A5 (Duitsland)
| |||
|---|---|---|---|
| |||
| A5 | |||
| Begin | Hattenbach | ||
| Einde | Weil am Rhein (D/CH) | ||
| Lengte | 440 km | ||
| |||
De Bundesautobahn 5, BAB 5 of kortweg A5 is een Autobahn in Duitsland. De autosnelweg vormt een noord-zuidroute in het zuidwesten van het land en begint op het Hattenbacher Dreieck en verloopt via Frankfurt en Karlsruhe naar de grens met Zwitserland bij Weil am Rhein, in de agglomeratie Basel. De A5 is 440 kilometer lang.
Routebeschrijving
Hessen
De autosnelweg begint in het heuvelachtige midden van Duitsland op het Hattenbacher Dreieck, waar de A5 afslaat van de A7, de autosnelweg van Kassel via Würzburg en Ulm naar de grens met Oostenrijk bij Füssen. De A5 loopt in eerste instantie nauwelijks naar het zuiden, maar meer naar het westen. De afslagen liggen hier ver van elkaar. Dit is het overgangsgebied ten zuiden van het Sauerland naar de Vogelsberg. De grootste plaats hier is Alsfeld. Bij het Reiskirchener Dreieck draait de A5 naar het zuiden en gaat de A480 naar het westen, richting Gießen. De snelweg telt hier 2x2 rijstroken en is nog niet zo druk. Dat verandert vanaf het Gambacher Kreuz. Men kruist hier de A45, de snelweg van Dortmund naar Würzburg en hier beginnen ook de verre voorsteden van Frankfurt am Main. Het Gambacher Kreuz kent directe verbindingsbogen en de snelweg telt vanaf hier 2x3 rijstroken. Men komt dan door een vrij vlak gebied wat de Wetterau heet. Wat dichter bij Frankfurt komt men weer door wat bossen. Bij het Bad Homburger Kreuz kruist men de A661, de oostelijke randweg van Frankfurt. Daarna komt men door enkele voorsteden van Frankfurt en kruist men de K810, een expresweg naar het centrum van Frankfurt. Hier is echter geen direct knooppunt mee. Vanaf de snelweg is de skyline van Frankfurt goed zichtbaar.
Bij het Nordwestkreuz Frankfurt am Main kruist men de A66, de snelweg vanuit Wiesbaden naar het centrum. Gelijktijdig slaat hier de L3005 af, een expresweg naar Eschborn en Schwalbach. De A5 blijft 2x3 rijstroken tellen en vlak daarna kruist men de A648 bij het Westkreuz Frankfurt am Main. De A648 is een korte inprikker vanaf Eschborn naar het centrum. De A5 telt dan 2x4 rijstroken en steekt de rivier de Main over. Daarna volgt een dubbelknooppunt, eerst de kruising met de B43, een expresweg van de luchthaven naar Frankfurt. Direct daarna volgt één van de belangrijkste knooppunten van Duitsland, het Frankfurter Kreuz. Hier kruist men de A3 de snelweg vanaf Köln naar Würzburg. De A5 loopt direct langs de luchthaven van Frankfurt waarbij vliegtuigen laag over de snelweg vliegen. De weg duikt over korte afstand een bosgebied in en blijft steeds 2x4 rijstroken tellen. Niet ver daarna bereikt men het 141.000 inwoners tellende Darmstadt. Men kruist hier eerst de A671, een korte inprikker naar het centrum, en schampt vervolgens de A67, de parallelle snelweg naar Mannheim. Beide snelwegen lopen hiervandaan op 4 kilometer afstand van elkaar naar het zuiden. Dit gebied is verstedelijkt met om de haverklap kleine stadjes. Naar het oosten zijn de heuvels van het Odenwald zichtbaar. Bij Bensheim kruist men de B47, een expresweg naar Worms.
Baden-Württemberg
Bij het Kreuz Weinheim kruist men de A659, de snelweg naar Mannheim. De A5 zelf telt hier 2x2 rijstroken. Even voor Heidelberg steekt men dan de Neckar over. Bij het Kreuz Heidelberg kruist men de A656, de snelweg tussen Heidelberg en Mannheim. Men passeert dan de 160.000 inwoners tellende eerstgenoemde stad. De A5 loopt dan met 2x2 rijstroken door een bosgebied ten westen van Heidelberg. Een belangrijk knooppunt volgt in de vorm van het Kreuz Walldorf, waar men de A6 kruist, de snelweg vanuit Saarbrücken richting Heilbronn en Nürnberg. Hier heeft het verkeer keuze uit twee routes naar Stuttgart, de A6/A81 of de A5/A8.
Hierna komt men door bossen in vlak gebied en telt de A5 2x3 rijstroken. Een kleine 40 km verderop bereikt men de 285.000 inwoners tellende stad Karlsruhe. Dit is een belangrijke stad en bijna alle grote wegen die de A5 kruisen zijn minstens expreswegen. Bij Durlach kruist men de B10, een expresweg naar Berghausen, en daarna de K9652, de zuidelijke randweg van Karlsruhe die naar de A65 ten westen van de stad loopt. Daarna volgt het Dreieck Karlsruhe, waar de A8 naar het oosten gaat, richting Pforzheim, Stuttgart en München. Ten zuiden van Karlsruhe volgt de aansluiting met de L605, een expresweg naar het centrum van Karlsruhe. Ten zuiden van Karlsruhe liggen nog 2x3 rijstroken tot aan Offenburg en komt men langs een paar grotere plaatsen als Rastatt en Baden-Baden. De B500 naar Baden-Baden is ook een Autobahnähnliche Straße. Ten zuiden van Offenburg zijn 2x2 rijstroken beschikbaar.
Verder naar het zuiden begint de lange reis naar de Zwitserse grens, door de regio Oberrhein, een vrij vlak gebied, maar de bergen van het Schwarzwald liggen dichtbij naar het oosten. Een belangrijke aansluiting volgt bij Appenweier, waar de B28 als Gelbe Autobahn naar het nabijgelegen Strasbourg gaat. De afslagen liggen hierna op redelijke afstand van elkaar. Van tijd tot tijd liggen er kleine stadjes langs de autobahn tot men de stad Freiburg in Breisgau bereikt. De B31a slaat hier af als expresweg naar het centrum van Freiburg. In de middenberm van de B31a loopt een rivier. Ten zuiden van Freiburg loopt de A5 veel dichter langs de rivier de Rhein en bij Dreieck Neuenburg slaat de A862 af die direct overgaat in de Franse A36 richting Mulhouse en Lyon. Dit is slechts één van de twee snelwegverbindingen tussen Duitsland en Frankrijk. Even voor Basel slaat de A98 af bij het Dreieck Weil am Rhein. De A98 vormt een alternatief voor de A5/A2 door Basel en steekt bij Rheinfelden de Zwitserse grens over. De laatste afslag is die van Weil am Rhein, waarna de A5 overgaat in de Zwitserse A2 die direct de grote stad Basel binnengaat en toegang geeft tot de rest van Zwitserland en Italië.
Geschiedenis
Aanleggeschiedenis
De A5 was van oorsprong gepland als de zogenoemde HaFraBa (Hamburg - Frankfurt - Basel), sommige bronnen spreken ook over een autosnelweg van Lübeck naar Genova, als verbinding tussen de Oostzee en Middellandse Zee.
De bouw van de A5 startte in 1933 tussen Darmstadt en Frankfurt, dit deel opende in 1935 als eerste Reichsautobahn. In de jaren '30 werd in hoog tempo gebouwd aan de autosnelweg die noord-zuid van de regio Frankfurt tot voorbij Karlsruhe verliep. In 1938 was de autosnelweg doorgaand te berijden van het Hattenbacher Dreieck in Midden-Duitsland tot Ettlingen, even ten zuiden van Karlsruhe. Deze Reichsautobahn verliep tussen Darmstadt en Heidelberg via wat nu de A67, A6 en A656 zijn. In de jaren 1930 is regelmatig op het traject tussen Darmstadt en Frankfurt geracet. Hierbij werden snelheden tot 400 km/uur gehaald.
Na de Tweede Wereldoorlog had de verdere bouw van de A5 een hogere prioriteit. Het was een grote wens om het traject verder zuidwaarts tot Freiburg in 1961 gereed te hebben, uiteindelijk kwam dit een jaar later in 1962 gereed.[1] In 1963 was de A5 gereed tot Weil am Rhein, maar nog niet met de grensovergang met Zwitserland. Dit opende pas in 1980.
Het traject tussen Darmstadt en Heidelberg is in de jaren '60 parallel aan de oudere A67 aangelegd en is tussen 1967 en 1970 in gebruik genomen. Hiermee had het verkeer in het Rhein-Main-Neckargebied twee noord-zuidsnelwegen tot zijn beschikking.
Het gedeelte tussen het Hattenbacher Dreieck en het Reiskirchener Dreieck was jarenlang als A48 gepland, op een voorziene doortrekking vanaf Koblenz naar Gießen. Die is echter nooit gebouwd en daarna is de weg omgenummerd naar A5. De A5 was oorspronkelijk als de HaFraBa vanaf Hamburg via Frankfurt naar Basel gepland. Het gedeelte ten noorden van het Hattenbacher Dreieck is later als A7 hernummerd. Een latere planning liet de A5 verder naar het noorden lopen, vanaf Gießen via Löhne en Bremen naar Nordenham in Noord-Duitsland. Deze plannen zijn later afgeblazen en hiervan is alleen het Dreieck Löhne met de A30 gebouwd, net ten westen van Bad Oeynhausen.
Verbredingen
In de jaren '70 is de A5 in de regio rond Frankfurt naar 2x3 tot 2x4 rijstroken verbreed. In de periode 1972-1978 is het deel tussen het Frankfurter Kreuz en het Darmstädter Kreuz naar 2x4 rijstroken verbreed. Dit was decennialang het enige traject met 2x4 rijstroken in Duitsland. In de periode 1974-1978 is de A5 langs Frankfurt naar 2x3 rijstroken verbreed. In de jaren '70 is ook het traject vanaf het Gambacher Kreuz tot aan Frankfurt naar 2x3 rijstroken verbreed.
Het deel van Baden-Baden naar Offenburg is naar 2x3 rijstroken verbreed. In de zomer van 2009 begonnen hiervoor de werkzaamheden en in 2010 werden al de eerste nieuwe rijbanen opgeleverd. Eind 2013 zijn bijna alle delen opgeleverd met 2x3 rijstroken, behalve enkele kilometers bij Appenweier. Op 17 juli 2014 opende het laatste stuk met 2x3 rijstroken.[2]
Op het noordelijkste deel van de A5 is periodiek sprake van een sterk verhoogd verkeersaanbod, met name op vrijdagmiddag als de lange-afstandsforenzen uit de regio Frankfurt terugrijden naar Oost-Duitsland. Dit is dan vaak één van de grootste knelpunten van Duitsland. In oktober 2020 is een 15 kilometer lange spitsstrook op de A5 tussen Alsfeld-Ost en het Hattenbacher Dreieck in gebruik genomen.[3]
Wegnummeringsgeschiedenis
Tot 1975 was de A5 tussen het Hattenbacher Dreieck en Basel als A10 genummerd, met uitzondering van het deel tussen het Darmstädter Kreuz en het Kreuz Heidelberg, dat als A81 genummerd was.[4]
Openstellingsgeschiedenis
| Van | Naar | Lengte | Opening[5] |
|---|---|---|---|
| Frankfurter Kreuz | Darmstädter Kreuz | 22 km | 19-05-1935 |
| Ober-Mörlen | Frankfurter Kreuz | 40 km | 27-07-1936 |
| Kreuz Heidelberg | Bruchsal | 33 km | 27-07-1936 |
| Fernwald | Ober-Mörlen | 20 km | 1937 |
| Bruchsal | Karlsruhe-Mitte | 17 km | 1937 |
| Hattenbacher Dreieck | Fernwald | 65 km | 1938 |
| Karlsruhe-Mitte | Ettlingen | 5 km | 1938 |
| Ettlingen | Bruchhausen | 6 km | 1954 |
| Bruchhausen | Baden-Baden | 22 km | 00-08-1956 |
| Baden-Baden | Bühl | 9 km | 00-12-1958 |
| Bühl | Achern | 10 km | 11-12-1959 |
| Müllheim/Neuenburg | Märkt | 25 km | 1959 |
| Achern | Appenweier | 14 km | 24-05-1960 |
| Appenweier | Offenburg | 8 km | 01-10-1960 |
| Offenburg | Lahr | 15 km | 01-08-2021 |
| Lahr | Riegel | 24 km | 24-11-1961 |
| Freiburg-Süd | Müllheim/Neuenburg | 25 km | 1961 |
| Riegel | Freiburg-Süd | 22 km | 20-07-1962 |
| Märkt | Weil am Rhein | 3 km | 1963 |
| Pfungstadt | Zwingenberg | 11 km | 1967 |
| Darmstädter Kreuz | Pfungstadt | 6 km | 1968 |
| Zwingenberg | Kreuz Weinheim | 22 km | 1968 |
| Kreuz Weinheim | Kreuz Heidelberg | 16 km | 1970 |
| Weil am Rhein | Zwitserse grens | 2 km | 14-06-1980 |
Toekomst
Het is de bedoeling om uiteindelijk de gehele lengte van de A5 te verbreden naar minimaal 2x3 rijstroken over 435 kilometer. Het deel tussen het Gambacher Kreuz en het Darmstädter Kreuz zal over 72 kilometer minimaal 2x4 en maximaal 12 rijstroken beschikken.
Hattenbach - Gambacher Kreuz
In het Bundesverkehrswegeplan 2030 is een verbreding naar 2x3 rijstroken tussen het toekomstige knooppunt A5/A49 en het Reiskirchener Dreieck opgenomen met de status 'urgente noodzaak'. Voorheen waren er ook plannen om het deel tussen het Hattenbacher Dreieck en het knooppunt A5/A49 naar 2x3 rijstroken te verbreden, maar dit is niet opgenomen in het verkeersplan voor 2030.
De verbreding van het deel tussen het Reiskirchener Dreieck en het Gambacher Kreuz is opgenomen in het verkeersplan met de status 'verdere noodzaak'. Dit traject is 17 kilometer lang en moet naar 2x3 rijstroken verbreed worden.
Gambacher Kreuz - Frankfurt
De verbreding van de A5 tussen het Gambacher Kreuz en het Nordwestkreuz Frankfurt is opgenomen in het Bundesverkehrswegeplan 2030. Alhoewel het gehele traject naar 2x4 rijstroken verbreed moet worden, heeft het twee verschillende prioriteiten. Het zuidelijke deel tussen Friedberg en het Nordwestkreuz heeft de status 'urgente noodzaak' en omvat ook de reconstructie van het Bad Homburger Kreuz en het Nordwestkreuz Frankfurt. Het deel tussen het Gambacher Kreuz en Friedberg heeft de status van 'verdere noodzaak'.
Frankfurt
Er zijn verschillende plannen geweest om de passage van Frankfurt te verbreden. Het was oorspronkelijk gepland om het deel tussen het Nordwestkreuz en het Frankfurter Kreuz naar 4x3 rijstroken te verbreden, met een parallelstructuur om het lokale verkeer van het doorgaande verkeer te scheiden, aangezien de A5 ter plaatse de enige doorgaande noord-zuidroute in de regio rond Frankfurt is. In het Bundesverkehrswegeplan 2030 is een verbreding naar 2x5 rijstroken opgenomen tussen het Westkreuz en het Frankfurter Kreuz, met de status 'urgente noodzaak'. Tevens is het gepland het Westkreuz Frankfurt te reconstrueren.
Darmstadt - Karlsruhe
Het deel tussen het Darmstädter Kreuz (A67) en Kreuz Walldorf (A6) moet integraal verbreed worden naar 2x3 rijstroken, maar alleen het deel ten zuiden van Kreuz Heidelberg heeft een hoge prioriteit. Het deel vanaf het Darmstädter Kreuz tot het Kreuz Heidelberg is opgenomen in het Bundesverkehrswegeplan 2030 met de status 'verdere noodzaak'. Het deel verder tot aan het Kreuz Walldorf heeft de status van 'urgente noodzaak'.
In het Bundesverkehrswegeplan is ook de verbreding van de A5 naar 2x4 rijstroken tussen het Kreuz Walldorf en Dreieck Karlsruhe opgenomen. Dit deel is 36 kilometer lang en heeft de status van 'verdere noodzaak'.
Karlsruhe - Basel
Inmiddels is de A5 verbreed naar 2x3 rijstroken tot aan Offenburg. In het Bundesverkehrswegeplan 2030 is de verbreding naar 2x3 rijstroken opgenomen voor wat betreft het traject van Offenburg naar Freiburg-Mitte. Dit traject is 53 kilometer lang en heeft de status van 'verdere noodzaak'. In 2022 werd verwacht dat de verbreding niet voor 2030 zou starten.[6] Een verdere verbreding van Freiburg-Mitte naar Bad Krozingen is tevens opgenomen met de status 'verdere noodzaak', maar met lagere prioriteit. Er zijn geen plannen om de A5 helemaal tot aan Basel naar 2x3 rijstroken te verbreden.
Testtraject eHighway
De staat Hessen heeft een 10 kilometer lang traject van de A5 in beide richtingen van bovenleiding voorzien tussen Langen/Mörfelden en Weiterstadt, op het traject tussen Frankfurt en Darmstadt. De A5 telt hier 2x4 rijstroken, alleen boven de rechterrijstrook hangt bovenleiding. Met het project is onderzocht of het haalbaar is dat elektrische vrachtwagens tijdens het rijden van elektriciteit kunnen worden voorzien, vergelijkbaar met treinen hebben de vrachtwagens een pantograaf die contact maakt met de bovenleiding. Het pilotproject kost € 14,6 miljoen.[7] De bovenleiding is op 7 mei 2019 in gebruik genomen. De elektrische vrachtwagens heten een 'Oberleitungshybrid-Lkw (OH-Lkw)'. De formele naam van het project is: ELISA - Elektrifizierter, innovativer Schwerverkehr auf Autobahnen. Het project werd in 2023 beoordeeld als een flop, met drie testtrajecten die uiteindelijk 191 miljoen euro hebben gekost en te maken hadden met voortdurende technische problemen. De installatie op de A5 is in begin 2023 uitgeschakeld.[8]
Verkeersintensiteiten
Intensiteiten ten zuiden van de aansluiting.
| Telpunt | 2010[9] | 2015[10] | 2021[11] |
|---|---|---|---|
| Hattenbacher Dreieck (A7) | 53.500 | 48.700 | |
| Alsfeld-Ost | 54.100 | 55.000 | 50.200 |
| Alsfeld-West | 55.400 | 56.200 | 50.000 |
| Homberg (Ohm) | 59.200 | 62.200 | 55.100 |
| Grünberg | 62.200 | 66.500 | 57.500 |
| Reiskirchener Dreieck (A480) | 48.600 | 48.800 | 43200 |
| Reiskirchen | 45.100 | 46.600 | 41.200 |
| Fernwald | 51.800 | 47.800 | 43.800 |
| Gambacher Kreuz (A45) | 95.200 | 98.400 | |
| Butzbach | 88.300 | 100.900 | 87.300 |
| Bad Nauheim | 94.200 | 99.000 | |
| Ober-Mörlen | 99.600 | 96.500 | 82.900 |
| Friedberg | 114.600 | 113.400 | 112.600 |
| Bad Homburger Kreuz (A661) | 122.100 | 132.200 | 132.200 |
| Nordwestkreuz Frankfurt am Main (A66) | 113.400 | 120.000 | 120.300 |
| Westkreuz Frankfurt am Main (A648) | 138.600 | 160.800 | |
| Frankfurt-Westhafen | 128.400 | 150.900 | |
| Frankfurt-Niederrad | 145.900 | 156.500 | 126.900 |
| Frankfurter Kreuz (A3) | 132.700 | 143.800 | 119.000 |
| Zeppelinheim | 125.100 | 135.700 | 109.900 |
| Langen/Mörfelden | 105.800 | 130.700 | 107.400 |
| Weiterstadt | 120.700 | 138.100 | 105.600 |
| Dreieck Darmstadt (A672) | 109.400 | 110.700 | 94.900 |
| Darmstädter Kreuz (A67) | 82.600 | 86.300 | 81.800 |
| Darmstadt-Eberstadt | 100.900 | 82.100 | 78.300 |
| Seeheim-Jugenheim | 75.500 | 75.300 | 79.100 |
| Zwingenberg | 74.300 | 73.300 | 77.500 |
| Bensheim | 74.400 | 72.500 | 67.500 |
| Heppenheim | 71.400 | 68.100 | 62.600 |
| Hemsbach | 79.400 | 72.100 | 64.600 |
| Kreuz Weinheim (A659) | 66.300 | 70.700 | 67.400 |
| Hirschberg | 63.800 | 71.100 | 70.900 |
| Ladenburg | 74.200 | 74.900 | 69.800 |
| Dossenheim | 66.600 | 77.800 | 74.200 |
| Kreuz Heidelberg (A656) | 84.300 | 78.500 | 70.100 |
| Heidelberg/Schwetzingen | 71.700 | 78.300 | 68.000 |
| Walldorf/Wiesloch | 72.100 | 73.500 | 63.000 |
| Kreuz Walldorf (A6) | 109.200 | 109.300 | |
| Kronau | 102.100 | 107.700 | 84.600 |
| Bruchsal | 101.300 | 94.500 | 91.800 |
| Karlsruhe-Nord | 99.700 | 107.100 | 115.900 |
| Karlsruhe-Mitte | 140.100 | 135.400 | 131.300 |
| Dreieck Karlsruhe (A8) | 84.800 | 90.700 | 98.000 |
| Ettlingen | 84.600 | 85.800 | 91.500 |
| Karlsruhe-Süd | 78.800 | 92.900 | 89.700 |
| Rastatt-Nord | 67.000 | 90.900 | 87.100 |
| Rastatt-Süd | 69.200 | 88.100 | 78.400 |
| Baden-Baden | 57.600 | 85.500 | 78.100 |
| Bühl | 54.200 | 67.800 | 64.500 |
| Appenweier | 57.600 | 73.300 | 70.500 |
| Offenburg | 54.700 | 63.400 | 58.200 |
| Lahr | 56.400 | 61.300 | 56.500 |
| Riegel | 57.100 | 69.500 | 63.600 |
| Teningen | 67.100 | 72.500 | |
| Freiburg-Nord | 52.300 | 63.100 | 60.200 |
| Freiburg-Mitte | 58.000 | 64.700 | 56.500 |
| Bad Krozingen | 45.600 | 52.700 | 47.600 |
| Hartheim/Heitersheim | 44.900 | 51.500 | 45.700 |
| Dreieck Neuenburg (A36 FR) | 36.200 | 42.800 | 35.600 |
| Efringen-Kirchen | 37.700 | 45.300 | 36.700 |
| Dreieck Weil am Rhein (A98) | 39.800 | 41.500 | 31.500 |
| Weil am Rhein/Hüningen | 29.800 | 32.500 |
Congestie
Veel files worden in Duitsland veroorzaakt door ongevallen en met name wegwerkzaamheden. Het aantal punten met structurele congestie is relatief klein vergeleken met Nederland of België. Op de A5 zijn op werkdagen files op de route vanaf Gießen tot Frankfurt, met een zwaartepunt dichter bij Frankfurt. Ook tussen Darmstadt en Heidelberg is het vaak druk.
Tijdens vakantieuittochten wordt de A5 intensief bereden, zo loopt het dan regelmatig vast tussen Hattenbach en Frankfurt, van Darmstadt tot Heidelberg en ook voor Karlsruhe. Behoudens bijzondere omstandigheden zoals werkzaamheden en ongevallen zijn de files ten zuiden van Karlsruhe meestal wel beperkt.
Voor de Zwitserse grens loopt het nogal eens vast vanwege de rij wachtende vrachtwagens. De A98-A861 via Rheinfelden is dan een alternatieve route rond Basel. Het personenautoverkeer heeft meestal geen significante vertragingen op dit punt.
Rijstrookconfiguratie
| Van | Naar | Rijstroken | Lengte | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|
| Hattenbacher Dreieck (A7) | Gambacher Kreuz (A45) | 2x2 | 76 km | deels 3 rijstroken richting Hattenbach |
| Gambacher Kreuz (A45) | Westkreuz Frankfurt (A648) | 2x3 | 43 km | deels spitsstroken tot 2x4 |
| Westkreuz Frankfurt (A648) | Darmstädter Kreuz (A67) | 2x4 | 29 km | |
| Darmstädter Kreuz (A67) | Kreuz Walldorf (A6) | 2x2 | 67 km | deels spitsstroken bij Darmstadt |
| Kreuz Walldorf (A6) | Offenburg | 2x3 | 108 km | |
| Offenburg | Zwitserse grens (A2) | 2x2 | 115 km |
Kunstwerken
Grote kunstwerken van de A5:
Externe links
Foto
Video
Referenties
- ↑ Vor 60 Jahren startete der Ortenauer Straßenverkehr in die Neuzeit | bo.de
- ↑ www.viasuedwest.de
- ↑ A 5 Hattenbacher Dreieck: Baustelle startet Inbetriebnahme der temporären Seitenstreifenfreigabe auf A 5 | mobil.hessen.de
- ↑ Nummerierung des deutschen Autobahnnetzes nach West-Modell vor 1974 | autobahn-online.de
- ↑ geschiedenis Duitsland op autobahn-online.de
- ↑ Bis die zwei zusätzlichen Fahrspuren zwischen Offenburg und Freiburg kommen, kann es noch dauern | badische-zeitung.de
- ↑ ELISA - Elektrifizierter, innovativer Schwerverkehr auf Autobahnen | ehighway.hessen.de
- ↑ Desaster mit Ansage: Elektro-Lkw mit Oberleitung entpuppen sich als teurer Flop | focus.de
- ↑ Manuelle Straßenverkehrszählung | bast.de
- ↑ Manuelle Straßenverkehrszählung | bast.de
- ↑ De data van 2021 is ingewonnen tijdens de COVID-19 pandemie. De kwaliteit van de data is slechter dan voorgaande jaren
| Autobahnen in Duitsland |
|---|
|
A1 • A2 • A3 • A4 • A5 • A6 • A7 • A8 • A9 • A10 • A11 • A12 • A13 • A14 • A15 • A17 • A19 • A20 • A21 • A23 • A24 • A25 • A26 • A27 • A28 • A29 • A30 • A31 • A33 • A36 • A37 • A38 • A39 • A40 • A42 • A43 • A44 • A45 • A46 • A48 • A49 • A52 • A57 • A59 • A60 • A61 • A62 • A63 • A64 • A65 • A66 • A67 • A70 • A71 • A72 • A73 • A81 • A92 • A93 • A94 • A95 • A96 • A98 • A99 A100 • A103 • A111 • A113 • A114 • A115 • A117 • A143 • A210 • A215 • A226 • A255 • A261 • A270 • A280 • A281 • A293 • A352 • A369 • A391 • A392 • A445 • A448 • A480 • A485 • A516 • A524 • A535 • A540 • A542 • A544 • A553 • A555 • A559 • A560 • A562 • A565 • A571 • A573 • A602 • A620 • A623 • A643 • A648 • A650 • A656 • A659 • A661 • A671 • A672 • A831 • A861 • A864 • A952 • A980 • A995 |