D1 (Tsjechië)

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
D1
Begin Praha
Einde Bohumín (CZ/PL)
Lengte 377 km
Route
Chodovská radiála

0 Jižní spojka

1 Praha-Spořilov

2 Praha-Chodov

6 Průhonice

10 → Plzeň

12 Modletice

15 Všechromy

21 Mirošovice

29 Hvězdonice

34 Ostředek

41 Šternov

49 Psáře

56 Soutice

66 Loket

75 Hořice

81 Koberovice

90 Humpolec

104 Větrný Jeníkov

112 Jihlava

119 Velký Beranov

134 Měřín

141 Velké Meziříčí-západ

146 Velké Meziříčí-východ

153 Lhotka

162 Velká Bíteš

168 Devět Křížů

178 Ostrovačice

182 Kývalka

190 Brno-západ

194 Brno-centrum → Wien

196 Brno-jih → Bratislava

201 Brno-Slatina

203 Brno-východ

210 Holubice

216 Rousínov

226 Vyškov-západ

230 Vyškov-východ → Olomouc

236 Ivanovice na Hané

244 Mořice

253 Kojetín

258 Kroměříž-západ

260 Kroměříž-východ

264 Hulín-západ

265 Hulín → Otrokovice

272 Říkovice


Přerov-západ (2026)

Přerov-sever (2026)


Lipník nad Bečvou

→ Olomouc

296 Lipník nad Bečvou

308 Hranice

311 Bělotín → Český Těšín

321 Mankovice

330 Hladké Životice

336 Butovice

342 Bravantice

349 Klimkovice

354 Ostrava-Rudná

357 Ostrava-centrum

361 Ostrava-Přívoz

366 Vrbice

371 Bohumín

→ Gliwice

De D1 is een dálnice in Tsjechië. De autosnelweg vormt een oost-westverbinding, een zogeheten ruggengraat van het land, vanaf de hoofdstad Praag (Praha) via Brno en Ostrava naar de grens met Polen bij Bohumín. De geplande lengte bedraagt 377 kilometer, waarvan momenteel 366 kilometer voltooid is. In het oosten van Tsjechië heeft de D1 nog één ontbrekende schakel.

Routebeschrijving

De D1 in Praag.

De D1 begint in het zuidoosten van Praag aan een knooppunt met de oostelijke bypass. Vanaf hier kan verkeer rechtstreeks naar het centrum van de stad via de Chodovská radiála, of via de D0 richting Plzeň, Hradec Králové, Liberec en Dresden. Dit deel van de D1 telt 2x3 rijstroken en voert door de zuidoostelijke flatwijken van Praag. Men verlaat dan vrij snel de stad, waarna nog een paar kleine voorsteden volgen. Na 21 kilometer, bij Mirošovice, versmalt de snelweg naar 2x2 rijstroken. Dit deel van Tsjechië is heuvelachtig met regelmatig kleine bossen, die niet aaneengesloten zijn. Het tracé van de D1 wordt regelmatig doorsneden door kleine rivierdalen. De snelweg volgt een zuidoostelijke richting en komt over de 200 kilometer naar Brno geen grotere steden tegen. De belangrijkste stad waar men langs komt is Jihlava, iets na de helft richting Brno.

De D1 bij Studený.

Dichter bij Brno zijn de bossen wat groter en dichter, waarna de snelweg geleidelijk een paar honderd meter daalt naar het lager gelegen Moravië. Brno heeft een aantal afslagen, die meest als knooppunten zijn vormgegeven. De belangrijkste zijn met de D52, de snelweg naar Wien (Wenen) in Oostenrijk en de D2 naar Bratislava in Slowakije. De D1 gaat ten zuiden van de 405.000 inwoners tellende 2e stad van Tsjechië langs.

Ten oosten van Brno buigt de snelweg naar het noordoosten af, door een wat glooiend open gebied met weinig bos. Een kilometer of 30 ten oosten van Brno, bij Vyškov, takt de D46 af, een expressweg naar de stad Olomouc. De D1 volgt een wat zuidelijker tracé, ten zuiden van Olomouc langs. Bij Říkovice eindigt de snelweg tijdelijk.

Een tweede deel begint bij Lipník nad Bečvou, een kilometer of 30 noordoostelijker, waar de D35 uit Olomouc geruisloos overgaat in de D1. De snelweg voert hier in oostelijke richting en vervolgens takt de D49 af richting Český Těšín, aansluiting gevend op de wegen naar Slowakije. Het laatste deel van de D1 is een grote bypass van de stad Ostrava, die 337.000 inwoners telt en de derde stad van Tsjechië is. De snelweg gaat ten westen en noorden van de stad langs. Niet ver daarna, bij Bohumín, volgt de grens met Polen, vanwaar de Poolse A1 verder gaat naar Gliwice en Gdańsk.

Geschiedenis

Voorgeschiedenis

De aanleg van de D1 was goedgekeurd op 4 november 1938, toen werd besloten om een snelweg van Praag naar Roethenië aan te leggen, de streek rond het huidige Oekraïense Uzhhorod, dat voor 1945 tot Tsjechoslowakije behoorde. De bouw van de D1 begon op 2 mei 1939 en was de eerste autosnelweg die door de Tsjechoslowaakse overheid werd aangelegd. Het was niet de eerste bouw van een snelweg in Tsjechoslowakije, ongeveer een maand eerder begonnen de Duitsers al met de bouw van de Reichsautobahn van Breslau (Wrocław) naar Wenen (Wien). De bouw werd met het bezetten van Tsjechië in datzelfde jaar stilgelegd.

Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog legde de bouw definitief stil. Er zijn destijds geen delen opengesteld voor het verkeer. De bouw van de autosnelweg ging na de Tweede Wereldoorlog sporadisch door over een tracé van 77 kilometer, maar werd in 1950 definitief gestaakt. Er werden drie grote bruggen gebouwd, waarvan er maar één tegenwoordig daadwerkelijk in gebruik is voor de D1, de Most Šmejkalka.

Aanleggeschiedenis

In de jaren '60 groeide het verkeer snel, een nieuw plan voor een snelweg van Praag naar de grens met de Sovjetunie werd bedacht. Deze zou grotendeels over een ander tracé dan het originele plan uit 1938 lopen. Het wegvak van Praag naar Brno ging op 8 september 1967 in aanleg, deels over het reeds gebouwde tracé in de jaren '30 en '40. Op 12 juli 1971 opende het eerste deel tussen Praag en Mirošovice over 21 kilometer. Daarna werd vanuit Praag naar het oosten en vanuit Brno naar het westen gewerkt en in 1980 was de volledige 205 kilometer tot aan Brno voltooid. Hiermee was Tsjechië (destijds Tsjechoslowakije) één van de weinige communistische landen in Centraal-Europa met een lang stuk autosnelweg in gebruik.

Nadat Tsjechoslowakije uit elkaar viel en de landen Tsjechië en Slowakije ontstonden, werden de plannen voor een snelweg naar Slowakije geschrapt, maar moest de D1 een noordoostelijker route richting de stad Ostrava volgen. De D49 werd ter compensatie gepland. De eerste 21 kilometer van Praag tot Mirošovice werd verbreed naar 2x3 rijstroken om de groeiende verkeersvraag aan te kunnen. In 2002 ging 18 kilometer ten oosten van Vyškov in aanleg, wat in 2005 opengesteld werd. Het deel van Lipník nad Bečvou via Ostrava naar de Poolse grens was vanwege historische nummeringsredenen aangelegd als de D47, maar is na opening als D1 bewegwijzerd. In december 2007 opende de bypass van Ostrava. Op 3 december volgde een kort stukje tussen Kroměříž en het knooppunt Hulín met de D55, wat op 7 juli 2011 een stukje verlengd werd tot Říkovice.[1] Op 30 november 2012 opende de grensovergang met Polen voor het verkeer, waarmee de D1 de eerste grensoverschrijdende snelweg tussen Tsjechië en Polen is.[2]

In juli 2014 is de aanbesteding van 14 kilometer D1 tussen Přerov en Lipník nad Bečvou gestart. De bouw is in juni 2015 begonnen[3] en de snelweg is op 12 december 2019 opengesteld.[4][5]

Verbreding

In de periode 1996-1999 is het eerste deel van de D1 tussen Praag en Mirošovice naar 2x3 rijstroken verbreed.

Andere aanpassingen

De D1 begon oorspronkelijk in Praag in de wijk Spořilov. Op 1 januari 2023 werd het 5,2 kilometer lange deel in Praag tot aan Průhonice gedeclasseerd naar een silnice der eerste klasse, waarbij de maximumsnelheid werd verlaagd van 130 naar 110 km/h.[6]

Vanaf 14 juli 2023 is de Most Šmejkalka uitvoerig gerenoveerd en versterkt,[7] om het geschikt te maken voor een eventuele latere verbreding naar 2x3 rijstroken.[8] Dit is de enige brug waar de bouw in 1939 van startte die ook tegenwoordig nog onderdeel is van de D1. De boog richting Brno kwam in 1941 gereed en de boog richting Praag in 1946. De brug is een 46 meter hoge betonnen boogbrug. Het gehele brugdek is vervangen, maar de karakteristieke boog bleef behouden.

Openstellingsgeschiedenis

Een kort stuk met 4 rijstroken net buiten Praag.
Van Naar Lengte Opening[9]
Spořilov Mirošovice 21,3 km 12-07-1971
Kývalka Brno-západ 8,2 km 06-09-1972
Velká Bíteš Kývalka 19,5 km 03-11-1973
Velké Meziříčí-východ Lhotka 5,1 km 00-05-1975
Lhotka Velká Bíteš 9,2 km 00-12-1975
Řehořov Měřín 7,2 km 28-10-1976
Brno-západ Brno-centrum 3,7 km 28-10-1976
Měřín Velké Meziříčí-západ 6,5 km 00-12-1976
Mirošovice Hořice 53,6 km 08-07-1977
Brno-centrum Brno-jih 2,5 km 30-09-1978
Velké Meziříčí-západ Velké Meziříčí-východ 7,5 km 28-11-1978
Hořice Humpolec 17,8 km 06-05-1979
Pávov Řehořov 15,3 km 22-11-1979
Humpolec Pávov 19,3 km 08-11-1980
Brno-východ Holubice 7,1 km 00-12-1982
Brno-jih Brno-východ 6,8 km 09-09-1983
Holubice Tučapy 9,0 km 11-11-1988
Tučapy Vyškov-západ 6,1 km 00-11-1991
Vyškov-západ Vyškov 3,6 km 30-07-1992
Ostrava-Rudná Hrušov 8,5 km 16-10-2003
Bílovec Ostrava-Rudná 11,7 km 25-03-2005
Vyškov Mořice 16,1 km 24-10-2005
Hrušov Bohumín 4,5 km 01-12-2007
Kojetín Kroměříž-východ 7,0 km 23-09-2008
Lipník nad Bečvou Bělotín 15,3 km 25-11-2008
Mořice Kojetín 6,6 km 17-09-2009
Hladké Životice Bílovec 18,1 km 25-11-2009
Kroměříž-východ Hulín (R55) 4,8 km 03-12-2010
Hulín (R55) Říkovice 6,5 km 11-07-2011
Bohumín Poolse grens 6,1 km 30-11-2012
Přerov Lipník nad Bečvou 14,3 km 12-12-2019

Grootschalige heraanleg tussen Praag en Brno

Heraanleg van de D1 bij Jiřice.
De D1 heeft tussen Praag en Brno regelmatig een derde kruipstrook op hellingen.
De D1 ter hoogte van Jihlava.
De D1 ter hoogte van Velká Bíteš.

Het wegdek van de D1 bestond tussen Praag en Brno grotendeels uit oud betonwegdek dat in slechte staat verkeerde. De D1 is is over een lengte van 160,2 kilometer in 8,5 jaar tijd volledig heraangelegd. Aangezien het hier beton uit de jaren '70 betrof waren dit omvangrijke wegwerkzaamheden over grote afstanden. Tevens is het dwarsprofiel van 26,5 naar 28,0 meter verbreed, zodat in de toekomst een 4-0 systeem mogelijk is bij werkzaamheden. Extra capaciteit was niet gepland. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de D35 tussen Hradec Králové en Olomouc eerst voltooid zou worden voordat de D1 in reconstructie zou gaan, maar de bouw van de D35 is uitgesteld, waar een volledige reconstructie van de D1 niet op kon wachten. De renovatie was opgedeeld in 21 bouwfases, met kortdurend een 3-0 systeem, wat betekent dat er in één richting maar één rijstrook beschikbaar was. In die periode bestond forse verkeershinder. Het grootste deel werkte men echter met een 3-1 systeem, waarbij in één richting het verkeer gesplitst verloopt. De werkzaamheden zijn tussen mei 2013 en oktober 2021 uitgevoerd. Dit was feitelijk het grootste wegenbouwproject van Tsjechië in die periode.[10][11] In september 2018 was de helft van het project voltooid, met 81,5 kilometer opgeleverd tegen 160 kilometer aan totale projectlengte. In november 2020 was 112 kilometer opgeleverd.[12] De gehele renovatie werd op 2 oktober 2021 afgerond.[13] In 2023 werd de kwaliteit van de renovatie door de Supreme Audit Office (NKÚ) bekritiseerd.[14]

Cijfers van de heraanleg van de D1:

  • 20 secties gemoderniseerd
  • 160 kilometer D1 gemoderniseerd
  • 371 kilometer geleiderail aangebracht
  • 92 bruggen van de D1 gerenoveerd, waarvan 25 volledig vervangen
  • 35 viaducten over de D1 gerenoveerd
  • kosten: 21,8 miljard CZK (ex. btw), € 860 miljoen[15]
segment traject lengte oplevering
2 Mirošovice - Hvězdonice 7,7 km 07-2021
3 Hvězdonice - Ostředek 4,6 km 10-2016
4 Ostředek - Šternov 7,2 km 09-2018
5 Šternov - Psáře 7,3 km 10-2014
6 Psáře - Soutice 7,7 km 10-2017
7 Soutice - Loket 10,0 km 10-2020
9 Loket - Hořice 9,6 km 11-2014
10 Hořice - Koberovice 6,5 km 09-2018
11 Koberovice - Humpolec 8,8 km 09-2021
12 Humpolec - Větrný Jeníkov 13,6 km 11-2020
14 Větrný Jeníkov - Jihlava 8,5 km 09-2015
15 Jihlava - Velký Beranov 6,0 km 08-2018
16 Velký Beranov - Měřín 14,7 km 10-2021
18 Měřín - Velké Meziříčí-západ 7,2 km 11-2017
19 Velké Meziříčí-západ - Velké Meziříčí-východ 5,9 km 11-2020
20 Velké Meziříčí-východ - Lhotka 6,7 km 09-2018
21 Lhotka - Velká Bíteš 9,0 km 09-2015
22 Velká Bíteš - Devět křížů 5,4 km 07-2017
23 Devět křížů - Ostrovačice 10,3 km 10-2021
24 Ostrovačice - Kývalka 3,5 km 11-2016

Toekomst

De D1 nabij de Poolse grens.

Aanleg

Er is nog één ontbrekende schakel in de D1. Van Říkovice naar Přerov ontbreekt nog 10 kilometer. Het milieubesluit hiervan was genomen op basis van wetgeving uit 1992, terwijl Tsjechië in 2006 nieuwe wetgeving had moeten invoeren en het project daarop te toetsen, zodat het in aanmerking komt voor EU-financiering. De Tsjechische regering heeft dit echter nagelaten. In juni 2016 heeft de Tsjechische regering voor 10 projecten een uitzondering van de EU gekregen, waaronder dit project.[16] In december 2021 was er een gunstige uitspraak voor dit project.[17] Op 5 december 2022 werd de bouwvergunning verstrekt.[18] De bouw van de D1 begon op 20 december 2022,[19][20] dit deel moet in maart 2026 worden geopend.

Verbreding

Er zijn plannen om het deel bij Brno naar 2x3 rijstroken te verbreden. Het gaat om zo'n 30 kilometer rond Brno wat naar 2x3 rijstroken verbreed moet worden, tussen Kývalka en Holubice. De verbreding was oorspronkelijk rond 2016 gepland, maar is zoals veel wegenprojecten in Tsjechië voor onbepaalde tijd uitgesteld. Op 1 augustus 2023 begonnen werkzaamheden aan het eerste deel tussen Brno-Centrum en Brno-Jih, dit traject is slechts 1,4 kilometer lang en omvat de hoofdrijbaan van de D1.[21] Daarnaast worden de aansluitingen Brno-Centrum en Brno-Jih gereconstrueerd. Het knooppunt Brno-Jih met de D2 moet omgevormd worden tot een turbineknooppunt.

Status

De afdaling van de D1 bij Brno.
Wegvak Lengte status
Praha - Říkovice 272 km opengesteld
Říkovice - Přerov 10 km in aanleg tot 03-2026
Přerov - Poolse grens 94 km opengesteld

Verkeersintensiteiten

Het knooppunt tussen de D1 en D2 bij Brno.
Het knooppunt tussen de D1 en D55 bij Hulín in Oost-Tsjechië.
De D1 met 2x3 rijstroken bij Lipník nad Bečvou in Oost-Tsjechië.
Locatie 2010 2012 2016
Exit 1 Praha 88.500 95.700 99.300
Exit 6 Průhonice 68.600 76.200 75.800
Exit 10 D0 70.500 75.100 92.900
Exit 21 Mirošovice 41.100 44.100 44.600
Exit 41 Šternov 37.100 39.100 44.300
Exit 56 Soutice 35.500 37.000 39.100
Exit 66 Loket 33.900 35.600 40.500
Exit 90 Humpolec 36.100 37.500 41.100
Exit 112 Jihlava 35.600 38.100 39.200
Exit 134 Meřin 35.700 36.800 40.000
Exit 146 Velké Meziřiči 37.000 38.400 40.100
Exit 178 Řičany 40.300 43.100 47.300
Exit 190 Brno-West 58.900 57.200 59.700
Exit 194 Brno-Zuid 65.000 63.200 69.500
Exit 196 D2 46.400 49.100 54.700
Exit 203 Brno-Oost 50.900 52.400 53.500
Exit 210 Holubice 38.400 40.300 43.100
Exit 226 Vyškov 33.200 36.200 36.500
Exit 230 D46 9.500 11.200 13.500
Exit 244 Mořice 8.300 10.100 11.500
Exit 258 Kroměříz 8.600 12.000 14.500
Exit 298 Lipnik nad Bečvou 22.700 26.000 28.000
Exit 308 Hranice 16.500 16.500 29.000
Exit 314 D48 14.000 16.200 22.700
Exit 342 Bravantice 15.200 17.800 24.200
Exit 354 Ostrava-Zuid 11.400 20.900 23.000
Exit 361 Ostrava-Centrum 6.500 10.300 19.700
Exit 365 Ostrava-Noord 5.900 9.400 18.200
Exit 370 Bohumín 10.800

Referenties

  1. Další prodloužení dálnice D1 | rsd.cz
  2. Česko a Polsko spojila nová dálnice | rsd.cz
  3. Plánovaná výstavba silnic a dálnic v roce 2015 | rsd.cz
  4. Dálnice D1 se prodloužila o 14 kilometrů. Otevřel se úsek Přerov – Lipník nad Bečvou | mdcr.cz
  5. ŘSD vypsalo soutěž na stavbu dálnice D1 Přerov - Lipník | rsd.cz
  6. Začátek D1 se mění v místní silnici I. třídy, od ledna bude zdarma | zdoprvay.cz
  7. Ředitelství silnic a dálnic zahajuje rekonstrukci mostu Šmejkalka na dálnici D1 | mdcr.cz
  8. Oprava dálničního mostu Šmejkalka: ŘSD vybralo sdružení Pragoprojekt a Strabag | zdopravy.cz
  9. feiten D1 op ceskedalnice.cz
  10. www.novad1.cz
  11. Brněnská D1 slaví výročí, po 50 letech dostává novou podobu | mdcr.cz
  12. Končí stavební sezona na dálnici D1, modernizace skončí na podzim příštího roku | mdcr.cz
  13. Hotovo! 160 kilometrů dálnice D1 je bez omezení | mdcr.cz
  14. NKÚ tvrdě zkritizoval modernizaci D1. Mluví o výtlucích, nekvalitních opravách a nebezpečných nadjezdech | zdopravy.cz
  15. wisselkoers 01-10-2021
  16. Evropská komise dala zelenou prioritním dopravním projektům, mohou se začít stavět | mdcr.cz
  17. Soud: Děti Země a Voda z Tetčic podávají účelové námitky, konstatoval ve sporu o D1 u Přerova | zdopravy.cz
  18. Průlom: Poslední úsek D1 u Přerova má stavební povolení, ŘSD může začít stavět | zdopravy.cz
  19. U Přerova začala stavba posledního úseku dálnice D1 | zdopravy.cz
  20. Ředitelství silnic a dálnic zahajuje výstavbu posledního úseku dálnice D1 u Přerova | rsd.cz
  21. Ředitelství silnic a dálnic zahajuje výstavbu zkapacitnění dálnice D1 u Brna mezi sjezdy na Vídeň a na Bratislavu | rsd.cz
Autosnelwegen in Tsjechië