A27 (Nederland)

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
A27
Begin Breda
Einde Almere
Lengte 107,826[1] km
Lijst van Nederlandse autosnelwegen
Route

Sint Annabosch → Tilburg / Roosendaal

15 Breda

16 Breda-Noord

17 Oosterhout-Zuid

Oosterhoutsebrug

18 Oosterhout-Oost

19 Oosterhout

Hooipolder → Waalwijk / Rotterdam

20 Geertruidenberg

Keizersveerbrug

21 Hank

22 Nieuwendijk

23 Werkendam

Merwedebrug

24 Industrie Avelingen

Gorinchem → Rotterdam / Nijmegen

25 Noordeloos

26 Lexmond

Everdingen → Amsterdam / 's-Hertogenbosch

27 Hagestein

Lekbrug Hagestein

28 Nieuwegein

Houtensebrug

29 Houten

Lunetten → Den Haag / Arnhem

Rijnsweerd → Utrecht / Amersfoort

30 Utrecht-Veemarkt

31 Maarssen

32 Bilthoven

Natuurbrug Zwaluwenberg

33 Hilversum

Eemnes → Amsterdam / Amersfoort

34 Eemnes

35 Huizen

Stichtsebrug

36 Zeewolde

37 Almere Hout

Almere → Amsterdam / Lelystad

De rijksweg 27, beter bekend als A27, is een autosnelweg in Nederland. De autosnelweg vormt een noord-zuidroute door het midden van het land en verloopt van Breda via Utrecht naar Almere. De A27 kent vijf grote bruggen en een sterk variabel aantal rijstroken. De autosnelweg kruist de Bergsche Maas, Boven-Merwede, Lek, Amsterdam-Rijnkanaal en het Gooimeer. De A27 is 108 kilometer lang.

Routebeschrijving

Noord-Brabant

De Keizersveerbrug over de Bergsche Maas.

De A27 begint officieel aan het knooppunt Sint Annabosch, aan de A58 van Eindhoven naar Vlissingen. Maar de A27 wordt al aangegeven vanaf Knooppunt Galder aan de A16, die van Rotterdam naar Antwerpen loopt. Daar is de A27 dubbelgenummerd met de A58. De A27/A58 telt 2x2 rijstroken en loopt ten zuiden van Breda langs naar het oosten. Bij het knooppunt Sint Annabosch splitst de A27 naar het noorden af en loopt de A58 verder richting Tilburg en Eindhoven in het oosten. De A27 is onderdeel van de ruit om Breda en loopt langs de oostzijde van de stad met 2x2 rijstroken noordwaarts. De snelweg bedient hier de stad Oosterhout. Bij het knooppunt Hooipolder kruist men de A59, de snelweg van Zierikzee richting 's-Hertogenbosch. Bij Geertruidenberg steekt de snelweg de rivier de Maas over, om verder te lopen door een poldergebied ten oosten van de Biesbosch. Bij Werkendam volgt de Merwedebrug over de Boven-Merwede, tevens de grens met Zuid-Holland.

Zuid-Holland

De A27 loopt door het uiterste oosten van de provincie Zuid-Holland en bedient de stad Gorinchem, waar men bij het knooppunt Gorinchem de A15 kruist, de snelweg van Rotterdam richting Nijmegen. De snelweg telt hier doorlopend 2x2 rijstroken, met deels een plusstrook in noordelijke richting, en is doorgaans erg druk.

Utrecht

Ter hoogte van Meerkerk volgt de grens met de provincie Utrecht. Bij het knooppunt Everdingen kruist men de A2, de snelweg van Amsterdam richting Eindhoven. Men steekt de rivier de Lek over, waarna de A27 Nieuwegein aan de oostzijde bedient, alsmede Houten. De A27 loopt ten oosten van de agglomeratie Utrecht langs nadat de weg bij Houten het Amsterdam-Rijnkanaal over is gestoken. Bij het knooppunt Lunetten kruist men de A12, de snelweg van Den Haag naar Arnhem. Hierna loopt de A27 langs de oostzijde van Utrecht door de bak van Amelisweerd en telt deze kortstondig 4+6 rijstroken tot het knooppunt Rijnsweerd, waar de A28 naar het oosten afslaat, richting Amersfoort en Zwolle. Hierna telt de A27 2x3 rijstroken tot aan het knooppunt Eemnes.

De snelweg loopt voorbij Hollandsche Rading kortstondig door de provincie Noord-Holland. Langs de oostkant van Hilversum voert de weg over een uitloper van de Utrechtse Heuvelrug. Hierna volgt het knooppunt Eemnes, dat in de provincie Utrecht ligt. Men kruist hier de A1, de snelweg van Amsterdam richting Amersfoort en Hengelo. Vlak voor het Gooimeer loopt de snelweg nogmaals kortstondig door Noord-Holland.

Flevoland

Via de Stichtsebrug steekt de 2x2 snelweg het Gooimeer over, waarna men door de uitgestrekte polders van Flevoland rijdt. De snelweg loopt ten oosten van Almere langs en buigt naar het noordwesten af. De weg eindigt bij het knooppunt Almere op de A6, de snelweg van Amsterdam richting Lelystad en Emmeloord.

Geschiedenis

Voorlopers

De vroege geschiedenis van de A27 begint als Franse Route Impériale: Napoléon Bonaparte heeft de route Parijs-Brussel-Amsterdam geduid als weg van de eerste categorie in zijn systeem, en zo wordt nog in de Franse tijd begonnen met de aanleg van de straatweg Zundert-Breda-Vianen-Utrecht-Amsterdam. De naam Keizersveer gaat terug op deze periode. De totale route Utrecht-Breda is in 1816 bestraat.[2][3]. Ook in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden neemt de route Amsterdam-Brussel-Frankrijk een belangrijke functie in. In het 19e eeuwse rijkswegennet is dit weg 3. Na de Belgische afscheiding van 1830-1839 behoudt deze weg zijn belang.

De route Utrecht-Hilversum-Eemnes heeft niet deze Napoleontische geschiedenis en was niet opgenomen in het 19e eeuwse Rijkswegennet. Hier bestond al sinds de late Middeleeuwen de Tolakkerweg, de huidige N419.

Aanleg

De vroege geschiedenis van de autosnelweg A27 valt uiteen in twee trajecten: Vianen - Breda en de vroegere rijksweg 22 Utrecht Laagraven - Hilversum. Beide delen waren al voor de Tweede Wereldoorlog gepland en in uitvoering. Beperkten zich de werkzaamheden op de originele rijksweg 27 destijds vooral in de aanleg van de brug bij Keizersveer, de oostelijke randweg om Utrecht kreeg aan het einde van de jaren '30 als complete nieuwbouw vorm en werd in 1942 opengesteld tussen rijksweg 12 en "de Berekuil".

In de jaren '50 werden voorbereidingen gedaan voor de verdere uitbouw van het gedeelte Vianen - Breda tot autosnelweg. In 1961 was het wegvak Lexmond - verkeersplein Gorinchem - Merwedebrug - Keizersveer als autosnelweg aangelegd. Midden jaren '60 volgde het gedeelte naar Breda als autosnelweg. Voor wat betreft het noordelijk deel gebeurde er weinig, behalve dat circa 1965 de Waterlinieweg werd uitgebouwd tot autosnelweg.

Met het 1200 kilometerplan en later het Rijkswegenplan 1968 werd het oude plan van rijksweg 22 naar Hilversum geïntegreerd in de A27, en werd de weg bovendien doorgetrokken naar zuidelijk Flevoland. Bij Utrecht zou een nieuwe oostelijke tangent onderdeel worden van de A27, ter vervanging van de oude rijksweg 22, de Waterlinieweg. Tussen Lexmond en de oostrand van Utrecht zou bovendien een nieuwe oeververbinding over de Lek worden aangelegd. Vanaf eind jaren '60 werd gewerkt aan het gehele stuk tussen Hilversum en Lexmond. Het gedeelte tussen Hilversum en knooppunt Rijnsweerd kwam in de periode 1971-1974 in dienst, het gedeelte tussen knooppunt Lunetten en Lexmond in 1981.

Amelisweerd

De Bak van Amelisweerd na verbreding in 2012.
De Stichtse Brug tussen Utrecht en Flevoland.

Zie ook bak van Amelisweerd.

Het gedeelte van de A27 tussen de knooppunten Lunetten en Rijnsweerd was gepland door het landgoed Amelisweerd. De aanleg van dit stuk weg resulteerde in een milieulobby tegen de wegenaanleg. In 1971 stuitte een Delftse bouwkundestudent op de inmiddels vergevorderde plannen, waarin het landgoed Amelisweerd werd doorsneden. De “werkgroep Amelisweerd” werd opgericht. De actiegroep bestond voor een aanzienlijk deel uit studenten met een grote verbintenis met de pas opgerichte vakgroep Milieukunde van de Universiteit van Utrecht.

Door het verzet van de actiegroep bepaalde de gemeenteraad van Utrecht dat het tracé van de weg gewijzigd moest worden; de weg mocht niet dwars door het landgoed lopen. In 1975 werd een nieuw plan gepresenteerd voor de A27 bij Amelisweerd: de snelweg zou 80 meter westelijker, verdiept en met 2x4 rijstroken worden aangelegd, waardoor Amelisweerd vrijwel niet meer zou worden doorsneden. Dit plan werd bestreden tot aan de Raad van State aan toe. De gemeente Utrecht verleende echter vergunningen waardoor de aanleg in kleine etappes kon plaatsvinden. Rijkswaterstaat kon daardoor alvast beginnen met de bouw van de viaducten van de spoorlijnen Utrecht - Arnhem en Utrecht - 's-Hertogenbosch over het tracé.

In oktober 1978 bracht een demonstratie ongeveer 3.000 mensen op de been tegen de aanleg. In 1981 werd overgegaan tot een bezetting van het bos van Amelisweerd. Op de televisie en in kranten werd Amelisweerd breed uitgemeten. De besluitvorming ging hierdoor traag. Uiteindelijk moest de Tweede Kamer in 1982 over het project beslissen. Bij de stemming bleken 71 kamerleden voor aanleg te zijn en 69 tegen. Op vrijdag 24 september 1982 werden 465 bomen in één dag gerooid, ondanks een verschansing van actievoerders in Amelisweerd; overigens pas nadat in Amelisweerd door ongeveer 600 ME’ers was ingegrepen tegen de actievoerders. Er vielen tijdens schermutselingen 8 gewonden onder de actievoerders. Het tracé werd in zeer korte tijd vrijgemaakt en de voltooiing van de A27 kon voortgaan.

De A27 bij Amelisweerd is uiteindelijk op 29 oktober 1986 opengesteld voor het verkeer. Het was echter een Phyrrus-overwinning, want in de media werd inmiddels de discussie over verkeer, vervoer en milieu nog scherper gevoerd. Het gevolg was dat in het SVV-II milieu een veel prominentere plek kreeg en er door Europa gesteunde MER-regelgeving kwam.

Naar het nieuwe land

Het gedeelte van Eemnes naar Almere is in drie etappes gebouwd. Allereerst het wegvak van Eemnes naar Huizen, dat in 1977 gereedkwam. In 1983 kwam de Stichtsebrug enkelbaans gereed, waarmee de toen nog N27 geheten weg aansloot op de N305. In de jaren 1990 werd de verdere aanleg hervat. In 1999 werd het gedeelte tussen Huizen en knooppunt Almere, inclusief tweede Stichtsebrug, als autosnelweg opengesteld.

Openstellingsgeschiedenis

De A27 ten oosten van Breda.
Deeltraject Van Naar Lengte 1e rijbaan 2e rijbaan Opmerkingen
01 Sint Annabosch Breda 4 km 1971-12-14 1971-12-14 opengesteld als A58
02 Breda Oosterhout-Zuid 6 km 1963-03-04 1963-03-04
03 Oosterhout-Zuid Oosterhout 3 km 1961-03-15 1961-03-15
04 Oosterhout Geertruidenberg 8 km 1967-03-08 1967-03-08
05 Geertruidenberg Hank 3 km 1968-12-06 1968-12-06
06 Hank Nieuwendijk 4 km 1961-07-28 1961-07-28
07 Nieuwendijk Gorinchem 8 km 1961-03-15 1961-03-15
08 Gorinchem Gorinchem 1 km 1961-07-28 1961-07-28
09 Gorinchem Noordeloos 6 km 1960-07-07 1960-07-07
10 Noordeloos Lexmond 8 km 1961-03-15 1961-03-15
11 Lexmond Everdingen 6 km 1979-11-15 1981-06-24 eerste rijbaan alleen in noordelijke richting
12 Everdingen Lunetten 9 km 1981-06-24 1981-06-24
13 Lunetten Rijnsweerd 4 km 1986-10-29 1986-10-29
14 Rijnsweerd Utrecht-Veemarkt 1 km 1974-12-20 1974-12-20
15 Utrecht-Veemarkt Utrecht-Noord 2 km 1972-12-21 1972-12-21
16 Utrecht-Noord Maartensdijk 5 km 1971-09-21 1971-09-21
17 Maartensdijk Hilversum 5 km 1972-06-21 1972-06-21
18 Hilversum Eemnes 5 km 1973-12-14 1973-12-14
19 Eemnes Laren 2 km 1977-11-14 1977-11-14
20 Laren Huizen 4 km 1977-11-14 1983-11-29
21 Huizen Zeewolde 6 km 1983-11-29 1999-00-00
22 Zeewolde Almere 8 km 1999-12-13 1999-12-13

Latere aanpassingen

De A27 werd vanaf de jaren '80 een structureel knelpunt op diverse subtrajecten tussen Breda en Utrecht. De snelweg was ten zuiden van Utrecht nog grotendeels in de conditie zoals het oorspronkelijk is aangelegd gedurende de jaren '60, alhoewel het traject van Everdingen tot Lunetten pas in 1981 werd opengesteld. Binnen 15 jaar was hier sprake van structurele congestie.

Spits- en plusstroken tussen Everdingen en Lunetten

Op 16 juli 1997 opende een spitsstrook tussen Houten en het knooppunt Lunetten, alleen richting noorden. Deze spitsstrook zorgde er vooral voor dat verkeer uit Houten niet hoeft in te voegen op de andere rijstroken van de A27. In de andere richting zorgde het tekort aan capaciteit op de A27 richting Breda dat dit het verkeer op de Ring Utrecht hinderde. Dit fenomeen deed zich indertijd op alle uitvalswegen van Utrecht voor. Op 29 november 1999 opende een plusstrook aan de linkerzijde vanaf Houten tot aan Hagestein, eveneens werden de aansluitende rijbanen tussen Lunetten en Houten en tussen Hagestein en het knooppunt Everdingen verbreed. Dit zorgde voor een betere doorstroming op de A27 uit Utrecht, maar verplaatste het knelpunt naar de A2 en A27 ten zuiden van het knooppunt Everdingen.

Op 16 februari 2011 is een spitsstrook opengesteld tussen Hagestein en Houten. Daarbij is tussen knooppunt Everdingen en Hagestein een weefvak aangelegd. Hetzelfde deed men tussen Houten en knooppunt Lunetten. De files namen op dit traject met 60% af.[4] In mei 2011 is de situatie richting zuiden aangepast, waarbij de A27 tussen knooppunt Lunetten en Houten naar 4 rijstroken is verbreed en de aansluiting Houten verbreed is naar 2 rijstroken.

Plusstrook Gorinchem - Noordeloos

Net als andere trajecten van de A27 had ook het deel ten noorden van Gorinchem te maken met een capaciteitstekort. De filevorming op de A27 zorgde voor terugslag naar de A15 bij het knooppunt Gorinchem. Het knelpunt was opgenomen in de Spoedwet wegverbreding van 2003 en op 4 maart 2004 is het ontwerp-aanpassingsbesluit ter inzage gelegd. De ruim 6 kilometer lange plusstrook is vervolgens in 2006 aangelegd en opende op 9 oktober 2006 voor het verkeer.[5] Indertijd werd al vastgesteld dat deze oplossing tijdelijk van aard was en een structurele oplossing op termijn noodzakelijk was, maar in 2004 werd al vastgesteld dat er geen zicht was op financiering hiervan tot minstens 2015.[6]

Verbreding Lunetten - Rijnsweerd

De A27 is behalve een onderdeel van de ring Utrecht ook een cruciale schakel voor het doorgaande verkeer vanaf de A12 naar de A28; hiertussen zit slechts 3 kilometer A27, dat 196.000 motorvoertuigen per etmaal telde op 2x2 rijstroken plus twee weefstroken. Richting noorden zijn tussen de knooppunten Lunetten en Rijnsweerd twee rijstroken toegevoegd. Sindsdien zijn er 6 rijstroken richting noorden beschikbaar in de bak van Amelisweerd. In 2006 is hiervoor de startnotitie ter inzage gelegd, en begin 2010 volgde het ontwerp-tracébesluit. Vanaf 8 maart 2011 lag het tracébesluit ter inzage, dat op 25 januari 2012 onherroepelijk werd.[7] Op 24 april 2012 werd de 3e rijstrook op de A27 voor doorgaand verkeer opengesteld,[8] en op 30 juni werd de 3e weefstrook vanaf de A12 naar de A28 opengesteld. Het wegvak telt sindsdien 4+6 rijstroken.[9]

Verbreding Rijnsweerd - Eemnes

Oorspronkelijk had de A27 langs de oostzijde van Utrecht een mix van 2 en 3 rijstroken per richting. Er bestond een kort stuk met 2x3 rijstroken tussen het knooppunt Rijnsweerd en Utrecht-Noord (aansluiting Maarssen), waarbij de hoofdrijbanen door het knooppunt Rijnsweerd een langer stuk met 2x2 rijstroken hadden. Tussen Utrecht-Noord en het knooppunt Eemnes waren er 2x2 rijstroken. Circa 1998 is al een klein stuk van de A27 richting zuiden tussen het knooppunt Eemnes en Hilversum naar 3 rijstroken verbreed. De andere richting is toen niet verbreed.

Begin jaren 2000 was op de A27 in noordelijke richting een plusstrook gepland vanaf Utrecht-Noord tot aan het knooppunt Eemnes. Hiervoor is de volledige procedure doorlopen, resulterend in een wegaanpassingsbesluit op 28 juni 2004,[10] maar het wegaanpassingsbesluit is op 13 april 2005 vernietigd door de Raad van State.[11] Daarna is besloten af te zien van een spitsstrook en op een meer toekomstvaste aanpassing in te zetten, een verbreding naar 2x3 rijstroken.

In het kader van de A1-A27 is in 2008 een startnotitie gepubliceerd om de filevorming op de A27 en A1 aan te pakken. Spitsstroken en de aanpak van het onderliggend wegennet zijn afgevallen als alternatieven, waardoor alleen volwaardige verbredingen overbleven. Het verbreden naar 2x3 rijstroken kon relatief goedkoop, omdat de meeste kunstwerken hiervoor niet aangepast hoefden te worden. Het verbreden naar 2x4 rijstroken was op de langere termijn een betere oplossing, maar dat is duurder, de meerkosten werden in 2017 geschat op € 45 miljoen.[12] In het ontwerp-tracébesluit is gekozen voor een verbreding naar 2x3 rijstroken met een ruimtereservering voor 2x4 rijstroken of een OV-strook. De aansluiting Hilversum is verkleind en vervangen door een haarlemmermeeraansluiting. Vanaf 12 november 2010 lag het ontwerp-tracébesluit ter inzage, waarna op 12 september 2014 het tracébesluit is gepubliceerd.[13] Het tracébesluit werd op 17 februari 2016 door de Raad van State onherroepelijk verklaard.[14] Het PPS project is gegund aan het consortium 3Angle, dat op 5 oktober 2016 een financial close ter waarde van € 220 miljoen bereikte.[15] De werkzaamheden zijn tussen juli 2017 en oktober 2018 uitgevoerd.[16] Het budget voor het gehele project A1/A27 bedroeg € 261 miljoen.[17]

Bij de start van de werkzaamheden is de capaciteit direct al vergroot van 2x2 naar 2x3 rijstroken, door smallere rijstroken met een maximumsnelheid van 90 km/h toe te passen.[18] Op 11 september 2017 is het deel tussen Utrecht Noord en Bilthoven als eerste deel van dit project opengesteld met 3 rijstroken waar 120 km/h gereden mag worden. [19] Vanaf 23 april 2018 was op het gehele traject sprake van 3 rijstroken per richting, maar nog wel versmald.[20] De laatste asfaltwerkzaamheden zijn op 22 oktober 2018 afgerond, waarbij ook de spitsstrook tussen Utrecht-Noord en Bilthoven was gerealiseerd. De officiële openingshandeling door de minister volgde op 14 november 2018.

Toekomst

Hooipolder - Lunetten

Alternatief B.

De A27 is tussen knooppunt Hooipolder en knooppunt Lunetten ernstig overbelast, met verkeersintensiteiten tussen 80.000 en 110.000 voertuigen per dag op 2x2 rijstroken. Daarnaast moeten een aantal grote rivierbruggen vervangen worden. In de planvorming zijn tal van varianten afgewogen.

Planvorming

Sinds eind jaren '90 zijn oplossingen voor de A27 bestudeerd. In 1999 is een verkenning afgerond die de 'corridor Breda - Utrecht' (BRUT) heette. Dit was geen officiële MIT (thans MIRT) verkenning, maar een verkennende studie. In november 2001 is de A27 toegevoegd aan het Nationaal Verkeers- en Vervoersplan (NVVP) en het MIT. Het NVVP is niet vastgesteld vanwege de val van het kabinet Kok, maar de MIT-verkenning bleef overeind, waarna in april 2004 de MIT-verkenning is afgerond.

In september 2007 is de startnotitie uitgebracht, waarin diverse te onderzoeken varianten zijn beschreven. In 2008 en 2010 is de MER-studie uitgevoerd in twee fases. Hiervoor zijn vier varianten vastgesteld, A t/m D.

  • Alternatief A: 2x3 rijstroken tussen Hooipolder en Lunetten, plus een parallelle 80 km/uur GOW.
  • Alternatief B: 2x4 rijstroken tussen Lunetten en Everdingen, 2x3 rijstroken tussen Everdingen en tankstation Scheiwijk, 2x4 rijstroken tot Werkendam en 2x3 rijstroken tot Hooipolder.
  • Alternatief C: 4x2 rijstroken tussen Lunetten en Everdingen, 2x3 rijstroken tot tankstation Scheiwijk, 4x2 rijstroken tot Werkendam en 2x3 rijstroken tot Hooipolder.
  • Alternatief D: Een viaduct met één rijstrook per richting boven de bestaande snelweg. Een dubbeldekstunnel onder de Merwede.
  • Alternatief E: versoberde uitvoering alternatief B.

Het bleek dat alternatief C financieel niet haalbaar was en vervolgens is ingezet op variant B.[21] Omdat de regio niet wilde bijdragen aan de verbreding van de A27 is eind 2011 ingezet op een versoberde variant B, ook wel variant E genaamd. Het budget voor de verbreding bedroeg vanaf dat moment € 860 miljoen.[22][23]

Begin 2012 werd duidelijk dat alternatief E wel een zeer versoberde uitvoering van alternatief B moet worden vanwege het krappe budget. Het plan van aanpak was toen om in elk geval het wegvak Scheiwijk - Werkendam naar 2x4 rijstroken te verbreden, met behoud van de huidige Merwedebrug en drie rijstroken richting noorden. Tevens moest de A27 tussen Houten en Everdingen naar 1x4 rijstroken richting zuiden verbreed worden, richting noorden zou niks gebeuren. Ook het knooppunt Hooipolder had prioriteit, maar het was twijfelachtig of voor de resterende twee trajecten van Everdingen naar Scheiwijk en van Werkendam tot Hooipolder voldoende budget resteerde voor een reconstructie.

In de zomer van 2013 is gekozen om drie varianten van alternatief E verder uit te werken. In alle varianten was sprake van 4+3 rijstroken op 3 van de 4 bruggen, namelijk de brug over het Amsterdam-Rijnkanaal, de Lekbrug Hagestein en de Merwedebrug. Alleen bij de Merwedebrug was sprake van nieuwbouw, op de andere bruggen zou de bestaande verharding (vluchtstroken) gebruikt worden als rijstrook of spitsstrook. De Keizersveerbrug zou in geen enkele variant fysiek aangepast worden.

  • variant E3: bruggen zoals hierboven beschreven, spitsstroken tussen Everdingen en Gorinchem en Werkendam en Hooipolder
  • variant E4: bruggen zoals hierboven beschreven, spitsstroken tussen Everdingen en Gorinchem, geen aanpassingen zuidelijk van Werkendam.
  • variant E9: bruggen zoals hierboven beschreven, spitsstroken tussen Werkendam en Hooipolder, geen aanpassingen tussen Everdingen en Gorinchem.

Voorkeursvariant

De Merwedebrug.

Op 18 april 2014 is de voorkeursvariant vastgesteld. Hierin werd een groot deel van de extra capaciteit in de vorm van spitsstroken uitgevoerd. Het doel was dat de A27 tussen Hooipolder en Lunetten over het gehele traject minimaal 2x3 rijstroken in de spits heeft. Het grootste deel hiervan zijn spitsstroken. Richting noorden komen tussen Werkendam en Scheiwijk 3 permanente rijstroken, elders spitsstroken. Richting zuiden komen tussen Houten en Everdingen en van Scheiwijk tot Werkendam 4 permanente rijstroken, elders 3 rijstroken waaronder een spitsstrook. De Merwedebrug bij Gorinchem wordt verdubbeld. Tevens komt er een nieuwe aansluiting Gorinchem-Noord.

Eind 2016 is de Merwedebrug acuut afgesloten voor het vrachtverkeer in verband met haarscheurtjes in het brugdek. De Merwedebrug is een stalen brug en is de oudste van de vier grote bruggen in het traject. De haarscheurtjes zijn een resultaat van jarenlange overbelasting en vermoeiing van het staal. De Hagesteinsebrug en Keizersveerbrug zijn eveneens stalen bruggen, die respectievelijk 20 en 17 jaar jonger zijn dan de Merwedebrug. Deze bruggen zouden op termijn te maken krijgen met dezelfde vermoeiingsverschijnselen. Daarom is op 20 februari 2017 gekozen om deze drie bruggen compleet te vervangen.[24] Het budget van het project Houten - Hooipolder is toen met € 389 miljoen verhoogd naar in totaal € 1.249 miljoen. In 2018 is het budget met € 56 miljoen verhoogd voor een grotere overspanning van de Merwedebrug.

Het project wordt volgens de nieuwe Tracéwet uitgevoerd. Een verkenningsfase kan daarbij overgeslagen worden gezien de lange voorgeschiedenis van dit project. Op 18 april 2014 is het voorkeursalternatief vastgesteld.[25] Op 30 mei 2016 is het ontwerp-tracébesluit vastgesteld.[26] waarna een definitief tracébesluit op 20 december 2018 is vastgesteld.[27] De bezwaren tegen het tracébesluit werden op 26 augustus 2020 door de Raad van State ongegrond verklaard.[28] Vanwege de complete vervanging in plaats van versterking van de drie bruggen verschoof het tracébesluit van 2017 naar 2018 en de aanvang van de werkzaamheden van 2019 naar 2022.[29][30] De oplevering wordt in de periode 2028-2030 verwacht.[31] De reconstructie van het knooppunt Hooipolder moet medio 2026 gereed komen.[32]

De verbreding van de A27 is een complex project, er moeten drie bruggen compleet vervangen worden en één verbreed worden (Houtensebrug). De verbreding van de Houtensebrug is technisch complex door het gebruikte licht beton wat niet meer toegepast mag worden. Daarnaast is de bouw van een grote beweegbare brug als de Merwedebrug complex. Zuidelijk van de Merwedebrug is de A27 over 1,7 kilometer op palen aangelegd vanwege de zeer slappe ondergrond. Dit dient verbreed te worden.

De verwachting is dat de spitsstroken beperkt toekomstvast zijn en dat op middellange termijn (na 15 jaar na oplevering) overgegaan wordt op de aanleg van een permanente 3e rijstrook. De kosten hiervan worden globaal geschat op circa € 300 miljoen.[33] Ook zal de oostbaan van de A27 tussen het knooppunt Everdingen en Houten maar beperkt toekomstvast zijn omdat deze niet verbreed wordt. De verwachting is dat hier op middellange termijn aanpassingen doorgevoerd worden na het gereedkomen van de verbreding.

Aanbesteding

Oorspronkelijk was men voornemens om het gehele project als één groot contract te gunnen, maar na kritiek vanuit de bouwsector dat dit te groot en risicovol was, is het opgesplitst in twee contracten.[34] Het project is opgedeeld in een noordelijk contractdeel tussen Houten en het knooppunt Everdingen, dat twee bruggen omvat, en een zuidelijk contractdeel tussen het knooppunt Everdingen en het knooppunt Hooipolder, dat ook twee grote bruggen omvat. De aanbesteding van het zuidelijk contractdeel begon op 2 juni 2021.

Op 2 december 2022 werd gemeld dat het zuidelijk contract voorlopig is gegund aan het consortium ALSÉÉN, bestaande uit Ballast-Nedam en Fluor.[35][36] De contracttekening volgde op 12 januari 2023.[37][38] Op 12 april 2023 is het contract getekend voor het noordelijk deel tussen Houten en het knooppunt Everdingen.[39] Dit deel wordt uitgevoerd door de combinatie De Groene Waarden (Besix, Mobilis, van Gelder en Mourik Infra).

Beide contracten zijn gegund met de twee-fasenaanpak om de risicoverdeling van zo'n grootschalige brugvervanging aanvaardbaarder te maken voor zowel de aannemer als Rijkswaterstaat. In eerste instantie wordt het uitvoeringsontwerp gemaakt, waaronder ook de definitieve vormgeving van de nieuw te bouwen bruggen. Daarna starten de eigenlijke werkzaamheden.

Uitvoering

Op 31 januari 2024 vond de starthandeling van het project plaats bij het knooppunt Hooipolder.[40]

Lunetten - Rijnsweerd (Houten - Utrecht-Noord)

Een render van de A27 ter hoogte van de Bak van Amelisweerd.

De A27 langs Utrecht moet verbreed worden. Het drukste deel tussen het knooppunt Lunetten en het knooppunt Rijnsweerd zal verbreed worden naar 14 rijstroken. Tevens worden de verkeersstromen ontweven in de knooppunten, zodat geen groot vlechtwerk nodig is ter hoogte van Amelisweerd. Hiervoor is € 1,25 miljard beschikbaar, in combinatie met het ongelijkvloers maken van de N230.[41] De verbreding van de A27 is technisch complex, omdat in 1981-1985 tijdens de oorspronkelijke aanleg van de A27 een folie onder het verdiepte deel ten zuiden van de open tunnelbak is aangelegd. Dit folie voorkomt dat de A27 onder water loopt. Het is niet mogelijk deze folie te doorboren of te verbreden waardoor er geen geen grote funderingspalen (zoals brugpijlers) gebouwd kunnen worden. De aanwezigheid van de folie maakt dat de extra ruimte aan weerszijden beperkt blijft tot 16 meter. Tevens is het niet mogelijk om het spoorviaduct van de spoorlijn Utrecht - 's-Hertogenbosch breder te maken of te vervangen door een nieuw viaduct. Wel kan het huidige landhoofd omgebouwd worden tot een brugpijler van 5,5 meter breed. De extra ruimte voor de rijbaan is dan beperkt tot 10,0 - 10,5 meter, wat net te smal is voor de minimummaat van een tweestrooks rijbaan.

In het ontwerp-tracébesluit is een dwarsprofiel van 14 rijstroken voorzien, met een configuratie van 4+3+5+2 rijstroken. De folieconstructie en de aanwezige spoorbrug over de A27 zorgt voor een complex ontwerp. Tussen Lunetten en Rijnsweerd komen geen afvallende rijstroken. De A27 wordt ter hoogte van Amelisweerd over 250 meter overkluisd.[42] Op 24 september 2012 is gekozen voor de variant "selecteren", waarbij een parallelsysteem wordt gerealiseerd.[43]

Verder omvat de verbreding ook de aansluitende wegvakken. Tussen Houten en het knooppunt Lunetten komen 2x5 rijstroken, deels uitgevoerd als weefstroken. Door het knooppunt Lunetten komen 2x3 rijstroken voor doorgaand verkeer op de A27, bovendien slaat het verkeer vanaf Breda richting Amersfoort al voor het knooppunt Lunetten af en wordt parallel aan de A27 geleid tot de samenvoeging met het overige verkeer naar de A28 bij het knooppunt Rijnsweerd. In de tegengestelde richting komen ook 2x3 rijstroken voor doorgaand verkeer op de A27 door het knooppunt Rijnsweerd, waarna er aparte verbindingswegen met elk 2 rijstroken zijn naar de hoofdrijbaan en parallelrijbaan van de A12 richting Den Haag.

Noordelijk van het knooppunt Rijnsweerd wordt de korte parallelstructuur tot de Aansluiting Utrecht-Veemarkt verbreed naar 2+3+3+3 rijstroken en 2x4 rijstroken doorgaand tot de aansluiting Utrecht-Noord. Ten noorden daarvan sluit de verbreding aan op het te verbreden deel verder tot Hilversum, maar dit is een apart project.

Procedures

Het proces startte in 2008 met de publicatie van een startnotitie. In 2010 is een voorkeursalternatief door het Rijk, de provincie Utrecht en de gemeente Utrecht vastgesteld. In de periode 2011-2013 zijn diverse varianten uitgewerkt voor met name het traject Lunetten - Rijnsweerd. De minister was voornemens om de Bak van Amelisweerd met 15 meter aan weerszijden te verbreden. Hiertegen was politieke weerstand, maar een rapport van de commissie Schoof wees uit dat een verbreding de enige verkeersveilige oplossing is. In 2014 is de voorkeursvariant vastgesteld. Op 14 maart 2016 is het ontwerp-tracébesluit ondertekend, dat vanaf 10 mei 2016 ter inzage lag.[44][45][46]

Vervolgens is in december 2016 het definitieve tracébesluit vastgesteld, dat vanaf 19 januari 2017 ter inzage lag.[47] Er zijn 25 beroepen ingesteld tegen het tracébesluit, waaronder over het Programma Aanpak Stikstof (PAS). De Raad van State heeft hierover op 17 mei 2017 prejudiciële vragen gesteld aan het Europese Hof van Justitie.[48] Op 17 juli 2019 werd het tracébesluit vernietigd omdat de PAS aan de basis van de besluitvorming lag.[49] De bezwaren tegen het project zijn niet inhoudelijk behandeld. Vervolgens is een nieuw tracébesluit opgesteld,[50] dat op 2 december 2020 ter inzage is gelegd.[51] Daarna is nog weer een wijzigingsbesluit vastgesteld, dat op 23 augustus 2022 ter inzage is gelegd.[52]

  • 5 april 2023: uitspraak Raad van State in een andere zaak waarin de rekenregels voor stikstof die ook gebruikt zijn voor de Ring Utrecht, werden goedgekeurd
  • 23 augustus 2022: ter inzagelegging gewijzigd tracébesluit
  • 2 december 2020: ter inzagelegging nieuw tracébesluit
  • 17 juli 2019: vernietiging tracébesluit vanwege PAS
  • 19 januari 2017: ter inzagelegging definitief tracébesluit
  • 8 december 2016: vaststelling definitief tracébesluit
  • 10 mei 2016: ter inzagelegging ontwerp-tracébesluit
  • 14 maart 2016: vaststelling ontwerp-tracébesluit
  • 13 juni 2014: vaststelling voorkeursvariant
  • 9 juli 2013: vaststelling locatievariant
  • 26 maart 2013: rapport commissie Schoof
  • 7 april 2011: MER 2e fase
  • 3 december 2010: voorkeursalternatief vastgesteld door rijk en regio
  • 17 augustus 2010: MER 1e fase
  • december 2008: startnotitie ring Utrecht

Eemnes - Almere

Alhoewel de verkeersintensiteiten op het stuk ten noorden van het knooppunt Eemnes hoog liggen voor 2x2 rijstroken, blijkt uit onderzoek dat een verbreding van de A27 zelfs met een verdere groei van Almere voorlopig niet noodzakelijk is ten noorden van het knooppunt Eemnes.[53] Later is echter wel beweging in het dossier gekomen, maar in 2023 werd vastgesteld dat de verbreding tussen het knooppunt Eemnes en de aansluiting Zeewolde (N305) meer zou kosten dan geraamd, waardoor een startbeslissing is uitgesteld.[54]

In verband met de stikstofcrisis was er geen zicht op dat dit en andere wegenprojecten voortgang konden vinden op afzienbare termijn. Daardoor heeft de regering in 2023 besloten om het mobiliteitsfonds te herprioriteren, waarbij financiering van een aantal bouwprojecten is weggehaald en naar grote onderhoudsprojecten is verschoven.[55] Dat was ook het geval bij dit project, dat sinds de begroting van 2024 zonder financiële dekking in het MIRT is opgenomen.[56]

Maximumsnelheid

Van Naar Vmax Opmerkingen
Sint Annabosch Werkendam
Werkendam Gorinchem
Gorinchem Noordeloos ri. Almere bij geopende spitsstrook
Noordeloos Everdingen
Everdingen Lunetten ri. Breda bij geopende spitsstrook
Lunetten Maarssen
Maarssen Eemnes
Eemnes Almere

Verkeersintensiteiten

De Lekbrug Hagestein.
Het knooppunt Gorinchem.
Het knooppunt Hooipolder.

Onderstaande intensiteiten zijn jaargemiddelde werkdagintensiteiten. Onderstaande intensiteiten zijn ten noorden van de genoemde aansluiting.

Locatie 2006[57] 2011[58] 2013[59] 2014 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022
Sint Annabosch 59.000 58.900 57.400 57.800 58.000 58.700 58.400 57.900 46.300 50.300 55.800
Breda 66.000 62.400 64.600 64.900 66.300 67.700 68.200 67.200 54.500 58.900 65.100
Breda-Noord 75.000 76.300 72.900 73.700 75.600 76.700 78.000 77.500 62.900 68.200 75.700
Oosterhout-Zuid 73.000 69.400 69.000 71.200 71.300 76.800 78.800 77.500 62.300 67.200 73.800
Oosterhout-Oost 73.000 78.900 75.200 78.200 79.200 81.000 81.400 81.400 65.900 70.900 77.600
Oosterhout 74.000 76.700 73.300 74.500 75.100 77.500 78.200 77.900 62.800 67.600 74.000
Hooipolder 82.000 82.700 80.800 81.000 81.300 84.900 85.300 84.900 70.700 74.700 80.900
Geertruidenberg 84.000 80.900 82.700 84.200 83.800 87.300 87.200 87.600 69.100 75.900 82.300
Hank 84.000 81.700 79.600 80.900 80.000 83.500 83.700 83.500 69.300 74.500 80.200
Nieuwendijk 83.000 84.300 81.700 82.700 82.200 86.000 86.400 86.200 71.500 76.300 82.300
Werkendam 95.000 94.800 91.200 92.400 92.100 96.000 96.100 96.200 80.600 85.600 92.100
Industrieterrein Avelingen 78.000 86.600 86.000 85.900 85.500 88.700 88.200 88.700 74.200 79.600 84.900
Gorinchem 80.000 85.200 84.600 86.600 86.500 88.500 88.900 88.600 73.300 79.200 87.100
Noordeloos 83.000 87.100 87.100 89.900 90.000 91.800 93.100 92.300 74.600 80.500 89.500
Lexmond 87.000 86.500 86.000 88.400 88.400 90.500 91.200 91.200 74.500 80.000 88.500
Everdingen 94.000 92.500 99.700 103.600 104.700 111.000 113.900 114.900 94.000 98.900 110.100
Hagestein 96.000 101.400 107.500 111.900 113.900 119.400 124.100 124.800 105.500 111.400 120.800
Nieuwegein 112.000 108.400 112.300 117.900 120.600 125.100 126.400 133.700 111.300 113.200 124.200
Houten 115.000 124.400 125.500 129.200 129.000 137.600 141.100 142.000 116.900 123.800 134.500
Lunetten 194.000 190.800 185.500 192.400 198.700 207.300 212.400 212.000 177.800 187.900 195.300
Rijnsweerd 131.000 148.600 114.500 115.000 118.000 122.200 126.800 128.100 106.300 112.800 120.700
Utrecht-Veemarkt 125.000 97.100 110.300 110.500 112.900 115.100 119.600 122.700 99.400 105.000 112.700
Maarssen 107.000 102.300 93.500 98.100 99.700 100.600 104.000 110.300 92.000 96.500 105.500
Bilthoven 91.000 90.200 85.600 85.500 88.100 90.000 93.600 100.700 80.300 84.000 92.400
Hilversum 95.000 94.500 88.600 88.600 90.900 92.100 97.000 105.600 88.200 93.600 101.900
Eemnes 79.000 81.900 76.700 77.300 81.800 83.800 84.800 89.600 76.700 79.200 84.700
Eemnes 77.000 80.400 73.900 75.500 79.300 79.100 81.400 81.900 69.000 71.600 76.900
Huizen 63.000 63.400 60.400 61.300 64.700 64.600 64.200 66.100 54.400 56.300 60.600
Almere Haven 41.000 47.600 42.100 42.900 43.800 45.900 46.100 44.700 36.600 38.700 42.000
Almere Hout 41.000 48.200 43.300 44.300 44.900 46.700 47.200 45.300 37.600 39.300 42.700

Rijstrookconfiguratie

Van Naar rijstroken lengte rijstrookkilometers
Almere Eemnes 2x2 20 km 80
Eemnes Rijnsweerd 2×3 17 km 102
Rijnsweerd Lunetten 4+6 4 km 40
Lunetten Houten 2x4 3 km 24
Houten Everdingen 2x2 (Bij drukte 2x3) 6 km 24 (36)
Everdingen Noordeloos 2x2 13 km 24
Noordeloos Gorinchem 2x2 (Bij drukte 2+3) 6 km 24 (30)
Gorinchem Sint-Annabosch 2x2 35 km 140

Rijstrookkilometers

rijstrookkilometers
Regulier 486 km
Spits 504 km

Overzichten

Verzorgingsplaatsen langs de A27

Richting Almere: Kalix BernaDe KeizerBlommendaalDe KnoestVoordaanBosbergEemakker

Richting Breda: 't VeentjeNijpoortDe KroonScheiwijkHankGalgeveld


Aansluitingen in de A27

1516171819202122232425262728293031323334353637

Knooppunten: Sint AnnaboschHooipolderGorinchemEverdingenLunettenRijnsweerdEemnesAlmere


Externe links

Referenties

  1. Actuele Wegenlijst maart 2016 | Rijkswaterstaat
  2. http://www.rijksstraatwegen.nl/3-2. Zie hier ook voor meer detail over de precieze route van de straatweg
  3. Meer detail over het specifieke traject Gorinchem-Vianen in: W. van Zijderveld, Gorinchem-Vianen, keizerlijk sinds 1811, https://buurtvereniging-zouweboezem.nl/wp-content/uploads/Gorinchem-Vianen.pdf
  4. evaluatie spoedaanpak eerste tien projecten (p28) | scribd.com
  5. Spitsstrook A27 Gorinchem-Noordeloos open | infrasite.nl
  6. Ontwerp-wegaanpassingsbesluit Plusstrook A27 Gorinchem - Noordeloos : aanleg plusstrook in het kader van de Spoedwet wegverbreding | publicaties.minienm.nl
  7. uitspraak Raad van State A27 Lunetten - Rijnsweerd | raadvanstate.nl
  8. Planning en aanpak Lunetten - Rijnsweerd | rws.nl
  9. A27: opening extra rijstroken tussen Lunetten en Rijnsweerd; 1 juni | rws.nl
  10. Wegaanpassingsbesluit A27 Utrecht Noord - Knooppunt Eemnes Oostbaan : aanleg plusstrook in het kader van de Spoedwet wegverbreding | publicaties.minienm.nl
  11. ECLI:NL:RVS:2005:AT3751 LJN AT3751, Raad van State, 200407748/1 | jure.nl
  12. Vragen en antwoorden MIRT Overzicht 2018 (p29) | rijksoverheid.nl
  13. aansluiting Utrecht-Noord - knooppunt Eemnes - aansluiting Bunschoten-Spakenburg | platformparticipatie.nl
  14. Uitspraak 201408570/9/R4 | raadvanstate.nl
  15. Financial close voor PPS-project A27/A1 | heijmans.nl
  16. A27/A1 Utrecht Noord - knooppunt Eemnes – aansluiting Bunschoten | mirt2016.mirtoverzicht.nl
  17. A27/A1 Utrecht-Noord, knooppunt Eemnes | mirtoverzicht.nl
  18. www.verbredinga27a1.nl
  19. 1e deel project open
  20. Het is zover: 3 rijstroken op het hele traject | verbredinga27a1.nl
  21. Afsprakenlijst Bestuurlijk overleg MIRT voorjaar 2011bijlage 1a p20 | rijksoverheid.nl
  22. Afsprakenlijst bestuurlijke overleggen mirt najaar 2011 | www.rijksoverheid.nl
  23. A27 Houten-Hooipolder | mirtoverzicht.nl
  24. Extra geld voor toekomstvaste aanpak bruggen project A27 Houten-Hooipolder | rijkswaterstaat.nl
  25. Fileproblemen A27 tussen Utrecht en Breda aangepakt | rijksoverheid.nl
  26. Ontwerp Tracébesluit A27 Houten-Hooipolder getekend | rijkswaterstaat.nl
  27. Wegverbreding A27 Houten-Hooipolder stap dichterbij | rijkswaterstaat.nl
  28. Ver­bre­ding snel­weg A27 tus­sen Hou­ten en Hooi­pol­der kan door­gaan | raadvanstate.nl
  29. Voortgangsoverzicht Tracéwetprojecten | rijksoverheid.nl
  30. A27 Houten - Hooipolder | rijksoverheid.nl
  31. Planning A27 Houten- Hooipolder | rijksoverheid.nl
  32. Versnelde aanpak knooppunt Hooipolder in realisatiecontract aannemer | rijkswaterstaat.nl
  33. Vragen en antwoorden MIRT Overzicht 2018 (p25-26) | rijksoverheid.nl
  34. kritiek op nieuwe contractvorm Rijkswaterstaat: megaproject Houten-Hooipolder maanden uitgesteld | cobouw.nl
  35. Vermindering fileleed: alle seinen op groen voor verbreding A27 Everdingen-Hooipolder | rijkswaterstaat.nl
  36. Kamerbrief over voornemen tot gunning A27 Houten-Hooipolder contract Zuid | rijksoverheid.nl
  37. Rijkswaterstaat en ALSÉÉN ondertekenen contract voor verbreding A27 Everdingen - Hooipolder | rijkswaterstaat.nl
  38. Ballast Nedam en Fluor tekenen contract met Rijkswaterstaat voor verbreding A27 Everdingen-Hooipolder | ballast-nedam.nl
  39. Rijkswaterstaat en De Groene Waarden tekenen overeenkomst voor verbetering A27 Houten-Everdingen | rijkswaterstaat.nl
  40. Minister Harbers steekt schop in de grond | a27houtenhooipolder.nl
  41. nieuwsbericht 2x7 rijstroken A27 Utrecht rtvutrecht.nl
  42. Trechterdocumenten februari 2012 | ikgaverder.nl
  43. Besluitvorming planstudie Ring Utrecht A27/A12 | ikgaverder.nl
  44. A27/A12 Ring Utrecht - ontwerp-tracébesluit | platformparticipatie.nl
  45. A27/A12 Ring Utrecht - Ontwerp Tracébesluit (visualisatie) | xkp.nl
  46. Voortgangsoverzicht Tracéwetprojecten | rijksoverheid.nl
  47. Schultz stelt plan wegverbreding Ring Utrecht definitief vast | rijksoverheid.nl
  48. Afdeling bestuursrechtspraak stelt vragen aan Europees Hof over PAS | raadvanstate.nl
  49. Uitspraak 201701683/6/R3 | raadvanstate.nl
  50. Kamerbrief over Bestuurlijke Overleggen MIRT 20 en 21 november 2019 | rijksoverheid.nl
  51. Minister Van Nieuwenhuizen tekent Tracébesluit A27/A12 Ring Utrecht | rijksoverheid.nl
  52. A27/A12: Tracébesluit Ring Utrecht 2022 vastgesteld en ter inzage gelegd | rijkswaterstaat.nl
  53. Rijksstructuurvisie Amsterdam-Almere-Markermeer | rijksoverheid.nl
  54. Kamerbrief Voortgangsrapportage Tracéwetplichtige projecten tweede helft 2022 | rijksoverheid.nl
  55. Kamerbrief over herprioritering Mobiliteitsfonds/MIRT | rijksoverheid.nl
  56. MIRT Overzicht 2024 | rijksoverheid.nl
  57. INWEVA 2006
  58. MTR+
  59. INWEVA 2013
Autosnelwegen van Nederland