Armenië
Հայաստան - Hayastan | |
---|---|
Hoofdstad | Yerevan |
Oppervlakte | 29.743 km² |
Inwonertal | 2.925.000 |
Lengte wegennet | 7.513 km |
Lengte snelwegennet | 192 km |
Eerste snelweg | nvt |
Benaming snelweg | nvt |
Verkeer rijdt | rechts |
Nummerplaatcode | AM |
Armenië (Armeens: Հայաստան, Hayastan) is een klein land in de Kaukasus. Het wordt volgens verschillende definities tot zowel Europa als Azië gerekend. Het land telt bijna 3 miljoen inwoners, waarvan ruim een derde in de hoofdstad Yerevan woont.
Inleiding
Geografie
Armenië is een binnenstaat in de Kaukasus, gelegen op de overgang van Europa tot Azië. Het land grenst kloksgewijs aan Georgië, Azerbeidzjan, Iran en Turkije. Het land meet circa 360 bij 160 kilometer. Het land wordt gedomineerd door de Kleine Kaukasus, met de 4.090 meter hoge Aragats als hoogste punt. De in Turkije gelegen Ararat (5.137 meter) is vanuit Armenië goed zichtbaar en wordt gezien als een nationaal symbool. Armenië is één van de gemiddelde hoogst gelegen landen ter wereld. Het land heeft één groot meer, het Sevanmeer in het centrale oosten van het land. De grootste rivier van Armenië is de Aras, die de grens vormt met Turkije en Iran.
Het land heeft een hooglandklimaat, met droge, hete zomers en koude winters met veel sneeuw. De gemiddelde maximumtemperatuur in Yerevan varieert van 1°C in januari tot 34°C in juli. De gemiddelde neerslag in Yerevan bedraagt slechts 300 mm, waarvan het grootste deel in de herfst en het voorjaar valt. Het aantal zonneuren ligt op circa 2.500, een resultaat van het vaak droge weer.
Demografie
Het inwonertal van Armenië groeide van 1,3 miljoen in 1950 tot 3,6 miljoen in 1991, waarna een gestage bevolkingskrimp inzette. In 2016 kromp de bevolking tot onder de grens van 3 miljoen inwoners. De grootste stad is de hoofdstad Yerevan dat ruim 1 miljoen inwoners telt, dus een derde van het inwonertal. Verder telt alleen Gyumri nog 120.000 inwoners, de overige steden zijn kleiner. Er zijn maar drie steden met meer dan 50.000 inwoners.
Het land wordt bevolkt door Armenen, die 98% van de bevolking uitmaken. Andere minderheden zijn zeer klein. Het Armeens is de taal die vrijwel de gehele bevolking spreekt. Het Armeens is een Indo-Europese taal met geen directe verwanten. Het Armeens heeft een eigen alfabet dat ook geen directe verwanten heeft. Van oudsher werd het Russisch onderwezen, zodat relatief veel Armenen ook het Russisch spreken. De kennis van het Engels groeit, maar is nog relatief beperkt.
De Armeense diaspora is omvangrijk, de Armenen buiten Armenië worden geschat op circa 8 miljoen, 2,5 keer zoveel als er in Armenië zelf wonen. De grootste groepen hiervan wonen in Rusland en de Verenigde Staten, maar ook elders in het Midden-Oosten en een aantal Europese landen.
Economie
De Armeense economie is sterk afhankelijk van geldzendingen van de Armeense diaspora. De economie van Armenië is van oudsher sterk op de industrie gebaseerd, na de onafhankelijkheid van de Sovjetunie nam het belang van de landbouw echter toe. De industrie is in verval geraakt. In 1988 werd het land getroffen door een aardbeving met een magnitude van 6.8 die grote schade aanrichtte en de ontwikkeling van Armenië in de periode daarna beperkte. De economie heeft zich vanaf de late jaren '90 wat hersteld, maar het land is relatief onderontwikkeld, de beperkte infrastructuur en ligging buiten de grote handelsroutes zorgen ervoor dat Armenië relatief geïsoleerd is. Corruptie is ook een probleem in het land. Het gemiddelde salaris lag in 2023 op 268.000 ADM per maand (circa € 635).[1]
Geschiedenis
Armenië is één van de grote koninkrijken uit de oudheid, onder Tigranes II strekte het Koninkrijk Armenië van de Middellandse Zee tot de Kaspische Zee. Dit verklaart ook de Armeense diaspora in deze gebieden. Tussen de 16e en 19e eeuw stond het gebied onder het bestuur van het Ottomaanse Rijk, tot het oostelijk deel van het gebied in de 19e eeuw werd veroverd door het Russische Rijk. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden Armenen in het Ottomaanse Rijk onderdrukt en vervolgd, wat de Armeense genocide genoemd wordt.
Tussen 1918 en 1920 bestond kortstondig de Republiek Armenië, wat vervolgens opging als socialistische republiek van de Sovjetunie. Armenië werd in 1991 onafhankelijk toen de Sovjetunie uiteen viel. Ondertussen was al de Nagorno-Karabakh-oorlog aan de gang, die van 1988 tot 1994 woedde. Dit vond plaats in het zuidwesten van Azerbeidzjan, maar werd gevochten tussen Armenen en Azeri's. Hierna ontstond het de-facto onafhankelijke land Nagorno-Karabakh, dat echter door geen enkel ander VN-land werd erkend. Het werd vanwege de afhankelijkheid van Armenië ook wel gezien als een onderdeel van Armenië. In 2017 wijzigde Nagorno-Karabakh de naam naar de Republiek Artsakh. In 2020 wist Azerbeidzjan grote delen van Nagorno-Karabakh te veroveren. In september 2023, na een militaire operatie van amper 1 dag, stortte de Republiek Artsakh als de-facto onafhankelijk land in en vluchtte de voltallige bevolking naar Armenië.[2] Artsakh hield op 1 januari 2024 formeel op te bestaan.
Wegennet
Armenië beschikte in 2021 over 11.306 kilometer weg. Armenië heeft een hoofdwegennet van 7.513 kilometer, bestaande uit 1.753 kilometer 'interstate roads', 2.000 kilometer 'republican roads' en 3.760 kilometer 'local roads'.[3] Het autobezit in Armenië groeit relatief snel, van 725.000 motorvoertuigen in 2017 naar 1.052.000 in 2021.[4]
Het wegennet van Armenië dateert grotendeels uit de Sovjettijd en is over het algemeen slecht onderhouden. Wel is het wegennet relatief dicht, met name in de wijde regio rond Yerevan. Er zijn vrij veel verbindende routes, ondanks het bergachtige karakter van het land. Internationaal verkeer is er weinig, afgezien van wat vrachtverkeer uit Iran. Men kan het land over de weg alleen via Iran en Georgië verlaten, routes die door berggebieden voeren.
Echte autosnelwegen heeft Armenië niet, alhoewel er wel een aantal 2x2 wegen zijn die deels ongelijkvloers zijn. Een groot deel van de M5 vanaf Yerevan naar het westen is met 2x2 rijstroken uitgevoerd, evenals een flink deel van de M1 vanaf Yerevan naar het noordwesten. Ook de M4 vanaf Yerevan naar het noordoosten is een 2x2 weg. De M2 vanaf Yerevan naar het zuidoosten is ook met 2x2 rijstroken uitgevoerd. De hoofdstad Yerevan heeft een bypass aan de oost- en zuidkant van de stad, de M15. Ondanks de regelmatige aanwezigheid van ongelijkvloerse kruisingen op deze wegen kan men niet spreken van echte autosnelwegen, vanwege vele erfaansluitingen, langzaam verkeer en bebouwing langs de wegen. Het aantal 2x2 snelwegachtige wegen bedraagt 192 kilometer. In bergachtige gebieden zijn regelmatig 2+1 wegen aanwezig.
Een groot deel van de auto's in Armenië rijdt op LPG, in 2014 zo'n 80% van alle personenauto's.[5]
Wegbeheer
De nationale wegbeheerder is ARMroad, ook wel het “Road Department” Fund genoemd (Armeens: «Ճանապարհային դեպարտամենտ» հիմնադրամ).[6] Het ontstond in 2021 toen het Road Department werd gereorganiseerd in het Road Department Fund.
Het departement heeft een aantal naamsveranderingen ondergaan. In 2016 werd het Road Department opgericht als een state non-commercial organization (SNCO). Dit ontstond als samenvoeging van het Transport Projects Implementation Unit en de North-South Road Corridor Investment Program Implementation Organization. De naam werd in 2019 gewijzigd van het Transport Project Implementation Organization naar het Road Department.
Hoofdwegen
Autosnelwegen en hoofdwegen in Armenië |
---|
Europese wegen
Europese wegen in Armenië |
---|
Asian Highways
Asian Highways in Armenië |
---|
Wegnummering
Het hoofdwegennet bestaat uit M-wegen, het secundaire hoofdwegennet uit H-wegen en bedienen alle steden en grotere plaatsen van het land en zijn altijd verhard, alhoewel de kwaliteit minder kan zijn. Andere genummerde wegen zijn er niet, behalve E-wegen en Asian Highway wegen die over de eerder genoemde wegen lopen. Zo loopt de E117 door Armenië. De originele wegnummering bestond uit de Sovjetnummering, maar is rondom het jaar 2000 overgezet op een Armeense wegnummering. In die tijd is ook het nummer E117 ingevoerd. De Asian Highwaynummers zijn in 1994 vastgesteld.
De M-nummering loopt van M1 t/m M15 en is grotendeels een radiaal systeem voor de lagere nummers. De M15 is de bypass van Yerevan. De H-wegen lopen van H1 t/m H52 en zijn geclusterd, doch niet gezoneerd.[7] De M-nummering werd in het verleden in het Armeens aangegeven met de letter Մ. Op nieuwere wegwijzers wordt echter de Latijnse M gebruikt.
M-wegen
# | No. | route | lengte |
---|---|---|---|
M1 | Yerevan - Gyumri - Bavra - gr. Georgië | 167 km | |
M2 | Yerevan - Ararat - Goris - Agarak - gr. Iran | 373 km | |
M3 | Margara - Ashtarak - Vanadzor - Stepanavan - Dzoramut - gr. Georgië | 184 km | |
M4 | Yerevan - Sevan - Azatmut - gr. Azerbeizjan | 146 km | |
M5 | Yerevan - Armavir - Bagaran - gr. Turkije | 82 km | |
M6 | Vanadzor - Bagratashen - gr. Georgië | 97 km | |
M7 | gr. Turkije - Gyumri - Lernantsk | 57 km | |
M8 | Vanadzor - Dilijan | 37 km | |
M9 | Talin - Karakert | 28 km | |
M10 | Sevan - Getap | 120 km | |
M11 | Vaghashen - Vardenis - Stok - gr. Azerbeizjan | 60 km | |
M12 | Goris - Tegh - gr. Azerbeidzjan | 25 km | |
M13 | Angeghakot - Shaghat - gr. Azerbeidzjan | 20 km | |
M14 | Tsovagyugh - Vardenis | 95 km | |
M15 | Abovyan - Masis (Yerevan Bypass) | 29 km | |
M16 | Ayrum - Azatamut | 60 km | |
M17 | Kapan - Agarak | 85 km |
Bewegwijzering
De bewegwijzering is vaak matig tot slecht en is niet erg uitgebreid. Wegnummers staan lang niet altijd aangegeven. Lokale doelen hebben een witte achtergrond met zwarte letters, doorgaande doelen hebben blauwe borden met witte letters. De prefix M wordt met de Armeense Մ aangegeven. Մ4 betekent M4 bijvoorbeeld. Veel bewegwijzering is zowel in het Armeens als het Engels, maar vooral op het platteland ontbreekt een Engelse vertaling. Op oudere borden staan doelen ook wel in het Russisch aangegeven, in het Cyrillische schrift.
Verkeersborden in Armenië zijn naar Europees model. Bebouwde komgrenzen worden met plaatsnaam aangegeven op een blauw bord met witte letters voor grotere plaatsen en op een wit bord met zwarte letters voor gehuchten.
Bebakening en markering is vaak matig en ontbreekt soms volledig. De markering bestaat uit witte strepen op het wegdek, gelijk aan wat men in het grootste deel van Europa ziet. Op sommige meerstrooks wegen ontbreekt markering simpelweg, met name in de steden. Reflectorpaaltjes zijn buiten de bebouwde kom op belangrijkere wegen vrij vaak aanwezig. Daarnaast heeft men de vangrail vaak in een zwart-witpatroon geverfd met reflecterende verf.
Maximumsnelheid
wegtype | Vmax |
---|---|
Verkeersveiligheid
In 2021 vielen in Armenië 368 verkeersdoden.[8] Dit kwam neer op 124 verkeersdoden per 1 miljoen inwoners, aanmerkelijk slechter dan de verkeersveiligheid in de Europese Unie.
Referenties
- ↑ Average monthly nominal wages, drams | https://armstat.am/en/ armstat.am]
- ↑ A Stunningly Sudden End to a Long, Bloody Conflict in the Caucasus | nytimes.com
- ↑ Interstate and Republican Roads of RA | armroad.am
- ↑ 2022 Statistical Yearbook | armstat.am
- ↑ About 80% of motor vehicles in Armenia fueled by gas | arka.am
- ↑ armroad.am
- ↑ Armenia op monterie.com
- ↑ 2022 Statistical Yearbook
Wegen van Europa |
---|
Albanië • Andorra • Armenië • Azerbeidzjan • Belarus • België • Bosnië-Herzegovina • Bulgarije • Cyprus • Denemarken • Duitsland • Estland • Finland • Frankrijk • Georgië • Griekenland • Hongarije • Ierland • IJsland • Italië • Kazachstan • Kosovo • Kroatië • Letland • Liechtenstein • Litouwen • Luxemburg • Noord-Macedonië • Malta • Moldavië • Monaco • Montenegro • Nederland • Noorwegen • Oekraïne • Oostenrijk • Polen • Portugal • Roemenië • Rusland • San Marino • Servië • Slovenië • Slowakije • Spanje • Tsjechië • Turkije • Vaticaanstad • Verenigd Koninkrijk • Zweden • Zwitserland in cursief landen die deels in Europa liggen of met Europa geassocieerd worden |
Wegen van Azië |
---|
Afghanistan • Armenië • Azerbeidzjan • Bahrain • Bangladesh • Bhutan • Brunei • Cambodja • China • Cyprus • Filippijnen • Georgië • India • Indonesië • Irak • Iran • Israël • Japan • Jemen • Jordanië • Kazachstan • Koeweit • Kyrgyzstan • Laos • Libanon • Maleisië • Malediven • Mongolië • Myanmar • Nepal • Noord-Korea • Oman • Oost-Timor • Pakistan • Palestijnse gebieden • Qatar • Rusland • Saudi-Arabië • Singapore • Sri Lanka • Syrië • Taiwan • Tadzjikistan • Thailand • Turkije • Turkmenistan • Uzbekistan • Verenigde Arabische Emiraten • Vietnam • Zuid-Korea |