Cambodja

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា - Kâmpŭchea
Hoofdstad Phnom Penh
Oppervlakte 181.035 km²
Inwonertal 16.713.000
Lengte wegennet 2.406 km
Lengte snelwegennet 187 km[1]
Eerste snelweg 2022
Benaming snelweg ផ្លូវល្បឿនលឿ
Verkeer rijdt rechts
Nummerplaatcode KH[2][3]

Het Koninkrijk Cambodja (Khmer: ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា, Preăh Réachéa Anachâk Kâmpŭchea) is een klein land in Zuidoost-Azië. Het land telt 16 miljoen inwoners en is ongeveer 4,5 keer zo groot als Nederland. De hoofdstad is Phnom Penh.

Inleiding

Geografie

Cambodja ligt in Zuidoost-Azië, gelegen aan de Golf van Thailand. Het grenst aan Thailand, Laos en Vietnam. Het land meet 570 kilometer van west naar oost en 450 kilometer van noord naar zuid. Grote delen van Cambodja zijn relatief vlak, met lage bergen op de grens van Laos en in het zuidwesten, waar de 1.813 meter hoge Phnom Aural is gelegen, het hoogste punt van Cambodja. Het land heeft één groot meer: Tonlé Sap. De rivier de Mekong stroomt eveneens door Cambodja, beiden vormen een overstromingsgebied. De kustlijn is vlak tot licht heuvelachtig en heeft weinig echte stranden.

Het land heeft een tropisch klimaat met een droog seizoen en nat seizoen. De gemiddelde maximumtemperatuur in Phnom Penh ligt het hele jaar door tussen 31 en 35°C. In Phnom Penh valt gemiddeld 1.400 mm neerslag per jaar, vrijwel volledig in de periode van april tot november.

Demografie

Het inwonertal van Cambodja groeide van 4,3 miljoen in 1950 tot 12,4 miljoen in 2000, met een geschatte 16 miljoen in 2017. Het land heeft één grote stad, de hoofdstad Phnom Penh die circa 2,2 miljoen inwoners telt. Daarnaast zijn er 5 regionale steden die tussen 100.000 en 200.000 inwoners tellen. De belangrijkste havenstad is Sihanoukville. Een groot deel van de bevolking woont op het platteland, vaak in lintbebouwing langs doorgaande wegen.

Het overgrote deel van de bevolking wordt gevormd door de Khmer (95%). Zij spreken het Khmer, de officiële landstaal. Dit is na het Vietnamees de meest gesproken Austroaziatische taal. Het Khmer heeft ook een eigen schrift. Het Frans wordt nog door oudere Cambodjanen gesproken als buitenlandse taal. Sinds de jaren '90 neemt Engels echter de plaats van het Frans in. De media in Cambodja is deels in het Engels.

Economie

Cambodja is een land in ontwikkeling, het heeft een snelgroeiende economie, die echter vanaf een laag niveau komt. In 2017 werd het land niet meer als een "laagst ontwikkeld land" beschouwd, maar als een lage inkomensland. De voornaamste industrie in Cambodja is de textielindustrie, dat goed is voor 80% van de export. Het toerisme speelt ook een belangrijke rol in Cambodja. De tempels van Angkor Wat zijn wereldberoemd. De landbouw speelt nog een belangrijke rol op het platteland.

Geschiedenis

Het Khmer-rijk bestuurde de regio eeuwenlang tussen 802 en 1431. Het Khmer-rijk omvatte een groot deel van Zuidoost-Azië, behalve de oostkust (hedendaags Vietnam) en wat tegenwoordig Maleisië is. Het gebied kwam later onder invloed van Thaise koningen te staan. In 1863 werd Cambodja een Frans protectoraat, waarbij land herwonnen werd van Thailand in het noorden en westen. Cambodja werd in 1953 onafhankelijk van Frankrijk. Daarna breidde de Vietnamoorlog zich uit tot in Cambodja. In de jaren '70 rukte de Khmer Rouge op, waarna een repressieve dictatuur geïnstalleerd werd. Tussen 1975 en 1979 vond de Cambodjaanse genocide plaats waarin circa 1,8 miljoen Cambodjanen omkwamen, destijds 25% van de bevolking. De Khmer Rouge wilde in Cambodja een socialistische agrarische republiek stichten, waarbij alle inwoners op het platteland moesten werken. Eind 1978 volgde een Vietnamese invasie die de regering afzette en het einde van de genocide betekende. In 1979 werd de pro-Vietnamese volksrepubliek Cambodja opgericht. De Vietnamese troepen verlieten Cambodja pas in 1989. Vanaf 1985 was premier Hun Sen aan de macht, die in 2023 de macht aan zijn zoon Hun Manet overdroeg.[4]

Wegennet

Het hoofdwegennet van Cambodja.

Cambodja heeft 61.534 kilometer weg, waarvan 2.254 kilometer national road met één cijfer en 5.007 kilometer met twee cijfers. Daarnaast is er 9.031 kilometer provincial road en 45.000 kilometer rural roads. Van de national roads met één cijfer is het gehele netwerk verhard, vanaf de tweecijferige national roads is ongeveer driekwart verhard. Van de provinciale wegen is 30% verhard, van rural roads maar 5%.[5]

Het wegennet is duidelijk het dichtst in het zuidoosten van het land, vanaf Phnom Penh naar de Vietnamese grensregio. In andere regio's lopen slechts enkele hoofdwegen. De hoofdwegen zijn vanaf midden jaren 2000 sterk verbeterd, met name de wegen tussen de grote steden zijn nu allemaal geasfalteerd. De focus gaat nu naar het verharden van de secundaire wegen.[6] Recent is de Prek Tamak Bridge aangelegd over de Mekong, 40 kilometer ten noorden van Phnom Penh. Deze brug is in 2011 opengesteld. Sinds 2022 heeft Cambodja een autosnelweg, de 187 kilometer lange Phnom Penh - Sihanoukville Expressway. Ook zijn er een aantal meerstrookswegen in Phnom Penh. Er zijn vier bruggen over de Mekong in Cambodja, maar voor 2010 was dat er maar één. In Phnom Penh zijn geen bruggen over de Mekong.

Na 2015 zijn diverse wegen verbreed naar 2x2 rijstroken, zoals vrijwel de volledige National Highway 5 vanaf Phnom Penh tot de grens met Thailand en de National Highway 6 ten noorden van Phnom Penh. De corridor Phnom Penh - Bangkok had hiermee 2x2 rijstroken.

Rondom Phnom Penh is een 78 kilometer lange ringweg aangelegd die wel de Third Ring Road heet. Dit is geen autosnelweg, maar een dubbelbaans weg rond de noord-, west- en zuidkant van Phnom Penh. Tussen 2019 en 2023 is het 53 kilometer lange zuidelijke deel aangelegd, dat op 3 augustus 2023 is geopend.[7]

Geschiedenis

Koloniale periode

In de Franse koloniale periode werd Cambodja aanvankelijk niet gezien als belangrijk, het was vooral een buffer tussen de lucratieve kolonie Vietnam en Siam (Thailand). De infrastructuur werd veel minder ontwikkeld dan in Vietnam. Begin 20e eeuw begonnen de Fransen om wegen aan te leggen, vooral ter exploitatie van rubber dat belangrijk was voor de Franse industrie. De infrastructuur bleef echter beperkt, vooral tot het zuidoosten van het land, dat meer geïntegreerd was met het Vietnamese deel van Frans-Indochina. In 1924 had Cambodja 1.173 kilometer routes coloniales (grotendeels verhard) en 2.200 kilometer routes provinciales. Indertijd kostte een reis over de weg van Phnom Penh naar Saigon 5 uur, relatief snel voor die tijd.[8] Cambodja werd in 1953 onafhankelijk en had op dat moment een zeer beperkte infrastructuur.

Na onafhankelijkheid

Een probleem voor Cambodja na onafhankelijkheid was dat het land geen goede exporthaven had. In de Franse koloniale periode was het er niet van gekomen om een diepzeehaven in Sihanoukville aan te leggen, waardoor de export voornamelijk via Zuid-Vietnam verliep, dat echter in toenemende mate instabiel was in de jaren '50 en '60. In de periode 1960-1963 werd de weg van Phnom Penh naar Sihanoukville als verharde weg aangelegd. De weg werd met Amerikaanse financiële steun aangelegd en een haven in Sihanoukville werd door de Fransen gefinancierd. Cambodja was tussen onafhankelijkheid in 1953 en 1970 een koninkrijk, onder koning Norodom Sihanouk. Vanwege de grote buitenlandse financiële steun zag hij de onafhankelijke status van Cambodja als bedreigd, en was bang dat het een vazalstaat van de Amerikanen zou worden, zoals dat ook in Zuid-Vietnam gebeurde. In 1963 wees Sihanouk daardoor verdere buitenlandse steun bij de ontwikkeling van Cambodja af. Daardoor kwam de ontwikkeling van het land echter ook stil te vallen. In 1970 volgde een coup waarin Sihanouk werd afgezet.

Na 1970 ontstond een geleidelijk uit de hand lopende oorlogssituatie in Cambodja, met de opkomst van de communistische Khmer Rouge. Dit was een conflict tussen het Cambodjaanse leger en het leger van Noord-Vietnam, die geleidelijk meer territorium in Cambodja in bezit nam. Begin jaren '70 werd Cambodja steeds meer gebombardeerd door de Amerikanen en Zuid-Vietnam om de communistische opmars te stoppen. Een groot deel van de infrastructuur van Cambodja werd in die periode verwoest, met name in 1973. Na de val van Saigon en het einde van de Vietnamoorlog in 1975 werd een communistische dictatuur onder de Khmer Rouge geïnstalleerd.

Onder de Khmer Rouge was Cambodja internationaal geïsoleerd. Vanwege het brute regime van de Khmer Rouge raakten de relaties met zijn oorspronkelijke bondgenoot communistisch Vietnam dermate verslechterd dat Vietnam in 1978 een invasie in Cambodja uitvoerde. De Khmer Rouge werd afgezet en werd een communistische volksrepubliek opgericht die Kampuchea heette. In 1982 werd door een Finse commissie vastgesteld dat 40% van de wegen volledig ongeschikt waren voor transport en dat een derde van de bruggen in Cambodja opgeblazen waren. In de jaren '80 werd door Vietnam de weg tussen Phnom Penh en Ho Chi Minh City opgeknapt, het was één van de eerste grotere wegenprojecten in Cambodja sinds 1963. Vietnam trok zich in 1989 terug uit Cambodja.

Nadat Cambodja in 1993 weer een koninkrijk werd kwam het land in rustiger vaarwater en kon er weer gedacht worden aan het herbouwen van een nationaal wegennet. In de jaren '90 werden diverse projecten uitgevoerd om het wegennet te herbouwen, voor een aanzienlijk deel gefinancierd door Japan. In 2001 opende de door Japan aangelegde Kizuna Bridge als eerste brug over de Mekong in Cambodja. In 2004 had Cambodja slechts 2.400 kilometer verharde weg. Buiten de primaire nationale wegen was bijna het volledige wegennet onverhard, grote delen van de wegen waren eigenlijk niet veel meer dan zandpaden. In de periode van 2000 tot 2010 werden tal van nationale wegen heraangelegd als verharde weg.

Na 2010 versnelde de modernisatie van de Cambodjaanse infrastructuur. Er werden meerdere bruggen over de Mekong gebouwd. Bij Neak Loeung is in 2015 de Tsubasa Bridge over de Mekong opengesteld, op de route van Phnom Penh naar Vietnam. Dit was de eerste grote tuibrug van Cambodja. Tegen 2020 verkeerde een groot deel van het hoofdwegennet van Cambodja in goede staat, met name dankzij Chinese leningen is in de periode 2010-2020 een aanzienlijk deel van het nationale wegennet verhard of gemoderniseerd. De National Highway 6 is in 2015 over 70 kilometer met 2x2 rijstroken aangelegd tussen Phnom Penh en Skun, dit was de eerste langere dubbelbaans weg van Cambodja. In 2022 opende de eerste autosnelweg van Cambodja, de Phnom Penh - Sihanoukville Expressway, ook aangelegd met Chinese steun. In 2023 kwam de verdubbeling van 350 kilometer van de National Highway 5 tussen Phnom Penh en Sisophon gereed. In de periode 2015-2023 is circa 600 kilometer weg met 2x2 rijstroken aangelegd, terwijl Cambodja daarvoor nauwelijks dubbelbaans wegen had.

Autosnelwegen

Cambodja heeft momenteel één autosnelweg, de in 2022 opengestelde Phnom Penh - Sihanoukville Expressway. Er waren voorheen plannen voor een Airport Expressway in Phnom Penh, maar dit project werd in 2016 geschrapt. Bij de openstelling van de eerste autosnelweg werd meteen besloten een tweede autosnelweg aan te leggen, de Phnom Penh - Bavet Expressway naar de grens met Vietnam.[9] Later in 2022 werd gesproken over een derde autosnelweg van Phnom Penh naar Siem Reap.[10][11] De Airport Expressway in Phnom Penh was gepland als de eerste autosnelweg van Cambodja, maar is in 2016 geschrapt.

# nummer route lengte
Phnom Penh - Bavet Expressway Phnom Penh - Bavet (grens Vietnam) 138 km
Phnom Penh - Sihanoukville Expressway Phnom Penh - Sihanoukville 187 km

Nationale wegen

De hoofdwegen zijn de voormalige routes coloniales, waarnaar nu wordt verwezen als national highways, ook wel national roads. In het koloniale Indochina had de Franse kolonisator één wegnummering voor het huidige Vietnam, Laos en Cambodja. Cambodja heeft die nummering echter volledig vervangen door eigen nummers, waar Vietnam en Laos de oude nummers hebben geïntegreerd in de eigen moderne wegnummering (zo vormt het noordelijke deel van NH7 niet toevallig de verbinding tussen de wegen 13 van Laos en Vietnam).

# nummer route lengte
National Highway 1 Phnom Penh - Svay Rieng - Vietnamese grens (Ho Chi Minh City) 160 km
National Highway 2 Phnom Penh - Takeo - Vietnamese grens (Long Xuyen) 120 km
National Highway 3 Phnom Penh - Kampot - Veal Renh (National Highway 4) 202 km
National Highway 4 Phnom Penh - Sihanoukville 230 km
National Highway 5 Phnom Penh - Battambang - Thaise grens (Bangkok) 407 km
National Highway 6 Phnom Penh - Siem Reap - Sisophon (National Highway 5) 416 km
National Highway 7 Skun (National Highway 6) - Kampong Cham - Snuol - Laotiaanse grens 509 km
National Highway 8 Prek Tamak - Ponhea Kraek 125 km
National Highway 9 Damdek - Stung Treng 277 km

Asian Highways

Asian Highways in Cambodja

AH1AH11AH21AH123


Tolwegen

In Cambodja komen tolwegen voor. In 2001 werd de National Highway 4 onder concessie gebracht om de weg te moderniseren, maar de tolheffing werd in 2016 geschrapt.[12] In 2022 opende de Phnom Penh - Sihanoukville Expressway als een tolweg onder concessie, die parallel aan de National Highway 4 verloopt.

Wegnummering

De hoofdwegen van Cambodja zijn radiaal genummerd vanuit Phnom Penh, waarbij de nummers 1 t/m 6 in de hoofdstad beginnen, en de 7 ten noorden van de hoofdstad van de 6 aftakt. De nummering loopt door tot 30. Tweecijferige nummers zijn afgeleid van de hoofdwegen, en driecijferige nummers weer van de tweecijferige nummers.[13] De nummers 1 t/m 30 zijn national roads (NR) en de hogere nummers zijn provincial roads (PR).

De wegnummering van de nationale wegen ging oorspronkelijk niet verder dan 6, national road 7 is vermoedelijk in de jaren 2000 toegevoegd toen deze weg geasfalteerd werd. National road 8 is vermoedelijk in 2012 toegevoegd toen de brug over de Mekong gereed kwam en de weg opgewaardeerd was. De national road 9 is mogelijk rond 2014 ontstaan, toen ook bij Stung Treng een brug over de Mekong werd aangelegd en een nieuwe oost-westverbinding werd aangelegd als verharde weg.

Bij de startceremonie voor de bouw van de Phnom Penh - Sihanoukville Expressway in 2019 zijn wegwijzers met een E-nummer getoond, waarbij deze snelweg de E4 is, parallel aan de national highway 4.[14]

Bewegwijzering

Cambodja heeft groene wegwijzers voor doorgaand verkeer en blauwe voor lokaal verkeer. Beiden hebben witte letters. De meeste bewegwijzering is in het Khmer en Engels. Wegnummers werden aanvankelijk met hetzelfde schild als in Hongarije aangegeven met een blauwe chevron met witte nummers. Later is een wit schild toegepast dat meer lijkt op dat van de US Highways.

Wegmarkering

Cambodja gebruikt gele markering om rijrichtingen te scheiden, vergelijkbaar met Noord-Amerika. De overige markeringen, zoals rijstrookscheidingen en kantmarkeringen zijn wit.

Verkeersveiligheid

In 2018 werden 1.761 verkeersdoden in Cambodja geregistreerd.[15] Dit komt neer op een ratio van 109 doden per 1 miljoen inwoners, ongeveer het dubbele van het EU-gemiddelde, maar voor Aziatische begrippen niet uitzonderlijk.

Maximumsnelheid

wegtype Vmax

De maximumsnelheid in Cambodja bedraagt 40 km/h in de bebouwde kom, 90 km/h op wegen buiten steden (al is hier vaak veel lintbebouwing) en 120 km/h op autosnelwegen.[16] Op autosnelwegen mogen vrachtwagens 80 km/h.[17] Op wegen buiten de bebouwde kom mogen vrachtwagens 60 km/h.

Zie ook

Referenties

Wegen van Azië

AfghanistanArmeniëAzerbeidzjanBahrainBangladeshBhutanBruneiCambodjaChinaCyprusFilippijnenGeorgiëIndiaIndonesiëIrakIranIsraëlJapanJemenJordaniëKazachstanKoeweitKyrgyzstanLaosLibanonMaleisiëMaledivenMongoliëMyanmarNepalNoord-KoreaOmanOost-TimorPakistanPalestijnse gebiedenQatarRuslandSaudi-ArabiëSingaporeSri LankaSyriëTaiwanTadzjikistanThailandTurkijeTurkmenistanUzbekistanVerenigde Arabische EmiratenVietnamZuid-Korea