A3 (Kroatië)
| |||
|---|---|---|---|
| |||
| Posavska autocesta | |||
| Begin | Bregana (SLO) | ||
| Einde | Lipovac (SRB) | ||
| Lengte | 306 km | ||
| |||
De A3 is een autocesta in Kroatië. De snelweg vormt de primaire oost-westroute van het land, die vanaf de grens met Slovenië via Zagreb en Slavonski Brod naar de grens met Servië bij Lipovac loopt. De snelweg is één van de oudere in Kroatië en is een tolweg. De snelweg is 306 kilometer lang.
Routebeschrijving
Ter hoogte van Bregana gaat de Sloveense A2 vanaf Ljubljana en Novo mesto over in de Kroatische A3. Direct na de grens volgt het tolstation, waarna men al na een paar kilometer de ring van Zagreb bereikt. De snelweg telt hier 2x2 rijstroken. Bij het Čvor Zagreb Zapad eindigt de A2 uit Maribor. Hierna begint de lange bypass van Zagreb. Tevens is er een expressweg die naar het centrum van Zagreb leidt. Aan de zuidwestkant van Zagreb volgt het Čvor Lučko, hier begint de A1 die aansluiting geeft richting Karlovac, Rijeka en Split. Ook langs de zuidkant van de stad telt de A3 2x2 rijstroken, maar loopt wel op enige afstand van de bebouwing. Veel aansluitingen zijn hier dan ook niet, al is hier nog het Čvor Jakuševec waar men de A11 naar Sisak en Velika Gorica kan nemen. Dit knooppunt is nog deels in aanbouw, er moet nog een weg naar Zagreb toe worden aangelegd. Aan de oostkant van Zagreb volgt het Čvor Zagreb Istok, waar de A4 begint en naar Varaždin en Budapest in Hongarije.
Vlak na knooppunt Zagreb Istok en de in augustus 2014 geopende afrit Otok Svibovski volgt het tolstation, waarna een lange route naar het oosten begint, door de Pannonische vlakte, alhoewel die niet overal vlak is. De eerste 100 kilometer loopt de A3 naar het zuidoosten. De weg kent relatief weinig afslagen. Er liggen hier geen grotere steden aan de A3. De snelweg volgt ruwweg de loop van de rivier de Sava naar het oosten. Na zo'n 100 kilometer loopt de snelweg parallel aan de grens met Bosnië-Herzegovina, terwijl naar het noorden flinke heuvelruggen liggen. De belangrijkste plaats langs de snelweg is Slavonski Brod, die de A3 met twee aansluitingen bedient. Ruim 20 kilometer ten oosten van Slavonski Brod volgt het Čvor Sredanci, waar men de A5 kruist, die hier in noordelijke richting loopt naar Osijek en in zuidelijke richting nog een paar kilometer tot de grens met Bosnië-Herzegovina. In de toekomst zal die A5 deel uit gaan maken van een snelweg tussen Budapest en Sarajevo. Hierna volgt nog eens 70 kilometer door het Kroatische platteland voordat men het grensgebied met Servië bereikt. De oostelijkste kilometers voeren door een dichtbebost gebied. Bij Lipovac volgt het tolstation en de grensovergang met Servië. De Servische A3 gaat dan verder naar Beograd en Niš.
Geschiedenis
De snelweg is vanaf eind jaren 70 gebouwd als de "snelweg van broederschap en eenheid" (Servo-Kroatisch: Autoput "Bratstvo i jedinstvo", "Братство и јединство") in Joegoslavië. De A3 was toen onderdeel van deze route, die 1.180 kilometer lang was vanaf de Oostenrijkse grens bij Kranjska Gora in huidig Slovenië tot aan de Griekse grens bij Gevgelija in het huidige Noord-Macedonië.
De aanleg van de snelweg begon in 1977, en in 1979 werd het eerste deel over 6 kilometer geopend aan de zuidwestkant van Zagreb. Een jaar later volgde 77 kilometer vanaf Zagreb tot Lipovljani. In 1981 opende de zuidelijke bypass van Zagreb, en in 1985 werd de snelweg oostwaarts verlengd over 36 kilometer tot Okučani. In 1989 bereikte de snelweg de stad Slavonski Brod, en in 1999 Velika Kopanica. Het meest westelijke deel tussen de Sloveense grens en Zagreb werd in 2000 opengesteld. Tegen de bouw in het oosten van Slavonië, in het grensgebied met Servië was lange tijd tegenstand. Pas in 2006 werd het deel tussen Županja en de Servische grens bij Lipovac opengesteld voor het verkeer.
1991-1995
Tijdens de burgeroorlog zijn delen van de weg niet toegankelijk geweest. Op 24 augustus 1991 werd bij Vrblovljani de weg door het Joegoslavische leger geblokkeerd. Het uitroepen van de Servische Autonome Regio Krajina, en later het onafhankelijke land Servisch Krajina, zorgde ervoor dat verkeer verder niet van de weg gebruik kon maken: De weg passeerde de grenzen en daarmee de frontlinie op diverse plaatsen. In november 1991 werd de weg nabij Nova Gradiška en Novska door Servische strijders geblokkeerd. In maart 1992 werd onder leiding van de VN de weg overdag zeer beperkt opengesteld voor humanitaire konvooien en vluchtelingen die vanuit Bosnië-Herzegovina naar Kroatië wilden vluchten. Op 21 december 1994 werd de snelweg geheel geopend, alleen overdag, na overleg tussen Kroatië, Krajina en de VN. Vanaf 6 januari 1995 was de weg dag en nacht open, waarbij inwoners en militairen of agenten van alle landen in de regio gebruik mochten maken van de weg voor transitverkeer. De VN controleerde de 'grens' tussen Kroatië en Krajina[1], er was slechts 1 afrit waar verkeer de weg mocht verlaten in Krajina, waarbij de toegang door lokale milities werd bewaakt. Begin 1995 waren er toch enkele incidenten, zowel op economisch gebied (smokkel) als militair gebied (schietincidenten) waardoor de weg soms dagenlang tijdelijk dicht was, de laatste keer op 24 april 1995.[2] Eind april begon het Kroatische leger operatie Bljesak (flits) waarna het Kroatische leger de Krajina in Slavonië veroverde. Hierna werd op 4 mei 1995 de weg, waar Kroatië nu geheel controle over had, voorgoed opengesteld voor alle verkeer.[3]
Bewegwijzering naar Belgrado (Beograd)
Tot het uiteenvallen van Joegoslavië stond oostwaarts Beograd als bestemming aangegeven. Na de oorlog werd dit vervangen door Lipovac, wat tot verwarring leidde, daar dit kleine grensplaatsje lang niet op alle kaarten aangegeven staat. Recenter is dit vervangen door de grotere steden Slavonski Brod en Osijek. Ten oosten van Slavonski Brod staat ook Beograd weer aangegeven.
Afritnummering en -benaming
Op 22 december 2021 is de afritnummering aangepast om een logischere nummering te verkrijgen. Tevens is van een paar afritten de naam veranderd. [4]
Openstellingsgeschiedenis
| Van | Naar | Lengte | Datum |
|---|---|---|---|
| Čvor Zagreb Zapad | Čvor Lučko | 5,9 km | 27-07-1979 |
| Čvor Zagreb Istok | Lipovljani | 76,5 km | 26-07-1980 |
| Čvor Lučko | Čvor Zagreb Istok | 22,2 km | 31-05-1981 |
| Lipovljani | Okučani | 35,8 km | 1985 |
| Okučani | Nova Gradiška | 7,5 km | 1986 |
| Nova Gradiška | Brodski Stupnik | 40,6 km | 1988 |
| Brodski Stupnik | Slavonski Bord-Zapad | 8,8 km | 1989 |
| Slavonski Brod-Zapad | Slavonski Brod-Istok | 11,4 km | 1991 |
| Slavonski Brod-Istok | Oprisavci | 10,9 km | 1996 |
| Oprisavci | Velika Kopanica | 16,9 km | 1999 |
| Bregana (SLO) | Čvor Zagreb Zapad | 13,7 km | 2002 |
| Velika Kopanica | Županja | 26,0 km | 10-06-2002 |
| Županja | Bajakovo (SRB) | 30,4 km | 30-06-2006 |
Toekomst
Er zijn geen concrete plannen om de A3 grootschalig aan te passen. Wel komt er mogelijk een knooppunt met een snelweg naar Banja Luka in Bosnië-Herzegovina. Het nummer hiervan is nog onbekend.
In maart 2020 is de inschrijving geopend voor de aanleg van een derde rijstrook in beide richtingen over de gehele bypass van Zagreb.
Tussen afritten Nova Gradiška en Lužani zal een nieuwe afrit Staro Petrovo Selo worden aangelegd, met als doel een nieuwe brza cesta naar Požega. Het is nog niet bekend wanneer de bouw begint en wanneer de afrit opengesteld zal worden voor het verkeer. [5]
Tussen de afrit Lipovac en de Servische grens zal een extra rijstrook voor wachtend vrachtverkeer worden aangelegd.[6]
Tol
De A3 is een tolweg. Het westelijkste deel tussen de Sloveense grens en Zagreb bestaat uit een open tolsysteem met een enkele tolpoort. Hier moeten personenauto's 5 HRK betalen, wat ongeveer € 0,70 is. De bypass van Zagreb is tolvrij. Het deel vanaf Zagreb tot aan de Servische grens is een tolweg met een gesloten tolsysteem met tickets. Voor de gehele route betaalt men hier 105 HRK voor een personenauto, wat neerkomt op ongeveer € 14,50. De Kroatische tolwegen zijn hiermee relatief goedkoop vergeleken met Italië en Frankrijk.
Verkeersintensiteiten
De verkeersintensiteiten worden onderverdeeld in een jaargemiddelde (AADT) en een zomergemiddelde (ASDT). De intensiteiten zijn van het jaar 2014 en gelden ten oosten van de betreffende aansluiting.
| Telpunt | AADT | ASDT[7][8] |
|---|---|---|
| Bobovica | 10.800 | 16.600 |
| Rugvica | 23.200 | 31.000 |
| Ivanić Grad | 20.500 | 28.400 |
| Križ | 20.000 | 27.800 |
| Popovača | 19.100 | 27.100 |
| Kutina | 17.100 | 25.300 |
| Novska | 15.900 | 23.700 |
| Okučani | 14.600 | 22.000 |
| Nova Gradiška | 13.800 | 21.100 |
| Lužani | 13.600 | 20.700 |
| Slavonski Brod-Zapad | 10.900 | 17.300 |
| Slavonski Brod-Istok | 11.900 | 18.300 |
| Čvor Sredanci | 10.000 | 16.300 |
| Velika Kopanica | 9.300 | 15.300 |
| Babina Greda | 9.300 | 15.400 |
| Županja | 6.600 | 11.600 |
| Spačva | 6.600 | 11.500 |
Externe links
hac.hr site van de wegbeheerder
Referenties
- ↑ Srpska krajina 1995 - Granicni prelaz | Youtube
- ↑ Srbi zatvorili promet na autocesti 24. travnja
- ↑ Autocesta – okosnica rata u zapadnoj Slavoniji | Scre.hr
- ↑ Odluka o označavanju autocesta | Narodne Novine 22.12.2021
- ↑ Investicija veća od 823 milijuna kuna: HAC gradi pet čvorova na autocestama, četiri proširuju | Vecernji.hr
- ↑ IZRADA PROJEKTNE DOKUMENTACIJE I PROVEDBA UPRAVNOG POSTUPKA ZA DOGRADNJU VOZNOG TRAKA ZA TERETNA VOZILA NA AUTOCESTI A3 BREGANA - ZAGREB - LIPOVAC, DIONICA LIPOVAC - GP BAJAKOVO | nn.hr
- ↑ Average Summer Daily Traffic
- ↑ | Hrvatske-ceste.hr
| Autosnelwegen in Kroatië |
|---|
|
|
