A1 (Slovenië)
A1 | |||
Begin | Šentilj (SLO/A) | ||
Einde | Koper | ||
Lengte | 245 km | ||
|
De A1 is een avtocesta in Slovenië. De autosnelweg vormt de primaire oost-westroute van het land, die vanaf de grens met Oostenrijk bij Šentilj via Maribor en Ljubljana naar Koper aan de westkust verloopt. De autosnelweg is één van de twee hoofdassen door het land en is 248 kilometer lang.
Routebeschrijving
Bij de grensovergang Šentilj gaat de Oostenrijkse A9 uit Graz over in de Sloveense A1. De autosnelweg telt hier 2x2 rijstroken en voert door een licht heuvelachtig gebied met vrij weinig bos. Al na zo'n 12 kilometer bereikt men Maribor, een stad met 133.000 inwoners, de tweede stad van Slovenië. Bij het razcep Dragučova aan de noordzijde van de stad slaat de A5 af, die naar Nagykanisza en Budapest in Hongarije verloopt. Daarna volgt de bypass van Maribor, die aan de oostzijde van de stad ligt, met een brug over de Drava. Bij knooppunt razcep Slivnica aan de zuidzijde van de stad slaat de A4 af die naar Ptuj en Zagreb in Kroatië verloopt. De autosnelweg buigt dan naar het westen af en loopt ten zuiden van een bergketen langs. De A1 telt hier doorgaand 2x2 rijstroken. Al snel volgen de eerste tunnels, en komt men in het bergachtige midden van Slovenië.
De grootste plaats op de route naar Ljubljana is het stadje Celje, dat 48.000 inwoners telt. Vanaf hier kan men binnendoor naar Brežice en Novo mesto. Men steekt dan de rivier de Savinja over, waarna een bochtig deel begint, met veel tunnels en viaducten. De langste tunnel is 2.900 meter lang. Daarna komt men in het bassin rond Ljubljana, een wat vlakker gebied. De A1 buigt hier weer naar het zuiden af en verloopt dan langs de oost- en zuidzijde van Ljubljana. Aan de noordoostzijde van de stad slaat bij het razcep Zadobrova de H3 af, de noordelijke ringweg van de stad, voor doorgaand verkeer richting Kranj en Jesenice. Aan de zuidoostzijde volgt razcep Malence, waarna de A1 en A2 een stukje zijn dubbelgenummerd. De A2 verloopt vanaf hier naar Novo mesto en Zagreb in het oosten, terwijl de A1 naar het westen afbuigt. Aan de zuidwestzijde van Ljubljana volgt razcep Kozarje, waar de A2 afslaat richting Kranj, Jesenice en Villach in het noordwesten.
De A1 verloopt dan naar het zuidwesten, eerst nog door een vlak gebied, maar later door het karstgebergte rondom Postojna. Hier volgen weer een aantal lange viaducten, maar geen tunnels. Bij Postojna kan men afslaan richting Rijeka, dat enkel binnendoor te bereiken is. Een paar kilometer verder, bij razcep Nanos slaat de H4 af richting Nova Gorica, handig voor het doorgaande verkeer richting Venezia. De A1 buigt hier weer richting het zuiden af, waarna de A3 aftakt bij razcep Gabrk naar Trieste. De autosnelweg loopt dan vlak langs de grens met Italië, ten zuiden van Trieste langs, door een mediterraan wordend gebied met lage bomen. De autosnelweg gaat dan over het hoogste viaduct van Slovenië, het Viaduct Črni Kal, en bereikt dan de kustvlakte. De A1 eindigt hier op de H5 bij het razcep Srmin, de autosnelweg van Trieste naar Koper en Pula in Kroatië.
Geschiedenis
Voorgeschiedenis
Oorspronkelijk was het wegennet van wat nu Slovenië is, minder geïntegreerd langs de as van de latere A1. Er was altijd wel een hoofdweg van Ljubljana naar Maribor en vanaf daar verder naar Graz, maar het westelijk deel van de route had geen belangrijke historische voorloper, de doorgaande weg verliep indertijd richting Nova Gorica en Udine, met een tweede verbinding van Postojna naar Trieste. Na de Tweede Wereldoorlog verplaatste de prioriteitsverbinding in West-Slovenië meer van Ljubljana naar Trieste en niet meer direct naar Udine. De kuststreek was na de Tweede Wereldoorlog nog enige tijd onderdeel van de vrije zone Trieste, en de primaire wegverbinding was daarom naar de stad Trieste en niet het kustgebied ten zuiden daarvan. In 1954 werd dit gebied onderdeel van Slovenië, waarna het relevanter was om een wegverbinding te realiseren richting de Sloveense kustplaatsen die niet door Italië ging. De R409 kreeg uiteindelijk deze functie, later overgenomen door de A1.
De bouw van de autosnelweg ten tijde van Joegoslavië
Tussen 1970 en 1972 is het 30 kilometer lange traject van de A1 tussen Vrhnika en Postojna aangelegd. Dit deel werd op 29 december 1972 geopend en was de eerste autosnelweg van Slovenië en ook de eerste van Joegoslavië die 2x2 rijstroken telde. De bouw van de autosnelweg vorderde gedurende de jaren '70 al significant, in 1979 was al een 57 kilometer lang traject van Ljubljana tot Razdrto gereed, evenals 51 kilometer tussen Fram (nabij Maribor) en Celje. Daarna lag de bouw enige tijd stil, pas in 1988 opende een nieuw deel, de zuidring van Ljubljana. In 1991 opende de grensovergang met Oostenrijk bij Šentilj voor het verkeer.
Voltooiing van de A1 in onafhankelijk Slovenië
Slovenië was één van de eerste ex-communistische landen waar de bouw van autosnelwegen werd voortgezet na onafhankelijkheid, dit begon al meteen in de eerste helft van de jaren '90. In 1995 opende het eerste deel dat door Slovenië als onafhankelijk land was aangelegd, tussen Senožeče en Dane, nabij Kozina in het westen van Slovenië. In 1999 opende de A1 langs de oostkant van Ljubljana voor het verkeer.
In 2000 waren er nog drie ontbrekende schakels: de bypass van Maribor, een langer traject tussen Vransko en Šentjakob ten noordoosten van Ljubljana en een traject in het westen van Slovenië. Deze trajecten waren het meest complex om aan te leggen vanwege het bergachtige terrein en grote kunstwerken die benodigd waren. In 2004 opende de laatste schakel in West-Slovenië tussen Klanec en Srmin, dit omvatte het indrukwekkende Viaduct Črni Kal, dat het hoogste en langste viaduct van Slovenië is. Een jaar later in 2005 opende het tunneltracé rond Trojane, ten noordoosten van Ljubljana. Dit deel omvat de meeste tunnels van de A1. Als laatste opende in 2009 de A1 langs de oostkant van de stad Maribor, deze verving de autoweg H2 door de stad. Hiermee was de A1 doorgaand te berijden van Šentilj aan de grens met Oostenrijk tot Srmin aan de kust bij Koper.
Latere aanpassingen
Per 15 januari 2021 is een inhaalverbod voor vrachtverkeer op de volledige A1 ingesteld, behalve 's nachts en op delen met drie rijstroken.[1]
Wegnummering
De snelwegdelen waren in voormalig Joegoslavië genummerd als M10a. Na de onafhankelijkheid van Slovenië kregen deze delen wegnummer A10, om in december 1998 uiteindelijk hernummerd te worden in A1.[2][3]
Openstellingsgeschiedenis
Van | Naar | Lengte | Datum[4] |
---|---|---|---|
Vrhnika | Postojna | 30,1 km | 29-12-1972 |
Postojna | Nanos | 11,1 km | 14-09-1974 |
Fram | Celje-West | 51,0 km | 19-12-1977 |
Ljubljana-Dolgi most | Vrhnika | 12,4 km | 21-09-1979 |
Kozarje | Malence | 7,5 km | 28-10-1988 |
Nanos | Senožeče | 1,7 km | 22-08-1990 |
Oostenrijkse grens | Šentilj | 1,2 km | 18-09-1991 |
Senožeče | Divača | 13,9 km | 12-07-1995 |
Divača | Dane | 8,4 km | 08-12-1995 |
Šentilj | Pesnica | 9,5 km | 18-10-1996 |
Celje-West | Vransko | 20,9 km | 19-09-1997 |
Divača | Kozina | 6,7 km | 27-03-1998 |
Slivnica | Fram | 7,0 km | 31-05-1998 |
Šentjakob | Malence | 10,7 km | 27-08-1999 |
Kozina | Klanec | 4,8 km | 24-11-2000 |
Blagovica | Šentjakob | 20,3 km | 01-07-2003 |
Klanec | Srmin | 14,9 km | 25-11-2004 |
Vransko | Blagovica | 16,8 km | 12-08-2005 |
Draženci | Slivnica | 19,8 km | 16-07-2009 |
Toekomst
De A1 wordt intensief bereden in de regio Ljubljana en congestie komt frequent voor op de ringweg en met name de A1 ten zuidwesten van Ljubljana. Het is gepland om de A1 tussen Domžale en Ljubljana te verbreden, evenals tussen Ljubljana en Vrhnika en op termijn verder tot Logatec. Mogelijk wordt de verbreding als een spitsstrook uitgevoerd.[5]
Naamgeving
De bijnamen van deze autosnelweg zijn Slovenika, Primorska avtocesta (ten zuiden van Ljubljana) en Štajerska avtocesta (ten noorden van Ljubljana).
Verkeersintensiteiten
locatie | 2017[6] |
---|---|
grensovergang Šentilj | 20.300 |
Šentilj | 26.500 |
Razcep Dragučova | 34.600 |
Maribor-vzhod | 40.400 |
Razcep Slivnica | 44.400 |
Fram | 40.500 |
Slovenska Bistrica-sever | 42.300 |
Slovenska Bistrica-jug | 37.100 |
Slovenske Konjice | 35.800 |
Dramlje | 38.800 |
Celje | 43.300 |
Šentrupert | 40.900 |
Vransko | 37.600 |
Blagovica | 43.000 |
Domžale | 56.300 |
Ljubljana-vzhod | 62.800 |
Ljubljana-Rudnik | 69.200 |
Brezovica | 65.400 |
Logatec | 50.900 |
Unec | 48.400 |
Postojna | 42.700 |
Razdrto | 43.100 |
Razcep Nanos | 32.600 |
Senožeče | 32.300 |
Gabrk | 23.600 |
Divača | 24.200 |
Kozina | 24.600 |
Črni Kal | 25.300 |
Referenties
- ↑ Lorries Banned from Overtaking on A1 Motorway from 1 January, 2021 | total-slovenia-news.com
- ↑ Uradni List 33/91
- ↑ Uradni List 33/98
- ↑ Built motorways and expressways | DARS.si
- ↑ Dars z vlogo za tretji pas na štajerski avtocesti, kmalu tudi za primorsko | zurnal24.si
- ↑ PODATKI O PROMETU | di.gov.si
Autosnelwegen en expresswegen in Slovenië |
---|