Bewegwijzering in Duitsland

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Dit artikel gaat over de bewegwijzering in Duitsland.

Systeem

Kleuren

In Duitsland worden in principe drie kleuren gebruikt; blauw voor Autobahnen, geel voor Bundesstraßen en andere Kreis- en Landesstraßen en wit voor lokale bestemmingen. Het meest prominent zijn de blauwe borden op de snelwegen en geel op de overige wegen. Wit wordt slechts voor zeer lokale bestemmingen gebruikt, alhoewel witte bestemmingen ook op andere wegen steeds vaker voorkomen. Bijvoorbeeld op de gele wegwijzers van het onderliggend wegennet en incidenteel op de blauwe wegwijzers van de autosnelwegen.

Op autosnelwegen worden voor alle doelen, dus ook die afslaan naar het onderliggend wegennet, blauwe borden gebruikt. Dit straalt een rust uit op de bewegwijzering die men niet in alle Europese landen tegenkomt, waar vaak onderscheid gemaakt wordt naar de afritbewegwijzering. Op het onderliggend wegennet wordt gele bewegwijzering gebruikt, ook op Autobahnähnliche straßen die als snelwegen zijn uitgebouwd maar geen formele snelwegstatus hebben, zelfs wanneer er geen maximumsnelheid van toepassing is. Deze wegen worden daardoor in de volksmond een Gelbe Autobahn genoemd.

Doelen

In Duitsland wordt sterk gewerkt met control cities en minder met remote focal points, zoals in Nederland of veel Oost-Europese landen. Op de meeste snelwegen worden de afstanden tot de eerstvolgende 2 tot 4 grote steden aangegeven. Er is sprake van enige netwerkbewegwijzering, met name voor de grote steden Berlin, Hamburg, München, Frankfurt en Basel. In het Ruhrgebied zijn tevens enkele belangrijke doelen te onderscheiden, te weten Dortmund, Köln, Aachen en Oberhausen, die allemaal focale punten zijn voor het Ruhrgebied. Op deze manier kan men goed het gebied uitkomen vanaf de regionale snelwegen. Er wordt grensoverschrijdend bewegwijzerd en sinds een aantal jaar worden buitenlandse bestemmingen als endoniem. Soms treft men een combinatie van endoniem en exoniem. De borden met Arnheim en Nimwegen worden vervangen door Arnhem en Nijmegen, maar de bestemmingen in Polen en Tsjechië, prominent Szczecin/Stettin, Warszawa/Warschau, Wrocław/Breslau en Praha/Prag worden nog met zowel het endo- als exoniem aangegeven.

Afstanden

Afstanden worden in Duitsland altijd vergezeld van de notatie "km". Duitsland is één van de weinige landen die dit toepast.

Lettertype

In Duitsland wordt het DIN 1451 gebruikt als lettertype, dat door velen als één van de beste lettertypes wordt gezien. De bewegwijzering is in normaalschrift, in tegenstelling tot sommige buurlanden als Frankrijk en Tsjechië.

Autosnelwegen

Op snelwegen wordt blauwe bewegwijzering gebruikt, ook voor afritbewegwijzering. Doelen die via reguliere afritten te bereiken zijn worden niet op een afwijkende manier aangegeven met andere kleuren, zoals men in vrij veel Europese landen wel ziet. Dit straalt aan de ene kant rust uit, maar aan de andere kant worden knooppunten en reguliere afritten niet goed onderscheiden anders dan met het wegnummer.

Afritten worden op 1000 meter van te voren aangekondigd met enkel de naam van de afrit. Op 500 meter volgen de afritdoelen die op 0 meter weer herhaald worden. Er wordt op het 500-meter bord doorgaans een vorkbord gebruikt, bij het 0-meter bord zijn portalen gangbaar waarbij de rechtdoordoelen worden aangegeven. Op het vorkbord staat één rechtdoordoel, namelijk de volgende afrit of knooppunt. Na de afrit volgt het afstandentableaux met de relevante doelen. Indirecte doelen, die via een andere snelweg te bereiken zijn, worden gescheiden met een horizontale lijn, met daaronder de kruisende doelen met het kruisende wegnummer. Deze kruisende wegnummers worden vaak pas vrij kort van te voren aangegeven, zodat men voor logische, maar indirecte doelen niet over grote afstanden steeds met op dat moment nog niet-relevante nummers worden aangegeven. Vaak wordt maar één indirect wegnummer aangegeven, namelijk de eerste weg die men kruist, ook als de betreffende bestemming via diverse andere snelwegen bereikt wordt. Indirecte wegnummers worden op dezelfde manier aangegeven als directe wegnummers. Een uitzondering hierop is op het onderliggend wegennet.

Niet-snelwegen

Op het onderliggend wegennet wordt gele bewegwijzering gebruikt, wat in dit deel van Europa vrij uniek is, alhoewel het elders in Europa ook voorkomt, maar niet in buurlanden van Duitsland. De bewegwijzering is in het geval van autobahnähnliche straßen vrijwel identiek aan die van de autobahnen met vorkborden en portaalwegwijzers. Bij overige wegen is de bewegwijzering vanzelfsprekend wat eenvoudiger, met voorwegwijzers en handwegwijzers. Op niet-snelwegen wordt vaak naar de dichtstbijzijnde snelweg(en) bewegwijzering wanneer dat relevant is. Op deze manier kan men vaak al op tientallen kilometers van te voren de route naar de snelwegen vinden. Deze worden in blauwe vlakken aangegeven. Ter hoogte van aansluitingen met snelwegen worden blauwe borden gebruikt, dus wel een afwijkende kleur voor de kruisende bestemmingen (via autobahnen), in tegenstelling tot op autobahnen zelf. Afstanden worden vaak ook op voorwegwijzers aangegeven.

Wegnummers

Wegnummers worden in Duitsland met rechthoekige schilden aangegeven. Bij autosnelwegen worden blauwe schilden met een wit kader gebruikt, die aan de binnenzijde zeshoekig is. Bij bundesstraßen worden gele vlakken met een zwart kader en zwarte letters gebruikt. In beide gevallen wordt geen prefix gebruikt, men kan aan het schild en de kleur zien wat voor het weg het betreft. Wegnummers van Kreis-, Landes- en Staatsstraßen worden in principe niet op de bewegwijzering gebruikt, ook niet als deze wegen autobahnähnlich zijn uitgebouwd.

Talen

Wegwijzer met Oppersorbisch bij Bautzen.

De bewegwijzering in Duitsland is vrijwel overal enkel in het Duits. In enkele streken worden minderheidstalen gesproken die op de bewegwijzering voorkomen, meest prominent het Oppersorbisch dat in het oosten van Duitsland wordt gesproken. Rond Bautzen komen tweetalige wegwijzers voor.

Export

Het Duitse bewegwijzeringssysteem wordt in het buitenland deels ook toegepast, met name in Zuid-Afrika waar de bewegwijzering veel overeenkomsten toont, inclusief lettertype, pijlvormgeving en kleuren. In Zuid-Afrika worden echter vaak lange staande pijlen voor alle rijstroken getoond, wat in Duitsland niet voorkomt. Een afgeleide vorm kan men ook in Griekenland vinden, waar het Duitse lettertype ook gebruikt wordt, evenals de wegnummerschildjes, echter dan wel met prefix. Ook is de achtergrond van de bewegwijzering in Griekenland groen in plaats van blauw en worden de Griekse namen in het geel aangegeven. Engelse namen worden wel in het wit aangegeven. De gele wegwijzers voor het onderliggend wegennet worden onder andere in Noorwegen en het voormalig Joegoslavië ook toegepast, maar wel in een enigszins andere vorm.

Geschiedenis

Het lettertype DIN 1451 gaat terug tot begin 20e eeuw, toen DIN 1451 gebruikt werd op bouwtekeningen van de Preußische Eisenbahnen vanaf 1906. In 1931 werd DIN 1451 gepubliceerd in de varianten 'Engschrift', 'Mittelschrift' en 'Breitschrift'.

Oorspronkelijk werden wegwijzers vaak in 'Breitschrift' geplaatst. Deze zijn tegenwoordig zeldzaam en veelal vervangen door het reguliere 'Mittelschrift'. Het smallere 'Engschrift' lijkt tegenwoordig minder vaak te worden toegepast dan vroeger. In 1980 is het lettertype aangepast om de leesbaarheid te vergroten, tevens is 'Breitschrift' toen afgeschaft voor de bewegwijzering.

Na de Tweede Wereldoorlog is in de DDR een eigen lettertype ontwikkeld vanaf 1956, alhoewel er pas normen waren voor alle wegwijzers en verkeersboden vanaf 1968. In de DDR is ook bewegwijzering in het Cyrillisch geplaatst, vermoedelijk alleen eind jaren '40 of begin jaren '50. In de Tweede Wereldoorlog waren veel vooroorlogse wegwijzers gesneuveld en tot ruim in de jaren '50 bepaalden vooroorlogse bewegwijzering het wegbeeld voor zover het niet vernietigd was. Veel wegwijzers werden tot de jaren '70 handmatig gemaakt en het lettertype wilde nogal eens afwijken van de norm op details.

Referenties


Bewegwijzering in Europa

BelgiëBulgarijeDenemarkenDuitslandEstlandFinlandFrankrijkItaliëNederlandNoorwegenOekraïneOostenrijkPolenRoemeniëServiëSloveniëSpanjeVerenigd KoninkrijkZwedenZwitserland