E16 (Noorwegen)

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
E16
Begin Bergen
Einde Øyermoen (N/S)
Lengte 625 + 50 km
Route

Bergen


begin autosnelweg

Fløyfjelltunnel (3.825 m)

Sandviken

Nyhavnsveien

Vågsbotn

Eidsvåg

Åsamyrane

Åsane-Senter

einde autosnelweg


Arnanipatunnel

Herland

Risnestunnel

Trengereidtunnel

Stavenestunnel

Bogetunnel

Dalseidtunnel

Voss

Hyvingstunnel

Stalheimstunnel

Sivletunnel

Aurland

Gudvangatunnel (11.428 m)

Flenjatunnel (5.053 m)

Fretheimtunnelen

Lærdaltunnel (24.509 m)

Seltatunnelen

Borgundtunnel (3.053 m)

Tuftåtunnel

Filefjelltunnel (5.780 m)

Vang

Fagernes

Hønefoss

Jevnaker

Grua

Gardermoen



Skarnes

Kongsvinger

Øyermoen


zijtak Oslo

Bjørnegårdstunnel

2 Bekkestua

3 Bærums Verk

Brennetunnel

4 Rykkinn

Skuitunnel

5 Isi

Hønefoss

De E16 is een Europese weg in Noorwegen. De weg vormt een oost-westroute door het zuiden van het land, vanaf Bergen aan de westkust naar de grens met Zweden bij Øyermoen. De E16 kruist het gebergte via het Filefjell. De primaire route doet behalve Bergen geen andere grotere plaatsen aan, maar de voormalige route van de E16 verloopt ook via Oslo, dit is tegenwoordig een zijtak. De hoofdroute verloopt via Fagernes, Hønefoss en Kongsvinger, met de oude zijtak van Hønefoss naar de westzijde van Oslo. In de E16 ligt de langste wegtunnel ter wereld, de 24,5 kilometer lange Lærdaltunnel. De totale route is 625 kilometer lang, waarvan 6 kilometer als motorvei en 18 kilometer als motortrafikkvei (exclusief dubbelnummeringen). De zijtak van Hønefoss naar Oslo is 50 kilometer lang.

Routebeschrijving

De E16 in Bergen.
De E16 bij Aurland, vlak voor de Lærdaltunnel.
De E16 door Bærum.

Regio Bergen

De E16 begint in de kuststad Bergen, het formele beginpunt is een denkbeeldige route vanuit Edinburgh, effectief begint de E16 op het knooppunt met de E39 en de riksvei 555, een knooppunt dat ook wel bekend staat als Nygårdstangen. De E16 is hier een de-facto autosnelweg met 2x2 rijstroken en vormt samen met de E39 de oostelijke rondweg van Bergen, die in eerste instantie ondertunneld is met de bijna 4 kilometer lange Fløyfjelltunnel. Daarna volgen nog enkele tunnels, de substandaard snelweg verloopt noordwaarts tot de splitsing van de E16 en E39 bij Åsane aan de noordkant van het stedelijk gebied.

De E16 slaat dan af en voert als enkelbaans weg naar Arna, dit deel verloopt zuidwaarts langs het Sørfjord. Na Arna voert de weg oostwaarts, de E16 voert pal langs de Osterøybrug van de fylkesvei 566 en kent een hele rij tunnels, waarbij de E16 vrij ligt van de bebouwing en heeft betrekkelijk weinig kruispunten. Bij Trengereid splitst de fylkesvei 7 af als alternatieve route oostwaarts. De E16 volgt het Sørfjord, dat overgaat in het Veafjord en is een relatief snelle verbinding naar Voss. Dit traject verloopt parallel aan de spoorlijn en kent een groot aantal tunnels, maar echt lange tunnels ontbreken op dit traject. Vanaf Dale voert de weg niet meer langs een fjord, maar door een diep dal met bergen tot 1.100 meter rondom. Men bereikt dan het stadje Voss, waar de riksvei 13 vanaf het zuiden aansluit.

Voss - Filefjell

Noordelijk van Voss vallen de E16 en riksvei 13 een eindje samen, de weg verloopt in een tunnel langs Voss en daarna door een dal, met grote watervallen langs de weg. Bij Vinje splitsen de E16 en riksvei 13, waarna de weg ook naar het oosten afbuigt en met tunnels langs een lage bergpas rond de Stalheimskleiva verloopt.

De E16 voert daarna door het Nærøydal, één van de meest spectaculaire dalen van de regio, met hoge watervallen die vanaf de bergen komen. De bergen zijn in dit gebied tot ruim 1.600 meter hoog en deels met sneeuw en gletsjers bedekt. Na Gudvangen volgt de 11 kilometer lange Gudvangatunnel, gevolgd door de 5 kilometer lange Flenjatunnel. De weg voert dan rond het toeristendorp Flåm, gevolgd door een route langs het Aurlandsfjord, een zijarm van het Sognefjord. In Aurland sluit de fylkesvei 50 uit Hol aan, daarna volgt de 24,5 kilometer lange Lærdaltunnel. De tunnel gaat onder het 1.600 meter Aurlandsfjellet door en komt in het Lærdal uit. Daar sluit de riksvei 5 naar Sogndal en Årdal aan. De weg volgt dan het schilderachtige Lærdal oostwaarts. Bij Borlo sluit de riksvei 52 uit Gol aan, hierna verloopt de E16 over het Filefjell, het hoofdgebergte tussen het westen en oosten van Noorwegen op de route van de E16. Het hoogste deel is ondertunneld met de bijna 6 kilometer lange Filefjelltunnel, die op de grens met Innlandet ligt.

Het binnenland

De E16 daalt dan af via een goed uitgebouwde route door de regio Valdres. De weg voert langs het mooie Vangsmjøse, een langgerekt meer omgeven door bergen met toppen tot 1.800 meter. Oostelijk van Vang worden de bergen echter al snel een stuk lager. De weg voert dan voornamelijk door bebost gebied, door een dal met langgerekte meren. De E16 buigt hier ook naar het zuidoosten af en voert door Fagernes, een regionaal centrum waar de fylkesvei 51 vanaf het Valdresflya eindigt. De E16 voert dan bijna zuidwaarts door langgerekte dalen. Deze regio is vrij dunbevolkt, met woeste rivieren en lage bergen met toppen die niet meer de 1.000 meter halen. De vallei blijft echter vrij nauw.

Vervolgens voert de E16 zuidwaarts. De weg voert lange stukken door vergelijkbaar landschap met veel bos, woeste rivieren en langgerekte meren, kenmerkend voor Oost-Noorwegen. De weg voert zuidwaarts tot Hønefoss, waar de riksvei 7 aansluit. Vanaf Hønefoss verloopt de E16 oostwaarts. Dit deel van de E16 voert langs Jevnaker en kent bij Roa een korte dubbelnummering met de riksvei 4. De E16 verloopt hierbij ruim 30 kilometer ten noorden van Oslo langs. Vanaf Roa is de E16 een enkelbaans autoweg met soms inhaalstroken.

Zijtak naar Oslo

Vanaf Hønefoss voert een zijtak van de E16 naar de E18 bij Bærum, een westelijke voorstad van Oslo. De E16 kent een rondweg rond Hønefoss en steelt de rivier Storelva twee maal over. Daarna volgt een traject langs het meer Tyrifjorden, dat ondanks zijn naam, geen echt fjord is. Daarna voert de weg over Søllihogda, een lage bergpas die de toegangspoort tot het stedelijk gebied van de regio Oslo vormt. Het laatste stuk van de E16 is een autosnelweg met diverse tunnels en eindigt op een trompetknooppunt met de E18 in Sandvika, een district in de suburbane gemeente Bærum, 8 kilometer ten westen van Oslo.

Oost-Noorwegen

De E16 is een ontsluitingsweg voor Gardermoen, de luchthaven van Oslo. Een klein stukje bij Gardermoen is zelfs als motorvei uitgebouwd met een groot knooppunt met flyovers met de E6. Vervolgens zijn de E6 en E16 kortstondig dubbelgenummerd tussen Jessheim en Kløfta, dit is een autosnelweg. De E16 verloopt daarna weer oostwaarts als vierstrooks weg tot Kongsvinger.

Het traject tot Kongsvinger ligt grotendeels in de vallei van de rivier de Glomma. Dit deel is een autosnelweg tot aan Kongsvinger, een regionaal centrum in Oost-Noorwegen waar men de riksvei 2 kruist. De weg voert dan als meer secundaire weg door dunbevolkt bosgebied verder tot de grens met Zweden. Dit deel is minder goed uitgebouwd en heeft nauwelijks verkeer. Na Øyermoen volgt de grens met Zweden, waarna de Zweedse E16 verder gaat naar Torsby.

Geschiedenis

De E16 bij Vang in Valdres.

Historische wegverbindingen

De weg over het Filefjell is één van de historische verbindingen tussen oost en west in Zuid-Noorwegen. De route over het Filefjell is onderdeel van den bergenske kongevei (Bergense koningsweg), een historische wegverbinding die de eerste verbinding over land van Oslo naar Bergen vormde vanaf 1793. In 1824 kreeg de weg de status van hoofdweg (hovedvei) en heette vanaf toen Den Bergenske Hovedvei. Tegenwoordig wordt de eerste naam meer gebruikt als historische referentie.

Afgezien van het meest zuidoostelijke deel, viel 'den bergenske kongevei' globaal samen met het huidige tracé van de E16. Zuidelijk van Fagernes verliep de route echter via wat tegenwoordig de fylkesvei 33, fylkesvei 34 en riksvei 4 via Dokka en Gran naar Oslo, oostelijker dan de hedendaagse E16 via Hønefoss.

Wegnummergeschiedenis

In de rijkswegnummering van 1931 was de route grotendeels als de riksvei 60 genummerd, van Hønefoss via het Filefjell en de veerdienst Lærdal - Gudvangen naar Kvanndal aan het Hardangerfjord. Destijds verliep de riksvei 20 helemaal van Oslo naar Bergen, echter zuidelijker, via Hønefoss en de Hardangervidda naar de veerdienst over het Hardangerfjord naar Kvanndal, en vanaf daar naar Bergen. Dit is wat later de riksvei 7 was.

Bij de introductie van de Europese wegen in 1950 was de weg als de E68 genummerd, die gedefinieerd was als Bergen - Fagernes - Oslo. Op detailniveau week de route nog af, met name tussen Bergen en Voss, waar de route langs het Hardangerfjord en via Granvin verliep (de route van de riksvei 7), omdat er nog geen wegverbinding directer tussen Bergen en Voss bestond. Met het Verdrag van Genève 1975 werd een nieuwe E-nummering geïntroduceerd, waarbij de E16 indertijd van Bergen naar Oslo via de Hardangervidda verliep, omdat er teveel onderbrekingen waren op de hedendaagse route om dit een zinvolle verbinding te maken.

In 1965 werd de huidige rijkswegnummering geïntroduceerd, waarbij de riksvei 13 echter een westelijker route had, die tussen Trengereid en Voss over de route van de latere E16 verliep, echter ook weer met een afwijkende route tussen Dale en Voss, langs het meer Hamlagrøvatnet (hedendaagse fylkesvei 5400). In 1991 kwam een nieuw tracé gereed tussen Dale en Voss, waarna in 1994 de E16 grootschalig werd verlegd over de route via het Filefjell en de E16 over dit nieuwe tracé van Trengereid naar Voss werd geleid.[1]

De E16 was echter toen nog niet zonder veerdiensten te berijden. Voordat de Lærdaltunnel werd geopend in 2000 moest het verkeer via een veerdienst van Revsnes naar Gudvangen. Dit was een mooie, maar tijdrovende veerdienst over een lang stuk van het Sognefjord en het Nærøyfjord. Indertijd zijn drie lange tunnels aangelegd, de 11 kilometer lange Gudvangatunnel, de 5 kilometer lange Flenjatunnel en uiteindelijk de 24,5 kilometer lange Lærdaltunnel. Nadat de veerdienst kwam te vervallen is de oude weg naar Revsnes geen publieke weg meer. Hiermee werd het voor het eerst mogelijk dat verkeer tussen Oslo en Bergen niet meer van een veerdienst gebruik hoefde te maken.

In 2012 is de E16 verlengd naar Gävle in Zweden.[2][3] Hiertoe werd de route vanaf Hønefoss gewijzigd, deze verliep niet meer van Hønefoss naar Oslo, maar vanaf Hønefoss oostwaarts naar de E6 bij Gardermoen en daarna verder via Kongsvinger naar de grens met Zweden bij Øyermoen. De oude route van Hønefoss naar Oslo is echter niet hernummerd en wordt nog als zijtak van de E16 gezien.

Veerdienst over het Sognefjord

Er was vanaf 1938 een veerdienst over het Sognefjord tussen het Lærdal en het Nærøydal, nog voordat deze route een E-weg werd. De oorspronkelijke veerdienst voer vanaf Lærdalsøyri naar Gudvangen, een lange overtocht over het Sognefjord en het Nærøyfjord. In 1966 opende een nieuwe veerhaven in Revsnes, ten westen van Lærdalsøyri, die de overtocht met name richting Kaupanger verkortte, maar ook richting Gudvangen. Deze ferry terminal lag ongeveer 15 kilometer ten westen van Lærdalsøyri aan de zuidoever van het Sognefjord aan een doodlopende weg.[4]

Vanwege de vele lawines over de weg van Lærdalsøyri en Revsnes werd besloten dat de ferry terminal verplaatst zou worden. Initieel was dit geen populair plan omdat het zowel Lærdal - Kaupanger als Lærdal - Gudvangen langer zou maken. Echter met de aanstaande opening van de Lærdaltunnel werd de ferry terminal in 1995 verplaatst naar Fodnes, in de corridor van de riksvei 5. De oude weg naar Revsnes werd daarna afgesloten voor publiek verkeer. Hiermee werd de veerdienst van de E16 tijdelijk langer, tot 5 jaar later de Lærdaltunnel opende en deze veerdienst gestaakt werd. Fodnes - Kaupanger bleef echter een veelgebruikte route voor noord-zuidverkeer over het Sognefjord.

Bergen

Bergen was oorspronkelijk een moeilijk bereikbare stad, de economie en transport was lange tijd op zeetransport gericht. Zowel lange-afstandsverkeer naar Bergen, als vanuit de omliggende eilanden en valleien was problematisch.

De oudste upgrade aan de E16 in de regio Bergen was de Eidsvågtunnel, die een omweg over het schiereiland Eidsvågneset vermeed. Deze tunnel werd op 17 december 1956 geopend en was tot 1975 een tolweg.[5] Het verkeer moest altijd over smalle stadswegen door Bergen, maar in de jaren '80 is de E16 als motorvei aangelegd door de voorsteden van Bergen. Dit omvatte grotendeels een nieuw, ondertunneld tracé, maar ook de verdubbeling van de Eidsvågtunnel uit 1956. In 1985 opende de eerste buis van de Glaskartunnel, in 1990 de tweede. In 1988-1989 opende ook de Fløyfjelltunnel aan de oostkant van Bergen.[6] Hiermee ontstond een 12 kilometer lange 2x2 autoweg / autosnelweg van Åsane tot het knooppunt Nygårdstangen met de riksvei 555 en E39. In Åsane was nog een rotonde die in november 2011 is vervangen door een ongelijkvloerse aansluiting.[7] Hiermee was de hele dubbelnummering E16/E39 in de regio Bergen ongelijkvloers.

Het was oorspronkelijk gepland om de E16 tussen Vågsbotn en Arna te verdubbelen naar 2x2 rijstroken. In 2015 is de planvorming gestopt nadat bleek dat de hoeveelheid verkeer minder was dan verwacht.[8][9]

Bergen - Oslo

De E16 verloopt van Bergen naar Oslo, maar de route was lange tijd niet doorgaand te berijden en is in fases ontwikkeld tot doorgaande wegverbinding. Voor 1970 was er geen doorgaande wegverbinding tussen Bergen en Voss en voor 2000 moest verkeer nog gebruik maken van een veerdienst over het Sognefjord en Nærøyfjord, tot de 24,5 kilometer lange Lærdaltunnel gereed kwam.

Lange tijd was de voorkeursroute van Bergen naar Oslo een verbinding in de corridor van de riksvei 7, die al bij Trengereid van de E16 afsplitste en langs het Hardangerfjord verliep, met een veerdienst dit fjord over stak en dan over de Hardangervidda naar Oslo voert. Deze route was in de winter steevast slecht berijdbaar.

In de jaren '70 en '80 is de E16 tussen Bergen en Voss significant verbeterd met tunneltracés, in 1980 opende een tunnel onder Stalheimskleiva, een kloof ten noorden van Voss, en in 1991 kwam de Gudvangatunnel gereed zodat Flåm vanuit Bergen bereikbaar werd en men vanaf daar via de fylkesvei 50 richting Oslo kon rijden. Dit was vanaf 1991 de meest wintervaste verbinding van Bergen naar Oslo. De grote verbetering kwam in 2000 met de opening van de Lærdaltunnel, waarmee de E16 de meest wintervaste verbinding tussen Bergen en Oslo werd. Nadien zijn echter nog tal van verbeteringen aan de route doorgevoerd, zodat grote delen van de E16 op een kruissnelheid van 80 km/h gereden kan worden.

Bergen - Voss

Oorspronkelijk was Bergen vanaf het binnenland zeer slecht bereikbaar. Sowieso was het niet mogelijk om Bergen geheel over land te bereiken, de reis naar Bergen vereiste lange tijd één of meerdere veerdiensten. De hoofdverbinding naar Bergen was lange tijd via de Hardangervidda, vervolgens over het Hardangerfjord, en dan vanaf Trengereid naar Bergen. De verbinding Trengereid - Stanghelle ontbrak volledig, verkeer van Bergen naar Voss moest vanaf Trengereid langs het Hardangerfjord via Granvin naar Voss. De weg langs het Hardangerfjord was echter op sommige plekken zeer smal (voormalige riksvei 7, thans fylkesvei 79).

Grote delen van de E16 zijn in de jaren '60, '70 en '80 over een nieuw tracé aangelegd. Als eerste werd gebouwd aan de wegverbinding tussen Trengereid en Stanghelle, die in fases tussen 1965 en 1970 in gebruik werd genomen. Hiermee was het mogelijk om tussen Bergen en Voss te reizen zonder een lange omweg. Tussen Dale en Voss verliep deze route echter anders dan de hedendaagse E16, veel zuidelijker over wat thans de fylkesvei 5400 (ex-riksvei 13) is. Deze route werd pas in de periode 1988-1991 afgesneden via een tunneltracé, waarmee de hedendaagse E16 tot stand kwam.

De upgrade van de E16 ten oosten van Bergen begon in de jaren '70. Initieel werd gewerkt aan een nieuw tracé met tunnels langs het Sørfjord, tussen Tunesveit en Trengereid, dat in fases in gebruik werd genomen en kleine dorpjes aan het fjord bypasste in de periode 1971-1978. Als eerste opende op 25 juni 1971 de Songstadtunnel, in 1972 de Romslotunnel en in 1978 de Risnestunnel vlak voor Trengereid. Op dit punt splitste de hoofdweg zich in de route naar de Hardangervidda en naar het Filefjell.

Dichter bij Bergen is de 2,1 kilometer lange Arnanipatunnel aangelegd, die de omweg rond een schiereiland in het Sørfjord bypasste. Deze tunnel opende in 1980. Ook in 1980 opende de Sætretunnel, dat onderdeel was van een tracéverlegging buiten Ytre Arna. Hiermee waren alle bebouwde kommen tussen Bergen en Trengereid gebypasst.

Voor 1970 was er geen doorgaande wegverbinding langs het Sørfjord verder van Trengereid richting Voss. Er waren wel enkele dorpen op de oever van het Sørfjord, maar de primaire wegverbinding was tot die tijd langs het Hardangerfjord. Er was wel een oud tracé van de spoorlijn Bergensbanen over de oever. Er was geen doorgaande wegverbinding tussen Trengereid en Stanghelle. De bouw van een tunneltracé begon begin jaren '60 en als eerste opende in 1965 de 2,8 kilometer lange Stavenestunnel. Doorgaand verkeer werd in 1970 mogelijk met de ingebruikname van de Hettetunnel en de Langhelletunnel. In 1974 opende een nieuw tracé van de E16 tussen Stanghelle en Dale. Later is dit traject verbeterd met nog een aantal tunnels, op 1 oktober 1980 opende de 0,8 kilometer lange Jamnatunnel bij Vaksdal en op 18 december 2002 opende de 2 kilometer lange Bogatunnel rond het zuiden van Vaksdal.

Tussen Dale en Voss moest het verkeer oorspronkelijk door de bergen, over wat thans de fylkesvei 5400 is (voorheen ook nog genummerd als riksvei 13). Hier is een geheel nieuw tracé aangelegd met een groot aantal tunnels. Het oostelijk deel tussen Bolstadøyri en Evanger werd in 1988 in gebruik genomen, het westelijk deel tussen Dale en Bolstadøyri in december 1991.

Het verkeer moest oorspronkelijk door de plaats Vossevangen, vaak geschreven als kortweg Voss. De riksvei 13 verliep al langere tijd buiten Voss, maar de E16 nog niet. Hier is een ondertunnelde bypass van de E16 aangelegd, middels de Vangtunnel. Deze tunnel opende op 20 december 2013.[10]

Het traject van Trengereid naar Voss was oorspronkelijk als de riksvei 13 genummerd, tot dit in 1992 de E16 werd. De riksvei 13 werd toen naar een veel oostelijker route verplaatst.

Voss - Filefjell

Oorspronkelijk waren er grote hindernissen voor het verkeer tussen Voss en het Filefjell. Er was lange tijd geen wegverbinding over de bergen tussen Gudvangen en Lærdal, zodat een lange veerdienst over het Sognefjord noodzakelijk was. Mede hierdoor was de E16 eigenlijk geen serieuze optie voor verkeer tussen Oslo en Bergen. Met de opening van de Lærdaltunnel in 2000 was de E16 doorgaand te berijden zonder veerdienst.

Historisch significant is de passage van Stalheimskleivi, een kloof rond Stalheim waar al tussen 1842 en 1849 een chaussee werd aangelegd, één van de eerste moderne wegen van dit type in Noorwegen.[11] Deze weg werd in de periode 1934-1937 uitgebreid tot een weg geschikt voor motorvoertuigen en is in die periode geasfalteerd. Deze weg heeft 14 haarspeldbochten. Sinds een instorting van een keerwand in 2020 is de weg niet meer doorgaand te berijden.[12] Het traject over Stalheimskleivi werd al eerder gebypasst met een moderner tunneltracé, de Stalheimtunnel die op 15 juli 1980 werd geopend. Dit was ook de enige substantiële wegupgrade tussen Voss en Gudvangen.

De eerstvolgende prioriteit was de bouw van tunnels tussen Gudvangen en Flåm, zodat het mogelijk werd om vanaf de fylkesvei 50 de E16 naar Bergen te bereiken. Dit omvatte de Flenjatunnel en de Gudvangatunnel. Als eerste is in 1986 de 5 kilometer lange Flenjatunnel geopend, hiermee werd het afgelegen dorp Undredal verbonden. Op 17 december 1991 opende de 11,4 kilometer lange Gudvangatunnel, waarmee de E16 doorgaand te berijden was in dit gebied. Het was destijds de langste tunnel van Noorwegen.

Vanaf 1991 was het mogelijk om in de zomer al over land naar Bergen te rijden, via de Fylkesvei 5627 over Aurlandsfjellet, een bergroute die in 1967 in gebruik genomen werd. Deze route is echter in de winter onberijdbaar, zodat alsnog of via de Fylkesvei 50 uit Hol, of via de 1,5 uur lange veerdienst over het Sognefjord gebruik gemaakt moest worden. Deze veerdienst was onder toeristen wel populair omdat het door het spectaculaire Nærøyfjord voert, een zijarm van het Sognefjord. Tussen 1995 en 2000 werd de 24,5 kilometer lange Lærdaltunnel aangelegd, waarmee er een wintervaste verbinding ontstond tussen het Lærdal en Aurland. Dit was het eerste moment dat de E16 over de gehele lengte veerdienstvrij te berijden was.

Met de opening van Lærdaltunnel nam de E16 als route tussen Oslo en Bergen in betekenis toe, met name in de winter werd deze route beter berijdbaar beschouwd. Nadien is het traject tussen de Lærdaltunnel en het Filefjell verder verbeterd met tracéverleggingen en tunnels. In juni 2004 opende de 1,6 kilometer lange Seltatunnel en op 6 juli 2004 de 3 kilometer lange Borgundtunnel. Op 3 september 2008 opende de 2 kilometer lange Tuftåstunnel. Hiermee was 15 kilometer van de E16 over een modern tracé aangelegd en de reistijd verkort van ruim 30 naar 13 minuten. Hiermee werd ook het verkeer vanaf de riksvei 52 van over het Hemsedalsfjellet verbeterd.

Nadien is nog het oostelijk deel tussen de riksvei 52 en het Filefjell verbeterd. Op 10 juli 2014 opende de 4 kilometer lange Borlaugtunnel, waarmee het laatste smalle deel van de E16 ten westen van het Filefjell gebypasst was.

Filefjell

Zie ook Filefjelltunnel.

De oude route van de E16 over het Filefjell.
De E16 langs het Vangsmjøse in Oppland (in 2022 opgewaardeerd).

Het Filefjell is de belangrijkste pasovergang van de E16 tussen Bergen en Oslo. Van de routes tussen Oslo en Bergen wordt deze in de winter het meest benut omdat het Filefjell het meest beschut ligt van alle bergpassen tussen beide steden. Echter de E16 was niet erg hoogwaardig uitgebouwd, met diverse trajecten die lawinegevoelig waren en een smalle, bochtige rijbaan hadden. Tussen 2011 en 2017 is de E16 gemoderniseerd en verbreed over 40 kilometer, waarvan 20 kilometer over een nieuw tracé. Met de openstelling van de 5,8 kilometer lange Filefjelltunnel op 29 september 2017 was dit project afgerond.[13] Het project kostte 1,760 miljard NOK, of circa € 230 miljoen.

Valdres

De streek Valdres ligt ten oosten van het Filefjell, tot vlak voor Fagernes. De E16 is hier in tal van fases opgewaardeerd tot een weg waar comfortabel 80 km/h gereden kan worden. Daarvoor waren delen van de weg, smal bochtig en gevaarlijk.

Op 8 december 2014 opende een nieuw en geoptimaliseerd 10 kilometer lang tracé van de E16 tussen Bagn en Fønhus in Innlandet.[14] Dit is sindsdien een tolweg.[15][16] Tussen Bjørgo bij Aurdal en Bagn is een 11 kilometer lang nieuw tracé aangelegd, inclusief de 4,3 kilometer lange Bagnskleivtunnel. De oude E16 verliep hier door de 'Bagnskleiva', een smal en bochtig deel, dit werd beschouwd als één van de laatste 'West-Noorse wegen in Oost-Noorwegen' van het rijkswegennet. De aanleg kostte circa 1.320 miljoen NOK (€ 160 miljoen) en is deels met tolheffing gefinancierd.[17] Op 1 juli 2016 is het contract getekend voor de aanleg.[18] Het project werd op 29 oktober 2019 geopend.[19]

Op 6 juli 2016 begonnen werkzaamheden aan de verlegging van de E16 aan de oostkant van het Filefjell, inclusief de bouw van de 2,1 kilometer lange Rødølstunnel.[20] Op 10 november 2017 werd de tunneldoorslag gevestigd.[21] De nieuwe weg opende op 23 september 2020.[22][23][24][25][26] Oostelijk van Vang is een 5,4 kilometer lange tracéverlegging uitgevoerd met een 1,8 kilometer lange tunnel. Dit is vooral vanwege het gevaar op lawines en landverschuivingen.[27] De bouw van dit project startte op 9 november 2020[28] en op 23 juni 2021 werd hiervan de tunneldoorslag van de Hugaviktunnel gevestigd.[29] Het nieuwe tracé opende na slechts 2 jaar bouwtijd op 18 november 2022.[30]

In de periode 2020-2023 is de E16 tussen Øylo en Fagernes over een afstand van 42 kilometer puntsgewijs opgewaardeerd om hogere rijsnelheden en een betere verkeersveiligheid mogelijk te maken.[31] Op 21 oktober 2022 werd het één na laatste deel langs het meer Vangsmjøse opgeleverd.[32] Op 15 januari 2024 werd een oplevering gevierd van het hele project.[33] Alleen de passage door Vang is nog niet opgewaardeerd.

Regio Hønefoss

De E16 kent door de regio Hønefoss twee routes, de route naar Oslo en de route naar Gardermoen, die noordelijk van Hønefoss samengaan in de route van en naar Bergen. De verbinding naar Oslo is de historische wegverbinding en is ook het beste uitgebouwd.

Lange tijd moest het verkeer dwars door Hønefoss, wat in de jaren '60 al congestie opleverde.[34] Indertijd reed het verkeer over de Kvernbergsundbrug vanaf het zuiden het centrum in, deze brug dateert van 1942. Via de Hønefossbrug reed men het centrum weer uit, deze brug dateert van 1952.

Vanaf de jaren '80 werd de rondweg van Hønefoss aangelegd, als eerste opende op 26 oktober 1983 de zuidring met een brug over de Storelva.[35] Hiermee hoefde verkeer vanuit Oslo richting Hallingdalen (riksvei 7) niet meer door het centrum van Hønefoss. De westelijke rondweg, tot aan de noordkant van Hønefoss, inclusief een tweede brug over de Storelva, is omstreeks 1990 of 1991 geopend. Hiermee hoefde doorgaand verkeer naar Valdres en Filefjell ook niet meer door Hønefoss.

Tijdens extreem weer in september 2023 zorgde hoog water in de rivier de Storelva voor significante erosie aan de oever waarop de E16 aan de noordkant van Hønefoss ligt en de weg moest worden afgesloten. Er is toen een tijdelijke wegverbinding aangelegd. Op 27 oktober 2023 opende de E16 weer na werkzaamheden aan de oever, zodat doorgaand verkeer weer van de rondweg van Hønefoss gebruik kon maken.[36][37]

Hønefoss - Oslo

De E16 voert vanaf Hønefoss naar Sollihøgda, een lage bergpas die de toegangspoort vormt naar de suburbs van Oslo. Hier is in 1986-1988 een moderner tracé aangelegd dat de Skarettunnel en Nestunnel omvat. De oude route van de E16 is thans als de fylkesvei 2848 genummerd.

Ten westen van Oslo sluit de E16 aan op de E18 in Bærum. In 1992 opende de Kjørbotunnel voor het verkeer, een 331 meter lange tunnel onder Sandvika met trompetaansluiting op de E18. Deze tunnel had al 2x2 rijstroken, maar werd ongeschikt beschouwd als eindpunt van de E16. Deze tunnel is later vervangen door de Bjørnegårdtunnel.

In januari 2015 is de bouw van 3,5 kilometer motorvei tussen de E18 in Sandvika en Wøyen begonnen, in de westelijke suburbs van Oslo. Dit project is deels vanuit Oslopakke 3 gefinancierd en kostte in totaal 3,8 miljard NOK.[38] Het project omvatte de 2,3 kilometer lange Bjørnegårdtunnel.[39] Op 31 oktober 2016 werd de tunneldoorslag van de eerste buis van de Bjørnegårdtunnel gevestigd.[40] De eerste buis van de Bjørnegårdtunnel is op 5 oktober 2018 geopend.[41] De tweede buis en het complete project werd 8 oktober 2019 officieel opengesteld.[42][43] Hiermee was er 7,5 kilometer autosnelweg door Bærum.

Tussen 2006 en 2009 is 4 kilometer van de E16 als autosnelweg aangelegd tussen Lommedalskrysset en Økrikrysset, grotendeels gelegen in de Brennetunnel en de Skuitunnel. Dit is op 26 mei 2009 geopend. Het was ruim 10 jaar lang een geïsoleerd stuk autosnelweg. In 2019 sloot dit aan op de autosnelweg vanuit Sandvika.

Openstellingsgeschiedenis

van naar lengte datum
Ringeriksveien (Sør) Ringeriksveien (Nord) 4,0 km 26-05-2009
Bærumsveien (1e rb) 2,5 km 05-10-2018
Wøyen (2e rb) 3,5 km 08-10-2019

Hønefoss - Gardermoen (noordelijk van Oslo)

Het traject van Hønefoss tot Gardermoen was oorspronkelijk geen onderdeel van de E16, maar genummerd als de riksvei 35. Dit traject bestaat weer uit twee deeltrajecten, een westelijk deel van Hønefoss naar Roa, en een oostelijk deel van Grua tot Gardermoen. Daartussen ligt een korte dubbelnummering met de riksvei 4. Sinds 2012 is dit onderdeel van de E16.[44]

In 1992 is de dubbelnummering met de riksvei 4 tussen Roa en Grua opgewaardeerd over een nieuw tracé. Dit omvatte de 1,1 kilometer lange Røstetunnel en een korte bypass van Roa. Op 10 november 2023 opende een grotere upgrade bij Roa, die echter vooral onderdeel van de riksvei 4 is, maar waar de E16 van af slaat.

Het westelijk deel van deze verbinding ten noorden van Oslo was tussen Hønefoss en Roa minder goed uitgebouwd. Dit traject is opgewaardeerd met een 10,5 kilometer lang nieuw tracé met 2+1 rijstroken.[45] Met name het centrum van Jevnaker wordt ontlast van doorgaand verkeer.[46] De bouw van dit project begon officieel op 23 mei 2019,[47] en het oostelijke deel is op 20 december 2021 opengesteld voor het verkeer, een half jaar voor op schema.[48] Het westelijke deel, inclusief de grote Randselvabrug, is op 7 juli 2022 geopend voor het verkeer.[49][50][51]

Het traject vanaf de luchthaven Gardermoen tot de E6 bij Jessheim is in 1996 als autosnelweg in gebruik genomen, dit heet ook wel 'Lufthavnvegen'. Het knooppunt met de E6 bij Jessheim was oorspronkelijk een splitsing, verkeer van en naar het noorden moest via een nabijgelegen aansluiting. In 2018 werden ook deze verbindingswegen aangelegd, inclusief een grote flyover. Op 11 oktober 2003 opende een geheel nieuw tracé van de toenmalige riksvei 35 tussen Grua (Rv. 4) en Gardermoen. Dit omvatte ook de 3,8 kilometer lange Lunnertunnel. Hiermee werd de luchthaven Gardermoen ook vanaf het westen beter bereikbaar. Sinds 2012 is dit onderdeel van de E16.

Kløfta - Zweden

Het traject vanaf de E6 bij Kløfta tot Kongsvinger was aanvankelijk als de riksvei 2 genummerd, tot dit in 2012 onderdeel van de E16 werd.[52][53]

In oktober 2007 werd een 12 kilometer lange 2x2-weg tussen de E6 bij Kløfta en Neskollen opengesteld. Dit was een tolweg, maar is sinds 27 maart 2017 tolvrij.[54] Op 27 november 2014 opende 17 kilometer 2x2 E16 tussen Slomarka en Kongsvinger.[55] Dit is een motortrafikkvei.[56]

De route oostelijk van Kongsvinger was oorspronkelijk smal en bochtig. Dit traject loopt door afgelegen bosgebied. Omstreeks 2010-2012 is twee derde van de route opgewaardeerd naar een bredere weg met twee gemarkeerde rijstroken; eerst tussen Kongsvinger en Masterud en later vanaf Øyermoen tot de Zweedse grens. In 2014 is het middelste deel tussen Masterud en Øyermoen verbreed naar 1x2 rijstroken.

Toekomst

De E16 is een belangrijke weg voor Noorwegen, daar deze twee van de grootste steden en economische centra van Noorwegen verbindt: de westelijke stad Bergen en de hoofdstad Oslo. Sinds de jaren 80 wordt de E16 gestaag verbeterd, met name door het bouwen van tunnels, zoals de 24,5 kilometer lange Lærdaltunnel. Desondanks zijn veel trajecten nog erg smal, met name in het westen van Noorwegen langs de fjorden. De rijbaan is hier soms niet breed genoeg om te passeren.

Bergen

Er waren oorspronkelijk plannen om de 8 kilometer lange Arnatunnel aan te leggen tussen Bergen en Arna. Deze tunnel zou op de E39 bij het centrum uitkomen en de afstand naar de E16 verkorten met 15 kilometer. Het bleek echter dat dit niet goed in te passen was aan de kant van Bergen, daarom is afgezien van de bouw van deze tunnel.

Als compensatie wordt de E16 tussen Vågsbotn (aansluiting E39) en Arna verbreed naar 2x2 rijstroken. Verkeer van Bergen naar het binnenland gebruikt dan de huidige route via de E39 en E16. De kosten van dit project worden geschat op 4,5 miljard kronen (bijna € 500 miljoen).

Bergen - Voss

Tussen 2012 en 2014 is een verkenning uitgevoerd naar de upgrade van de E16 tussen Bergen en Voss. Het projectgebied loopt vanaf Arna tot Voss. Gekozen is voor een gecombineerde weg/spooraanpak die circa 33 miljard NOK kost.[57] Gepland is om 68 kilometer van de E16 op te waarderen. Een klein deel tussen Arna en Trengereid krijgt 2x2 rijstroken, de rest krijgt 2x1 rijstroken met rijbaanscheiding in éénbuizige tunnels. Van de 68 kilometer loopt circa 50 kilometer ondergronds in tunnels.[58] Het aanbevolen alternatief tussen Arna en Stanghelle omvat drie tunnels die tussen 9 en 10 kilometer lang zijn met korte stukken in de open lucht tussen de tunnels.[59] Het project omvat 36.300 meter wegtunnel en 26.100 meter spoortunnel, plus 6.000 meter tunnels van verbindingswegen, 3.100 meter tunnels van toegangswegen en 3.350 meter verbindingstunnels tussen de weg- en spoortunnels. Het totale project omvat 77.850 meter tunnel.[60]

Op 1 april 2022 werd het definitieve bestemmingsplan voor de E16 tussen Arna en Stanghelle goedgekeurd.[61] Het project omvat drie tunnels, de 8,8 kilometer lange, tweebuizige Tunesfjelltunnel, de 10,1 kilometer lange, enkelbuizige Raudnipatunnel en de 8,9 kilometer lange, enkelbuizige Berrfjelltunnel.[62] De bouw start vermoedelijk medio 2024.[63]

Voss - Aurland

Het is gepland om de E16 in een circa 6,3 kilometer lange tunnel met 2+1 rijstroken aan te leggen op de grens van de provincies Hordaland en Sogn og Fjordane. Deze tunnel moet een lawinegevoelig deel bypassen, en zal ook de bestaande Stalheimtunnel (1188 m) en de Sivletunnel (1114 m) bypassen. De tunnel is gepland met het tunnelprofiel T 10,5 en T 14,0, met een inhaalstrook.[64][65]

Valdres

Er zijn diverse upgrades in de regio Valdres uitgevoerd, dit is de streek ten oosten van het Filefjell.[66] Er zijn plannen om de E16 aan de westkant van Fagernes compleet te verleggen via een langere tunnel.[67] Dit moet de route verkorten van 19,6 naar 17,1 kilometer. In de voorkeursvariant is een tunnel van 6,4 kilometer lengte opgenomen.

Oslo - Hønefoss

Alhoewel de E16 formeel niet meer door Oslo loopt met het openstellen van een nieuw tracé naar Gardermoen, wordt het oude deel van Hønefoss tot Oslo toch nog als E16 beschouwd op de bewegwijzering en door Statens Vegvesen.

Net buiten Oslo wordt het 8,4 kilometer lange deel tussen Bjørum en Skaret aangelegd als autosnelweg met 2x2 rijstroken.[68] Het omvat twee tunnels, de 800 meter lange Bukkesteinshøgdtunnel en de 3,4 kilometer lange Sollihøgdtunnel. Op 15 augustus 2023 werd de eerste buis van de Sollihøgdtunnel doorboord.[69] Op 31 januari 2024 waren alle buizen uitgeboord en alle explosies voor het vrijmaken van het tracé afgerond.[70] Het project moet circa september 2025 worden geopend. Het tussenliggende deel van Wøyen tot Bjørum is in 2009 al verbreed naar een 2x2 autosnelweg.

Uiteindelijk moet de hele E16 tussen Hønefoss en Oslo een nieuw tracé krijgen, samen met Ringeriksbanen, onderdeel van de spoorlijn Oslo - Bergen. Op 2 februari 2015 werd hiervoor het aanbevolen tracé bekendgemaakt[71][72][73] waarna op 30 augustus 2015 het groene licht werd gegeven voor het grote project. Op 27 maart 2020 werd het definitieve plan goedgekeurd.[74] Het project omvat 16 - 24 kilometer nieuwe autosnelweg van de E16 tot aan Hønefoss. Op 30 november 2020 werd het contract voor het deel tussen Bjørum en Skaret gegund voor 3 miljard NOK, de grootste aanneemsom in de Noorse wegenbouw tot dan doe.[75] Op 7 september 2021 werden de eerste explosies uitgevoerd voor de 3,4 kilometer lange Sollihøgdatunnel.[76] De eerste fase van 8,4 kilometer tussen Bjørum en Skaret moet medio 2025 opengesteld worden. Het gecombineerde spoor/verkeersproject kost 26 miljard kronen (circa € 2,8 miljard).[77] Het project is op 1 juli 2021 overgenomen door Nye Veier.[78] Het gehele gecombineerde project moet medio 2029 gereed zijn.[79]

Kløfta (E6) - Kongsvinger

De E16 (voormalige RV2) wordt tussen de E6 en Kongsvinger opgewaardeerd naar een 2x2-weg met een maximumsnelheid van 90 km/h.[80]

  • De eerste fase, vanaf de E6 bij Kløfta tot Nybakk is reeds gerealiseerd over 10,5 kilometer. In oktober 2007 was dit project afgerond.
  • De tweede fase van Slomarka naar Kongsvinger is 15,2 kilometer lang en was sinds 2011 in aanleg. Dit deel is op 27 november 2014 opengesteld.
  • De derde fase is de aanleg van het deel tussen Nybakk en Herbergåsen.
  • De vierde fase is de aanleg van het deel tussen Herbergåsen en Slomarka.

Op 14 augustus 2012 zijn voor fases drie en vier de contracten getekend. De uitbouw van de E16 was toen gepland als 2x2 op smal profiel met een maximumsnelheid van 90 km/h. Deze route zou geheel ten noorden van de rivier de Glomma blijven. Echter de uitvoering is niet gestart vanwege geotechnische problemen rond de Glomma. In 2017 is de planvorming van het project onderbroken vanwege de sterk oplopende kosten.[81] Men heeft besloten een nieuwe studie te starten met een mogelijk hogere ontwerpstandaard (2x2, 110 km/h) in plaats van het tot dan toe geplande 2x2 op een smal profiel met 90 km/h. In een eerste studie is gekeken of de E16 grootschalig verlegd kan worden ten opzichte van de oorspronkelijke plannen, namelijk zuidelijk van de Glomma, ten zuiden van Skarnes langs.

De kosten van het oorspronkelijke plan waren geraamd op 7,1 miljard NOK, dit kon gereduceerd worden naar 5,6 miljard NOK op het oorspronkelijk geplande tracé. Een alternatief zuidelijk van Skarnes zou echter goedkoper uitvallen met 5,2 miljard NOK, dit traject is ook 2 kilometer korter. Een derde alternatief is ook onderzocht waarbij de E16 nog langer zuidelijk van de bestaande weg zou lopen en pas vlak voor Kongsvinger weer zou aansluiten. Dit zou het in 2014 opengestelde stuk snelweg echter overbodig maken.[82] In 2019 is het project opgenomen in het portfolio van Nye Veier.[83] In 2021 zijn twee corridors verder uitgewerkt, noordelijk en zuidelijk van de Glomma.[84] In januari 2022 werd gekozen voor een zuidelijk alternatief, daarmee de in 2014 opengestelde autoweg grotendeels bypassend.[85]

Tol

Zie tolwegen in Noorwegen.

Verkeersintensiteiten

Dagelijks rijden 21.000 voertuigen door de tunnel langs Bergen, wat stijgt naar 54.000 voertuigen ten noorden van de stad, het drukste punt van de E16. Na de afsplitsing met de E39 rijden er nog 15.000 voertuigen, wat landinwaarts snel daalt naar 4.000 voertuigen per etmaal. In Voss rijden dagelijks 10.000 voertuigen en 1.900 voertuigen door de Gudvangatunnel. Door de nabijgelegen Lærdaltunnel rijden dagelijks 1.800 voertuigen en slechts 800 voertuigen per etmaal over de Filefjell. Bij Fagernes stijgt dit langzaam naar 3.200 voertuigen en 8.700 voertuigen langs Hønefoss. Dagelijks rijden 10.700 voertuigen ter hoogte van Borgen (ten oosten van de E6) en 8.800 voertuigen ten westen van Skarnes. Tussen Skarnes en Kongsvinger reden 9.300 voertuigen.

Op de zijtak van Hønefoss naar Oslo rijden 18.000 voertuigen op de rondweg van Hønefoss, 13.000 voertuigen halverwege, daarna oplopend van 15.000 tot 31.000 voertuigen per dag tot aan de E18 in Sandvika.[86]

Zie ook

Referenties

  1. C.N.40.1994.TREATIES-2, EUROPEAN AGREEMENT ON MAIN INTERNATIONAL TRAFFIC ARTERIES (AGR) CONCLUDED AT GENEVA ON 15 NOVEMBER 1975, AMENDMENT PROPOSED BY NORWAY TO ANNEX I | treaties.un.org
  2. E16 från Gävle till Irland | gd.se
  3. Europaväg 16 är invigd | sodran.se
  4. locatie voormalige veerhaven Revsnes | google.com
  5. Veg i Vest (juni 1980) | vegvesen.no
  6. Fløyfjellstunnelene | snl.no
  7. Nyborgbroen åpner i november } bt.no
  8. Avsluttar planlegging av ny E16 Arna - Vågsbotn | vegvesen.no
  9. Dropper ny E16 i Bergen | nrk.no
  10. Vangstunnelen åpnet | bygg.no
  11. Stalheimskleiva | lokalhistoriewiki.no
  12. Millionkrangel etter at delar av «Noregs brattaste veg» raste ut | nrk.no
  13. "Kjør" nye E16 over Filefjell | nrk.no
  14. Åpning E16 Fønhus-Bagn | vegvesen.no
  15. www.e16oppland.no
  16. E16 Fønhus-Bagn | vegvesen.no
  17. Utbygging av E16 Bagn – Bjørgo: Lågare bompengesatsar og rask framdrift | regjeringen.no
  18. Skanska skal bygge ny E16 Bagn-Bjørgo | vegvesen.no
  19. Velkommen til vegåpning på E16 Bagn Bjørgo | vegvesen.no
  20. Markerte oppstart på E16 Øye-Eidsbru | vegvesen.no
  21. Gjennomslag i Rødølstunnelen på E16 Filefjell | vegvesen.no
  22. Ny E16 over Filefjell: Nå åpner den tryggeste vinterveien mellom øst- og vestlandet | veier24.no
  23. E16 Øye–Eidsbru | vegvesen.no
  24. Jobbar mot tunnelopning i haust | vegvesen.no
  25. Vegvesenet må utsette åpningen av Rødølstunnelen på E16 Filefjell | bygg.no
  26. Ny og meir vintersikker veg mellom Bergen og Oslo opna | regjeringen.no
  27. E16 Kvamskleiva | vegvesen.no
  28. Første spadestikk for E16 Kvamskleiva | vegvesen.no
  29. Gjennomslag i Hugaviktunnelen onsdag | bygg.no
  30. Ny E16 gjennom Kvamskleiva åpner 18. november | veier24.no
  31. E16 Fagernes–Øylo | vegvesen.no
  32. Feiret tryggere og bedre veg i Valdres | vegvesen.no
  33. Samferdselsministeren klippet snor for Valdresmodellen, og lovet ferdigbygging av strekninga på E16 | regjeringen.no
  34. Slik var påskekøen i Hønefoss på 60-tallet | ringblad.no
  35. Brobyggeren (1983) | vegvesen.no
  36. Legger tilbake E16 nord for Follum ved Hønefoss i opprinnelig trasé | vegvesen.no
  37. Rasfaren over - E16 nord for Hønefoss legges tilbake i opprinnelig trasé | veier24.no
  38. Delstrekning E16 Sandvika–Wøyen (3,5 km) | vegvesen.no
  39. NCC signerte milliardkontrakt med Statens vegvesen | vegvesen.no
  40. Gjennomslag i Bjørnegårdtunnelen i Sandvika | bygg.no
  41. Bjørnegårdtunnelen og stenger Kjørbotunnelen | vegvesen.no
  42. Bjørnegårdtunnelen E16 | ncc.no
  43. Snorklipp i Bjørnegårdtunnelen | budstikka.no
  44. E16 til Jevnaker | ringblad.no
  45. E16 Nymoen–Olum | vegvesen.no
  46. Ny E16 Eggemoen-Olum kan avlaste Oslo-trafikken | regjeringen.no
  47. Statssekretær satte spaden i jorda for ny E16 | vegvesen.no
  48. Åpner ny E16 i Jevnaker et halvt år før tiden | vegvesen.no
  49. I dag åpner brua som har vakt interesse i hele verden | veier24.no
  50. Randselva bru åpner uten budsjettsprekk | ringeriksavisa.no
  51. Nye E16 Eggemoen-Olum i Jevnaker åpnet | regjeringen.no
  52. Riksveier blir E16 | glomdalen.no
  53. E16 - en internasjonal veg | vegvesen.no
  54. Bompengeinnkrevingen på E16 Kløfta–Nybakk avsluttes 27. mars 2017 kl. 12.00 | autopass.no
  55. E16 Slomarka-Kongsvinger åpnes for trafikk | vegvesen.no
  56. Vi kjører E16 Slomarka - Kongsvinger | glomdalen.no
  57. Vil bruke 33 milliardar: – På høg tid E16 blir trygg | nrk.no
  58. Voss-Arna (KVU) | vegvesen.no
  59. Silingsrapporten er snart klar | vegvesen.no
  60. Vegvesenet og Bane NOR klare for fellesprosjekt med nesten åtte mil tunnel | bygg.no
  61. Reguleringsplanen for Arna-Stanghelle vedtas | regjeringen.no
  62. Statleg reguleringsplan for Fellesprosjektet Arna-Stanghelle | vegvesen.no
  63. Eitt steg nærare byggestart for Fellesprosjektet Arna – Stanghelle | vegvesen.no
  64. E16 Nærøydalen | vegvesen.no
  65. reguleringsplan - planbeskrivelse (p39) | vegvesen.no
  66. E16 Valdres | vegvesen.no
  67. E16 Fagernes sør-Hande | vegvesen.no
  68. Bjørum–Skaret | vegvesen.no
  69. Siste smell og endelig gjennomslag i Sollihøgdtunnelen! | vegvesen.no
  70. Salve nummer 1000 er også den siste | vegvesen.no
  71. Anbefaler linje over Helgelandsmoen for E16 og Ringeriksbanen | jernbaneverket.no
  72. Jernbaneverket og Statens vegvesen tilrår trasé for Ringeriksbanen og ny E16 | regjeringen.no
  73. Vil ha Ringeriksbane over Helgelandsmoen | nrk.no
  74. Statlig plan for Ringeriksbanen og ny E16 er vedtatt | regjeringen.no
  75. Bærum: Signerer Vegvesenets største byggekontrakt | vegvesen.no
  76. Smellvakker første salve på Sollihøgdatunnelen | vegvesen.no
  77. 26 milliarder til ny Ringeriksbane | nrk.no
  78. Avtaler signert: Nye Veier AS overtar Ringeriksbanen og ny E16 | regjeringen.no
  79. Ringeriksbanen og E16 Skaret – Hønefoss: Mål om byggestart i 2019 | regjeringen.no
  80. E16 Kløfta–Kongsvinger | vegvesen.no
  81. Full stopp for ny E16 fra Nybakk til Slomarka | vegvesen.no
  82. E16 Nybakk - Slomarka – Mulighet for å øke nytten og samtidig redusere | regjeringen.no
  83. Nye strekninger til Nye Veier | nyeveier.no
  84. Nye Veier har presentert de faglige utredningene for ny E16 Kongsvinger-E6 | nyeveier.no
  85. Nye Veiers anbefaling kommunedelplan for ny E16 Kongsvinger-E6 | nyeveier.no
  86. Vegkart | Statens Vegvesen
Motorveier & riksveier in Noorwegen

Motorvei: E6E16E18E39Rv. 159Rv. 190Rv. 555Ring 3

Europavei: E6E8E10E12E14E16E18E39E45E69E75E105E134E136

Riksveier: 234579121313151719212222232425262728293031323334363738404142434445464748495051525355555760616263646570727374767778798081828383848586879192939498110111150159162163190350420509555706827

Europese wegen

E01E03E04E05E06E07E08E09E10E11E12E13E14E15E16E17E18E19E20E21E22E23E24E25E26E27E28E29E30E31E32E33E34E35E36E37E38E39E40E41E42E43E44E45E46E47E48E49E50E51E52E53E54E55E56E57E58E59E60E61E62E63E64E65E66E67E68E69E70E71E72E73E74E75E76E77E78E79E80E81E82E83E84E85E86E87E88E89E90E91E92E94E95E96E97E98E99E101E105E115E117E119E121E123E125E127

E134E136E201E231E232E233E234E251E261E262E263E264E265E271E272E311E312E313E314E331E371E372E373E391E401E402E403E404E411E420E421E422E429E441E442E451E461E462E471E501E502E511E512E531E532E533E551E552E571E572E573E574E575E576E577E578E579E581E583E584E592E601E602E603E604E606E607E611E612E641E651E652E653E661E662E671E673E675E691E692E711E712E713E714E717E751E761E762E763E771E772E773E801E802E803E804E805E806E821E840E841E842E843E844E846E847E848E851E852E853E871E881E901E902E931E932E933E951E952E961E962E981E982E001E002E003E004E005E006E007E008E009E010E011E012E013E014E015E016E017E018E019