A4 (Servië)

	A4
Begin	Niš
Einde	Dimitrovgrad (BG)
Lengte	107 km
Route Čvor Niš-Trupale → Skopje / Beograd Niš-sever Niš-istok Prosek Crvena Reka Bela Palanka Staničenje Pirot-zapad Pirot-istok putarina Dimitrovgrad Gradina

De Autoput A4 is een autoput in Servië. De autosnelweg vormt een oost-westroute in het zuidoosten van het land en verloopt vanaf Niš naar de grens met Bulgarije bij Dimitrovgrad. De autosnelweg is 107 kilometer lang.

Routebeschrijving

Aan de noordkant van de grotere stad Niš takt de A4 af van de A1, de snelweg vanaf Beograd richting Skopje. De snelweg telt 2x2 rijstroken en vormt een bypass langs de noordkant van Niš. Ondanks dat deze stad vrij groot is er maar één aansluiting die Niš direct bedient. Tussen Niš en Crvena Reka verloopt de A4 zuidelijker dan de oude hoofdweg, die door de Sićevo Gorge verloopt. De A4 stijgt hier van 200 naar ruim 500 meter boven zeeniveau, alhoewel het hoogste deel van de snelweg in een korte tunnel ligt. Daarna daalt men weer af naar 300 meter boven zeeniveau bij Crvena Reka. De A4 volgt dan een vallei langs het stadje Bela Palanka tot aan Pirot. De A4 verloopt met een korte tunnel langs de westkant van Pirot en voert daarna door een brede en vlakke vallei, waarbij de A4 een stuk van 5 kilometer kent die kaarsrecht loopt. Bij Dimitrovgrad is de vallei nauwer, de bebouwde kom neemt de gehele vallei in beslag, dus de A4 loopt met twee tunnels langs de noordkant van Dimitrovgrad. Kort na Dimitrovgrad volgt de grens met Bulgarije. Hierna gaat de Bulgaarse A6 verder naar Sofia.

Geschiedenis

De bypass van Niš ging eind jaren '90 in aanbouw en is begin jaren 2000 al opengesteld voor het verkeer. De autosnelweg eindigde daarna langere tijd bij Prosek.

De A4 is ontwikkeld als onderdeel van Corridor X (koridor 10), één van de Pan-European corridors. Corridor X verloopt van Salzburg naar Thessaloniki, met meerdere zijtakken, waaronder van Niš naar Sofia. In november 2009 begon de bouw van de A4 richting de Bulgaarse grens. De kosten bedragen circa € 450 miljoen. Op 30 december 2015 opende 13 kilometer tussen Crvena Reka en Čiflik met 2x2 rijstroken, en de eerste rijbaan van Čiflik tot Staničenje over 10,6 kilometer. De tweede rijbaan opende een jaar later, op 28 december 2016. Vervolgens is gebouwd aan het traject tussen Pirot en Dimitrovgrad. Op 16 september 2017 opende 31 kilometer van de A4 tussen Pirot en de grensovergang met Bulgarije bij Dimitrovgrad. Op 18 maart 2018 opende 5,5 kilometer van de A4 nabij Pirot, exclusief het tunneldeel.

Op 3 maart 2019 opende de eerste buis van de tunnel Sarlah ter hoogte van Pirot, waarmee het verkeer rond Pirot al over het nieuwe tracé geleid werd. Sinds 9 juli 2019 kan het verkeer ook gebruik maken van de 2e rijbaan, waarbij het tunneltracé volledig is. Op 27 juli 2019 opende ook de tweede rijbaan tussen Staničenje en Sopot, waarmee de A4 in de omgeving van Pirot geheel met 2x2 rijstroken te berijden was. Op 9 november 2019 is het laatste 22 kilometer lange deel tussen Prosek bij Niš en Crvena Reka geopend voor het verkeer.

Openstellingsgeschiedenis

Traject	Lengte	Opening
A1 - Prosek (Niš bypass)	17,5 km	00-00-20xx
Crvena Reka - Čiflik	13,0 km	30-12-2015
Čiflik - Staničenje (1e rb)	10,6 km	30-12-2015
Čiflik - Staničenje (2e rb)	12,0 km	28-12-2016
Pirot (tijdelijk) - grens Bulgarije	30,5 km	16-09-2017
Sopot - Pirot (tijdelijk)	5,5 km	18-03-2018
Staničenje - Sopot (1e rb)	2,0 km	20-06-2019
Pirot - Pirot (tunnel Sarlah)	1,4 km	09-07-2019
Staničenje - Sopot (2e rb)	2,0 km	27-07-2019
Prosek - Crvena Reka	22,0 km	09-11-2019

Wegnummer

In de Joegoslavische tijd werd het wegnummer M1.12 toegekend aan de route tussen Niš en Dimitrovgrad. In 2009 werden voor het eerst A-nummers toegekend aan de snelwegen van Servië. De A5 werd destijds toegekend aan de route van Niš tot de grens met Bulgarije bij Dimitrovgrad. Bij de hernummering van 2013 is het nummer A5 toegekend aan de geplande snelweg van Pojate tot Preljina. Sindsdien is het wegnummer A4 toegekend, hoewel de route ook bekend heeft gestaan als de A3. Het nummer '5' heeft op de bewegwijzering gestaan bij Niš, evenals het oudere nummer '1.12'. Op het knooppunt tussen de A1 en A4 bij Niš staan geen wegnummers aangegeven. De weg staat op de bewegwijzering als E-80 aangegeven.

De snelweg (met name het bouwproject) wordt in Servië veel aangeduid als de oostelijke aftakking van Koridor 10. Met Koridor 10 wordt de Pan-European Corridor X bedoeld, onderdeel van het netwerkproject Trans-European Motorways.

Verkeersintensiteiten

Bij Niš rijden dagelijks gemiddeld 17.000 voertuigen. In oostelijke richting dalen de intensiteiten gestaag naar 7.000 bij Crvena Reka en 3.500 bij Dimitrovgrad. Met ruim 5.500 voertuigen is de grenspassage met Bulgarije wel weer wat drukker.

Tol

De snelweg is een tolweg en maakt deel uit van een gesloten systeem tussen Beograd en de grens met Noord-Macedonië.