Autoroute

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Autoroute-netwerk in Frankrijk. Legenda: Zwart = Nationale-autoroutes; Blauw = Concessionair-autoroutes

Een autoroute is de term voor een autosnelweg in Franstalige landen als Frankrijk, België, Zwitserland, Québec en tal van landen in Afrika. De autoroutes vormen het hoofdsnelwegennet van Frankrijk en verbinden bijna alle regio's van het land. Samen met de voies expresses vormt het autoroute-netwerk een dekkend snelwegennet door het hele land. Per 1 januari 2023 was er 11.846 kilometer autoroute in Frankrijk, aangevuld met 4.170 kilometer voies expresses, wat het netwerk tot het op vier na langste ter wereld maakt.

Geschiedenis

De eerste "autoroute" als zijnde een moderne weg voor gemotoriseerd verkeer met tolheffing (péage) wordt wel de toeristische route rond de Puy de Dôme genoemd, deze is gelegen ten westen van Clermont-Ferrand en opende op 12 juli 1926 voor het verkeer.[1] In 1927 werd de eerste studie gelanceerd voor een echte autosnelweg, de Autoroute de l'Ouest ten westen van Paris.

Tussen 1929 en 1935 werden diverse plannen gemaakt voor autoroutes in Frankrijk:

  • 1929-1930: De Conseil-Général des Alpes-Maritimes maakte plannen voor een autoroute langs de Côte d'Azur.
  • 1930: plannen voor een stadsautoweg langs de Rhône in Lyon.
  • 1931: serieuze plannen voor een autoroute van Lyon via Chambéry naar Évian. Dit plan is tot in detail uitgewerkt met tracéstudies en wegontwerpen.[2] De A43-A41 is later in deze corridor aangelegd.
  • 1931: plannen voor een autoroute Paris - Lyon - Marseille / Côte d'Azur. Later zijn de A6, A7 en A8 aangelegd in deze corridor.
  • 1931-1934: plannen voor een autoroute tussen Paris en Lille. Later is de A1 aangelegd in deze corridor.
  • 1931-1935: plannen voor een autoroute tussen Lyon en Saint-Étienne. Later is de A47 aangelegd in deze corridor.

Opvallend is dat er geen plannen waren voor autoroutes in de zuidwestelijke helft van Frankrijk. Dit kwam mede doordat steden als Bordeaux, Nantes en Toulouse destijds veel kleiner waren dan tegenwoordig. Ook in het geïndustrialiseerde noorden van Frankrijk waren nog geen plannen voor autoroutes, behalve de corridor Paris - Lille.

Van al deze geplande autoroutes is uiteindelijk alleen de Autoroute de l'Ouest (A13) voor de Tweede Wereldoorlog in uitvoering gegaan in het westen van Paris, een 7 kilometer lang traject dat in 1941 werd opengesteld, toen Frankrijk door Duitsland bezet was. De Tweede Wereldoorlog verhinderde een vroege uitbouw van het snelwegennet. Behalve het stukje A13 werd geen enkel ander stuk snelweg opengesteld in de jaren '40. De wederopbouw van Frankrijk nam in de jaren '50 de meeste publieke gelden in beslag, zodat geen significante vooruitgang werd geboekt met het snelwegennet. Wel werd het onderliggend wegennet goed uitgebouwd, hetgeen wellicht een reden is dat Frankrijk later dan veel buurlanden begon met het landelijke snelwegennet.

In de jaren '60 werd begonnen met de bouw van enkele snelwegen, met name in het industriële noorden, zoals rond Lille en Metz. Tevens werden rondom de grootste steden, zoals Paris, Marseille, Lyon en Bordeaux de eerste snelwegdelen opengesteld. Ook werd een begin gemaakt met lange-afstandsroutes, met name de A1, A6 en A7. Sprake van doorgaande routes was er in de jaren '60 niet, waardoor Frankrijk langzaam steeds verder achterop raakte met buurlanden België, Nederland, Spanje en Italië, die eind jaren '60 al een behoorlijk ontwikkeld snelwegennet bezaten. Eind jaren '60 had Frankrijk nog maar 1.000 kilometer snelweg.

De snelwegbouw nam in de jaren '70 een grote vlucht en door het gehele land werden duizenden kilometers snelweg opengesteld. Lange-afstandsroutes als de A4, A6, A7, A8, A9 en A10 werden grotendeels voltooid. Ook in de grote stedelijke agglomeraties begon een snelwegennet van ringwegen, tangenten en inprikkers vorm te krijgen. In de jaren '70 vond de snelste groei van het autoroutenetwerk van de geschiedenis plaats; binnen 10 jaar nam het netwerk toe van 1.000 naar ruim 4.000 kilometer.

Vanwege de omvang van Frankrijk kon het netwerk begin jaren '80 alleen gezien worden als een basisnetwerk. Veel grote steden waren onderling niet met snelwegen verbonden, hoewel het radiale netwerk vanuit Paris grotendeels voltooid was, evenals het stedelijke snelwegennet van Paris. In de jaren '80 werd een start gemaakt met een tweede golf van lange-afstandssnelwegen, zoals de bouw van de A26, A31, A35, A36, A61, A62, A64 en A71. Ook werden de meeste Alpensnelwegen in deze tijd gebouwd. Het netwerk groeide in de jaren '80 van 4.400 kilometer naar 6.200 kilometer.

In de jaren '90 groeide het aantal snelwegen minder spectaculair. Het netwerk nam desondanks gestaag in omvang toe met het completeren van diverse snelwegen, met name in het midden, zuiden en westen van Frankrijk. Grote projecten waren de bouw van de A5, A20 en A75. In het westen werden snelwegen zoals de A81, A83, A84 en A87 toegevoegd. Tevens werden diverse jaren '80-projecten afgerond, zoals de A26 tussen Reims en Troyes en de A16 tussen Paris en Calais. Daarnaast ontstonden diverse kortere snelwegen tussen middelgrote en grote steden, met name in het noorden en midden van het land. In de jaren '90 nam het snelwegennet toe van 6.200 naar 8.100 kilometer. Tevens werden in de jaren '90 veel vakantieroutes verbreed naar 2x3 rijstroken, zoals de A1 tussen Paris en Lille, de A6 tussen Beaune en Lyon, de A7 van Lyon naar Marseille en de A9 van Avignon naar Perpignan.

Ook in het eerste decennium van de 21e eeuw nam het snelwegennet gestaag toe. Nu werd vooral aandacht besteed aan de grote plattelandsgebieden die slecht ontsloten waren. Hier werden grote projecten als de A19 Orléans - Sens, de A28 Rouen - Tours, de A29 Le Havre - St. Quentin, A65 Langon - Pau en de A89 Clermont-Ferrand - Bordeaux voltooid. Tevens werden stedelijke projecten als de A86 in Paris, de A50 in Toulon en de A55 in Marseille voltooid met lange tunnels. Tussen 2000 en 2010 groeide het snelwegennet van 8.200 naar 9.787 kilometer.

Ontwikkeling

De ontwikkeling van het Franse Autoroute-netwerk

Toekomst

In de toekomst wordt vooral gefocust op de uitbouw van de bestaande voies expresses en routes nationales, met name in Bretagne, waar al een groot netwerk ligt dat nog een autoroute-status moet krijgen. De verwachting is dat alleen door omnummering en aanpassing van bestaande wegen in Bretagne het snelwegennet met circa 800 kilometer kan groeien. Tevens wordt ingezet op economisch minder rendabele projecten in Midden-Frankrijk, met name oost-westroutes. Dit zullen vooral voies expresses worden.

Andere ambitieuze plannen liggen in het Rhônedal en langs de Middellandse Zeekust, waar in de zomer de vakantiefiles apocalypytische vormen aannemen met op Zwarte Zaterdagen vele honderden kilometers file op een stuk of 6 Autoroutes, zoals de A6, A7, A8, A9, A10 en A61. Er bestaan plannen om tussen Lyon en St. Étienne de A47 te vervangen door een nieuw, meer optimaal alignment. Tevens zijn er ideeën om een A79 te bouwen tussen Lyon en Nîmes, die de A7 moet ontlasten. Verder moeten diverse snelwegen verbreed worden, alhoewel de planning hiervoor soms traag verloopt.

Naamgeving en wegnummering

Veel autoroutes hebben een naam gekregen; doorgaans die van de streek waar ze doorheen lopen, maar soms ook een thematische naam. Een voorbeeld van een streeknaam is de L'Aquitaine voor de A10 die naar de streek Aquitaine in het zuidwesten van Frankrijk loopt en de Languedocienne voor de A9 die door de streek Languedoc loopt. Een thema-voorbeeld is de Autoroute du Soleil, die bestaat uit de A6 en de A7 die naar de zongebieden in het zuidoosten van Frankrijk loopt. Een ander voorbeeld is de A77, de Autoroute de l'Arbre die genoemd is naar het thema bomen, aangezien langs de weg diverse soorten bomen zijn geplant. Een groot deel van de Franse snelwegen heeft een naam.

De nummering bestaat uit een radiaal systeem vanuit Parijs, de A1 loopt naar Lille in het noorden, de A4 naar Strasbourg in het oosten, de A6 naar Lyon in het zuiden en de A10 naar Bordeaux in het zuidwesten. De A6 wordt gecontinueerd door de A7 naar Marseille, die op zijn beurt weer gecontinueerd wordt door de A8 naar Nice en de A9 naar Perpignan. Het radiale systeem loopt nog door tot het nummer A16, maar is boven het nummer 10 gezoneerd. De nummers A11 tot A19 lopen in het noordwesten van het land, de A20 tot A29 in het noorden (de A20 is een uitzondering), de A30 tot A39 in het noordoosten, de A40 tot A49 in het oosten, de A50 tot A59 in het zuidoosten, de A60 tot A69 in het zuiden, de A70 tot A79 in het midden en de A80 tot A89 in het westen. De nummering A90 tot A99 is gereserveerd voor gebieden buiten het vasteland van Frankrijk, maar zal waarschijnlijk niet gebruikt worden. De driecijferige nummers zijn hulproutes van de één- en tweecijferige snelwegen en zijn derhalve op eenzelfde manier gezoneerd.

Autoroutes in Frankrijk

A1A2A3A4A5A6A7A8A9A10A11A12A13A14A15A16A19A20A21A22A23A25A26A27A28A29A30A31A33A34A35A36A38A39A40A41A42A43A45A46A47A48A49A50A51A52A54A55A57A61A62A63A64A65A66A68A69A71A72A75A77A79A81A82A83A84A85A86A87A88A89

A103A104A105A106A115A120A126A131A132A133A134A139A140A150A151A154A186A203A211A216A304A311A313A314A315A320A330A340A344A350A351A352A355A391A404A406A410A411A412A430A432A450A466A480A500A501A502A507A515A516A517A520A551A552A557A570A620A621A623A624A630A631A641A645A660A680A709A710A711A712A714A719A750A811A813A837A844


Wegbeheer

De meeste snelwegen worden beheerd door een concessionair. Een deel van de snelwegen wordt beheerd door de overheid, wat vaak te zien is in de mindere kwaliteit van het wegdek en de omgeving. Concessionairs zorgen er vaak voor dat de Franse snelwegen van uitstekend wegdek voorzien zijn, met uitgebreide voorzieningen en landscaping. Ook zorgen de concessiehouders voor de aanleg en het onderhoud van de snelwegen en voeren ze surveillance uit. Een nationale wegenhulp zoals de ANWB en ADAC bestaat niet in Frankrijk; dit wordt uitgevoerd door particuliere garages. De concessiehouder kan hulp bieden door het waarschuwen van het verkeer in geval van pech of ongevallen waar nog geen politie bij aanwezig is. Er zijn diverse concessionairs, waarvan ASF en SAPRR de grootste zijn.

Maximumsnelheden

Over het algemeen geldt een maximumsnelheid van 130 km/uur bij normale omstandigheden. Bij regen moet men vertragen naar 110 km/uur, hoewel men zich hier meestal niet aan houdt. Op de linkerrijstrook geldt een minimumsnelheid van 80 km/uur. Over het algemeen wordt op de Franse autoroutes rustig gereden, in tegenstelling tot Duitsland of Italië waar vaak sneller dan de maximumsnelheid gereden wordt. Buiten het drukke vakantieseizoen geldt dan ook dat het rijden op Franse snelwegen erg comfortabel is.

Tol

Zie ook tolwegen in Frankrijk.

Een groot deel van het autoroute-netwerk bestaat uit tolwegen. Op de meeste snelwegen geldt een gesloten ticketsysteem, waarbij men een kaart trekt bij het oprijden en betaalt bij het verlaten of het einde van de snelweg. In sommige gevallen is er een open systeem waarbij iedereen een vast bedrag betaalt, ongeacht de gereden afstand. Dit systeem is echter relatief beperkt uitgevoerd in Frankrijk. Een voorbeeld van een open systeem is de A77 bij Cosne-Cours. De tolkosten zijn vrij hoog. Voor een rit van Luxemburg naar Spanje moet men voor een personenauto toch snel op 60 euro rekenen. De tarieven zijn (aanzienlijk) hoger voor caravans en vrachtwagens.

tolwegbeheerders in Frankrijk

ARCOSAdelacALBEAAlicorneA'lienorAlisAPRRArcourAreaASFATLANDESATMBATOSCACEVMCofirouteEscotaOpenlySanefSAPNSFTRFSMTPCSociété Prado-Sud


Wegnamen

# naam
Autoroute du Nord
Autoroute de l'Est
Autoroute du Soleil
Autoroute du Soleil
La Provençale
La Languedocienne, La Catalane
L'Aquitaine, Autoroute des Estuaires
L'Océane
Autoroute de Normandie (Autoroute de l'Ouest)
La Européenne, Autoroute des Estuaires
L'Éco Autoroute
L'Occitane
Rocade Minière
Autoroute des Anglais
Autoroute des Estuaires
Autoroute des Estuaires
Autoroute de la Vallée de la Fensch
Autoroute de Lorraine-Bourgogne
L'Ardennaise
Autoroute des Cigognes
La Comtoise
Autoroute Verte
Autoroute des Titans, Autoroute Blanche
L'Alpine
L'Aréalpe, Autoroute de la Maurienne
Autoroute du Trièves, Autoroute du Val de Durance
Autoroute du Littoral
Autoroute des Deux Mers
Autoroute des Deux Mers
Autoroute de la Côte Basque
La Pyrénéenne
Autoroute de Gascogne
L'Ariègeoise
Autoroute du Pastel
L'Arverne
La Méridienne
Autoroute de l'Arbre
La Bourbonnaise
Autoroute des Estuaires
Autoroute des Estuaires
La Transeuropéenne
La Francilienne
Autoroute des Ardennes
Autoroute du Drac
Autoroute des Oiseaux, Autoroute des Estuaires

Autoroutes hadden oorspronkelijk een naam die ook met borden langs de weg waren aangegeven. De namen van autosnelwegen zijn in 1973 officieel vastgesteld. Begin 21e eeuw zijn veel van deze borden verdwenen en niet meer teruggeplaatst. Veel namen zijn ook in onbruik geraakt, met name de namen van nieuwere autoroutes zijn minder bekend onder het publiek. De bekendste naam is de Autoroute du Soleil, die aan de A6-A7 was toegekend van Paris naar Marseille. In België heeft men hier op proberen in te haken door de E25 tussen Liège en Luxemburg ook zo te noemen.

Andere bekende namen waren La Languedocienne, La Catalane, L'Aquitaine en La Provençale. De naam Autoroute des Estuaires omvat een hele serie autoroutes en voies expresses die langs de hele Franse westkust vanaf de Belgische grens via Calais, Le Havre, Nantes, Bordeaux en Bayonne naar de Spaanse grens loopt. De naam wordt in de praktijk niet zo heel veel gebruikt, en heeft ook overlap met andere namen.

Twee belangrijke namen zijn later vervangen. De A6 heette oorspronkelijk de Autoroute du Sud, maar werd later een onderdeel van de Autoroute du Soleil. De A13 was oorspronkelijk bekend als de Autoroute de l'Ouest, dit was de eerste snelweg van Frankrijk. Later werd dit als de Autoroute de Normandie genoemd.

Congestie

Filevorming doet zich op het autoroute-netwerk niet al teveel voor in vergelijking met omliggende landen als België of Duitsland. De meeste filevorming komt voor rond de grote steden, zoals Parijs, Toulouse en Lyon. Op de tolwegen is de filevorming zeer beperkt. Alleen tijdens het vakantieseizoen komt in de weekenden grootschalige congestie voor, met name op de noord-zuidroutes. De A7 in het Rhônedal staat bekend om files van tientallen, soms meer dan honderd kilometer lengte. Ook de A8, A9, A10 en A61 zijn dan erg druk. In het noorden valt het alleszins mee. De drukte wordt in juli vooral door Nederlandse, Belgische en Duitse vakantiegangers veroorzaakt, terwijl deze in augustus vooral door de Franse vakantiegangers veroorzaakt wordt. Op de wisselweekenden waarbij de meeste mensen op de weg zijn ontstaan de meeste files, vaak in beide richtingen, hoewel het zwaartepunt altijd richting het zuiden is, aangezien mensen gespreider terug gaan naar het noorden.

In andere landen

In andere Franstalige landen, vaak ex-kolonies in Afrika, wordt de naam autoroute ook gebruikt, bijvoorbeeld in;

Referenties

Autosnelwegnamen in de wereld

AutobahnAutobunnAutocestaAutoestradaAutokinetodromosAutomagistralėAutópályaAutopistaAutoputAutorouteAutosnelwegAutostrada (Italië)Autostrada (Polen)Autostradă (Roemenië)AutostradëAutovíaAvtocestaAvtomagistralAvtomagistralaAvtopatDiaľnicaDálniceExpresswayFreewayKiirteeMoottoritieMotorveiMotorvejMotorvägMotorwayOtoyol