Aragón

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Aragón
Hoofdstad Zaragoza
Oppervlakte 47.719 km²
Inwonertal 1.325.000
Lengte wegennet 12.000 km
Lengte snelwegennet 793[1] km

Aragón is een autonome regio (comunidad) in Spanje. Het bestaat uit de provincies Zaragoza, Huesca en Teruel en telt 1.325.000 inwoners op 47.719 km². De hoofdstad is Zaragoza.

Inleiding

Aragón ligt in het noordoosten van Spanje, en grenst in het noorden aan Frankrijk, in het oosten aan de autonome regio Catalunya, in het zuiden aan de Comunitat Valenciana en in het westen aan Castilla-La Mancha, Castilla y León, Navarra en een heel kort stukje aan La Rioja. De hoofdstad Zaragoza ligt centraal in het gebied, de provinciehoofdsteden Huesca en Teruel zijn de enige twee andere grote steden in het gebied. Aragón meet 340 kilometer van noord naar zuid en 190 kilometer van oost naar west. Het gebied wordt gedomineerd door bergen, met in het noorden de Pyreneeën. De Pico de Aneto is met 3.404 meter het hoogste punt. Hier ligt ook een nationaal park en diverse natuurparken. Het zuiden en midden van Aragón is woestijnachtig met lagere kale bergen. De rivier de Ebro is veruit de grootste en belangrijkste rivier, met daaromheen een groot landbouwgebied. Deze rivier heeft een aantal grotere zijrivieren, zoals de Cinca, Gallego, Jalón en Arba. Het klimaat is continentaal tot alpien. Zaragoza is de warmste stad van Spanje na de zuidelijke steden zoals Sevilla, Murcia en Badajoz.

Aragón geldt als één van de meest ontwikkelde gebieden in Spanje en is welvarender dan gemiddeld in het land. De bevolking woont sterk geconcentreerd rond Zaragoza. De Ebro maakt grootschalige landbouw mogelijk in een brede strip land rond de rivier. Veehouderij wordt vooral in het noorden bedreven, omdat het zuiden te droog en heet is.

Huesca

De provincie Huesca ligt in het noorden van Aragón, aan de grens met Frankrijk. Het heeft een oppervlakte van 15.626 km² - vergelijkbaar met de helft van Nederland - en telt 229.000 inwoners. De stad Huesca is de enige grotere plaats, verder zijn er verspreid enkele kleine plaatsen met een regionale functie, zoals Jaca, Fraga, Sariñena, Barbastro en Monzón. De noordelijke helft van de provincie Huesca is sterk bergachtig en bestaat uit de Pyreneeën op de grens met Frankrijk met ten zuiden daarvan de Pre-Pyreneeën, die nog vrij ver zuidwaarts doorlopen. De 3.404 meter hoge Aneto is het hoogste punt van Huesca en de gehele Pyreneeën. Het midden en zuiden van Huesca bestaat uit lager gelegen land, dat deels sterk gecultiveerd is, maar in het zuiden weer overgaat in de steppe van de Monegros.

Zaragoza

De provincie Zaragoza ligt in het midden van Aragón en is één van de grootste provincies van Spanje qua oppervlakte, met 17.274 km² is het groter dan de helft van Nederland. De provincie telt 973.000 inwoners, waarvan driekwart in de hoofdstad Zaragoza woont. Driekwart van alle inwoners van Aragón woont in de provincie Zaragoza. Buiten de hoofdstad Zaragoza zijn er alleen wat kleine regiostadjes, zoals Calatayud, Alagón, Tarazona en Caspe. De vallei van de Río Ebro is gelegen in de provincie Zaragoza, en is ook de enige regio met veel landbouw, alhoewel het gebied rond Ejea de los Caballeros ook de nodige landbouw heeft. Elders is het land droog en spaarzamer gecultiveerd. Het zuidwesten van de provincie Zaragoza kent diverse bergketens, evenals het uiterste noorden dat in de uitlopers van de Pyreneeën ligt. Zuidwestelijk van Tarazona ligt de 2.314 meter hoge Moncayo, het hoogste punt van de provincie. De meeste bergketens in de provincie Zaragoza zijn echter beduidend lager. In het noorden van Zaragoza zijn ook twee exclaves van Navarra.

Teruel

De provincie Teruel beslaat het dunbevolkte zuiden van Aragón. Het heeft een oppervlakte van 14.808 km², iets minder dan de helft van Nederland, maar telt slechts 139.000 inwoners, waarvan er 35.000 in de hoofdstad Teruel wonen. Buiten de stad Teruel is Alcañíz de enige plaats in de provincie met meer dan 10.000 inwoners. Meer dan de helft van de gemeenten in de provincie Teruel telt minder dan 200 inwoners. De provincie Teruel is na Soria de minstbevolkte van Spanje. Een groot deel van Teruel is bergachtig, met name het zuidoosten bestaat uit een complex berggebied met steile bergruggen en diepe canyons, deze regio heet de Maestrazgo en ligt ook deels in de Comunitat Valenciana. De 2.028 meter hoge Pico de Peñarroya is in dit gebied gelegen en is het hoogste punt in Teruel. Het westelijker gelegen Sierra de Javalambre is echter bijna even hoog. Grote delen van de provincie Teruel zijn geïsoleerd en zeer dunbevolkt, diverse comarcas hebben een bevolkingsdichtheid van minder dan 5 inwoners per km².

Wegennet

Wegen in Aragón

Autovías en autopistas:

A-2AP-2A-21A-22A-23A-24Z-32Z-40

carreteras autonómicas:

ARA-A1ARA-A2ARA-A3ARA-A4

A-116A-120A-121A-122A-123A-124A-125A-126A-127A-129A-130A-131A-132A-133A-135A-136A-137A-138A-139A-140A-176A-202A-211A-220A-221A-222A-223A-224A-225A-226A-227A-228A-230A-231A-232A-242


De autovías & autopistas van Aragón.

Autovías & autopistas

De stad Zaragoza is een belangrijk knooppunt in het noordoosten van Spanje, bijna alle autosnelwegen van Aragón komen hier samen. De A-2 komt uit Madrid en gaat ten oosten van Zaragoza over in de AP-2 richting Barcelona. De A-23 vormt de enige noord-zuidroute van de autonome regio en ontsluit het geïsoleerde zuiden van Aragón, de hoofdstad Zaragoza en de Pyreneeën in het noorden. De AP-68 vormt de doorgaande route naar het noordwesten, onderdeel van de corridor van Pamplona / Bilbao naar Zaragoza. De A-68 loopt er parallel aan als tolvrij alternatief. De enige twee snelwegen die niet via Zaragoza verlopen zijn de A-21 in de Pyreneeën tot aan Jaca en de A-22 tussen Huesca en Lleida. De stad Zaragoza heeft een volledige ringweg, de Z-40. De ARA-A1 vormt een korte verbinding over de Río Ebro ten oosten van Zaragoza.

Tolwegen

Aragón had oorspronkelijk de volgende tolwegen;

  • AP-2 vanaf Alfajarín tot de grens met Catalunya (sinds 2021 tolvrij).
  • AP-68 vanaf de grens met Navarra tot vlak voor Zaragoza.

Beide autopistas hadden een gesloten tolsysteem met tickets.

Carreteras nacionales

De N-260 ten westen van Boltaña.

De carreteras nacionales spelen overwegend een secundaire rol, omdat de belangrijkste routes zijn vervangen door autosnelwegen. De N-II was nog wel lange tijd een belangrijke uitwijkroute voor tolontwijkend verkeer in het oosten van Aragón. De N-232 heeft westelijk van Zaragoza eenzelfde functie. In het oosten van Aragón ontsluit de N-232 de geïsoleerde stad Alcañíz. De N-234 was de noord-zuidroute van zuidelijk Aragón, maar is grotendeels vervangen door de A-23 tot aan Daroca. De N-330 is vanaf Daroca tot voorbij Huesca vervangen door de A-23, maar speelt nog een belangrijke rol voor doorgaand verkeer naar Frankrijk. Afgezien van de kustroutes is de N-330 de belangrijkste noord-zuidroute door de Pyreneeën.

De N-230 vormt een noord-zuidroute door het noordoosten van Aragón en is de op één na belangrijkste noord-zuidroute door de Pyreneeën. De N-230 verloopt in het grensgebied met Catalunya en verloopt via de Túnel de Vielha. Van oudsher is de N-240 een belangrijke oost-westroute door de voet van de Pyreneeën, maar is grotendeels vervangen door de A-21, A-22 en A-23. De N-260 is de noordelijkste oost-westroute van Aragón, dwars door de Pyreneeën, maar is zeer tijdrovend om te rijden, slechts kleine delen zijn fatsoenlijk uitgebouwd.

De N-123 vormt een korte verbinding tussen de N-230 bij Benabarre en de N-240 bij Barbastro, aan de voet van de Pyreneeën. Deze route voert door de canyon van Olvena. De N-211 vormt een oost-westroute door het zuiden van Aragón, maar doet behalve Alcañíz weinig noemenswaardige plaatsen aan. De N-420 verloopt ook door het zuiden van Aragón. Alhoewel een lange route, wordt deze weinig gebruikt, de enige stad op de route is de provinciehoofdstad Teruel. In het westen van Aragón heeft de N-122 nog enig doorgaand belang, als schakel in de doorgaande route van Zaragoza naar Soria.

Carreteras autonómicas

provincie lengte carreteras autonómicas
Huesca 1.816 km
Teruel 1.516 km
Zaragoza 1.905 km
De A-136 naar de Puerto de Portalet in de Pyreneeën.

De carreteras autonómicas vormen het onderliggend wegennet. De autonome regio Aragón beheert in totaal 5.930 kilometer weg. Het autonome wegennet wordt opgedeeld in drie klassen. Het basisnetwerk wordt gevormd door wegen van een regionaal belang, en ontsluiten onder andere gebieden die niet door autovías of carreteras nacionales worden aangedaan. In een groot deel van het noordwesten van Aragón zijn het de enige doorgaande wegen. De A-136 is één van twee noord-zuidroutes naar Frankrijk, vanaf Biescas naar de Puerto de Portalet, één van de mooiste wegen in Aragón. De A-138 vormt een vrij lange noord-zuidroute door de Pyreneeën, vanaf Barbastro via Aínsa naar de grens met Frankrijk die gelegen is in de Túnel de Bielsa.

De autonome regio Aragón beheert één autovía, de ARA-A1, een korte autosnelweg over de Río Ebro ten oosten van Zaragoza. Er zijn plannen geweest voor meer autovías autonómicas.

Geschiedenis

Aragón is grotendeels een dunbevolkte regio, en is van oudsher sterk op de stad Zaragoza gericht. Dit is één van de grootste steden van Spanje, maar heeft een dunbevolkte periferie. De eerste autosnelweg in Aragón was de corridor vanaf Bilbao via Zaragoza naar Barcelona, bestaande uit de AP-2 en AP-68. De gehele route door Aragón is in korte tijd in 1977 en 1978 opengesteld. Daarna volgde een decennium van weinig voortgang in de wegenbouw. Wel nam Aragón in 1984 de carreteras comarcales in het beheer.

Midden jaren '80 werd begonnen met de bouw van de A-2 tussen Madrid en Zaragoza, die grotendeels over het tracé van de oude N-II is aangelegd. In 1988 opende al een vrij lang stuk van 35 kilometer tussen La Almunia de Doña Godina en Zaragoza. De rest van de A-2 is in hoog tempo in 1990-1991 in gebruik genomen. Hiermee werd Zaragoza een belangrijk knooppunt in het Spaanse snelwegennet.

Later in de jaren '90 is begonnen met de bouw van de A-23, zowel ten noorden als ten zuiden van Zaragoza. Het eerste deel hiervan opende in 1997 bij Vilarreal de Huerva, ruim ten zuiden van Zaragoza. Kort daarna, in 1997-1998, was de A-23 al gereed tussen Zaragoza en Huesca. De A-23 verliep indertijd aan de noordkant van Zaragoza over wat thans de N-330 is. Tussen 2000 en 2008 is vervolgens de A-23 door het zuiden van Aragón opengesteld, waarmee Zaragoza ook met Valencia verbonden was.

De werkzaamheden richtten zich na 2005 vooral op de corridor door de Pyreneeën, bestaande uit de A-21 tussen de grens met Navarra en Jaca, de A-23 tussen Jaca en Huesca, en de A-22 tussen Huesca en Lleida. De A-22 is tussen 2008 en 2012 grotendeels opengesteld, behalve het westelijkste deel nabij Huesca. In 2011 opende het eerste deel van de A-21 in Aragón, maar de bouw verliep traag vanwege de economische crisis, alhoewel bijna het gehele tracé tot Jaca in aanbouw was in 2008. Dit is nog niet voltooid. Het lastigste deel was de A-23 over de Alto de Monrepos tussen Huesca en Sabiñánigo. De weg verloopt hier over een bergpas en vereist tunnels en viaducten. Dit is één van de spectaculairste snelwegen van Spanje.

Op 3 maart 2023 werd een aanbesteding gelanceerd voor de upgrade van 11 corridors van in totaal 1.769 kilometer weg, met een contractwaarde van bijna 1 miljard euro.[2] Dit betreffen concessies op basis van beschikbaarheidsvergoedingen over een periode van 25 jaar.

Toekomst

De bouw van nieuwe autosnelwegen richt zich in eerste instantie op het voltooien van de Pyreneeën-corridor A-21, A-22 en A-23. In het verleden zijn ook plannen geweest voor een tweede ringsnelweg van Zaragoza en nog drie autovías autonómicas, namelijk de ARA-A2 naar Ejea de los Caballeros, de ARA-A3 als regionale westelijke bypass van Zaragoza en de ARA-A4 naar Tarazona, die de verbinding tussen Zaragoza en Soria moet verbeteren. Ook zijn er plannen geweest om de A-68 helemaal naar de Middellandse Zee te verlengen, via Alcañíz, maar dit plan lijkt weinig kansrijk. Ook waren er plannen geweest om de N-II tussen Alfajarín en Fraga om te vormen tot autovía, alhoewel het tolvrij maken van de AP-2 sinds 2021 dit probleem heeft opgelost. Tevens zijn er plannen geweest voor de bouw van de A-14 van Alfarràs naar Sopeira in de Pyreneeën, alhoewel dit weinig kansrijk is gezien de lage intensiteiten op de N-230.

Wegenplannen

Sinds de jaren '90 worden in Aragón wegenplannen vastgesteld. Het eerste wegenplan was het Plan de Carreteras 1994-2003, opgevolgd door het Plan General de Carreteras de Aragón 2004-2013. In december 2013 is het Plan General de Carreteras de Aragón 2013-2024 vastgesteld.[3][4]

Wegnummering

De A-228 bij Gúdar in de provincie Teruel met een nieuwe stijl kilometerpaal die elke 10 kilometer geplaatst wordt.

Red de carreteras del Estado

De volgende wegen zijn in het beheer van de nationale overheid en zijn onderdeel van het Red de Carreteras del Estado.

Autovías en autopistas

Carreteras nacionales

De N-123 door de Desfiladero de Olvena.
De N-230 bij Sopeira.

Red autonómica

De 1.560 meter hoge Puerto de San Rafael van de A-228 bij La Virgen de la Vega.
De A-226 bij Allepuz.
De A-226 bij de canyons van Cantavieja.

De volgende wegen zijn in het beheer van de autonome regio Aragón.

autovías autonómicas

Red básica

Het basisnetwerk (red básica) bestaat uit een netwerk van primaire hoofdwegen in het beheer van Aragón. De wegnummering is grotendeels gebaseerd op die van de voormalige carreteras comarcal en conflicteert daarom niet met de wegnummering in Andalucía, waar ook driecijferige A-nummers zijn, maar in een hogere serie dan in Aragón. De A-231 conflicteert wel met het 'tijdelijke' nummer A-231 in Castilla y León, dat later onderdeel van de A-12 moet worden. De A-125 is tevens het nummer van een geplande autovía in Castilla y León. Het red básica omvat 1.730 kilometer weg.

# route lengte
Monreal de Ariza - grens Castilla y León 4 km
Zaragoza - Aéropuerto de Zaragoza 4 km
La Almunia de Doña Godina - Magallón 42 km
La Almunia de Doña Godina - Alagón 42 km
Zaragoza - Zuera 25 km
Zuera - Erla 32 km
grens Navarra - Ejea de los Caballeros - Ayerbe 73 km
grens Navarra - Tauste - Alagón 33 km
Gallur - Ejea de los Caballeros - Sos del Rey Católico - grens Navarra 99 km
Zaragoza - Sariñena 69 km
Monzón - Ontiñena 31 km
Fraga - Sariñena - Huesca 102 km
Huesca - Ayerbe - Puente la Reina de Jaca 70 km
Binéfar - Estada 29 km
Broto - Ordesa 9 km
Biescas - Puerto de Portalet (grens Frankrijk) 27 km
Sigüés - grens Navarra 11 km
Barbastro - Aínsa - Bielsa (grens Frankrijk) 92 km
Graus - Castejón de Sos - Benasque 53 km
grens Catalunya - Binéfar 29 km
Puente la Reina de Jaca - Hecho - Ansó - grens Navarra 41 km
Calatayud - grens Castilla-La Mancha 42 km
Daroca - grens Castilla-La Mancha 30 km
La Almunia de Doña Godina - Cariñena - Belchite 64 km
Quinto - Caspe - grens Catalunya 82 km
El Burgo de Ebro - Belchite - Montalbán 91 km
Alcorisa - Lécera 51 km
Albalate de Arzobispo - Híjar - Escatrón 30 km
Alcorisa - grens Comunitat Valenciana 26 km
Teruel - Cantavieja - Calanda 164 km
Cantavieja - grens Comunitat Valenciana 16 km
Sarrión - Mora de Rubielos - Cañada Vellida 80 km
Caspe - Bujaraloz - Sariñena 72 km
Valdealgorfa - Valderrobres - grens Catalunya 30 km
La Puebla de Valverde - Mora de Rubielos - grens Comunitat Valenciana 44 km
Fraga - grens Catalunya 5 km

Red comarcal

Het red comarcal bestaat uit wegen met een belang op het niveau van de comarca's. Ze zijn wel in het beheer van de autonome regio Aragón. Ze hebben een viercijferig A-nummer van A-1101 t/m A-1704. De meeste van deze wegen zijn minder dan 20 kilometer lang, maar er zijn ook een klein aantal routes van meer dan 40 kilometer lengte. De A-1202 van Ayerbe naar Sádaba is met 75 kilometer de langste van deze wegen. Het red comarcal beslaat in totaal 2.407 kilometer.

Red Local

De autonome regio Aragón beheert tevens een serie wegen die onder het lokale wegennet (red local) vallen. Ze zijn genummerd met een viercijferig A-nummer in de serie van A-2101 t/m A-2709. Het red local dat in het beheer is van de autonome regio Aragón beslaat 1.555 kilometer. De langste hiervan is de A-2302 van Olvega naar Santa Cruz do Grío met een lengte van 53 kilometer.

Overige wegen

Aragón beheert nog een serie overige wegen in de wegnummerserie die normaal onder de diputación provincial valt. Dit betreft 233 kilometer weg met de prefix HU-xxx, TE-xxx of Z-xxx. Het gaat hier om enkele tientallen routes, die veelal niet langer dan 2 kilometer zijn.

Verkeersintensiteiten

Het verkeersaanbod in Aragón is over het algemeen laag, behalve rond Zaragoza, alhoewel de verkeersintensiteiten hier voor een dermate grote stad ook niet erg hoog liggen, met name doordat de periferie van Zaragoza dunbevolkt is. Het drukste punt van Aragón is de A-2 aan de noordkant van Zaragoza met 81.000 voertuigen per dag. Buiten de ring van Zaragoza dalen de intensiteiten al snel tot minder dan 30.000 voertuigen per dag. De A-23 verwerkt in de provincie Teruel nauwelijks meer dan 10.000 voertuigen per dag.[5]

De carreteras autonómicas worden licht bereden, 88% van de carreteras autonómicas in Aragón heeft een verkeersintensiteit van minder dan 2.000 voertuigen per dag. Hiervan heeft 11% een intensiteit van minder dan 100 voertuigen per dag. Drukke wegen zijn er in Aragón nauwelijks buiten de weinige grotere plaatsen. Opvallend is wel dat de carreteras autonómicas vaak relatief goed zijn uitgebouwd in verhouding tot de verkeersintensiteiten. Het is niet ongebruikelijk dat carreteras autonómicas met 1.000 tot 2.000 voertuigen per dag zijn ontworpen op 100 km/h.

In de provincie Huesca ligt 1.816 kilometer carretera autonómica, hiervan heeft slechts 7 kilometer een intensiteit van meer dan 5.000 voertuigen per dag. In de provincie Zaragoza ligt 1.905 kilometer carretera autonómica, hiervan heeft 43 kilometer een intensiteit van meer dan 5.000 voertuigen per dag. In de provincie Teruel ligt 1.515 kilometer carretera autonómica, hiervan heeft zelfs 0 kilometer een intensiteit van meer dan 5.000 voertuigen per dag. De verkeersintensiteiten liggen over het algemeen het laagst in de provincie Teruel gezien de zeer lage bevolkingsdichtheid van slechts 9 inwoners per km² maar ook in andere provincies zijn de wegen erg licht bereden.

Referenties

Autonome regio's (comunidades) in Spanje

Andalucía · Aragón · Asturias · Cantabria · Castilla-La Mancha · Castilla y León · Catalunya · Extremadura · Galicia · Islas Baleares (Balearen) · Islas Canarias (Canarische Eilanden) · La Rioja · Madrid · Murcia · Navarra · País Vasco (Baskenland) · Valenciana