A1 (Noord-Macedonië)

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
A1
Begin Tabanovce (SRB)
Einde Gevgelija (GR)
Lengte 173 km
Route

→ Niš / Beograd

industrie

→ Sofia

Kumanovo

Romanovce

Agino

industrie

→ Skopje

Skopje-luchthaven

→ Skopje

Petrovec

Otovica

→ Veles-centrum

Veles-zuid

Gradsko

Negotino

industrie

Demir Kapija

Miravtsi

Smokvica

Gevgelija

→ Thessaloniki / Athene

De A1 is een avtopat in Noord-Macedonië. De tolweg is de belangrijkste autosnelweg en doorvoerroute van het land en verloopt vanaf de grens met Servië bij Tabanovce via Kumanovo, ten oosten van Skopje langs naar de grens met Griekenland bij Gevgelija. Tevens is er een aftakking van 49 kilometer van Gradsko naar Prilep. De hoofdroute van de A1 is 173 kilometer lang. De A1 heet ook wel de Avtopat Prijatelstvo (Cyrillisch: Aвтопат Пријателство, Friendship Motorway).

Routebeschrijving

De A1 tussen Skopje en Veles.
De A1 tussen Veles en Gradsko.
De A1 bij Stobi.

De autosnelweg begint aan de grens met Servië, waar de Servische A1 uit Niš en Belgrado komt. Enkele kilometers na de grens volgt het knooppunt met de A2. De A2 loopt naar Kjustendil en Sofia in Bulgarije. Even ten zuiden van Kumanovo volgt een tolstation. De omgeving is vrij vlak, met weinig bos. In de verte zijn wel bergketens. Er zijn regelmatig tankstations langs de snelweg. Bij Miladinovce begint de A2, de snelweg naar Skopje en Tetovo. De snelweg loopt dan langs de luchthaven van Skopje, terwijl de hoofdstad zelf een kilometer of 15 naar het westen ligt. Vlak daarna, bij Petrovec volgt het knooppunt met de A4, de snelweg naar Skopje, en verder naar Priština in Kosovo.

De autosnelweg loopt daarna een bergachtiger gebied in, waarbij de rijbanen zich splitsen en op zijn verst 5 kilometer uit elkaar liggen, een redelijk unieke situatie in Europa. De westbaan loopt hier door een kloof. Daarna komt men langs het stadje Veles, waar men de A3 kruist, een hoofdweg naar Prilep en Bitola in het zuidwesten, en Blagoevgrad in Bulgarije in het oosten. De weg loopt daarna langs de rivier de Vardar naar het zuiden, door een gebied met kale bergen tot zo'n 1500 meter. Vanaf Palikura langs Negotino volgt een nieuw stuk snelweg met gedeeltelijk een nieuw tracé ten opzichte van de oude route.

Bij Demir Kapija begint het nieuwste deel van de autosnelweg. Men gaat hier door twee tunnels om de kloof van de Vardar te vermijden. Het dal wordt dan behoorlijk smal, voordat men een wat breder deel bereikt in het zuiden van het land. Bij de grens bij Gevgelija staat een hotel met een groot casino langs de snelweg. Daarna gaat de Griekse A1 verder richting Thessaloniki en Athene.

Geschiedenis

Ten tijde van Joegoslavië was Macedonië de zuidelijkste deelrepubliek, en van belang voor doorgaand verkeer vanaf Belgrado naar Thessaloniki en zuidelijker. De M1, ook bekend als de Автопат Братство и единство in Macedonië was derhalve één van de oudere snelwegen in het voormalig Joegoslavië, het eerste deel opende in 1979 tussen Kumanovo en Petrovec ten oosten van Skopje.

Eind jaren '90 is het deel van Petrovec tot Gradsko aangelegd, evenals van Smokvica naar Gevgelija in het zuiden van het land. Bijzonder is de rijbaansplitsing tussen Petrovec en het zuidelijker gelegen Veles, oorspronkelijk was dit een reguliere, doch goed uitgebouwde hoofdweg, die later voor één richting is ingericht nadat de nieuwe rijbaan gereedkwam over een nieuw tracé. De route richting zuiden is daardoor wat langer dan richting noorden. De rijbaan richting zuiden is ouder en wat substandaard, doch wel volledig ongelijkvloers.

In 2001-2002 is het deel van Gradsko naar Negotino in gebruik genomen en in 2004 kwam de snelweg verder tot Demir Kapija gereed. Het zuidelijkste deel tussen Smokvica en de Griekse grens bij Gevgelija is in 2004 opengesteld, inclusief een grote moderne grensovergang. Op 8 september 2011 werd het noordelijke deel, tussen de Servische grens bij Tabanovce en de stad Kumanovo, verdubbeld als avtopat opengesteld. Hiermee is de snelwegbouw in het noorden van Macedonië afgerond.[1] In 2012 is de nummering van de wegen in Macedonië gewijzigd. De M1 is daarbij hernummerd tot A1.

In het zuiden van Macedonië ontbrak nog 28 kilometer snelweg door bergachtig gebied tussen Demir Kapija en Smokvica. In januari 2011 is hiervan de financiering rondgekomen, waarna de snelweg op 10 september 2012 in aanleg is gegaan. Dit was het laatste ontbrekende deel van de A1 door Macedonië die nog geen autosnelweg is. De officiële inauguratie volgde op 23 april 2018.[2] De bouw van het ontbrekende deel kostte € 257 miljoen.[3] Onduidelijk is wanneer de snelweg exact is geopend voor het verkeer, vermoedelijk in de eerste helft van mei 2018.

Naamgeving

Een bord met de naamgeving 'Motorway Alexander of Macedon'.

In 2008 noemde de regering van Macedonië de A1 de 'Александар Македонски' (Alexander de Macedoniër), oftewel Alexander de Grote, een koning van het historische Griekse koninkrijk Macedonië. Het gebruik van Grieks-Macedonische symboliek door de Republiek Macedonië is omstreden. Alexander de Grote was Grieks-Macedonisch en heeft niks met het huidige land Noord-Macedonië van doen. Op 24 januari 2018 werd door minister-president Zoran Zaev aangekondigd dat de A1 hernoemd zal worden als de 'Friendship Highway'.[4][5][6] De borden met Александар Македонски zijn in februari 2018 verwijderd[7] en in maart 2018 vervangen door borden met "Friendship Motorway".[8]

Referenties

Autosnelwegen en hoofdwegen in Noord-Macedonië