Bergpas

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
De Furkapass in Zwitserland.

pas verwijst naar deze pagina. Voor 'PAS', zie het Programma Aanpak Stikstof.

Een pas of bergpas is, geologisch bezien, het laagste punt tussen twee bergtoppen. In het verkeer noemt men dit laagste punt de pashoogte en wordt onder pas mede verstaan de route omhoog naar de pashoogte en weer omlaag naar de andere kant. Als zodanig is een pas de kortste route om in berggebieden van het ene dal naar het andere te komen. Het voorkomt dat men om de bergen heen moet rijden.

Geschiedenis

Pasroutes bestaan al in Europa sinds de tijd van de Grieken. Al in 480 voor Christus koos Leonidas de pas bij Thermopylae uit als plek om de Perzen tegen te houden. In de Alpen is de tocht van Hannibal uit 219 voor Christus bekend. Lange tijd werd gedacht dat de route over de Grote Sint Bernhard liep. Men gaat er nu vanuit dat een zuidelijker route werd gekozen, namelijk die over de Mont-Cénis. Veel routes die in de Romeinse Tijd en in de Middeleeuwen werden gebruikt, hebben sindsdien aan populariteit verloren. Ze bleken niet geschikt voor de aanleg van grotere wegen of men slaagde erin directere routes te ontsluiten. Voor de Gotthard moest bijvoorbeeld een diepe kloof worden overwonnen. Volgens de legende slaagden de bewoners er alleen met hulp van de duivel in om een brug aan te leggen, in ruil voor de ziel van de eerste die over de brug zou gaan. De handige bewoners stuurden een stier als eerste over de brug. Niet alle bekende bergpassen zijn erg hoog. De beroemde Khyber Pass tussen Afghanistan en Pakistan is bijvoorbeeld maar 1.070 meter hoog.

Kenmerken

Ondanks de gemakken van goed uitgebouwde wegen vormen pasroutes een obstakel van formaat bij reizen door de bergen. De gemiddelde snelheid ligt er lager dan op reguliere routes. Personenauto's kunnen de stijgingen vrij goed aan, maar met caravan of aanhanger wordt rijden over passen alweer lastiger. Datzelfde geldt voor vrachtverkeer. De "moeilijkheidsgraad" van een pasroute laat zich maar in beperkte mate aflezen aan de op de meeste landkaarten vermelde pashoogte. Deze geeft namelijk niet aan hoe groot de hoogteverschillen zijn (een pashoogte van 2000 meter maakt nogal een verschil wanneer men om 1000 of op 1500 meter moet beginnen met klimmen). Ook het gemiddelde stijgingspercentage helpt bij het inschatten van de "moeilijkheidsgraad" van een pasroute. In de Alpen wordt de Stelviopas in Italië gezien als een van de grootste uitdagingen voor het verkeer; geliefd bij wegenliefhebbers en gevreesd bij ander verkeer dat over de pas heen moet. De grote doorgaande Alpenroutes zijn uitgebouwd met lagere stijgingspercentages.

Winter

Veel pasroutes worden in de winter afgesloten vanwege de vele sneeuw op de route. Het verkeer moet dan omrijden of gebruikmaken van de autotreinen die als vervanging voor een aantal Alpenpassen beschikbaar zijn. Passen die van groter belang zijn en waar geen alternatief beschikbaar is in de vorm van een auto- of treintunnel worden waar mogelijk de hele winter opengehouden. Het belang van het bereikbaar houden van delen van het land wordt groot genoeg geacht om de kosten van het openhouden te rechtvaardigen.

Bergpassen in de Alpen

In Europa zijn de vele bergpassen in de Alpen beroemd. De meeste hoge bergpassen zijn tussen 1900 en 2500 meter hoog. Een aantal van de bekendste bergpassen zijn echter lager, zoals de Brennerpass of de Fernpass in Oostenrijk. Er is een opmerkelijk verschil tussen de bergpassen in Oostenrijk en de andere Alpenlanden. In Oostenrijk liggen een aantal van de hoogste wegen van Europa, maar dit zijn doodlopende toeristenwegen. Oostenrijk heeft slechts een gering aantal algemeen toegankelijke bergpassen van meer dan 2000 meter hoogte, zoals het Timmelsjoch en de Staller Sattel. De Hochtor, binnen de toeristische Großglockner Hochalpenstraße is met 2504 meter het hoogste punt in een doorgaande weg in de Oostenrijkse Alpen. In Frankrijk, Zwitserland & Italië is een veel grotere concentratie van hoge bergpassen van meer dan 2000 meter hoogte.

Bergpassen van meer dan 2000 meter hoogte liggen vrijwel altijd boven de boomgrens, die in de Alpen varieert van circa 1700 meter tot 2000 meter. Het uitzicht van de bergpassen varieert ook, in Zwitserland heeft men vaak uitzicht op gletsjers en besneeuwde bergen, met in sommige gebieden toppen hoger dan 4000 meter. In Oostenrijk zijn vaak minder gletsjers en smelt een groot deel van de sneeuw in de zomer weg, omdat de bergen er veelal tussen 3000 en 3500 meter hoog zijn. In Frankrijk vindt men in de zomer vooral sneeuw rond het Mont Blancmassief en rond de Écrins, de enige 4000-ers van de Franse Alpen. Zuidelijker ligt in de zomer vaak helemaal geen sneeuw op de bergen vanwege de hogere temperaturen en geringere neerslag. In Italië liggen veel hoge bergpassen op de grens met Frankrijk en Zwitserland. Daarnaast is er een grote concentratie van bergpassen in de Dolomieten en Südtirol. In Duitsland en Slovenië zijn de bergpassen beduidend lager.

Hoge bergpassen

De hoogste bergpassen van de wereld bevinden zich in de Himalaya in het grensgebied van China, Pakistan, India en Nepal.

De Semo La in Tibet is de hoogste berijdbare bergpas ter wereld op 5.565 meter. De 5.545 meter hoge Mana Pass in India is daarna de hoogste. De beroemde Karakoram Pass tussen China en India is 4.693 meter hoog. Veel hoge bergpassen zijn niet geasfalteerd en zijn op zijn best gravelwegen. De Khunjerab Pass in Pakistan is met 4.693 meter de hoogste geasfalteerde grensovergang van de wereld.

In Noord-Amerika is de Independence Pass in Colorado de hoogste geasfalteerde bergpas. Beroemd is ook de 3.200 meter hoge Paso Internacional Los Libertadores tussen Chili en Argentinië. De 4.600 meter hoge Chungara–Tambo Quemado in Bolivia is de hoogste bergpas in Zuid-Amerika.

De hoogste bergpas van Europa is de Col de l'Iseran in Frankrijk op 2.770 meter hoogte. Er zijn hogere wegen, maar die zijn geen bergpas, maar die vormen een cirkel of lopen dood. De Veleta in Spanje is de hoogste geasfalteerde weg op 3.380 meter hoogte, maar is voor het publiek maar tot 2.530 meter opengesteld. De Ötztaler Gletscherstraße in Oostenrijk is de hoogste plek die per auto te bereiken is in Europa, op 2.830 meter.

Lijst van hoogste verharde wegen in Europa

hoogte bergpas / weg gebergte land type opmerking
2830 m Ötztaler Gletscherstraße Ötztaler Alpen Oostenrijk doodlopend hoogste weg van Europa
2802 m Cime de la Bonette Massif du Mercantour-Argentera Frankrijk rondweg hoogste weg van Frankrijk
2770 m Col de l'Iseran Massif de la Vanoise Frankrijk bergpas hoogste bergpas van Europa
2757 m Passo dello Stelvio/Stilfserjoch Ortler-Alpen Italië bergpas hoogste bergpas van Italië
2750 m Kaunertaler Gletscherstraße Ötztaler Alpen Oostenrijk doodlopend
2744 m Col Agnel Alpes Cottiennes Frankrijk-Italië bergpas hoogste bergpas op een internationale grens
2715 m Col de la Bonette Massif du Mercantour-Argentera Frankrijk bergpas
2645 m Col du Galibier Alpes du Dauphiné Frankrijk bergpas
2621 m Passo di Gavia Gruppo Sobretta-Gavia Italië bergpas
2612 m Colle del Nivolet Alpi Graie Italië doodlopend feitelijk een bergpas, maar onverhard aan de noordzijde, niet publiekelijk toegankelijk
2572 m zijtak Edelweißspitze Hohe Tauern Oostenrijk doodlopend zijtak van de Großglockner Hochalpenstraße
2526 m Veleta Sierra Nevada Spanje doodlopend hoogste weg van Spanje. Onverharde, niet publiekelijke weg loopt verder tot circa 3300 meter
2504 m Großglockner Hochalpenstraße Hohe Tauern Oostenrijk bergpas hoogste bergpas van Oostenrijk
2501 m Umbrailpass Ortler-Alpen Zwitserland-Italië bergpas hoogste bergpas van Zwitserland
2481 m Colle Fauniera Alpi Cozie Italië bergpas
2480 m Nufenenpass Lepontinische Alpen Zwitserland bergpas hoogste bergpas van Zwitserland die niet op een grens ligt
2474 m Timmelsjoch Ötztaler Alpen Oostenrijk bergpas
2469 m Col du Grand-Saint-Bernard Walliser Alpen Zwitserland-Italië bergpas
2429 m Furkapass Urner Alpen Zwitserland bergpas
2418 m Mirador de Roque de los Muchachos La Palma Spanje doodlopend hoogste weg van de Canarische Eilanden
2413 m Col de Granon Massif des Cerces Frankrijk doodlopend bergpas, maar oostzijde is niet verhard en niet opengesteld voor het publiek
2408 m Port d'Envalira Pyreneeën Andorra bergpas hoogste weg van Andorra, hoogste weg in de Pyreneeën
2390 m zijtak Oberaarsee Berner Alpen Zwitserland doodlopend zijtak van de Grimselpass
2389 m Lac de Moiry Walliser Alpen Zwitserland doodlopend
2383 m Flüelapass Albula-Alpen Zwitserland bergpas
2380 m Dzhily-Su Kaukasus Rusland doodlopend noordzijde Elbrus
2379 m Jvari Pass Kaukasus Georgië bergpas hoogste weg van Georgië, hoogste bergpas in de Kaukasus
2370 m Plan du Lac Massif de la Vanoise Frankrijk bergpas
2365 m Terskol Kaukasus Rusland doodlopend oostzijde Elbrus
2361 m Col d'Izoard Alpes Cottiennes Frankrijk bergpas
2356 m Carretera del Teide Tenerife Spanje bergpas
2350 m Col de la Lombarde Alpes-Maritimes Frankrijk-Italië bergpas
2350 m Val Thorens Massif de la Vanoise Frankrijk doodlopend skigebied
2340 m Curtginatsch Lepontinische Alpen Zwitserland doodlopend ten zuidwesten van Thusis
2340 m Tre Cime di Lavaredo Dolomiti Italië doodlopend
2328 m Berninapass Berninagruppe Zwitserland bergpas hoogste pas in de Alpen die de hele winter open blijft
2326 m Col de la Cayolle Alpes-Maritimes Frankrijk bergpas
2314 m Albulapass Albula-Alpen Zwitserland bergpas
2314 m Forcola di Livigno Livigno Alpen Zwitserland-Italië bergpas
2311 m Lago del Narèt Lepontinische Alpen Zwitserland doodlopend
2310 m Lago dei Cavagnöö Lepontinische Alpen Zwitserland doodlopend verharde weg naar 3 stuwmeren, echter alleen bereikbaar via kabelbaan vanaf San Carlo
2304 m Col de la Loze Massif de la Vanoise Frankrijk bergpas
2302 m Port de Cabús Pyreneeën Andorra-Spanje bergpas alleen aan de zijde van Andorra verhard
2291 m Passo del Foscagno Livigno Alpen Italië bergpas
2284 m Colle di Sampeyre Alpi Cozie Italië bergpas
2284 m Julierpass Albula-Alpen Zwitserland bergpas
2252 m Col du Sanetsch Berner Alpen Zwitserland bergpas uiteindelijk doodlopend
2250 m Col d'Allos Massif du Pelat Frankrijk bergpas
2244 m Passo Sella/Sellajoch Dolomiti Italië bergpas
2240 m Arcalís Pyreneeën Andorra doodlopend skigebied, onverharde weg gaat nog wat verder tot 2375 m
2239 m Passo Pordoi Dolomiti Italië bergpas
2236 m Passo di Giau Dolomiti Italië bergpas
2231 m Galm Berner Alpen Zwitserland doodlopend ten noorden van Leuk, Wallis
2224 m Sustenpass Urner Alpen Zwitserland bergpas
2221 m Männlichen Berner Alpen Zwitserland doodlopend alleen voor ontheffingshouders
2215 m Col de Portet Pyreneeën Frankrijk bergpas
2211 m Penser Joch Sarntal-Alpen Italië bergpas
2210 m Pereval Arkhonsky Kaukasus Rusland bergpas
2208 m Col des Tentes Pyreneeën Frankrijk doodlopend
2205 m Cim de Coma Morera Pyreneeën Frankrijk doodlopend
2205 m Lac du Vieux Émosson Walliser Alpen Zwitserland doodlopend
2203 m Mattmarksee Walliser Alpen Zwitserland doodlopend
2200 m Lac d'Aumar Pyreneeën Frankrijk doodlopend
2192 m Passo di Valparola Dolomiti Italië bergpas
2190 m Embalse de Llauset Pyreneeën Spanje doodlopend
2188 m Col du Petit Saint-Bernard Mont Blanc Massif Frankrijk-Italië bergpas
2176 m Colle delle Finestre Alpi Cozie Italië bergpas
2176 m Rifugio Forni Ortler-Alpen Italië doodlopend
2175 m Lac de Cap-de-Long Pyreneeën Frankrijk doodlopend
2173 m Croix de Coeur Walliser Alpen Zwitserland bergpas
2168 m Tikmataji Pass Kaukasus Georgië bergpas
2165 m Grimselpass Urner Alpen Zwitserland bergpas
2155 m Calar Alto Sierra de Los Filabres Spanje bergpas Calar Alto Observatory
2150 m Les Arcs 2000 Massif de la Vanoise Frankrijk doodlopend skigebied
2149 m Ofenpass Sesvennagruppe Zwitserland bergpas
2145 m Transalpina Karpaten Roemenië bergpas hoogste weg van Roemenië
2144 m Vallter 2000 Pyreneeën Spanje doodlopend skigebied
2141 m Barrage de la Grande-Dixence Walliser Alpen Zwitserland doodlopend
2136 m Collado de las Sabinas Sierra Nevada Spanje bergpas nabij Veleta
2133 m Passo Gardena Dolomiti Italië bergpas
2133 m Lac d'Allos Massif du Pelat Frankrijk doodlopend
2130 m Campo Imperatore Apennijnen Italië doodlopend hoogste weg in Italië buiten de Alpen
2130 m Roki Tunnel Kaukasus Georgië-Rusland bergpas
2130 m Tignes Massif de la Vanoise Frankrijk doodlopend skigebied
2124 m Juf Oberhalbstein-gruppe Zwitserland doodlopend hoogste permanent bewoonde plaats in Europa
2117 m Splügenpass Lepontinische Alpen Zwitserland-Italië bergpas
2115 m Col du Tourmalet Pyreneeën Frankrijk bergpas
2108 m Col de Vars Alpes Cottiennes Frankrijk bergpas
2107 m Arolla Walliser Alpen Zwitserland doodlopend
2106 m Gotthardpass Urner Alpen Zwitserland bergpas
2105 m Passo di Falzarego Dolomiti Italië bergpas
2105 m Schöneben Ostalpen Italië doodlopend skigebied boven de Reschensee
2102 m Lauchernalp Berner Alpen Zwitserland doodlopend
2102 m Tauernmoossee Hohe Tauern Oostenrijk doodlopend
2100 m Cirque de Troumouse Pyreneeën Frankrijk doodlopend
2100 m Tsey-Loam Kaukasus Rusland bergpas ten zuidoosten van Vladikavkaz
2100 m Col du Sabot Grandes Rousses Frankrijk doodlopend
2095 m Thyon Walliser Alpen Zwitserland doodlopend skigebied
2094 m Jaufenpass Dolomiti Italië bergpas
2093 m la Plagne Massif de la Vanoise Frankrijk doodlopend skigebied
2090 m Steingletscher Urner Alpen Zwitserland doodlopend zijtak nabij de Sustenpass
2089 m Col des Champs Massif du Pelat Frankrijk bergpas zuidelijkste bergpas hoger dan 2000 meter in de Alpen
2085 m Hochsölden Ötztaler Alpen Oostenrijk doodlopend skigebied, zijtak van de Ötztaler Gletscherstraße
2083 m Els Cortals Pyreneeën Andorra doodopend skigebied
2081 m Col du Mont Cenis Alpes grées Frankrijk bergpas
2080 m Martell Ortler-gruppe Italië doodlopend
2072 m Port de la Bonaigua Pyreneeën Spanje bergpas
2070 m Coll de Pal Pyreneeën Spanje bergpas
2070 m BTA-6 Large Altazimuth Telescope Kaukasus Rusland doodlopend
2068 m Mandelon Walliser Alpen Zwitserland doodlopend
2067 m Col de la Croix de Fer Alpes du Dauphiné Frankrijk bergpas
2065 m San Bernardinopass Penninische Alpen Zwitserland bergpas
2064 m Alpe Campo Bernina-gruppe Zwitserland doodlopend zijweg van de Berninapass
2060 m Hotel Salastrains Albula-gruppe Zwitserland doodlopend net buiten St. Moritz
2058 m Belmeken Dam Road Rila Bulgarije bergpas hoogste geasfalteerde weg van Bulgarije
2058 m Col du Lautaret Alpes du Dauphiné Frankrijk bergpas
2057 m Passo di Fedaia Dolomiti Italië bergpas
2055 m Mangartska cesta Julische Alpen Slovenië doodlopend hoogste weg van Slovenië
2052 m Staller Sattel Hohe Tauern Italië-Oostenrijk bergpas
2050 m Plateau de la Calme Pyreneeën Frankrijk doodlopend
2050 m Saint-Véran Alpes Cottiennes Frankrijk doodlopend hoogste permanent bewoonde plaats in Frankrijk
2049 m Nockalmstraße Gurktaler Alpen Oostenrijk bergpas hoogste bergpas in het oosten van Oostenrijk
2049 m Steinigboda Lepontinische Alpen Zwitserland doodlopend nabij Nufenen (Graubünden)
2048 m Moosalp Walliser Alpen Zwitserland bergpas nabij Visp
2047 m Les Fonts de Cervières Alpes Cottiennes Frankrijk doodlopend
2047 m Passo Manghen Dolomiti Italië bergpas
2044 m Oberalppass Urner Alpen Zwitserland bergpas
2042 m Transfăgărășan Karpaten Roemenië bergpas
2041 m Puerto de la Ragua Sierra Nevada Spanje bergpas
2040 m Parking des Millefonts Alpes-Maritimes Frankrijk doodlopend zuidelijkste weg boven 2000 meter in de Alpen
2040 m Puig de la Tossa Pyreneeën Frankrijk doodlopend
2038 m Lai da Curnera Lepontinische Alpen Zwitserland doodlopend stuwdam in de buurt van de Oberalppass
2037 m Bettmeralp Berner Alpen Zwitserland doodlopend niet publiekelijk toegankelijk (autovrij dorp)
2037 m La Rabassa Pyreneeën Andorra doodlopend
2036 m Puerto de Escúllar Sierra de Baza Spanje bergpas
2035 m Colle Sestriere Alpi Cozie Italië bergpas
2035 m Venter Tal Ötztaler Alpen Oostenrijk doodlopend
2032 m Silvretta Hochalpenstraße Silvretta Alpen Oostenrijk bergpas
2032 m Passo Valles Dolomiti Italië bergpas
2031 m Boí Taüll Pyreneeën Spanje doodlopend skigebied
2025 m Parking de Laval, Vallée de la Clarée Massif des Cerces Frankrijk doodlopend ten noorden van Briançon
2021 m Oberläger Berner Alpen Zwitserland doodlopend zijweg van de Grosse Scheidegg bij Grindelwald
2020 m Melchboden Zillertaler Alpen Oostenrijk rondweg onderdeel van de Zillertaler Höhenstraße
2017 m Kühtaisattel Ötztaler Alpen Oostenrijk bergpas
2016 m Lac des Bouillouses Pyreneeën Frankrijk doodlopend
2012 m Pian Geirett Lepontinische Alpen Zwitserland doodlopend zijweg van de Lukmanierpass
2012 m Plan-d'Amont Massif de la Vanoise Frankrijk doodlopend ten noorden van Modane
2012 m Vallon du Cristillan Alpes Cottiennes Frankrijk doodlopend ten oosten van Guillestre
2010 m Mittler Hütte Plessur Alpen Zwitserland doodlopend net buiten Arosa
2008 m Courchevel Altiport Massif de la Vanoise Frankrijk doodlopend hoogste vliegveld van Europa
2006 m Cervinia Walliser Alpen Italië doodlopend diverse straten in Cervinia-Breuil
2005 m Alpe di Cava Lepontinische Alpen Zwitserland doodlopend nabij Biasca
2005 m Simplonpass Walliser Alpen Zwitserland bergpas hoogste E-weg in geografisch Europa
2004 m Dürrboden Albula-gruppe Zwitserland doodlopend ten zuiden van Davos
2001 m Col de Pailhères Pyreneeën Frankrijk bergpas

Lijst van hoogste autosnelwegen in Europa

land # naam hoogte
Puerto de Somosierra 1.444 m
Puerto de la Mora de Huétor 1.390 m
Brennerpass 1.370 m
Tauerntunnel 1.340 m
Portillo del Padornelo 1.335 m
Túnel de Guadarrama 1.310 m
Tunnel du Fréjus 1.300 m[1]
Puerto de Monrepós 1.282 m
"km 67" 1.280 m
"km 20" 1.270 m
Entrèves 1.270 m[2]
Tunnel du Fréjus 1.228 m[3]
Túnel del Negrón 1.225 m
Puerto de Escandón 1.223 m
Puerto de Manzanal 1.221 m
Puerto de Alcolea 1.218 m
"km 90" 1.202 m
Katschbergtunnel 1.190 m
Arlbergtunnel 1.188 m[4]
Puerto de Vallejera 1.186 m
"km 8" 1.183 m
Puerto de Cabrejas 1.180 m
Gotthardtunnel 1.174 m
"Tuzi Ljevorječke" 1.170 m[5]
Portillo de la Canda 1.161 m
Tunnel Krystallopigi 1.160 m[6]
Altos de Radona 1.156 m
Metsovo Tunnel 1.125 m[7]
Col des Issartets 1.121 m
Col de la Fageole 1.107 m
Venta Nueva 1.105 m
Puerto de Pedrafita 1.080 m
"km 55" 1.070 m
Kalcherkogeltunnel 1.060 m
Puerto del Carretero 1.040 m
Puerto de Cella 1.013 m
Puerto Pozazal 1.002 m
Alto de Cuatro Calzadas 990 m
"km 114" 985 m
Puerto de la Brújula 981 m
"km 330" 980 m
"Mundilla" 980 m
"tunnel Vrbjani" 980 m[8]
"km 136" 975 m
Traforo del Gran Sasso 970 m[9]
"km 139" 960 m
"Alvão" 960 m
Puerto Los Altos 960 m
Puerto de Paniza 925 m
Puerto de Béjar 924 m
"km 944" 914 m

Zie ook

Verenigde Staten

Europa

Referenties

  1. oostportaal Tunnel du Fréjus, in tegenstelling tot de Franse zijde verloopt de autosnelweg aan Italiaanse zijde tot aan het tunnelportaal
  2. einde 2x2 deel
  3. tunnelportaal Franse zijde, de A43 heeft geen 2x2 rijstroken meer op deze hoogte, hoogste punt 2x2 deel plm. 1.030 m
  4. betreft westportaal van de Arlbergtunnel, waar de S16 nog 2x2 rijstroken telt
  5. locatie en hoogte bij benadering
  6. zuidelijk tunnelportaal, hoogte bij benadering
  7. oostelijk tunnelportaal, hoogte bij benadering
  8. zuidelijk tunnelportaal, hoogte bij benadering
  9. westportaal Traforo del Gran Sasso