Afghanistan

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
افغانستان - Afġānistān
Hoofdstad Kabul
Oppervlakte 647.500 km²
Inwonertal 38.346.000
Lengte wegennet 17.903 km
Lengte snelwegennet 0 km
Eerste snelweg nvt
Benaming snelweg nvt
Verkeer rijdt rechts
Nummerplaatcode AFG

Afghanistan is een land (binnenstaat) in Azië. Het land ligt op het kruispunt van het Midden-Oosten, Centraal-Azië en Zuid-Azië. Afghanistan heeft een landoppervlakte dat circa 16 keer zo groot als Nederland is en het land telt 38 miljoen inwoners. De hoofdstad is Kabul.

Inleiding

Geografie

Afghanistan ligt op de overgang van het Midden-Oosten, Zuid-Azië en Centraal-Azië. Het land ligt niet aan zee en grenst kloksgewijs aan Turkmenistan, Uzbekistan, Tadzjikistan, China, Pakistan en Iran. Het land meet maximaal 1.300 kilometer van west naar oost en 900 kilometer van noord naar zuid. Het land heeft een opvallende grens in het noordoosten, de zogenoemde Wakhan Corridor, een 300 kilometer lang maar slechts 15 tot 50 kilometer breed stuk van Afghanistan dat tussen Tadzjikistan en Pakistan ligt ingeklemd. Grote delen van Afghanistan bestaan uit ontoegankelijk berggebied en woestijnen. De hoogste bergketens liggen in het oosten van het land, bestaande uit de Hindu Kush en de Pamir. Hier is ook de 7.492 meter hoge Noshaq gelegen, het hoogste punt van Afghanistan. Ook in het midden van Afghanistan liggen hoge bergketens met toppen tussen 4.000 en 4.800 meter. Vlaktes zijn er ook, met name het Sistan Basin in het zuiden en Turkestan Valley in het noorden, waarin ook de grootste rivier van Afghanistan is gelegen, de Amu Darya. De rivier de Helmand stroomt door het zuiden.

Demografie

Afghanistan heeft een snelgroeiende bevolking, tussen 1980 en 2010 verdubbelde het inwonertal van circa 15 naar 30 miljoen inwoners en sindsdien verder gegroeid is naar ruim 38 miljoen inwoners. Ongeveer vier vijfde van de inwoners woont op het platteland, Afghanistan heeft relatief weinig grotere steden. De enige stad met meer dan 1 miljoen inwoners is de hoofdstad Kabul. Kandahar en Herat zijn de tweede en derde stad. Er zijn in totaal 9 steden met meer dan 200.000 inwoners.

Etnisch bestaat Afghanistan uit vele groepen, de grootste hiervan zijn de Pashtun en de Tadzjieken, die samen 75% van de bevolking uitmaken. De Pashtuns wonen vooral in het zuiden van Afghanistan terwijl de Tadzjieken vooral in het noorden en de grotere steden wonen. Afghanistan is een meertalig land, veel bevolkingsgroepen spreken meerdere talen. Met afstand de grootste taal in Afghanistan is het Dari, dit is de Afghaanse variëteit van het Perzisch, dat door circa 80% van de inwoners wordt gesproken. Het Pastho wordt ook door bijna de helft van de bevolking gesproken. Het Oezbeeks wordt door 11% gesproken, overige talen zijn kleiner.

Economie

Afghanistan is een sterk onderontwikkeld land, door decennia van conflicten. De landbouw vormt nog het belangrijkste deel van de Afghaanse economie. Er is nauwelijks enige industrie, terwijl het land rijk is aan grondstoffen. De zeer beperkte infrastructuur en onveilige situatie maakt economische ontwikkeling van het land moeilijk.

Geschiedenis

Afghanistan is ondanks dat het niet aan zee ligt van groot strategisch belang geweest in de geschiedenis. Het gebied heeft eeuwenlang onder invloed van verschillende rijken gestaan, zoals de Arabieren, de Mongolen, de Russen en de Britten. In de 19e eeuw was het een buffergebied tussen het door Groot-Brittanië bestuurde Zuid-Azië en door Rusland bestuurde Centraal-Azië. Tussen 1893 en 1896 werd de Durand Line vastgesteld, de grens tussen het Britse Rijk en Afghanistan. Later werd dit de grens tussen Afghanistan en Pakistan. Na 1919 verloren buitenlandse mogendheden hun invloed in Afghanistan en ontstond er een koninkrijk. Het bleef daarna een koninkrijk tot een staatsgreep in 1973. In 1978 volgde nog een staatsgreep en werd Afghanistan een socialistische staat onder invloed van de Sovjetunie. Dit leidde tot een langdurige oorlog tussen de Sovjets en de Afghaanse rebellen in de jaren '80. In 1996 werd Afghanistan onder bestuur gesteld van de Taliban, een islamitische fundamentalistische groepering. Na de aanslagen van 11 september 2001 werd de Taliban omver geworpen door een coalitie geleid door de Amerikanen. Vervolgens begon een volgende fase in de Afghaanse burgeroorlog die tot het heden voortduurt. In 2021 werd het hele land weer ingenomen door de Taliban na de terugtrekking van het Amerikaanse leger.

Wegennet

De weg van Jalalabad naar Kabul.

Afghanistan had in 2017 een netwerk van 34.903 kilometer weg, waarvan 17.903 kilometer was verhard.[1]

Het wegennet van Afghanistan is door gebrek aan centrale controle en conflicten niet erg uitgebreid. De meeste wegen werden in de jaren 60 aangelegd, gesponsord door de Verenigde Staten en de Sovjetunie. In 1964 opende een tunnel in de Salang Pass, die noord- en zuid Afghanistan verbond. De belangrijkste weg is een 2.200 kilometer lange ringweg die alle grote steden van Afghanistan verbindt. Deze weg is vanaf 2001 gemoderniseerd door de ISAF. Er zijn geen autosnelwegen in Afghanistan of iets wat daar op lijkt, alhoewel in grote steden vaak wel brede stadswegen zijn. Voor veel wegen op het platteland zijn 4x4 terreinwagens noodzakelijk.

In Kabul zijn een aantal hoofdwegen, veelal brede geasfalteerde boulevards zonder rijstrookindeling en met een chaotische mix van terreinwagens, Japanse busjes, ongemotoriseerd verkeer en voetgangers.

De belangrijkste grensovergang is de weg van Kabul naar Peshawar, die aansluit op de Pakistaanse N5. Deze route voert net over de grens in Pakistan over de beroemde Khyber Pass. In het zuiden van Afghanistan vormt de weg van Kandahar naar Quetta een belangrijke grensovergang, die aansluit op de Pakistaanse N25. De belangrijkste grensovergang met Iran is de weg van Herat naar Mashhad. De weg van Herat naar Mary in Turkmenistan sluit aan op de A388 en is de belangrijkste route met dat land. Er zijn nieuwe bruggen over de Amu Darya in het grensgebied met Uzbekistan en Tadzjikistan, bij Termez en de weg naar Dushanbe. Er is een wegverbinding naar China over de 4.923 meter hoge Wakhjir Pass.[2]

Bruggen naar Tadzjikistan

Oorspronkelijk waren er helemaal geen grensovergangen met Tadzjikistan. Tijdens de invasie van de Sovjetunie in Afghanistan gingen de meeste troepen westelijker via Termez de Amu Darya over. De Amu Darya en oostelijker de Panj vormen de grens met Tadzjikistan. Het grensgebied bestaat uit ontoegankelijk hooggebergte, aan Tadzjiekse zijde verlopen de RB04 en RB06 parallel aan de Afghaanse grens, maar in deze regio gaan geen wegen verder Afghanistan in. De voornaamste brug is bij Panji Poyon, de enige die geschikt is voor zwaar vrachtverkeer en onderdeel is van de weg van Dushanbe naar Kunduz.

brug opening locatie opmerkingen
Tem-Demogan Bridge 03-11-2002 Tem-Demogan Bridge eenvoudige hangbrug, niet geschikt voor zwaar verkeer
Tajik–Afghan Friendship Bridge 06-07-2004 Tajik–Afghan Friendship Bridge eenvoudige hangbrug, niet geschikt voor zwaar verkeer
Ishkashim Bridge 31-10-2006 Ishkshim Bridge eenvoudige hangbrug, niet geschikt voor zwaar verkeer
Panji Poyon Bridge 26-08-2007 Panji Poyon Bridge moderne betonnen brug, geschikt voor zwaar verkeer
Shurobod Bridge 00-00-2017 Shurobod Bridge eenvoudige hangbrug, niet geschikt voor zwaar verkeer

Geschiedenis

Historische handelswegen doorkruisten Afghanistan van oost naar west en noord naar zuid, maar deze werden pas in de tweede helft van de 20e eeuw uitgebouwd tot verharde wegen. Eind jaren '50 had Afghanistan slechts 110 kilometer verharde weg, zelfs in de steden waren bijna alle wegen onverhard. Het wegennet van Afghanistan is grotendeels door de Verenigde Staten en de Sovjetunie aangelegd. In 1948-1949 werd door de Amerikanen een gravelweg van 105 kilometer lengte aangelegd tussen Kandahar en de grens met Afghanistan bij Spin Baldak.

In de tweede helft van de jaren '50 begonnen zowel de Amerikanen als de Sovjets wegen aan te leggen in Afghanistan in het kader van ontwikkelingshulp. Dit was één van de weinige gebieden waar de tegenpolen van de Koude Oorlog in hetzelfde gebied werkten. In 1956 begonnen de Sovjets met het bouwen van een verharde weg van Kabul noordwaarts naar de grens met de Sovjetunie bij Termez. Dit omvatte ook de tunnel onder Salang Pass, destijds 's werelds hoogste wegtunnel. In 1959 begonnen de Sovjets met de bouw van een weg van Kandahar noordwaarts via Herat naar de grens met de Sovjetunie bij Towraghondi.

Eind jaren '50 werd ook de Amerikaanse steun concreter, hun prioriteit ging uit naar oost-westroutes, zoals de weg van Kandahar naar Kabul en de weg vanaf Kabul naar de Kyber Pass op de grens met Pakistan i de periode 1959-1961. In 1960 nam het Amerikaanse leger deze projecten over.

De Amerikanen observeerden dat de Sovjet-technieken om wegen aan te leggen 10 tot 20 jaar achter liep op westerse technieken en dat de kwaliteit van de Sovjet-wegenbouw dramatisch slecht was, met name de kwaliteit van de betonnen wegen, die op een onvoldoende fundering werden aangelegd en de betonplaten vaak al na enkele maanden schots en scheef lagen. Waar de Amerikanen bouwbedrijven inschakelden om het werk uit te voeren, gebruikten de Sovjets vooral Afghaanse dienstplichtigen als gratis arbeid.

De opening van de Salang Tunnel ten noorden van Kabul in 1964 werd desondanks gezien als een groot civiel-technisch resultaat. Er werd nadien echter opgemerkt dat de door de Sovjets aangelegde weg van slechte kwaliteit was en geen adequate drainage had en al snel op veel plekken beschadigd of weggespoeld werd.

De Amerikanen richtten zich op de bouw van een 515 kilometer lange weg van Kandahar naar Kabul. De weg werd als 10 meter brede weg aangelegd, met een rijbaan van 7,5 meter en vluchtstroken van 1,5 meter aan beide kanten. De weg had drainage en bruggen. Het tracé volgde grotendeels de historische zandwegen. Tussen Kabul en Ghazni was het terrein bergachtiger en was het noodzakelijk een nieuw tracé aan te leggen over een lengte van 48 kilometer. De weg werd initieel vanaf Kabul naar het zuidwesten en vanaf Kandahar naar het noordoosten aangelegd, het middendeel werd als laatste gerealiseerd. De weg werd op 13 juli 1966 officieel geopend.

In 1966 had Afghanistan ongeveer 3.000 kilometer verharde weg, een sterke verbetering ten opzichte van de 110 kilometer 17 jaar eerder. De belangrijkste verharde wegen vormden een ringweg via de grootste steden van Afghanistan, grotendeels om het gebergte heen, behalve tussen Kabul en Puli Khumri.

In 1966-1967 werd de 120 kilometer lange verharde weg van Herat naar de grens met Iran bij Islam Qala aangelegd. Deze weg werd in oktober 1967 geopend en in maart 1968 officieel geïnaugureerd.

In de jaren '60 is door de Amerikanen voor $ 80 miljoen aan wegenbouw uitgevoerd in Afghanistan, het equivalent van bijna $ 700 miljoen in 2023. Er werd echter ook gezien dat de nieuwe wegen van Afghanistan goede invasieroutes voor wereldmachten waren, iets wat in 1979 waarheid werd toen de Sovjetunie een invasie in Afghanistan uitvoerde. Alhoewel de wegen de invasie vergemakkelijkten, waren ze in de volgende fase van guerrilla-oorlogsvoering juist bottlenecks die door Afghaanse strijders gebruikt werden om Russische konvooien in een hinderlaag te lokken. Aan het einde van de oorlog verkeerde het Afghaanse wegennet grotendeels in slechte staat.[3]

Na het einde van de Russische bezetting werd het wegennet weinig verbeterd, Afghanistan was een internationaal geïsoleerd land. Na de Amerikaanse invasie in 2001 werd in het kader van 'nation building' het wegennet opgeknapt, alhoewel de situatie voortdurend onveilig was. Het verharde wegennet is echter significant uitgebreid in die periode, in 2017 had Afghanistan 17.903 kilometer verharde weg, aanzienlijk meer dan voorheen.

Wegnummering

Er is geen wegnummering in Afghanistan. Wel worden enkele routes als Asian Highways genummerd.

Asian Highways in Afghanistan

AH1AH7AH62AH71AH76AH77


Bewegwijzering

Er is weinig bekend over eventuele bewegwijzering in Afghanistan. Het reizen over langere afstanden ligt niet voor de hand vanwege de onveiligheid. Er zijn blauwe borden met witte letters bekend.[4]

Referenties

Wegen van Azië

AfghanistanArmeniëAzerbeidzjanBahrainBangladeshBhutanBruneiCambodjaChinaCyprusFilippijnenGeorgiëIndiaIndonesiëIrakIranIsraëlJapanJemenJordaniëKazachstanKoeweitKyrgyzstanLaosLibanonMaleisiëMaledivenMongoliëMyanmarNepalNoord-KoreaOmanOost-TimorPakistanPalestijnse gebiedenQatarRuslandSaudi-ArabiëSingaporeSri LankaSyriëTaiwanTadzjikistanThailandTurkijeTurkmenistanUzbekistanVerenigde Arabische EmiratenVietnamZuid-Korea