Knooppunt Prins Clausplein

Prins Clausplein
Kruisende wegen
Type	ster
Opengesteld	1957

Het knooppunt Prins Clausplein is een knooppunt in Nederland, uitgevoerd als ster. Het knooppunt is gelegen bij de stad Den Haag in de provincie Zuid-Holland en is het enige volledige sterknooppunt van het land. Hier kruist de A4 de A12.

Naamgeving

Het knooppunt is genoemd naar Claus von Amsberg (1926-2002), beter bekend als Prins Claus, de echtgenoot van de toenmalige Koningin Beatrix. Het is één van de weinige knooppunten in Nederland die naar een (destijds) levend persoon werd vernoemd. Het knooppunt kreeg in 1985 zijn huidige naam; daarvoor stond het bekend als het knooppunt Leidschendam.

Configuratie

Het knooppunt is uitgevoerd als een volledig sterknooppunt, de enige van Nederland en één van de weinige in Europa. Het is een vierlaags-ster. De A12 loopt op het onderste niveau, de A4 gaat hier overheen, daarboven liggen de fly-overs van Amsterdam naar Utrecht en van Rotterdam naar Den Haag en op het bovenste niveau de liggen fly-overs van Utrecht naar Rotterdam en van Den Haag naar Amsterdam. Niet alle fly-overs zijn tweestrooks uitgevoerd. De A4 kent aan beide zijden een parallelstructuur; richting het knooppunt Ypenburg ligt een vlechtwerk en richting Amsterdam ligt een parallelstructuur tot na de aansluiting Leidschendam. De A12 kent geen parallelstructuur en bestaat uit 2x2 rijstroken. De omgeving van het knooppunt is vrijwel volledig volgebouwd; naar het westen ligt de stad Den Haag, naar het noorden Leidschendam, naar het oosten de Haagse Vinex-wijk Leidschenveen en naar het zuiden liggen de Haagse Vinex-wijk Ypenburg alsmede de kern Nootdorp. Door de zuidwestkant van het knooppunt loopt de spoorlijn Den Haag - Utrecht. Het knooppunt ligt circa 5 meter boven zeeniveau.

Geschiedenis

Verkeersplein Leidschendam

Het verkeersplein Leidschendam in de jaren '50 of '60.

Het knooppunt zou later onderdeel worden van wat de eerste snelweg van Nederland is. Op 15 april 1937 werd de A12 opengesteld tussen Voorburg en Zoetermeer over 9 kilometer. Dit was de eerste snelweg van het land. De snelweg telde destijds 2x2 rijstroken. In dat jaar en het jaar erop werd de A12 oostwaarts verlengd tot Gouda. In de jaren '40 werd ook begonnen met de aanleg van aarden banen op de A4 tussen Leiden en Den Haag, maar deze werden vanwege de Tweede Wereldoorlog niet voltooid. In 1954 werd pas met de eigenlijke aarden baan tussen het knooppunt Ypenburg en het knooppunt Leidschendam begonnen en op 31 augustus 1957 opende dit eerste deel van de A4. Ongeveer een half jaar later, op 11 februari 1958, opende de A4 tussen Hoogmade en knooppunt Leidschendam, waarmee alle takken voltooid waren.

Knooppunt Prins Clausplein

Oorspronkelijk had de A4 slechts 2x2 rijstroken voor doorgaand verkeer.

In 1983 werd de A12 tussen Voorburg en het Prins Clausplein verbreed naar 2x3 rijstroken. In datzelfde jaar werd ook de A12 verder naar Zoetermeer verbreed naar 2x3 rijstroken. In de jaren '80 voldeed het knooppunt Leidschendam niet meer en werd geconstrueerd tot een sterknooppunt tussen 1981 en 1985. Op 30 september 1982 opende de eerste flyover voor het verkeer. Op 20 juni 1985 werd het knooppunt in zijn huidige stervorm opengesteld. De officiële inauguratie van het knooppunt en de nieuwe naam Prins Clausplein volgde op 29 april 1986 door koningin Beatrix. In 1998 werden de vlechtwerken tussen het Prins Clausplein en het knooppunt Ypenburg opengesteld. Omstreeks 1999 werd de A4 tussen het knooppunt en Leidschendam verbreed naar de huidige parallelstructuur met 10 rijstroken. In 2005 is de maximumsnelheid tussen Den Haag-Bezuidenhout en het Prins Clausplein in beide richtingen verlaagd naar 80 km/uur. Sinds december 2009 mocht er "stad-uit" onder bepaalde omstandigheden weer 100 km/uur worden gereden en sinds medio juli 2012 is dat permanent geworden.

Op 13 april 2015 is een nieuwe verbindingsweg in gebruik genomen ten westen van het knooppunt Prins Clausplein. De formele oplevering was op 21 mei 2015. Deze zogenaamde Sijsling-variant is een mede door de heer Sijsling bedachte oplossing voor het lastige en filegevoelige weefvak aan de oostzijde van het knooppunt, waar het verkeer vanaf de A13 richting Voorburg moet weven met het verkeer dat vanaf de A4-zuid richting Utrecht wil. Door de aanleg van de nieuwe verbindingsweg ná het oversteken van de A4-zuid-rijbaan, in plaats van ervoor zoals in de eerdere situatie, hoeft op het vernieuwde weefvak veel minder verkeer te kruisen. Verkeer komende van de A13 dat "naar links" wil richting Voorburg rijdt dan al links en verkeer komende vanaf de A4-Zuid dat "naar rechts" wil richting Utrecht rijdt dan al rechts.

Toekomst

Bypass Nootdorp

Er was een startnotitie om het weefvak tussen de toerit Nootdorp en het knooppunt aan te passen. Deze zogenaamde Bypass Nootdorp voorziet in een rangeerbaan aan de noordzijde van de A12. Met deze bypass moest het voor verkeer vanaf de toerit Nootdorp makkelijker worden om in te voegen op de A12. Vanaf de toerit zou verkeer via een nieuwe boog onder het talud Utrecht > Amsterdam door rijden om in te voegen op de A12 richting Den Haag. Daarnaast zou het verkeer vanaf de bypass kunnen uitvoegen naar een nieuw weefvak voor de richting Rotterdam of Amsterdam. Het verkeer vanuit Utrecht had hiervan ook gebruik zullen maken. Dit project is in 2011 afgeblazen omdat de verkeerskundige meerwaarde te beperkt bleek.

A4 Passage

Het knooppunt gezien vanaf de A12 komende vanuit de richting Zoetermeer.

Er zijn plannen voor een uitbreiding van de wegcapaciteit op de A4 tussen Leidschendam en Den Haag-Zuid. Hoe dit exact binnen het knooppunt Prins Clausplein uitgevoerd gaat worden is nog niet duidelijk.

Verkeersintensiteiten

Weg	traject	int. 2006	int. 2012	int. 2019
	Leidschendam - Prins Clausplein	135.500	169.200	196.000
	Prins Clausplein - Ypenburg	207.300	241.800	280.300
	Voorburg - Prins Clausplein	144.800	153.100	170.200
	Prins Clausplein - Nootdorp	145.700	128.500	157.200