A1 (Portugal)
| |||
|---|---|---|---|
| |||
| A1 | |||
| Begin | Lisboa | ||
| Einde | Porto | ||
| Lengte | 301 km | ||
| |||
De A1, ook wel Autoestrada do Norte is een autoestrada in Portugal. De autosnelweg vormt de belangrijkste noord-zuidroute van het land en verbindt de twee grootste agglomeraties, namelijk Lissabon en Porto. De autosnelweg is een tolweg en is 301 kilometer lang.
Routebeschrijving
De autosnelweg begint aan de noordkant van Lissabon, bij het knooppunt met de A12 en de A36. De A12 gaat over de zeer brede monding van de rivier de Tejo richting Setúbal en de A36 is de binnenring van Lissabon. De A1 telt dan 2x3 rijstroken en loopt door de noordelijke voorsteden parallel aan de rivier de Tejo naar het noorden. Dit gedeelte van de snelweg is nog tolvrij. Na de afslag met de IC2 begint het tolweggedeelte, met een groot tolstation. Direct na het tolstation volgt een ingewikkeld knooppunt met de A9, de westelijke randweg van Lissabon. De snelweg loopt dan door een corridor met een paar kleine industriële voorsteden van Lissabon, waarvan de noordelijkste Vila Franca de Xira is, 30 kilometer ten noorden van de stad. Daarna volgt een turbineknooppunt met de A10, de noordelijke verre bypass van Lissabon, vooral bedoeld voor regionaal verkeer. Daarna gaat de snelweg een heuvelachtig gebied in, maar de toppen zijn nog niet echt hoog. De snelweg telt ook hier 2x3 rijstroken en de afslagen liggen doorgaans vrij ver uit elkaar, typerend voor een tolweg. Dit deel van Portugal bestaat uit een afwisseling van kleine bosgebieden en glooiende weilanden. Bij Santarém, een stadje met 29.000 inwoners, volgt de aansluiting met de A15, de snelweg naar Caldas da Rainha in het westen. Tevens is er via een expressweg aansluiting op de A13 richting de Algarve.
Ten noorden van Santarém telt de snelweg 2x2 rijstroken en buigt naar het noorden af, en verlaat het dal van de rivier de Tejo. Bij Alcanena volgt het knooppunt met de A23, de snelweg naar Castelo Branco en Guarda in het noordoosten. De snelweg loopt hier door een kaal gebergte, het Serra de Aire. Dit gedeelte is landschappelijk erg mooi. In dit gebied is ook wat meer bos. Na een eindje komt men bij het stadje Leiria, waar de aansluiting volgt met de A19, een korte-oost-westsnelweg die naar de A8 loopt, een parallel lopende snelweg vanaf Lissabon naar Figueira da Foz. De A1 zelf loopt iets verder landinwaarts. Bij Pombal volgt de aansluiting met de IC8, een expressweg vanaf Figueira da Foz richting Castelo Branco, door het bergachtige binnenland.
Men bereikt dan de stad Coimbra, met 101.000 inwoners, één van de grotere steden in Portugal. Men steekt hier de rivier de Mondego over, en aan de noordkant van Coimbra volgt het knooppunt met de A14, de snelweg naar Figueira da Foz aan de Atlantische oceaan. Naar het oosten gaat de IP3, een enkelstrooks expressweg naar Viseu in het binnenland. De snelweg loopt dan verder naar het noorden met 2x2 rijstroken en komt in de regio Aveiro. Vanaf hier loopt de A17 op enkele kilometers westelijker tolvrij parallel aan de A1. Dit deel van Portugal is nog vrij vlak, alhoewel de hogere bergen niet veel oostelijker liggen. Even voorbij Aveiro volgt de aansluiting met de A25, de snelweg van Aveiro naar Viseu en Salamanca in Spanje. Vanaf hier loopt de A29 er dicht, soms bijna op zichtafstand, parallel aan de A1. De A29 is tolvrij en bedient de kuststeden, de A1 loopt iets verder landinwaarts. Het gebied wordt dan al snel verstedelijkt, de voorbode van de agglomeratie van Porto. Even ten zuiden van Porto wordt de weg tolvrij, en verbreedt naar 2x4 rijstroken. Aan de zuidkant van Porto splitst de weg, de A20 gaat langs de oostkant van de stad, de A1 langs de westkant. Direct daarna volgt het knooppunt met de A29, de snelweg vanaf Espinho. De snelweg telt hier 2x2 rijstroken, en gaat steeds dieper het stedelijke gebied in. De A1 steekt dan via een 52 meter hoge brug de rivier de Douro over, die Porto in tweeën deelt. Dit is tevens het einde van de A1, die overgaat in de A28, de snelweg naar de noordelijke voorsteden en Póvoa de Varzim. Dit deel is onderdeel van de VCI, de Via de Cintura Interna, de ringweg van Porto.
Geschiedenis
Aanleggeschiedenis
Voordat de autosnelweg werd aangelegd was het verkeer afhankelijk van vrij slecht uitgebouwde N-wegen, die vaak door elk dorp gingen en in Portugal is bovendien veel verspreide bebouwing langs de weg, waardoor reizen tussen de grote steden tijdrovend was. Daarom is al relatief vroeg begonnen met de bouw van de autosnelweg van Lissabon naar Porto. Al in 1960 opende een kort stuk tussen Gaia en Afura in Porto. Het eerste langere stuk opende op 28 mei 1961 tussen Lissabon en Vila Franca de Xira, dit wordt vaak als eerste echte deel van de A1 gezien. Daarna opende in 1963 een deel aan de zuidkant van Porto. Ook opende in 1963 de Ponte da Arrábida over de Douro in Porto, die de aansluiting naar de A28 mogelijk maakte. Dit waren de enige delen van de A1 die in de jaren '60 zijn opengesteld, feitelijk alleen de invalswegen van Lissabon en Porto.
De bouw is pas later in de jaren '70 hervat, met verlengingen van de invalswegen van beide grote steden. Pas in 1982 opende het eerste deel elders, de bypass ter hoogte van de stad Coimbra. De bouw van de snelweg versnelde gedurende de jaren '80 en de resterende delen zijn in hoog tempo opengesteld, met lange stukken die tussen 1982 en 1991 werden opengesteld. Op 13 september 1991 opende het laatste en langste traject, 87 kilometer tussen Torres Novas en Condeixa, ten zuiden van Coimbra.[1]
Verbredingen
Delen van de A1 zijn later naar 2x3 rijstroken verbreed. Het langste zesstrooks deel ligt vanaf Lissabon naar het noorden, een 94 kilometer lang traject tot Torres Novas. Al zeker in de jaren '90 had de snelweg 2x3 rijstroken tussen Lissabon en Aveiras de Cima, dit was al vrij ver buiten het stedelijk gebied van Lissabon. In 2007 is een 17 kilometer lang traject verder tot aan Santarém naar 2x3 rijstroken verbreed. Omstreeks 2009 is de snelweg nog verder noordwaarts tot Torres Novas verbreed.
In 2009 is ook een kort stuk van 9 kilometer tussen Condeixas en Coimbra naar 2x3 rijstroken verbreed. Dichter bij Porto zijn ook delen van de A1 verbreed. Vermoedelijk in de jaren '90 is het 8 kilometer lange deel tussen Grijó en Carvalhos naar 2x4 rijstroken verbreed, dit is het breedste deel van de gehele A1. In 2007 is de A1 verder zuidwaarts verbreed tot Santa Maria da Feira en in 2010 verder tot Estarreja, zodat er een 26 kilometer lang deel met 2x3 rijstroken ten zuiden van Porto ontstond.
Openstellingsgeschiedenis
| Van | Naar | Lengte | Datum |
|---|---|---|---|
| Gaia | Afurada | 3,6 km | 00-00-1960 |
| Lisboa | Vila Franca de Xira | 25,0 km | 28-05-1961 |
| Carvalhos | Gaia | 6,8 km | 00-00-1963 |
| Villa Franca de Xira | Carregado | 6,1 km | 00-00-1977 |
| Carregado | Aveiras de Cima | 15,5 km | 00-00-1980 |
| Santa Maria da Feira | Carvalhos | 17,1 km | 00-00-1980 |
| Condeixa | Mealhada | 27,6 km | 00-00-1982 |
| Albergaria-a-Velha | Santa Maria da Feira | 27,2 km | 00-00-1983 |
| Mealhada | Albergaria-a-Velha | 38,5 km | 00-00-1987 |
| Aveiras de Cima | Torres Novas | 47,6 km | 00-00-1990 |
| Torres Novas | Condeixa | 87,4 km | 13-09-1991 |
Tol
Zie ook tolwegen in Portugal.
De A1 is in het beheer van de concessionair BRISA.[2][3] Het tolsysteem is een gesloten tolsysteem, zoals men veel in Frankrijk ziet, met trekt een kaartje bij het oprijden, en betaalt bij het verlaten van de tolweg.
Verkeersintensiteiten
Onderstaande verkeersintensiteiten zijn ná de aansluiting.
| Telpunt | 2011[4][5] | 2017[6][7] |
|---|---|---|
| Sacavém | 95.800 | 99.200 |
| Saõ João da Talha | 89.300 | 91.400 |
| Santa Iria de Azoia | 85.000 | 86.200 |
| Alverca A1/A9 | 66.300 | 67.100 |
| Vila Franca de Xira | 67.900 | 67.900 |
| A1/A10 | 64.300 | 54.700 |
| Carregado | 47.400 | 46.800 |
| Aveiras de Cima | 37.000 | 38.600 |
| Cartaxo | 37.500 | 36.500 |
| Santarém | 40.900 | 39.700 |
| A1/A15 | 38.900 | 36.800 |
| Torres Novas A1/A23 | 27.100 | 36.800 |
| Fátima | 27.000 | 27.000 |
| Leiria | 25.800 | 26.500 |
| Pombal | 26.200 | 26.500 |
| Condeixa | 27.400 | 28.500 |
| Coimbra-Sul | 25.300 | 26.600 |
| Coimbra-Norte A1/A14 | 25.800 | 28.200 |
| Mealhada | 25.200 | 27.500 |
| Aveiro-Sul | 22.600 | 25.100 |
| Albergaria A1/A25 | 35.400 | 40.000 |
| Estarreja | 32.600 | 37.200 |
| Feira | 37.300 | 41.600 |
| Espinho | 41.500 | 42.500 |
| Feiteira | 84.500 | 68.700 |
| Carvalhos | 50.900 | 44.700 |
| Jaca | 70.900 | 71.900 |
| Santo Ovidio | 70.100 | |
| Coimbrões | 117.400 | |
| Canidelo | 115.400 | |
| Arrábida | 115.400 |
Referenties
- ↑ Há 25 anos que a A1 ficou completa | acp.pt
- ↑ www.brisa.pt
- ↑ www.viaverde.pt
- ↑ gemiddelde april 2011
- ↑ Relatórios | inir.pt
- ↑ gemiddelde juni 2017
- ↑ RELATÓRIO DE TRÁFEGO NA REDE NACIONAL DE AUTOESTRADAS 2º Trimestre de 2017 | IMT
 Autosnelwegen in Portugal
|
|---|
|
|
