor de A12 dwars door Zoetermeer loopt. Tussen Zoetermeer en knooppunt Gouwe liggen 2x2 rijstroken en plusstroken. Bij knooppunt Gouwe sluit de A20 aan, die in westelijke richting afbuigt naar Rotterdam. Dit knooppunt is incompleet, er zijn alleen verbindingen tussen de A12 en de A20 van Utrecht naar Rotterdam en vice versa. De N457 zorgt vlakbij het knooppunt voor een volledige verbinding tussen beide snelwegen. Hierna volgt het Gouwe-aquaduct dat 4+5 rijstroken telt, waaronder een plusstrook in de richting Den Haag. Ten oosten van Gouda bestaat de weg uit 2x4 volwaardige rijstroken. Vanwege het veengebied loopt de A12 hier op twee dijklichamen die een eindje uit elkaar liggen. Bij knooppunt Bodegraven splitst de N11 af in westelijke richting, naar Alphen aan den Rijn en Leiden. Dit knooppunt is eveneens incompleet: men kan hier alleen van Utrecht naar Leiden en vice versa. De snelweg loopt hierna met 2x4 rijstroken pal naar het oosten door vrij open polderlandschap. Vlak voor Woerden ligt de grens met de provincie Utrecht.

Utrecht

De Galecopperbrug in Utrecht.

De snelweg loopt nog steeds door open gebied, maar ten noorden van de A12 ligt Leidsche Rijn, de grootste nieuwbouwwijk van Nederland. Na De Meern liggen 5+6 rijstroken, waarna het knooppunt Oudenrijn volgt, waar men de A2 kruist, de snelweg vanaf Amsterdam richting Den Bosch en Maastricht. De A12 splitst zich hier in een parallelbaansysteem, met 2x3 rijstroken op de hoofdrijbaan en 2x2 op de parallelbaan. De snelweg loopt hier tussen Utrecht en Nieuwegein door, op de hoofdrijbaan zijn geen afslagen, maar op de parallelrijbaan wel. De A12 steekt hier via de Galecopperbrug het Amsterdam-Rijnkanaal over, waarna het knooppunt Lunetten volgt, waar de A27 gekruist wordt, de snelweg vanaf Almere richting Breda.

Ten oosten van het knooppunt liggen hier sinds 2011 2x4 rijstroken, wat bij Bunnik versmalt naar 2x3 rijstroken door de Utrechtse Heuvelrug. Dit gebied is sterk bebost en hier loopt de spoorlijn van Utrecht naar Arnhem parallel aan de snelweg. Even na Maarsbergen wordt het gebied weer open met akkers. De snelweg bedient hier de grotere plaats Veenendaal wat bijna ongemerkt overloopt in Ede. Ter hoogte van Veenendaal ligt de provinciegrens met Gelderland.

Gelderland

Vlak voor Ede volgt het knooppunt Maanderbroek, waar de A30 uit Barneveld eindigt, en aansluiting geeft richting Amersfoort. De snelweg telt hier 2x2 rijstroken met plusstroken en in beide richtingen een weefvak tussen knooppunt Maanderbroek en de afrit Wageningen. Na Ede gaat men opnieuw de bossen in, ditmaal de zuidelijke uitlopers van de Veluwe. Vanaf hier telt de snelweg 2x3 rijstroken. Niet veel verder volgt het knooppunt Grijsoord, waar de A50 vanuit Eindhoven invoegt, waarna beide snelwegen langs de noordkant van Arnhem met 2x3 rijstroken dubbelgenummerd zijn. Een kilometer of 7 verder, bij het knooppunt Waterberg, slaat de A50 richting Apeldoorn en Zwolle in het noorden af, en gaat de A12 met 2x3 rijstroken verder langs de noordkant van Arnhem. Het duurt dan niet lang voordat men het knooppunt Velperbroek bereikt, wat feitelijk een verkeersplein onder de A12 is. Hier begint de A348 die richting Dieren en Zutphen loopt, en de N325 die naar Arnhem-Zuid en Nijmegen gaat.

Richting Oberhausen bevinden zich kortstondig een hoofdrijbaan en een parallelbaan, waarbij de aansluiting Westervoort alleen via knooppunt Velperbroek en de parallelbaan bereikbaar is. In totaal liggen er 8 rijstroken op de IJsselbrug Westervoort. Hierna volgt een kort stukje 3+4 rijstroken tot aan Duiven, waarna een stuk met 2x2 rijstroken volgt langs Zevenaar. Bij Didam volgt het knooppunt Oud-Dijk, het laatste knooppunt in Nederland. Hier slaat de A18 af richting Doetinchem en Enschede. Vlak voor de Duitse grens volgt de aansluiting Beek, waarna de A3 verder gaat richting Oberhausen en Köln.

Geschiedenis

De brug over de Vaartse Rijn in Utrecht, circa 1939.

De A12 bij Arnhem, vermoedelijk bij openstelling in 1957.

De Grensovergang Bergh Autoweg, vermoedelijk bij openstelling in 1962.

De geschiedenis van de A12 heeft een belangrijke parallel met de ontwikkeling van de autosnelweg in Nederland. Begin jaren '30 woedde ook in Nederland de vraag of er autosnelwegen aangelegd moesten worden. Deze vraag werd aangewakkerd door de NEVAS, de NEderlandse Vereniging voor AutoSnelwegen. Pas nadat maatschappelijke organisaties een voet tussen de deur kregen nadat een ambtelijke en een Tweede Kamercommissie in 1932 werden samengevoegd werd in 1933 het pleit beslecht in het voordeel van de specifieke aanleg van autosnelwegen.

In het kader van het destijds nieuwe Rijkswegenplan 1927 was besloten om een nieuwe weg aan te leggen tussen Den Haag, Gouda en Utrecht. Deze "Rijksweg 12" werd in 1932 in aanleg genomen, nog op basis van de oorspronkelijke plannen van een enkelbaans driestrooksweg, met de middelste rijstrook voor verkeer in twee richtingen met een naastliggend fietspad. Toen de ommezwaai ten gunste van de autosnelwegaanleg in 1933 werd gemaakt, werd besloten om rijksweg 12 volgens de allernieuwste inzichten te voorzien van 6,25 meter brede rijbanen met daarnaast vluchtstroken, gescheiden door een middenberm en vrij van gelijkvloerse kruispunten en uitritten. Feitelijk mag rijksweg 12 Den Haag – Utrecht daarmee aanspraak maken op het predicaat van de eerste autosnelweg van Nederland (ondanks dat de weg wel voorzien was van een beweegbare brug over de Gouwe).

Er lag tussen Den Haag en Utrecht ook niet direct een oude straatweg. Verkeer van Den Haag naar Utrecht begon van oudsher met een route naar het noorden richting Leiden, om van daaruit de Hoge Rijndijk naar het oosten te volgen. Verkeer vanuit Gouda en Rotterdam volgde eerder de N228 langs de Hollandsche IJssel.

Ten oosten van Utrecht lagen er wel straatwegen richting Arnhem. De oorspronkelijke rijksweg loopt over de huidige N225, terwijl ook de N224 in goede staat was (en voorbij Woudenberg onderdeel van de rijksweg Amsterdam-Amersfoort-Arnhem.

Aanleggeschiedenis

Reeds in 1932-1933 werd gewerkt aan de viaducten bij Nootdorp (rijksweg 12 over de Veenweg, en de Hofpleinspoorlijn over de rijksweg). Echter niet eerder dan op 15 april 1937 kon de eerste snelweg van Nederland tussen Voorburg en Zoetermeer, over een afstand van 9 kilometer worden opengesteld. De A12 was de eerste snelweg in de wereld die integraal met een vluchtstrook werd uitgevoerd. De eerdere snelwegen in Duitsland, Italië en rond New York City hadden dat nog niet. Bovendien was pas vanaf 1935 in het buitenland sprake van gescheiden rijbanen, waarmee Nederland meedeed met de eerste trendsetters voor de autosnelweg zoals we die nu kennen. Later in 1937 werd de snelweg verlengd tot Bleiswijk en in 1938 tot Gouda. In 1939 bereikte de snelweg knooppunt Oudenrijn en in 1940 werd een ontbrekende schakel tussen Reeuwijk en Woerden opengesteld.

In de meidagen van 1940 was rijksweg 12 tussen verkeersplein Oudenrijn en Houten in aanleg, en de vaste brug over het Amsterdam-Rijnkanaal (de Galecopperbrug) was al gereed. Ondanks de bezetting ging de aanleg van de A12 door, met name aan de zuidkant van Utrecht en verder richting Arnhem. De reden hiervoor was gelegen in het feit dat de Duitse bezetter bij monde van Dr. Ing. Fritz Todt de autosnelweg Kriegswichtig had verklaard. Deze drang om de snelweg naar de Heimat aan te leggen leidde bij de bevolking tot de wens dat de bezetter er ooit over zou vertrekken, wat leidde tot de naam het hazepad.

In 1942 werd een stukje tussen het knooppunt Oudenrijn (destijds een tweestrooksrotonde) en het verkeersplein Laagraven geopend met 2x2 rijstroken en in 1944 tussen Houten en Bunnik met 1x2 rijstroken. In 1942 werden de meeste werkzaamheden stilgelegd, op dat moment waren de aardebanen tussen Utrecht en de Duitse grens in hoge mate gereed, maar niet voltooid.

Direct na de Tweede Wereldoorlog werd de oorlogsschade hersteld en begonnen met de verdere bouw, waarbij in 1947 de tweede rijbaan tussen Laagraven en Houten opende. In 1955 volgde het deel van Houten naar Bunnik met de tweede rijbaan. In 1947, 1949 en 1951 werd de eerste rijbaan tussen Bunnik en Veenendaal geopend. In 1955 en 1956 volgde hiervan de tweede rijbaan en in 1956 opende een stuk van Veenendaal tot Planken Wambuis meteen met 2x2 rijstroken. In 1957 werd dit verlengd tot Arnhem-Noord.

Begin jaren '60 werd de snelweg oostwaarts verlengd richting de Duitse grens. In 1961 opende de eerste rijbaan tussen knooppunt Velperbroek en de grensovergang Bergh autoweg met Duitsland. De tweede rijbaan hiervan werd tussen 1961 en 1964 opengesteld. In 1965 werd de aansluitende Duitse A3 tussen Emmerich en Wesel opengesteld, waarmee de A12 werd aangesloten op het Duitse Autobahnnetwerk. Hiermee was de A12 nog niet helemaal voltooid. In 1970 werd begonnen met de aanleg van de Utrechtsebaan in Den Haag, welke tussen 1976 en 1979 werd opengesteld.

Straatnamen

Enkele segmenten hebben naast het wegnummer straatnamen die een link leggen met het verleden van de weg. De namen zijn ter plaatse niet altijd aangegeven met straatnaambordjes.

• Naast de Utrechtsebaan, dat formeel geen A12 is, en de bijnaam het Hazepad wordt het segment tussen de knooppunten Grijsoord en Velperbroek ook wel aangeduid als Europaweg.

• Ter hoogte van de grensovergang kent de A12 de aanduiding Bergh autoweg, tevens de Nederlandse naam van de grensovergang. Aan Duitse zijde is deze bekend onder de naam Elten Autobahn.

Openstellingsgeschiedenis

De A12 bij Zoetermeer in 1937.

De A12 bij Ede, circa 1956.

Deeltraject	Van	Naar	Lengte	Opening 1e rijbaan	Opening 2e rijbaan	Opmerkingen
01	Zuid-Hollandlaan (Den Haag)	Voorburg	3 km	1976-12-20	1976-12-20
02	Voorburg	Zoetermeer	9 km	1937-04-15	1937-04-15
03	Zoetermeer	Bleiswijk	5 km	1937-09-28	1937-09-28
04	Bleiswijk	Moordrecht	6 km	1938-02-00	1938-02-00
05	Moordrecht	Gouda	5 km	1938-06-09	1938-06-09
06	Gouda	Reeuwijk	4 km	1939-01-31	1939-01-31
07	Reeuwijk	Woerden	12 km	1939-11-25	1940
08	Woerden	Oudenrijn	12 km	1939-11-25	1939-11-25
09	Oudenrijn	Utrecht-Laagraven	3 km	1942-07-31	1942-07-31
10	Utrecht-Laagraven	Houten	1 km	1942-07-31	1955-10-14
11	Houten	Bunnik	5 km	1944-02-22	1955-10-14
12	Bunnik	Driebergen	4 km	1947-00-00	1955-10-14
13	Driebergen	Maarsbergen	10 km	1949-02-08	1956-04-20
14	Maarsbergen	Veenendaal	11 km	1951-05-02	1956-06-30
15	Veenendaal	Planken Wambuis	19 km	1956-06-30	1956-06-30
16	Planken Wambuis	Arnhem-Noord	7 km	1957-05-29	1957-05-29
17	Arnhem-Noord	Velperbroek	6 km	1961-03-08	1961-03-08
18	Velperbroek	Westervoort	2 km	1961-04-18	1964-04-06
19	Westervoort	Zevenaar	7 km	1961-04-18	1961-12-04
20	Zevenaar	Duitse grens	8 km	1961-04-18	1962-04-12

Latere aanpassingen

Afgezien van de Utrechtsebaan in Den Haag was de A12 al in 1964 gereed tussen Voorburg en de Duitse grens. De snelweg verbindt diverse grote steden en groeikernen, zoals Den Haag, Zoetermeer, Gouda, Utrecht, Veenendaal, Ede en Arnhem. De verkeersdruk nam daarom al snel toe zodat binnen 10 jaar na voltooiing van de A12 al concrete plannen werden gemaakt om delen van de snelweg te verbreden. Uiteindelijk zou bijna de complete A12 verbreed worden.

Verbreding Den Haag - Zoetermeer

De A12 bij Zoetermeer.

De in de jaren '30 aangelegde A12 tussen Den Haag en Zoetermeer raakte vanaf de jaren '70 overbelast, vanaf 1972 begonnen serieuze plannen gemaakt worden om de A12 te verbreden naar 2x3 of zelfs 2x4 rijstroken. Het kabinet van Agt was in eerste instantie echter geen voorstander van extra capaciteit op de A12 om de groei van Zoetermeer te faciliteren, bewoners moesten maar met het openbaar vervoer reizen. Indertijd was er ook discussie of de "Landscheidingsweg" (rijksweg 14) tussen Voorburg en Zoetermeer aangelegd zou moeten worden als alternatief voor de verbreding van de A12 naar 2x4 rijstroken, of zelfs beiden.

De verbreding van de A12 tot aan Zoetermeer is uiteindelijk uitgevoerd als onderdeel van de reconstructie van het knooppunt Leidschendam tot het sterknooppunt Prins Clausplein begin jaren '80. Hiervoor is een nieuwe rijbaan van de A12 aan de noordzijde van de oude snelweg aangelegd, die op 7 december 1982 in gebruik werd genomen. De verbreding tot aan Zoetermeer was in 1983 gereed. In 1985 was het knooppunt Prins Clausplein volledig met alle flyovers opgeleverd. De officiële inauguratie van het knooppunt en de nieuwe naam Prins Clausplein volgde op 29 april 1986 door koningin Beatrix.

Met de bouw van het knooppunt Prins Clausplein werd ook een klein stuk tussen Voorburg en het knooppunt verbreed naar 2x4 rijstroken, dit sloot aan op de in 1976 opengestelde Utrechtsebaan, die 2x3 rijstroken telt. Feitelijk zijn hier 2x2 rijstroken voor doorgaand verkeer en 2 rijstroken per richting van en naar het knooppunt Prins Clausplein. De verbindingsweg op het Prins Clausplein voor verkeer vanaf Amsterdam naar Den Haag had oorspronkelijk maar één rijstrook. Als onderdeel van de Spoedwet wegverbreding is hier een bufferstrook gerealiseerd op de plaats van de vluchtstrook, die liep vanaf de toerit Leidschendam op de A4 tot de afrit Voorburg van de A12. De bufferstrook is op 24 april 2005 in gebruik genomen.

Plusstroken Zoetermeer - Gouda

De in de jaren '80 verbrede A12 versmalde ter hoogte van Zoetermeer naar 2x2 rijstroken. De derde rijstrook richting Den Haag begon vanaf de toerit Afrikaweg, de derde rijstrook richting Gouda eindigde oostelijker, ter hoogte van de Oostweg (N470). Het traject van Zoetermeer naar Gouda had nog grotendeels de kenmerken van de jaren '30, met een smal profiel en krappe toe- en afritten. De verbreding van de A12 tussen Zoetermeer en Gouda was opgenomen in de Spoedwet wegverbreding van 2003, waarin plusstroken voorzien werden in beide richtingen. Gezien het smalle profiel vereiste dit een significante reconstructie van de A12, die achteraf gezien beter uitgevoerd had kunnen worden als reguliere verbreding met een extra rijstrook van volwaardige breedte. De aansluiting Bleiswijk is significant gereconstrueerd en de aansluiting Zevenhuizen is naar het oosten verplaatst, naar de plek van de voormalige aansluiting Moordrecht. Later in 2016 is de aansluiting Moordrecht weer nieuw gebouwd op een andere locatie als onderdeel van een project om een parallelstructuur langs de A12 ter hoogte van Gouda te realiseren.

De reconstructie van de A12 is in 1,5 jaar tijd tussen 2008 en 2010 uitgevoerd. Het project werd op 30 mei 2008 gegund aan Ballast-Nedam. Op 18 januari 2010 zijn de 11 kilometer lange plusstroken geopend op de A12 tussen Gouda en Zoetermeer, in beide richtingen. Na openstelling van de plusstroken op de A12 tussen Zoetermeer en Gouda ontbrak er in Zoetermeer nog een klein stukje dat over minimaal 3 rijstroken beschikt in de spits. Hiervoor is over 4,1 kilometer een plusstrook in de richting van Den Haag aangelegd. Deze kreeg een maximale voertuigbreedte van 2,0 meter. Op 15 maart 2011 is het tracébesluit hiervoor gepubliceerd. Op 2 november 2011 is de plusstrook opengesteld voor het verkeer, alhoewel de formele opening door de minister een week later was, op 9 november. Daarnaast is indertijd een procedure doorlopen om de tijdsbeperkingen van de plusstroken te laten vervallen, en van het verkeersaanbod afhankelijk te laten zijn. Dat betekende dat de plusstrook ook voor 6 uur 's ochtends open mocht. Daarnaast werd de maximumsnelheid verhoogd naar 120 km/h als de plusstrook gesloten was.

Gouwe-aquaduct

Oorspronkelijk werd de rivier de Gouwe bij Gouda gekruist via de Coenecoopbrug. Deze basculebrug had 2x2 rijstroken en werd een groot knelpunt voor het verkeer. Al in de jaren '70 werd besloten om de beweegbare brug te vervangen door een aquaduct met ruimte voor 2x4 rijstroken. De bouw van het Gouwe-aquaduct begon in 1975. Op 6 oktober 1981 werd het aquaduct opengesteld met 4+2 rijstroken (4 rijstroken richting knooppunt Gouwe en 2 rijstroken richting Gouda). De volledige capaciteit van 2x4 rijstroken was vanaf 29 oktober 1986 beschikbaar, toen de verbreding van de A12 tussen Gouda en Utrecht gereed kwam. In 2010 is richting westen een linker spitsstrook (plusstrook) door het aquaduct in gebruik genomen. Deze plusstrook is aangelegd op de reeds beschikbare verharding, een voormalige linker vluchtstrook.

Verbredingen Gouda - Utrecht

De A12 bij Waarder.

De A12 is oorspronkelijk aangelegd met 2x2 rijstroken. Vanwege het sterk toegenomen verkeer was al relatief vroeg een grootschalige verbreding noodzakelijk, in 1980 en 1985-1986 is in fases de hele A12 tussen Gouda en Utrecht naar 2x3 rijstroken verbreed. Als eerste opende in 1980 een nieuw dijklichaam met 3 rijstroken op het traject van Woerden naar Reeuwijk. In 1985 lagen er in beide richtingen 3 rijstroken op dit traject. Op 29 oktober 1986 kwam de verbreding naar 2x3 rijstroken tussen Gouda en Reeuwijk gereed. Hiermee werd ook de extra capaciteit van het in 1981 opengestelde Gouwe-aquaduct benut. Tevens opende op die dag de verbreding tussen Woerden en het knooppunt Oudenrijn, met 2x4 rijstroken tussen De Meern en Oudenrijn en 4 rijstroken op de rijbaan richting westen, tussen De Meern en Woerden. Dit zou daarna zo'n 25 jaar de capaciteit van de A12 blijven, met uitzondering van het korte stuk tussen De Meern en het knooppunt Oudenrijn, dat op de bestaande verharding richting oosten verbreed is van 5 naar 6 rijstroken, en richting westen van 4 naar 5 rijstroken in 2007.

Het traject van Gouda naar Utrecht was jarenlang zeer filegevoelig, vaak stond bijna de hele A12 tussen Gouda en Utrecht in beide richtingen vast. Kenmerkend voor de A12 is dat er in de spits in beide richtingen ongeveer evenveel verkeer rijdt, waardoor er geen dominante spitsrichting is. In 2007 was de versmalling van 4 naar 3 rijstroken bij Woerden het op drie na grootste knelpunt van Nederland. Ook het traject in de andere richting ter hoogte van Woerden stond in de top 15 van Nederland. Om dit probleem aan te pakken is de A12 in fases naar 2x4 rijstroken verbreed tussen Gouda en De Meern.

Op 1 november 2010 opende een 4e rijstrook op de A12 richting Utrecht, tussen Woerden en het knooppunt Oudenrijn. De files op dit wegvak namen na openstelling met 56% af. Richting Den Haag is tussen de aansluitingen Woerden en Gouda een plusstrook gekomen, die aansloot op de toen al bestaande plusstrook verder naar Zoetermeer. De plusstrook is op 1 december 2010 opengesteld en op 9 december officieel geopend door de minister. Bij geopende plusstroken waren 4 rijstroken richting Den Haag beschikbaar. De files zijn hierna met 87% afgenomen, waardoor de plusstrook economisch gezien de belangrijkste opening van de eerste helft van 2011 was. Sinds september 2015 is de plusstrook permanent open en omgevormd tot reguliere rijstrook tot aan de aansluiting Gouda. Ook is de maximumsnelheid verhoogd naar 130 km/h tussen Reeuwijk en De Meern in beide richtingen.

De 4e rijstrook tussen Gouda en Woerden vereiste wat meer bouwtijd. De aanleg startte op 9 december 2010 en de openstelling was op 7 mei 2012. Sindsdien telt de A12 tussen Gouda en Utrecht doorlopend 4 rijstroken.

Reconstructies en verbredingen langs Utrecht

De oorspronkelijke A12 is buiten de stad Utrecht aangelegd, door de weilanden. Indertijd bestond het knooppunt Oudenrijn als verkeersplein met twee rijstroken en waren er drie afritten langs Utrecht, namelijk naar wat nu de Winthontlaan / Zeehaenkade langs het Merwedekanaal is, een trompetknooppunt met de Waterlinieweg en een aansluiting naar het Houtensepad, die vooral Houten ontsloot. De eerste upgrade was aan het verkeersplein Oudenrijn, dat in 1959 voorzien werd van een derde rijstrook en nieuwe bewegwijzering. In 1960 werden verkeerslichten geplaatst om het verkeer veiliger te maken. Later in de jaren '60 is het verkeersplein Oudenrijn omgebouwd tot klaverblad om de toegenomen verkeersdrukte te kunnen verwerken. Het klaverblad is op 11 november 1968 officieel in gebruik genomen.

Oorspronkelijk kruiste de rijksweg 12 het Amsterdam-Rijnkanaal via de Meernbrug, een boogbrug uit 1936. Deze brug is in 1971 en 1976 vervangen door de huidige Galecopperbrug, waarbij de Meernbrug 2 kilometer noordwaarts is verplaatst en sindsdien dienstdoet als verbinding tussen de wijk Leidsche Rijn en Oog in Al. De brug bestaat feitelijk uit twee parallelle bruggen die niet tegelijk zijn gebouwd. Eerst is de eerste tuibrug naast de oude brug geplaatst, die op 5 juli 1971 in gebruik is genomen in één richting en in augustus 1971 in twee richtingen met 2x3 rijstroken, waarna de oude brug in 1974 verplaatst is en de tweede Galecopperbrug is opengesteld op 20 december 1976. Dit is één van de grootste capaciteitsuitbreidingen uit de Nederlandse geschiedenis, van 4 naar 12 rijstroken. Bij openstelling in 1971 was de Galecopperbrug de eerste grotere tuibrug van Nederland. Met de bouw van de beide Galecopperbruggen is ook een parallelstructuur aangelegd langs Utrecht, inclusief een vlechtwerk bij knooppunt Oudenrijn en een reconstructie en verplaatsing van de oorspronkelijke aansluitingen. Er is een nieuwe aansluiting naar de polder Galecop aangelegd, de afrit naar het Merwedekanaal is verplaatst om Kanaleneiland te ontsluiten, het trompetknooppunt met de Waterlinieweg is gereconstrueerd tot een verkeersplein en de afrit naar het Houtensepad is verdwenen vanwege de bouw van het knooppunt Lunetten. Pas in 1981 was het mogelijk om bij het knooppunt Lunetten de A27 richting zuiden te bereiken. De richting noorden volgde pas met de bouw van de A27 langs de oostkant van Utrecht in 1986.

In 1993 werd gestart met het ombouwen van het knooppunt Oudenrijn naar zijn huidige vorm als klaverturbine. Dit project werd op 29 juni 1996 opengesteld, waarmee de capaciteit van het knooppunt flink toenam. Later zijn nog optimalisaties aan de A12 langs Utrecht doorgevoerd, met name bij het knooppunt Oudenrijn. In 2007 is de rijbaan richting oosten door het knooppunt Oudenrijn van 2 naar 3 rijstroken verbreed. Eind 2013 is de verbindingsboog van de A2 vanuit Amsterdam naar de A12 richting Arnhem verbreed naar 3 rijstroken. Tegelijkertijd werd de maximumsnelheid op deze boog verlaagd van 100 km/u naar 80 km/u. De rechter rijstrook vormt een verlengde uitvoegstrook naar de parallelbaan. In 2014 zijn de parallelbanen van de A12 van en naar het knooppunt Oudenrijn verbreed met één extra rijstrook. Daarnaast is op de A12 richting Den Haag de parallelbaanstructuur doorgetrokken tot in het knooppunt.

Verbreding en plusstroken Lunetten - Veenendaal

De A12 bij Bunnik.

De verbrede A12 ten westen van Veenendaal.

De A12 is oostelijk van Utrecht oorspronkelijk aangelegd met 2x2 rijstroken. Eind jaren '90 is een kort stuk van 4 kilometer tussen het knooppunt Lunetten en Bunnik naar 2x3 rijstroken verbreed, waarbij er meteen een verharding voor 2x4 rijstroken was aangelegd. Het verbrede deel werd op 24 september 1999 opgeleverd Dit moest de afstroom van de Ring Utrecht verbeteren, maar dit verplaatste het knelpunt slechts een paar kilometer verderop. De A12 is een cruciale schakel voor doorgaand verkeer en regionaal forenzenverkeer, aangezien het onderliggend wegennet zo ingericht is dat verkeer zo snel mogelijk op de A12 komt. De versmalling van 3 naar 2 rijstroken bij Bunnik was een groot knelpunt dat terugsloeg op de A12 en A27 langs Utrecht. In 2006 was de versmalling het op drie na grootste knelpunt van Nederland. In 2011 reden dagelijks bijna 100.000 voertuigen op 2x2 rijstroken. Regelmatig stond de A12 over langere afstanden vast. Er werd een oplossing voorzien die bestond uit een mix van reguliere verbredingen en spitsstroken.

Tussen knooppunt Lunetten en Bunnik is de snelweg in 2011 verbreed van 2x3 naar 2x4 rijstroken; dit kon op de bestaande verhardingsbreedte. Verder naar Driebergen is deels 2x3 met plusstroken gerealiseerd. Tussen Driebergen en Veenendaal is in beide richtingen een plusstrook aangelegd. Dit sluit aan op de in 2009 opgeleverde plusstroken van Veenendaal naar Ede.

Reeds in 1997 is hiervoor een startnotitie opgesteld, waarna de MER in 2000 volgde. Tussen 2004 en 2009 is het wegaanpassingsbesluit opgesteld. Dit duurde behoorlijk lang vanwege luchtkwaliteitsproblemen die vele projecten in Nederland plaagden midden jaren 2000. In 2010 werd het WAB onherroepelijk verklaard: eind 2010 kon worden gestart met de werkzaamheden. Op 31 januari 2011 waren de werkzaamheden officieel gestart. De werkzaamheden konden ruim 2 jaar voor op schema worden afgerond; augustus 2012 in plaats van eind 2014. Op 27 juni 2011 werd het deel tussen Lunetten en Bunnik met 2x4 rijstroken opengesteld en op 5 en 7 juli 2012 volgden de rijstroken tussen Bunnik en Driebergen. Op 3 augustus 2012 was het gehele project gereed, toen ook de plusstroken tussen Driebergen en Veenendaal werden opengesteld. Het project is uitgevoerd als een DBFM-contract met een looptijd tot 2033.

Verbreding en plusstroken Veenendaal - Grijsoord

Net zoals westelijker was de A12 tussen Veenendaal en het knooppunt Grijsoord bij Arnhem oorspronkelijk met 2x2 rijstroken aangelegd. Tussen 2002 en 2004 is het knooppunt Maanderbroek met de A30 bij Ede aangelegd en op 12 juli 2004 geopend. Er zijn toen al lange weefstroken tussen het knooppunt Maanderbroek en Ede aangelegd. De opening van de A30 zorgde voor een verschuiving van het verkeer tussen Arnhem en Amersfoort naar de A12, met snel groeiende intensiteiten op de A30 en het oostelijk deel van de A12.

Om de filedruk te verlichten zijn als onderdeel van de Spoedwet Wegverbreding linker spitsstroken (plusstroken) langs de A12 gerealiseerd tussen Veenendaal en Ede. Als eerste fase van de verbetering van de mobiliteit bij Veenendaal is de nieuwe aansluiting Veenendaal met de N233 in 2008 in gebruik genomen. Kort daarna zijn de plusstroken tussen de hernoemde aansluiting Veenendaal-West en Ede aangelegd, die op 27 april 2009 in gebruik zijn genomen.

Het deel verder naar knooppunt Grijsoord was echter bijna net zo druk en telde indertijd 87.000 voertuigen per dag op 2x2 rijstroken. Hierdoor ontstonden regelmatig files. Rijkswaterstaat heeft dit deel naar 2x3 rijstroken verbreed. Reeds in 1997 is hiervoor een startnotitie gepubliceerd en in 2001 volgde de trajectnota. Op 7 juni 2010 is het ontwerp-tracébesluit vastgesteld, waarna op 27 december 2011 het daadwerkelijke tracébesluit ter inzage is gelegd, wat op 12 september 2012 onherroepelijk werd na een uitspraak van de Raad van State. De realisatie heeft 3 jaar vertraging opgelopen vanwege een wijziging van contractvorm en bezuinigingen van de rijksoverheid. Het project kostte € 110 miljoen. Het project is in juli 2014 gegund en begin februari 2015 zijn de werkzaamheden van start gegaan. De rijbaan richting Arnhem is op 23 mei 2016 opgeleverd met 3 rijstroken en de rijbaan richting Ede volgde op 20 juni 2016, waarmee de verbreding in recordtijd met zeer geringe overlast voltooid was. Dit waren de eerste grootschalige wegwerkzaamheden in Nederland waarbij de maximumsnelheid 120 km/h bleef. Het project is uitgevoerd als een DBFM-contract met een looptijd tot 2032.

Bij de verbreding van de A12 is ook een tunnel voor de Parklaan in Ede onder de A12 geschoven in één weekend. Deze tunnel was daarna echter jarenlang ongebruikt. De timelapse van het inschuiven van de tunnel in een weekend tijd heeft wereldwijd veel aandacht gekregen, ook jaren nadat het uitgevoerd was.

Verbreding Grijsoord - Waterberg

In combinatie met de bouw van de A50 tussen Arnhem en Apeldoorn is ook de A12 tussen het knooppunt Grijsoord en het knooppunt Waterberg naar 2x3 rijstroken verbreed. Met de aanleg van de A50 zou het noord-zuidverkeer korte tijd samen gaan met het oost-westverkeer op de A12. Op 8 november 1988 volgde de officiële openstelling van een stuk A50 en de extra rijstroken op de A12.

Verbreding Waterberg - Velperbroek

De A12 bij Arnhem na de verbreding in 2012.

Tussen knooppunt Grijsoord en knooppunt Waterberg lagen reeds 2x3 rijstroken, en alhoewel beide delen van de A50 veel verkeer afvangen, komt er veel verkeer bij, waardoor het vastliep tussen knooppunt Waterberg en knooppunt Velperbroek. Dit stuk snelweg telde 91.000 voertuigen per etmaal op 2x2 rijstroken. De snelweg is hier verbreed naar 2x3 rijstroken en er is dubbellaags ZOAB aangebracht om de geluidsbelasting terug te brengen. Evenals voor het project van Ede naar Grijsoord werd in 1997 de startnotitie uitgebracht en in 2001 de trajectnota. In 2002 werd gekozen voor een spitsstrook, maar al snel werd duidelijk dat dit geen duurzame oplossing zou zijn, daar de spitsstrook dan bijna de hele dag opengesteld zou moeten worden, wat niet de bedoeling is. In 2007 werd tot een toekomstvaste verbreding naar 2x3 rijstroken met vluchtstroken besloten. Op 27 oktober 2009 werd het tracébesluit genomen. Op 20 juli 2011 werden alle bezwaren tegen het tracébesluit door de Raad van State ongegrond verklaard. De werkzaamheden waren in augustus 2011 begonnen en zijn op 14 mei 2012 afgerond.

Verbreding en reconstructie ten oosten van Arnhem

Tot 1986 was knooppunt Velperbroek een regulier verkeersplein, totdat de A12 met viaducten over de rotonde werd geleid. De aanzet van de aardebanen voor de hoofdrijbanen van de A12 had er altijd al gelegen; oorspronkelijk was tijdens de oorlog de aardebaan volledig aangelegd tot aan de IJssel, en bij de aanleg van het verkeersplein Velperbroek was een gedeelte van die aardebaan afgegraven. In 1990 werd het deel tussen knooppunt Velperbroek en Westervoort verbreed naar 8 rijstroken door de aanleg van een tweede IJsselbrug, en in 1992 het deel tussen Westervoort en Duiven naar 2x3 rijstroken over een korte afstand.

Op vrijdag 8 december 1989 is de aansluiting Duiven opengesteld, inclusief de rondweg om Duiven. Op donderdag 12 april 1990 is de extra toerit bij Zevenaar van de Tatelaarweg richting Arnhem geopend.

Toekomst

Zoetermeer - Gouda

In 2010 zijn linker spitsstroken (plusstroken) in gebruik genomen op de A12 tussen Zoetermeer en Gouda. Er zijn geen concrete plannen om deze spitsstroken te vervangen door een definitieve verbreding naar 2x3 rijstroken. Wel zijn de kosten globaal geraamd op € 190 miljoen, waarvan € 70 miljoen voor de noordbaan en € 120 miljoen voor de zuidbaan.

Gouda - Utrecht

De A12 is tussen Gouda en Utrecht één van de drukste interstedelijke snelwegen van Nederland, met tussen 160.000 en 200.000 voertuigen per dag op grotendeels 2x4 rijstroken. In de NMCA is de A12 aangewezen als één van de grootste knelpunten. In 2018 startte een lobby om de A12 aan te pakken tussen Gouda en Utrecht, waarna de mogelijkheden voor het starten van een MIRT-verkenning voor het hele traject van knooppunt Gouwe tot knooppunt Oudenrijn zijn besproken. In november 2019 is de verkeersstudie vastgesteld, waarin werd geconstateerd dat de verbreding van de A12 met één rijstrook per richting tussen Gouda en Utrecht de problemen op de A12 zou verminderen, maar dat er wel netwerkeffecten richting Rotterdam en Utrecht zijn.

Oudenrijn - Lunetten

In het kader van de aanpak van de ring Utrecht zal de A12 tussen het knooppunt Oudenrijn en het knooppunt Lunetten van 10 naar 12 rijstroken worden verbreed in het tijdvak 2020 - 2026. De extra rijstrook komt op de parallelbaan, zodat een 4x3-configuratie ontstaat. Daarnaast zijn er op enkele delen nog extra weefstroken en in- en uitvoegstroken gepland. Op 14 maart 2016 is het ontwerp-tracébesluit ondertekend, dat vanaf 10 mei 2016 ter inzage lag. Op 8 december 2016 is het definitieve tracébesluit vastgesteld, dat vanaf 19 januari 2017 ter inzage lag. Op 17 juli 2019 werd het tracébesluit vernietigd omdat de PAS aan de basis van de besluitvorming lag. De bezwaren tegen het project zijn niet inhoudelijk behandeld. Vervolgens is een nieuw tracébesluit opgesteld, dat op 2 december 2020 ter inzage is gelegd.

Velperbroek - Oud-Dijk

Met de verlenging van de A15 vanaf het knooppunt Ressen tot de A12 bij Zevenaar zal ook de A12 in dit gebied naar 2x3 rijstroken verbreed worden tussen Duiven en knooppunt Oud-Dijk. Tevens komt er een nieuw knooppunt De Liemers ter plaatse van de verzorgingsplaats Oudbroeken, die opgeheven wordt. De huidige aansluiting Zevenaar zal worden vervangen door een nieuwe aansluiting op de Hengelderweg tussen Zevenaar en Didam. Ook wordt het knooppunt Oud-Dijk verruimd. Op 5 november 2015 is het ontwerp-tracébesluit vastgesteld. Het definitieve tracébesluit is op 8 maart 2017 vastgesteld. Het project is op 3 december 2019 voorlopig gegund aan het consortium GelreGroen, dat bestaat uit Dura Vermeer, BESIX, HOCHTIEF en John Laing. Het was gepland om de verbreding grotendeels al in 2021 uit te voeren, maar de werkzaamheden zijn vertraagd door een tussenuitspraak van de Raad van State. Het was daarna gepland om de verbreding van de A12 in 2023 op te leveren, maar er was nog geen uitspraak van de Raad van State.

Maximumsnelheid

Van	Naar	vMax	6-19u	spits	Overige bijzonderheden
Den Haag-Centrum	Den Haag-Bezuidenhout				Niet-autosnelweg bibeko Den Haag
Den Haag-Bezuidenhout	Prins Clausplein				stadinwaarts, trajectcontrole in beide richtingen
Prins Clausplein	Nootdorp				stadinwaarts
Nootdorp	Zevenhuizen
Zevenhuizen	Gouwe
Gouwe	Gouda				spitsstrook enkel richting Den Haag
Gouda	De Meern
De Meern	Oudenrijn
Oudenrijn	Lunetten				parallelbaan, trajectcontrole in beide richtingen
Lunetten	Driebergen
Driebergen	Veenendaal-West
Veenendaal-West	Maanderbroek
Maanderbroek	Ede
Ede	Waterberg
Waterberg	Duiven
Duiven	Duitse grens				ter plaatse van grensovergang

Verkeersintensiteiten

Het knooppunt Oudenrijn, het drukste knooppunt van Nederland.

Het knooppunt Grijsoord bij Arnhem.

Het knooppunt Waterberg bij Arnhem.

Het knooppunt Oud-Dijk met de A18.

Onderstaande intensiteiten zijn jaargemiddelde werkdagintensiteiten. Onderstaande intensiteiten zijn ten oosten van de genoemde aansluiting.

Telpunt	2006	2011	2012	2013	2014	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022
Den Haag-Centrum			77.500	80.300	82.300	86.400	84.700	88.600	91.100	74.800	69.700	69.300
Den Haag-Bezuidenhout	117.000	115.100	114.400	112.000	112.300	117.800	116.900	120.800	123.500	99.700	93.600	84.600
Voorburg	145.000	153.400	153.100	151.000	151.400	158.900	160.000	164.700	170.200	138.500	133.600	129.800
Prins Clausplein	146.000	128.400	128.500	139.900	142.000	148.600	151.200	153.300	157.200	134.500	138.800	145.200
Nootdorp	129.000	126.400	129.500	129.000	131.100	135.900	140.400	142.000	143.000	122.900	128.000	135.400
Zoetermeer-Centrum	90.000	91.900	96.600	97.700	99.600	103.400	105.600	107.700	108.100	91.600	96.000	101.800
Zoetermeer	100.000	96.000	100.600	97.000	99.300	103.100	106.000	108.300	108.400	88.900	93.300	100.300
Bleiswijk	97.000	99.600	101.500	104.000	106.800	110.800	115.500	119.100	120.400	98.200	102.400	112.500
Zevenhuizen (tot 2010)	83.400
Zevenhuizen		83.500	76.000	78.300	80.600	85.400	95.300	98.000	100.300	80.600	83.200	92.500
Waddinxveen (tot 2010)	72.200
Moordrecht							84.100	86.000	85.600	64.800	68.000	76.000
Gouwe	154.000	155.300	154.200	156.000	159.200	164.000	164.800	169.400	165.300	140.800	147.600	156.800
Gouda	136.000	136.500	140.300	145.400	149.500	157.900	162.300	166.400	166.700	135.200	139.000	152.100
Reeuwijk	122.000	117.500	117.500	130.300	132.900	142.600	145.000	150.300	150.000	117.200	119.100	137.800
Bodegraven	156.000	146.300	155.100	160.200	165.400	174.800	179.600	183.700	184.100	148.200	152.100	168.700
Nieuwerbrug	154.000	150.400	153.500	158.400	163.400	173.200	177.500	178.200	174.300	139.500	141.800	157.300
Woerden	155.000	153.900	156.300	163.800	169.500	178.000	183.000	186.500	184.600	150.600	153.300	168.700
Harmelen			156.300	158.900	164.200	174.600	179.500	182.500	180.300	147.600	150.600	166.600
De Meern	179.900	167.300	182.600	184.000	187.700	196.900	201.300	204.700	203.200	165.500	169.200	186.900
Oudenrijn	214.000	205.700	206.200	211.600	218.100	227.900	231.700	235.000	231.900	189.900	197.500	216.900
Nieuwegein	214.000	212.200	209.600	207.700	210.800	224.200	228.000	230.300	228.200	187.600	194.100	208.800
Utrecht-Kanaleneiland	220.000		209.600	213.700	218.200	230.400	236.900	238.400	236.700	191.800	199.700	217.200
Utrecht-Hoograven	204.000	196.700	194.200	199.700	206.000	219.500	224.800	226.800	229.900	186.600	193.900	211.200
Lunetten	110.000	107.900	109.300	115.200	117.400	130.100	132.600	135.200	136.100	109.200	114.400	128.100
Houten-Oost						123.900	126.700	128.700	128.900	102.000	106.200	120.000
Bunnik	96.000	96.000	94.400	99.900	101.700	108.800	112.000	113.700	114.100	89.400	93.500	106.400
Driebergen	87.000	85.500	83.000	89.800	91.000	99.100	102.000	103.700	104.100	81.000	85.000	97.600
Maarn	77.000	74.400	72.000	78.800	80.100	86.500	89.300	91.200	91.500	71.300	74.500	85.800
Maarsbergen	81.000	79.200	78.100	80.100	81.800	88.400	91.900	94.200	94.800	73.400	76.800	89.000
Veenendaal-West	78.000	69.800	68.200	79.100	77.700	80.800	84.700	86.200	87.800	71.000	77.000	88.000
Veenendaal			88.700	91.600	93.100	98.500	101.500	106.100	108.200	87.100	94.000	107.900
Maanderbroek	102.000	108.000	111.800	97.200	106.100	109.400	113.000	115.300	117.200	93.700	106.300	121.200
Ede	87.000	88.400	85.700	85.800	87.200	94.300	100.200	103.000	104.500	82.600	85.400	97.400
Oosterbeek	82.000	84.600	84.100	84.500	86.700	91.000	99.100	101.400	103.100	81.700	85.000	97.600
Grijsoord	112.000	112.600	117.500	116.300	118.600	124.300	129.400	131.500	134.100	109.300	115.000	125.000
Waterberg	91.000	91.700	88.400	90.200	93.000	97.200	99.400	100.900	101.800	86.800	90.000	98.000
Velperbroek	111.000	106.500	108.700	109.200	112.700	122.700	122.700	123.400	123.500	107.400	110.500	120.100
Westervoort	95.000	92.200	92.000	93.800	97.200	102.900	104.400	106.900	105.000	90.900	93.200	101.100
Duiven	82.000	84.400	84.200	81.500	83.500	87.700	89.600	90.500	91.000	79.300	82.900	88.900
Zevenaar (1)			67.700	68.000	69.900	73.300	74.800	76.600	76.900	65.900	67.400	74.800
Zevenaar (2)	67.000	68.700	68.200	67.000	68.900	71.700	73.100	74.600	74.700	64.000	65.400	72.600
Oud-Dijk	31.000	32.300	31.800	31.900	33.900	33.800	36.000	37.000	35.600	29.700	30.100	35.900
Beek	28.000	31.400	30.900	31.600	33.400	34.300	36.200	37.300	35.500	27.800	31.000	36.200

Rijstrookconfiguratie

Van	Naar	rijstroken	Opmerkingen	lengte	rijstrookkilometers*
Den Haag-Malieveld	Den Haag-Bezuidenhout	2x2		2 km	8
Den Haag-Bezuidenhout	Voorburg	2x3		2 km	12
Voorburg	Prins Clausplein	2x4		0,5 km	4
Prins Clausplein	Nootdorp	4+2	2x2 t.h.v. KP Prins Clausplein	2 km	12,5
Nootdorp	Zoetermeer-Centrum	2x3		5 km	30
Zoetermeer-Centrum	Zoetermeer	2+3	plusstrook richting west, 3 rijstroken richting oost	3 km	15 (18)
Zoetermeer	Gouwe	2x2	+ plusstroken	11 km	44 (66)
Gouwe	Gouda	2x4	plusstrook richting west	2 km	16 (18)
Gouda	De Meern	2x4		26 km	208
De Meern	Oudenrijn	5+6	6 rijstroken richting oost	3 km	33
Oudenrijn	Lunetten	2+3+3+2	parallelbanen	5,5 km	55
Lunetten	Bunnik	2x4	2x2 t.h.v. KP Lunetten	5 km	40
Bunnik	Driebergen	2x3	+ plusstroken	4 km	24 (32)
Driebergen	Ede	2x2	+ plusstroken	28 km	112 (168)
Ede	Velperbroek	2x3	2x2 t.h.v. KP Grijsoord, Waterberg en Velperbroek	25 km	142
Velperbroek	Westervoort	4+2+2	parallelbaan richting oost	2 km	16
Westervoort	Duiven	3+4	4 rijstroken richting oost	2 km	14
Duiven	Duitse grens	2x2		12 km	48

[*] Tussen haakjes het aantal rijstrookkilometers bij openstelling plusstroken

Rijstrookkilometers

	rijstrookkilometers
Regulier	833,5 km
Spits	924,5 km

Overzichten

Aansluitingen in de A12
2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 14a • 15 • 16 • 17 • 18 • 18a • 19 • 20 • 21 • 22 • 23 • 23a • 24 • 25 • 26 • 27 • 28 • 29 • 30 Nummerloze aansluiting: Centraal Station Knooppunten: Prins Clausplein • Gouwe • Bodegraven • Oudenrijn • Lunetten • Maanderbroek • Grijsoord • Waterberg • Velperbroek • De Liemers • Oud-Dijk

Externe links

• Aanlegdossier A12
• Route-informatie A12

Foto's en Video's

• Fotopagina A12
• Video van de A12 Den Haag - Utrecht op Youtube
• Video van de A12 Utrecht - Duitse grens op Youtube
• Video over de openstelling van de A12 nabij de grensovergang Bergh Autoweg.|in.beeldengeluid.nl