Brug Oude Schouw

Brug Oude Schouw Aldskou
Overspant	Prinses Margrietkanaal
Rijstroken	1x2
Totale lengte	c. 106 meter
Hoofdoverspanning	c. 25 meter
Hoogte brugdek	7,2 meter
Openstelling	1839 / 1880 / 1951
Verkeersintensiteit	? mvt/etmaal
Locatie	kaart

De Brug Oude Schouw (Fries: Aldskou, historisch ook geschreven als Oudeschouw) is een basculebrug in Nederland, gelegen over het Prinses Margrietkanaal in Friesland, net ten zuiden van Jirnsum.

Kenmerken

De Brug Oude Schouw is een combinatie van een liggerbrug en een basculebrug. De brug is in totaal circa 106 meter lang en heeft 5 overspanningen, waarvan 3 overspanningen over water en twee op land. De brug heeft betonnen pijlers, een deels gemetselde basculekelder en liggers van beton en staal. Het beweegbare deel heeft een houten brugdek. De brug heeft een vrije doorvaarthoogte van 7,15 meter.

Geschiedenis

Voorgeschiedenis

Oude Schouw is een bekend historisch punt in Friesland, van oudsher lag het op de samenkomst van de wateren Oude Wetering (later genaamd de Nieuwe Wetering) en De Boorn. Hier lag al lange tijd een brugverbinding die Oude Schouw heette. Indertijd was dit de rijksweg van Leeuwarden naar Heerenveen en had dus grote betekenis.

Al in de 12e eeuw is het kanaal Oude Wetering gegraven. Daarmee waterde de Boorn af naar het Sneekermeer. Indertijd liep de hoofdverkeersweg nog over de oostoever van de Boorn. In 1546 werd deze verplaatst naar de westoever van de Boorn, gebruik makend van een al oudere veerpont over de Oude Wetering. In de 18e eeuw werd een veerpont in gebruik genomen tussen Akkrum en Joure, die men Nieuwe Schouw ging noemen. Zo ontstond de naam Oude Schouw voor de al bestaande veerpont tussen Jirnsum en Akkrum.

De eerste bruggen

In de jaren 1827-1830 werd de Overijsselsche straatweg verhard, dit zou later de rijksweg Leeuwarden - Heerenveen worden. Er werd toen ook voorgesteld om de veerpont bij Oude Schouw te vervangen door een brug. In 1839 werd een houten draaibrug bij Oude Schouw gebouwd, die op 15 november 1839 werd geopend. Hier werd tol geheven. De draaibrug is in 1880 vervangen door een nieuwe stalen draaibrug. De weg van Leeuwarden naar Heerenveen werd al in het allereerste Rijkswegenplan 1915 opgenomen.

De brug over het Prinses Margrietkanaal

In de jaren '30 werden plannen gemaakt voor het nieuwe kanaal door Friesland, wat nu het Prinses Margrietkanaal heet. In de loop der jaren was de Oude Wetering ten zuiden van Oude Schouw verbreed en heette al in de 19e eeuw de Nieuwe Wetering. De werken aan het deel tussen Oude Schouw en het Pikmeer bij Grou zijn pas na de oorlog aangevangen. De brug werd op 13 april 1945 door het terugtrekkende Duitse leger opgeblazen. Het Canadese leger had binnen 24 uur een baileybrug over het kanaal gebouwd. In 1946 werd een ophaalbrug op de plek van de baileybrug in gebruik genomen.

Daarna werd gebouwd aan de nieuwe brug, die iets zuidelijker kwam te liggen dan de oude draaibrug. Gekozen werd voor een hogere basculebrug. De brug werd in 1949-1951 aangelegd. Op 30 mei 1951 werd het kanaal officieel in gebruik genomen.

Latere ontwikkelingen

De Brug Oude Schouw had 12 jaar lang nog betekenis als onderdeel van de rijksweg 32, in 1963 kwam een directer tracé parallel aan het spoor gereed. Dit is later verbreed tot de A32. Nadien had de brug Oude Schouw alleen nog een betekenis voor verkeer tussen Akkrum en Jirnsum. Voor de scheepvaart bleef het wel een markant punt.

De brug verkeert tegenwoordig in slechte staat. In 2014 bleek uit onderzoek dat de brug een restlevensduur tot 2025 had. In 2018 werd een gewichtsbeperking van 45 ton ingevoerd. Later is ook de maximumsnelheid verlaagd van 80 naar 60 km/h vanwege trillingen. Op 8 augustus 2023 is de maximumsnelheid verder verlaagd naar 30 km/h, ook zijn toen verkeerslichten geplaatst om met alternerend verkeer de lage maximumsnelheid te handhaven. Op 13 september 2023 is een verkeersbesluit genomen om een aslastbeperking van 8 ton en een maximum toelaatbaar gewicht van 37 ton in te stellen. Ondanks dat in 2014 al bekend was dat de restlevensduur van de brug in 2025 ten einde kwam, was er in 2023 nog steeds geen uitgewerkt plan voor een vervanging.