Autopista

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Een autopista is de Spaanstalige variant op de autosnelweg. Een autopista is in Spanje in veel gevallen (maar niet altijd) een tolweg, in tegenstelling tot een "autovía" die altijd tolvrij is. De term wordt in veel Spaanstalige landen gebruikt. Per 1 januari 2019 had Spanje 3.039 kilometer autopista.[1]

Spanje

De autopistas met tol in Spanje (groen).

Spanje heeft alleen in het noordoosten van het land een echt netwerk van autopistas, elders zijn de autopistas slechts sporadisch aangelegd. Met name op de Meseta buiten de regio Madrid zijn nauwelijks autopistas. Het grootste netwerk van autopistas ligt in Catalunya. Bekende lange-afstandsroutes zijn als autopista uitgevoerd, zoals de AP-7 van de Franse grens tot Alicante, en de AP-2/AP-68 tussen Barcelona en Bilbao. Daarnaast zijn diverse radialen van Madrid als tolweg uitgevoerd, met de prefix 'R'. In Galicia zijn daarnaast een aantal tolwegen in beheer van de autonome regio. Dit is verder alleen in Catalunya gangbaar, maar slechts weinig in andere gebieden.

De maximumsnelheid op de autopista is 120 kilometer per uur. Langs de autopista zijn doorgaans meer en uitgebreidere voorzieningen dan langs de tolvrije autovía. Qua uiterlijk verschilt de autopista wel vaak van de autovía. Een autopista kent vaak weinig afslagen en is aangelegd over een volledig nieuw tracé. Een autovía kent vaak veel afslagen omdat het hier vaak een verdubbelde of vervangen N-weg betreft. De maximumsnelheid is hetzelfde en ook de kenmerken zijn verder gelijk aan een autosnelweg.

In Spanje zijn autopistas normaliter tolwegen, in het beheer van diverse tolmaatschappijen. De meeste tolwegen bevinden zich in het noorden van het land. Autopistas zijn in de minderheid, de autovía komt vaker voor. Voor een tolweg is in Spanje meestal een tolvrije snelweg als alternatief aanwezig.

Lijst van autopistas in Spanje

# Van Naar Lengte Concessiehouder Type
Burgos Armiñón 82 km - tolvrij
Vitória Eibar 46 km Bidelan gesloten tolsysteem
Alfajarín El Vendrell 212 km - tolvrij
Dos Hermanas Puerto Real 92 km - tolvrij
Guadarrama Adanero 66 km Iberpistas (Abertis) gesloten tolsysteem
Guadiaro Fuengirola 80 km Autopista del Sol open tolsysteem
Vera Cartagena 95 km SEITT gesloten tolsysteem
Cartagena Crevillente 75 km Ausur open tolsysteem
Alicante Valencia 168 km - tolvrij
Valencia La Jonquera 467 km - tolvrij
Irún Bilbao 125 km Interbiak / Bidegi gesloten tolsysteem
Ferrol Tui 220 km Audasa gesloten tolsysteem
Tudela Irurtzun 112 km Audenasa gesloten tolsysteem
Ocaña La Roda 150 km SEITT gesloten tolsysteem
Madrid Toledo 57 km Autopista Madrid - Toledo gesloten tolsysteem
Villanueva de Cauche Málaga 25 km Autopista del Guadalmedina open tolsysteem
Villacastín Ávila 24 km Iberpistas (Abertis) gesloten tolsysteem
Santiago de Compostela Dozón 57 km Acega gesloten tolsysteem
San Rafael Segovia 28 km Iberpistas (Abertis) gesloten tolsysteem
Campomanes León 78 km Aucalsa open tolsysteem
Bilbao Zaragoza 295 km Avasas (Abertis) gesloten tolsysteem
León Astorga 37 km Aulesa (Abertis) gesloten tolsysteem
Madrid Guadalajara 61 km SEITT gesloten tolsysteem
Madrid Tarancón 85 km Accesos a Madrid gesloten tolsysteem
Madrid Ocaña 53 km SEITT gesloten tolsysteem
Madrid Navalcarnero 28 km Accesos a Madrid gesloten tolsysteem
Madrid Aeropuerto de Barajas 9 km SEITT open tolsysteem
Barcelona Puigcerda 154 km Autema open tolsysteem
El Vendrell Barcelona 58 km Aucat (Abertis) open tolsysteem
Barcelona Malgrat de Mar 50 km - tolvrij
Barcelona Granollers 14 km - tolvrij
A Coruña Carballo 35 km Aseta gesloten tolsysteem
Vigo Baiona 17 km Aseta gesloten tolsysteem

Geschiedenis

Het autopista-netwerk bevindt zich voornamelijk in het noorden van Spanje. De eerste autopistas werden gebouwd in de regio Barcelona, het welvarendste deel van Spanje. Het autopista-netwerk is aanzienlijk ouder dan de autovía's. In de jaren '60 werd een plan opengesteld voor snelwegen, en in 1963 werd de tunnel van Guadarrama bij Madrid opengesteld, de eerste tolweg van Spanje. De eerste snelwegen werden vervolgens rond Madrid en Barcelona aangelegd. In de jaren '60 waren er vaak nog rijdieren te vinden op de hoofdwegen. Echter, pas eind jaren '70 waren paard en wagen echt goed verdwenen. Tot in de jaren '60 was dit een belangrijk vervoermiddel. Spanje was in die tijd een dictatuur. Vanaf de jaren '60 kende Spanje een ongekende economische groei, grotendeels veroorzaakt door de enorme toeristensector.

In 1967 werd een zogenaamd plan opgesteld ter verbetering van de grote wegen, die verbreed moesten worden naar 12 meter, met 2 rijstroken in elke richting. Dit waren echter nog niet de autosnelwegen zoals we die nu kennen. Het plan omvatte 5.000 kilometer hoofdweg. Alhoewel het snelwegenplan net was opgezet, sloeg in 1973 de oliecrisis toe, en in 1975 overleed de dictator Franco, wat veel onzekerheid met zich meebracht. Het wegenplan kwam bijna geheel tot stilstand. De toetreding van Spanje tot de Europese gemeenschap, later de Europese Unie, bracht opnieuw een welvaartsgroei met zich mee.

In 1984 begon een groots plan van autosnelwegen die alle autonome gemeenschappen (comunidades) met elkaar moesten verbinden. Veel wegen werden overgedragen van de Spaanse overheid naar de overheid van de comunidad. De eerste autopistas werden aangelegd in het noorden, onder andere de AP-2 tussen Zaragoza en Barcelona, de AP-4 tussen Sevilla en Cádiz, de AP-7 rond Barcelona en verder richting Valencia en Alicante, de AP-8 langs de Baskische kust naar Bilbao, de AP-9 langs de Galicische kust, en de AP-68 tussen Bilbao en Zaragoza. Lange tijd was dit het enige echte autosnelwegennet van Spanje.

Na de jaren '90 werden op grote schaal autovías omgebouwd en aangelegd, zodat aan dezelfde ontwerpeisen voldeden als de autopistas. Het snelwegennet groeide enorm, tussen 1990 en 2005 met meer dan 8.000 kilometer. Het aantal nieuwe autopistas met tol dat werd opengesteld bleef echter laag. Zo is er in 15 jaar tijd amper 300 kilometer autopista bijgekomen, terwijl het aantal autovías met meer dan 6500 kilometer groeide. Tussen 1990 en 1995 nam het aantal tolwegen zelfs wat af, daar enkele tolsnelwegen tolvrij werden. Dit betreft onder andere een gedeelte van de A-3 en de A-31.

Vanaf 2000 werden ook in andere steden tolwegen gebouwd, met name rond Madrid, waar parallel aan de radiale autovía's radiale tolsnelwegen werden aangelegd voor het doorgaande verkeer. Het grootste aantal tolwegen blijft echter in het noorden en oosten van Spanje.

jaar lengte (km)
1990 2.236
1995 2.023
2000 2.202
2001 2.277
2002 2.386
2003 2.517
2004 2.640
2005 2.648
2006 2.815
2007 2.972
2008 2.997
2009 3.016
2010 2.991
2011 3.022
2012 3.025
2013 3.026
2014 3.020
2015 3.040
2016 3.039
2017 3.039

Autopista's in het beheer van autonome regio's en provincies

Er zijn ook tolwegen in het beheer van de autonome gemeenschappen en de diputación provincial of cabildo's. Dit is maar een klein aandeel van alle autopistas in Spanje, in 2000 ging het om 348 en 111 kilometer voor respectievelijk de autonome regio's en de provincies/cabildo's en in 2016 was dat gegroeid naar respectievelijk 329 en 171 kilometer.

Tolvrije autopistas

Sinds 2003 staat de term autopista voornamelijk op een tolweg. Echter voor 2003 zijn diverse tolvrije autosnelwegen aangelegd die óf ontwerpeisen van een autopista hebben, of die de juridische status van een autopista hebben.

Voorbeelden van A-wegen met de ontwerpeisen van een autopista, maar de wettelijke status van een autovía hebben, zijn de A-3/A-31 tussen Honrubia en La Roda, delen van de A-7 in de Región de Murcia, de A-49 tussen Sevilla en Huelva en de A-66 tussen Benavente en León, evenals tussen Oviedo en Gijón. Deze autovías komen overeen dat ze ouder zijn dan wat als 'eerste generatie autovías' worden beschouwd, en zijn veelal in de jaren '60-80 aangelegd, alhoewel deels tot in de jaren '90.

Kenmerken van autovías met een autopista-ontwerp zijn de grotere afstand tussen aansluitingen, een meer optimaal alignement dan de eerste generatie autovías (geen verdubbeling van de oude carretera nacional) en de toepassing van een halfklaverblad, iets wat bij de eerste generatie autovías bijna nooit voorkomt, maar wel op deze autovías met een autopista-ontwerp (meest prominent de A-49 ten westen van Sevilla).

Daarnaast zijn er tolvrije autopista's die de juridische status van een autopista hebben (met bijbehorend verkeersbord). Dit zijn bijvoorbeeld de ringwegen van Madrid, de A-49 van Sevilla naar Huelva en de A-67 van Torrelavega naar Santander. Deels kunnen deze wegen wel een schaduwtol hebben. Echter wegen met schaduwtol kunnen ook de bebording van een autovía hebben, zoals bijvoorbeeld de CM-42.

Verder zijn er een aantal autopista's waar voorheen tol werd geheven, maar waar de tolheffing is opgeheven, of het tolplichtige traject is ingekort. Deze zijn vaak nog met een AP-nummer bewegwijzerd, maar zijn in werkelijkheid tolvrij. Sinds 2020-2021 gaat dit om een fors deel van alle autopistas in Oost-Spanje. Ook zijn er tolwegen behorend tot het autonome wegennet die geen AP-nummer hebben, maar wel een nummer van de autonome regio. Voorbeelden zijn enkele C-routes in Catalunya en enkele AG-routes in Galicia.

Failliete autopistas

In Spanje is in de periode 2000-2008 een aantal autopistas aangelegd waar bijna geen verkeer gebruik van maakt. Door de financiële crisis vanaf 2008, de hoge werkloosheid en het uitblijven van geplande ruimtelijke ontwikkelingen bleef het gebruik op een aantal tolwegen sterk achter.

In 2013 werden de volgende verkeersintensiteiten geregistreerd op recent aangelegde tolwegen;

# route int 2013
Cartagena - Vera 900 - 2.100
Circunvalación de Alicante 4.700 - 6.600
Ocaña - La Roda 3.000
Madrid - Toledo 500 - 700
Madrid - Guadalara 2.400 - 6.600
Madrid - Arganda del Rey 8.600 - 11.200
Madrid - Ocaña 4.500 - 6.300
Madrid - Navalcarnero 6.000

Tol

Zie ook Tolwegen in Spanje.

Op de meeste autopistas moet tol betaald worden. Rond Madrid zijn de ringwegen als schaduwtol vormgegeven. Her en der komen ook wel tolvrije autopista's voor.

Fietsen op autopistas

Op autovías is de uitzondering dat fietsen op de vluchtstrook is toegestaan tenzij dit specifiek verboden is met bebording. Op autopistas mag echter nooit gefietst worden.[2]

Maximumsnelheid

De maximumsnelheid op autopistas is hetzelfde als die op autovías: 120 km/h.

In de wegcode van 1974 werd voor het eerst een maximumsnelheid op de toen nieuwe autopistas ingevoerd van 130 km/h.[3] In 1976 werd dit vanwege de oliecrisis verlaagd naar 100 km/h en in 1979 weer verhoogd naar 120 km/h. In 2011 is de maximumsnelheid enige tijd verlaagd geweest van 120 naar 110 km/h.[4] Dit was echter impopulair en op 1 juli 2011 is de maximumsnelheid weer teruggebracht naar 120 km/h.[5]

Zie ook

Mexico

In Mexico ligt ook een groot netwerk van autopistas. In tegenstelling tot Spanje kunnen in Mexico autopistas ook enkelbaans zijn, dus met 1x2 rijstroken en ongelijkvloerse kruisingen. Deze worden met name in bergachtige en dunbevolkte gebieden toegepast en heten supercarreteras. Vrij veel autopistas in Mexico zijn verdubbelingen van de bestaande carreteras federales, met name in het noorden van het land. De autopistas in Mexico zijn ouder dan die in Spanje, de eerste autopista van Mexico opende in 1958 (Autopista Mexico - Querétaro), ruim 10 jaar voordat Spanje de eerste autopista opende. Onduidelijk is of ze destijds ook al autopistas werden genoemd.

Autopistas in Mexico

Tijuana - Ensenada Tijuana - MexicaliReynosa - Matamoros Lib. Morelia Mexico - TolucaMexico - GuadalajaraMacrolibramiento de GuadalajaraGuadalajara - TepicTepic - MazatlánMazatlán - Culiacán Periférico ChihuahuaChihuahua - Cuauhtémoc Durango - MazatlánDurango - TorreónTorreón - SaltilloSaltillo - MonterreyPoniente - Oriente MonterreyLib. MonterreyMonterrey - Reynosa Macrolib. QuéretaroQuerétaro - IrapuatoIrapuato - LeónSalamanca - LeónLeón - AguascalientesLib. Oriente de Chihuahua Guadalajara - Colima Arco NorteChimalhuacan - HuehuetocaMexico - QuerétaroLib. QuerétaroQuerétaro - San Luis PotosíLib. San Luis PotosíLib. MatehualaLib. SaltilloSabinas - Allende Guadalajara - Lagos de MorenoPeriférico San Luis Potosí Mexico - TizayucaMonterrey - Nuevo Laredo Mexico - CuernavacaCuernavaca - Acapulco Libramiento de IrapuatoLibramiento Norte de La Piedad Tlaxcala - TexmelucanLibramiento de Tlaxcala Tlaxcala - Puebla México - Tuxpan Autopista Naucalpan - Toluca Tehuacán - Oaxaca Puebla - PerotePerote - XalapaLib. Xalapa Córdoba - MinatitlánMalpasito - Tuxtla Gutiérrez Mexico - Puebla Puebla - OrizabaOrizaba - Veracruz Autopista La Pera - Cuautla Tuxpan - TampicoCardel - VeracruzAgua Dulce - Cárdenaslib. VillahermosaCampeche - Champotónlib. CampecheMérida - Cancún Salina Cruz - La Ventosa Mitla - TehuantepecArriaga - OcozocoautlaTuxtla Gutiérrez - San Cristóbal Libramiento de AcapulcoAhuacatlán - Puerto VallartaManzanillo - Colima


Andere landen

De autopista is een begrip in de meeste Spaanstalige landen, autopistas komen ook voor in:

Referenties

Autosnelwegnamen in de wereld

AutobahnAutobunnAutocestaAutoestradaAutokinetodromosAutomagistralėAutópályaAutopistaAutoputAutorouteAutosnelwegAutostrada (Italië)Autostrada (Polen)Autostradă (Roemenië)AutostradëAutovíaAvtocestaAvtomagistralAvtomagistralaAvtopatDiaľnicaDálniceExpresswayFreewayKiirteeMoottoritieMotorveiMotorvejMotorvägMotorwayOtoyol