ANAS
ANAS, ook gestyleerd als anas en ook vaak uitgeschreven als Strade ANAS, is de afkorting van Azienda Nazionale Autonoma delle Strade Statali, oftewel de Autonome nationale dienst voor de staatswegen in Italië. Het is de Italiaanse uitvoeringsorganisatie voor aanleg, beheer en onderhoud van wegen in beheer van de staat. Anas vervult daarmee op het Italiaanse wegennet een functie vergelijkbaar met de Nederlandse Rijkswaterstaat. Daarnaast is Anas de concessiegever voor de meeste Italiaanse tolwegen en in een aantal gevallen een aandeelhouder in de concessionair van een tolweg.
Statistieken
Strade ANAS beheert 32.529 kilometer weg, bestaande uit: 1.220 kilometer autostrade, 354 kilometer raccordi autostradali, 25.362 kilometer strade statali, 285 kilometer wegen die geherclasseerd of gedeclasseerd gaan worden, en 5.307 kilometer verbindingswegen (svincoli).[1]
Geschiedenis
Na de totstandkoming van Italië in 1861 werd wegenbouw een taak van de nationale overheid. Deze deelde het wegennet naar Frans voorbeeld in drie soorten weg in: de nationale wegen, provinciale wegen en gemeentelijke wegen. Beheer van de nationale wegen was de verantwoordelijkheid van rijksoverheid, zonder dat hier een specifieke uitvoeringsorganisatie voor bestond.[2]
In de decennia na eenwording bleef het Italiaanse wegennet op veel manieren achter bij dat van andere Europese landen. Betrokken overheden bewogen verschillende kanten uit en waren weinig slagvaardig. En dit terwijl met name het zuiden (het voormalige Koninkrijk Napels) al met een flinke achterstand was begonnen.[3] Toen aan het begin van de 20e eeuw aanpassing van wegen aan de komst van de auto nodig was, kwam dat niet van de grond - met uitzondering van de op privaat initiatief gebouwde autostrade.[4]
In een poging om de uitbouw van het gewone wegennet op orde te krijgen richtte het fascistische regime in 1928 een uitvoeringsorganisatie op. Dit was de Azienda Autonoma Statale della Strada, afgekort AASS. Deze nam het Italiaanse rijkswegennet van op dat moment ruim 20.000 kilometer over. Men dient zich daarbij te bedenken dat dictator Mussolini de kansen zag van uitgebreide propaganda met een onder zijn leiding gemoderniseerd wegennet.
Vanaf 1928 kwam ook de nummering van de Italiaanse strade statali tot stand. Het budget dat AASS nodig had om de uitbouw van deze wegen ter hand te nemen werd door de staat grotendeels opgebracht uit belastingen op aanschaf en bezit van motorrijtuigen, en uit brandstofaccijns - in deze zin vergelijkbaar met het Nederlandse model. In tegenstelling tot dat Nederlandse model vond echter geen afdracht plaats naar decentrale overheden voor aanleg en onderhoud van hun deel van het wegennet. Sterker, in eerste instantie moesten provincies bijdragen aan de bouw door AASS van wegen op hun grondgebied.
Na de Tweede Wereldoorlog en de val van het fascisme werd Italië een republiek. AASS werd opgeheven en in plaats daarvan werd een nieuwe uitvoeringsorganisatie opgericht, ANAS. Meerdere reorganisaties later is de officiële naam van de organisatie tegenwoordig Anas S.p.A. In de meeste externe communicaties noemt de organisatie zich nu Anas, met alleen een hoofdletter aan het begin en zonder puntjes.
Organisatie
Anas is sinds 2003 een besloten vennootschap, maar als 100% deelneming van de Italiaanse staat geldt het ook als bestuursorgaan. Sinds 2018 worden alle aandelen in Anas gehouden door Ferrovie dello Stato Italiane S.p.A. Dit is een holdingmaatschappij waar ook de meeste spooractiviteiten van de Italiaanse staat onder vallen. De Italiaanse spoorwegmaatschappij FS is een zustervennootschap van Anas.
Anas zelf beheert rechtstreeks de wegen in beheer van de Italiaanse staat. Dit zijn de strade statali (SS), de wegen gekend als Nuove Strade Anas (NSA) en tolvrije autosnelwegen - zowel de autostrade als de raccordi autostradale. Lange tolvrije snelwegen als de A2 en A19 behoren tot de grootste activa van de organisatie. De oorspronkelijke aanleg en de latere modernisering van deze substandaard autosnelwegen waren de grootste projecten uit de geschiedenis van Anas.
Daarnaast is Anas aandeelhouder in meerdere concessionairs van tolwegen in Italië, zoals Autostrada Asti-Cuneo (die de A33 ontwikkelt en Concessioni Autostradali Lombarde (concessionair van de A35). De andere aandeelhouders in die concessionairs zijn meestal overheden in de betrokken regio’s. De Italiaanse deelneming in grote Alpentunnels als de Frejustunnel en de Mont Blanctunnel wordt eveneens via Anas gehouden.
Van tolwegen in Italië fungeert Anas ook als de concessiegever. Sinds in 2022 de concessie van Strada dei Parchi op de A24 en de A25 werd ontbonden is Anas ook wegbeheerder van deze tolwegen en heft in die hoedanigheid dus ook tol.
Zie ook
Referenties
- ↑ La rete Anas | stradeanas.it
- ↑ M. Moraglio, Driving Modernity: Technology, Experts, Politics, and Fascist Motorways, 1922-1943, hoofdstuk 2.
- ↑ A. Lamberti, Le Strade in Italia, hoofdstuk 1.
- ↑ M. Moraglio, Driving Modernity: Technology, Experts, Politics, and Fascist Motorways, 1922-1943, hoofdstuk 4.