E4 (Zweden)
| |||
|---|---|---|---|
| |||
| E4 | |||
| Begin | Helsingborg | ||
| Einde | Tornio (S/FIN) | ||
| Lengte | 1590 km | ||
| |||
De E4 is een Europese weg in Zweden. De weg vormt een lange noord-zuidverbinding door het hele land. De weg begint in Helsingborg en verloopt via Jönköping, Stockholm, Sundsvall, Umeå en Luleå naar Tornio net over de grens met Finland. In het zuiden van Zweden is het grootste gedeelte van de route als motorväg uitgebouwd, plus enkele andere trajecten autosnelweg, over tezamen 781 kilometer. De totale route is 1.590 kilometer lang, waarvan 800 meter in Finland.
Routebeschrijving
Skåne
De E4 begint in de haven van Helsingborg, een havenstad met ruim 110.000 inwoners. Hier komt de veerdienst uit Helsingør in Denemarken aan, die aansluit op de E55 uit Kopenhagen. De E4 wordt na één rotonde een autosnelweg met 2x2 rijstroken en verloopt in eerste instantie naar het zuidoosten, om aan te sluiten op de E6, de autosnelweg van Malmö naar Göteborg. Beide wegen zijn dan een paar kilometer dubbelgenummerd tot aan knooppunt Kropp, waar de E4 naar het noordoosten afslaat, en de E6 en E20 verder richting Göteborg en Oslo gaan. De autosnelweg voert hier nog vooral door open velden; de bossen beginnen pas verder. Bij Åstorp takt de riksväg 21 af richting Kristianstad. Even verderop, bij Östra Ljungby, kruist men de riksväg 13, de hoofdweg van Ängelholm naar Ystad aan de zuidkust. Daarna begint het domein van de bossen, wat voor de rest van de route in Zweden aanhoudt. Na Örkelljunga kruist men de riksväg 24, de hoofdweg vanuit de regio Halmstad aan de westkust naar de regio Kristianstad aan de zuidoostkust. Daarna volgt de grens met de provincie Kronoberg.
Kronoberg
De afstand van Helsingborg naar de volgende stad, Jönköping, bedraagt zo'n 230 kilometer. Dit traject voert grotendeels door dichte bossen en doorkruist de provincie Kronoberg. De hoeveelheid verkeer is relatief beperkt, maar er rijdt nog wel wat verkeer doordat de E4 toch de hoofdas is van Stockholm naar de rest van Europa. Parallel aan de autosnelweg stroomt het riviertje de Lagan. Helemaal vlak is dit gebied niet, maar het is glooiend, waar men door de dichte bossen echter weinig van ziet. Even voor het stadje Ljungby versmalt de E4 naar een 2+1 ongelijkvloerse expresweg. Dit 2+1-gedeelte duurt een kilometer of 25 tot ruim voorbij Ljungby. In Ljungby kruist men de riksväg 25, de hoofdweg vanaf Halmstad in het westen naar Växjö in het oosten. In dit gebied liggen al enkele grotere meren, een voorboden op wat komen gaat. Bij Värnamo kruist men de riksväg 27, de hoofdweg van Borås naar Växjö.
Jönköping
Een eindje ten zuiden van de stad Jönköping eindigt de riksväg 30 uit Växjö op de E4. Jönköping is een vrij grote stad met 145.000 inwoners. Vlak voor het centrum van Jönköping gaat de E4 via een TOTSO naar het oosten; in zuidelijke richting gaat de E4 over in de riksväg 40 naar Göteborg. Vanaf de E4 ziet men vooral bedrijventerreinen, en een mall is zelfs gedeeltelijk over de autosnelweg gebouwd. Aan de oostkant van Jönköping slaat de riksväg 31 af naar Västervik en Oskarshamn. Men komt daarna op de zuidoever van het enorme Vätternmeer. Het meer is 120 kilometer lang en de E4 verloopt voor een goede 60 kilometer over de oever van het meer. Vanaf de autosnelweg heeft men regelmatig een prachtig uitzicht over het meer en de autosnelweg verloopt soms tot meer dan 100 meter hoger dan het water.
Östergötland
Na Gränna komt men in het Östergötland, en bij Ödeshög draait de E4 naar het oosten, weg van het meer. Hier slaat ook de riksväg 50 af naar Motala, en verder naar Söderhamn, honderden kilometers noordelijk weer bij de E4. Men komt in een wat minder dichtbebost gebied met veel weilanden. Bij het dorp Mjölby kruist men de Riksväg 32, die vanuit Växjö komt en naar Motala loopt in het noorden. Daarna volgt de stad Linköping, een grotere plaats met 105.000 inwoners. Men kruist hier achtereenvolgens de riksväg 34 naar Motala en Kalmar, en de riksväg 35 naar Västervik. De E4 verloopt langs de noordkant van Linköping, door een open gebied. Het is dan niet ver naar de volgende grotere stad, Norrköping, die 95.000 inwoners telt. Hier eindigt de E22, die langs de oostkust van Zweden loopt naar Kalmar. Tevens beginnen 3 riksvägar bij de stad, de riksväg 51 die naar Örebro loopt, en de riksväg 55 en riksväg 56 die naar Katrineholm en Eskilstuna lopen. De autosnelweg verloopt dan vlak langs een fjord die diep het land inkomt, aangezien de Oostzee nog zo'n 40 kilometer oostelijker ligt.
Södermanland
Men komt dan in het Södermanland, waar de E4 vrij kort doorheen voert. De autosnelweg verloopt hier oost-west, door een bebost gebied. De E4 bedient hier de stad Nyköping, die aan de Oostzee ligt. Hier kruist men de riksväg 52 die naar Katrineholm verloopt, en de riksväg 53, die vanaf Oxelösund aan zee naar Eskilstuna loopt. Men komt daarna door een licht heuvelachtig kustgebied, met een afwisseling van bos en weilanden. Men bereikt daarna Stockholms Län, de regio van de hoofdstad Stockholm.
Stockholms Län
Zie ook Essingeleden.
Bij Järna eindigt de riksväg 57, de hoofdweg vanuit Katrineholm. De E4 buigt hier weer naar het noorden en verloopt naar de stad Södertälje, niet ver van Stockholm. Södertälje telt 73.000 inwoners, en is een verre voorstad van Stockholm. Het ligt op een kanaal tussen het merengebied van de Mälaren en de Oostzee. Hier voegt de E20 uit Eskilstuna en Örebro in. De E4 verloopt hier over de Södertäljebrug. De autosnelweg telt hier nog 2x2 rijstroken, maar verbreedt vanaf Botkyrka naar 2x3 rijstroken.
De regio Stockholm bestaat vooral uit eilanden en meren, en al het verkeer naar het noorden moet door Stockholm, daar de dichtstbijzijnde noord-zuidverbinding 60 kilometer westelijker ligt. Men passeert de zuidelijke voorsteden van Stockholm, die bestaan uit een mix van sociale woningbouwflats en vrijstaande woningen. Naast de 2x3 rijstroken ligt er meestal ook nog een weefstrook, zodat er tussen aansluitingen 8 rijstroken liggen. Daarna volgt het eerste knooppunt van Stockholm, met de Södra Länken, de ondergrondse zuidelijke randweg van Stockholm die naar de zuidelijke en oostelijke voorsteden voert. Tevens kan men rechtdoor het centrum in. De E4 heet dan Essingeleden en telt 2x4 rijstroken over bruggen. Dit deel is erg druk en bedient het centrum en is de enige verbinding in de wijde regio die als autosnelweg is uitgevoerd. Aan de noordkant van het centrum slaat de E20 af, om dan te eindigen in de haven van Stockholm.
De E4 gaat dan alleen verder met 2x3 rijstroken door de noordelijke voorsteden. Men kruist dan de E18, die hier geen autosnelweg is, maar vanaf Enköping komt en naar Norrtälje in het noordoosten verloopt. De autosnelweg telt tot aan Upplands-Väsby 2x3 rijstroken en versmalt dan naar 2x2 rijstroken, aangezien Upplands-Väsby de laatste grote voorstad is. Niet ver daarna volgt de aansluiting met de luchthaven Arlanda, die vrij ver buiten Stockholm ligt. Niet ver daarna volgt de grens met het Uppland.
Uppsala
Vrij snel na de grens met de provincie Uppsala volgt de stad Uppsala, die 177.000 inwoners telt. Hier kruist men de riksväg 55 en riksväg 72 die naar Sala en Enköping verlopen. Rondom de stad is de E4 een autosnelweg, die daarna snel rustiger wordt. De autosnelweg voert dan door een gebied met een afwisseling van bossen en weilanden en is vrij vlak. De route door het Uppland is vrij kort. De E4 komt hier ook steeds dichter langs de kust te lopen, alhoewel hij altijd wel een kilometer of 10 à 15 van de kust loopt.
Gävleborgs Län
Niet ver daarna bereikt men de stad Gävle, die 78.000 inwoners telt. Hier eindigt de riksväg 76, de hoofdweg uit Norrtälje, en tevens de E16 die naar Sandviken en Sala verlopen. Dit is tevens het noordelijke einde van de autosnelweg, waarna de E4 nog een eind als 2+1 weg verder gaat. Dit gebied bestaat uit dichte bossen met weinig wegen, men komt duidelijk in het noorden van Zweden. Na een tijdje houdt ook het 2+1 gedeelte op, en wordt de E4 een brede enkelbaans hoofdweg. Voorbij Tönnebro takt de riksväg 83 af naar Ljusdal. De E4 blijft hier op enige afstand van de kust en men moet via kleine wegen naar de kust. De E4 is wel ongelijkvloers over dit gedeelte, maar enkele zeer lokale wegen sluiten er gewoon op aan. Bij het kleine stadje Söderhamn eindigt de riksväg 50, die men ten noorden van Jönköping eerder zag. Hierna is de E4 weer een aardig stuk een autosnelweg, tot aan Hudiksvall. Men bereikt dan Hudiksvall, een kuststadje waar de riksväg 84 uit Sveg eindigt. De E4 is daarna een brede hoofdweg. Vlak voor Sundsvall volgt de grens met het Västernorrlands Län.
Västernorrlands Län
Sundsvall is een kleine stad met 59.000 inwoners, maar wel belangrijk aangezien er niet veel andere grote plaatsen in de regio zijn. De E4 ging hier vroeger dwars door het centrum, maar gaat tegenwoordig aan de oostkant langs de stad over een brug. Deze Sundsvallsbrug sluit op de zuidelijke oever aan op de E14 uit Östersund. Vanaf Sundsvall is de E4 weer even een autosnelweg, wat duurt tot Timrå, een tiental kilometers noordelijker. De weg verloopt hier dichter langs de kust en loopt soms vlak langs baaien die het land insteken. Daarna volgt de Höga Kustenbrug, een spectaculaire hangbrug over een rivier. Hierna begint een ongelijkvloers 2+1 gedeelte. De kust is hier licht bergachtig, met vrij hoge heuvels die soms steil oprijzen. De afstanden zijn hier enorm, alhoewel men nog maar halverwege de route van Stockholm naar Finland is. Men komt langs Örnsköldsvik, waarna de grens met het Västerbottens Län volgt.
Västerbottens Län
Rondom Nordmaling volgt weer een expressweggedeelte, wat min of meer duurt tot de stad Umeå. Umeå is met 130.000 inwoners één van de belangrijkste steden in het noorden van Zweden. Men kruist hier de E12, de weg vanaf het verre Mo i Rana in Noorwegen. De weg volgt daarna de eindeloze kust naar het noorden, naar het stadje Skellefteå. De afstanden tussen de bevolkingscentra is snel 100 kilometer in dit gebied, met vooral gehuchten als andere plaatsjes op de route. Men komt hier al ter hoogte van midden Finland en in Skellefteå eindigt de riksväg 95, de hoofdweg naar Arvidsjaur. Hierna volgt weer een gedeelte 2+1 expressweg, waarna de grens met Norrbottens Län volgt, het noordelijkste gedeelte van Zweden.
Norrbottens Län
Men passeert dan Piteå, een stadje met 23.000 inwoners. Ook hier weer een stukje 2+1 expressweg voordat de E4 weer versmalt naar een gewone hoofdweg. Bij het dorp Antnäs eindigt de riksväg 94, de weg vanaf Arvidsjaur. Vlak daarna volgt Luleå, met 48.000 inwoners de laatste grotere plaats aan de E4. De riksväg 97 loopt vanaf hier naar Jokkmokk. De E4 is ook hier weer een 2+1 expressweg met ongelijkvloerse kruisingen. De weg bereikt dan de noordkant van de Botnische Golf, en buigt naar het oosten af. In Töre eindigt de E10, de weg naar Kiruna in Lapland. De E4 loopt dan her en der dicht langs de kust, waarna men de grensplaats Haparanda bereikt. Hier eindigt de riksväg 99 die naar Karesuando in het uiterste noorden van Zweden loopt. Hierna volgt de brug over de Torneälven, die Zweden van Finland scheidt. Men komt dan in Tornio, waarna de weg binnen een kilometer eindigt op de E8, de de weg van Kemi naar Karesuando.
Geschiedenis
Wegnummergeschiedenis
Tussen 1945 en 1962 heette de weg van Helsingborg naar Stockholm de riksväg 1. Het deel van Stockholm naar Haparanda was de riksväg 13. Deze wegen zijn in 1962 omgenummerd naar E4.
De E4 heeft zijn oorsprong in de nummering van 1950, waarbij de route werd gedefinieerd als zijnde Lisboa - Perpignan - Vaasa - Helsinki, nog exclusief Spanje maar via een omweg naar Helsinki. In 1954 werd de route verlegd via Lahti in Finland, nog steeds eindigend in Helsinki. In 1962 werden de toenmalige riksväg 1 en 13 van Helsingborg naar Haparanda als de E4 bewegwijzerd.
Er bestonden in de nummering van de jaren '50 ook aftakkingen. In 1955 werd de E4A op de route Madrid - Valencia - Barcelona geïntroduceerd, maar deze route werd in 1958 alweer geschrapt. Ook zou er tussen 1955 en 1958 kortstondig de E4B hebben bestaan op de route Badajoz - Zafra - Sevilla.
Bij de hernummering van de E-wegen werd de oude route van de E4 in 1983 formeel geschrapt. De E4 zou in het nieuwe systeem een oost-westroute in Noord-Europa moeten vormen. Zweden heeft echter bedongen dat zij de routering van de E4 mochten behouden, waarbij de E4 dus een noord-zuidroute bleef tussen Helsingborg en Haparanda. Bij de introductie van de nieuwe nummering verliep de E4 oorspronkelijk nog verder tot Kemi in Finland. In 2001 werd de E4 ingekort tot Tornio/Haparanda.
Aanleggeschiedenis
De aanleg van de E4 als motorväg was nogal gefragmenteerd, de meeste opengestelde trajecten waren niet langer dan 15 kilometer, en bovendien werden veel trajecten eerst als autoweg opengesteld, en pas later als motorväg omgebouwd of opgewaardeerd. Het eerste deel van de snelweg opende in 1960 voor het verkeer, maar het duurde nog tot eind jaren 90 voordat de E4 over langere stukken als snelweg doorgaand te berijden was. De grootste wegopening was in 2007 toen 54 kilometer tussen Björklinge en Mehedeby werd opengesteld.
Langs Sundsvall is een 20 kilometer lange nieuwe motorväg aangelegd, die begint bij Njurunda en ten oosten van Sundsvall het fjord oversteekt via de Sundsvallsbron en aan de noordzijde van Sundsvall op de bestaande E4 aansluit. Het verkeer hoeft hiermee niet meer dwars door het centrum van Sundsvall. Over het fjord van Sundsvall is een 2.109 meter lange brug aangelegd, de Sundsvallsbron. De aanleg kostte 4,6 miljard SEK, of circa € 520 miljoen.[1] De aanleg begon in het voorjaar van 2011. De nieuwe snelweg is in twee fases opengesteld, op 16 november 2014 opende 17 kilometer van de E4 tussen Myre/Njurunda en de zuidkant van Sundsvall,[2] en op 18 december 2014 opende de resterende 5 kilometer langs Sundsvall, inclusief de Sundsvallsbron.[3]
Openstellingsgeschiedenis
| Van | Naar | Lengte | Opening |
|---|---|---|---|
| Brunstorp | Ölmstad | 15 km | 13-12-1960 |
| Bergshammar | Påljungshage | 7 km | 00-00-1961 |
| Sollentuna-Sörentorp | Rotsunda | 9 km | 00-00-1962 |
| Norrköping N | Björnsnäs | 5 km | 00-00-1963 |
| Rotsunda | Arlanda | 17 km | 00-10-1963 |
| Södertälje | Slagsta | 15 km | 00-00-1964 |
| Mjölby-Västra | Mjölby-Östra | 5 km | 00-00-1964 |
| Vättersmålen | Gränna | 12 km | 01-10-1964 |
| Sundsvall-Rosenlund | Sundsbruk (1x2) | 6 km | 00-00-1964 |
| Björnsnäs | grens Östergötland/Södermanland | 12 km | 00-00-1965 |
| Sundsvall-Rosenlund | Sundsbruk (2x2) | 6 km | 00-00-1966 |
| Moraberg | Kolpenäs | 1 km | 00-00-1966 |
| Stockholm-Midsommarkransen | Stockholm-Hornsberg | 4 km | 03-07-1967 |
| Hyltena | Jönköping-Artillerigatan | 14 km | 03-07-1967 |
| Jönköping-Artillerigatan | Huskvarna-Södra | 5 km | 03-07-1967 |
| Huskvarna-Södra | Huskvarna-Nörra | 3 km | 00-00-1968 |
| Järna | Södertälje | 11 km | 00-00-1968 |
| Slagsta | Midsommarkransen | 12 km | 00-00-1968 |
| Sundsvall-Skepparplatsen | Sundsvall-Rosenlund | 1 km | 00-11-1968 |
| Mjölby-Östra | Mantorp | 8 km | 00-00-1969 |
| Hyllinge | Åstorp-Södra (1x2) | 5 km | 00-00-1969 |
| Tranarp | Mölletofta (1x2) | 4 km | 00-00-1969 |
| Stockholm-Hornsberg | Stockholm-Karlberg | 3 km | 03-11-1970 |
| Elineberg | Helsingborg-Södra | 1 km | 14-07-1970 |
| Stöcksjö | Umeå | 6 km | 00-00-1971 |
| Solna-Järva krog | Solna-Sörentorp | 2 km | 00-00-1972 |
| Mantorp | Vikingstad | 8 km | 00-00-1972 |
| Arlanda | Uppsala | 28 km | 25-10-1972 |
| Gränna | Sväm | 17 km | 23-11-1972 |
| Sväm | Ödeshög (1x2) | 11 km | 23-11-1972 |
| Nyköping-Påljungshage | Lästringe | 22 km | 00-00-1974 |
| Åstorp | Tranarp | 9 km | 00-00-1975 |
| Linköping-Östra | Norsholm | 17 km | 00-00-1975 |
| Linköping-Ullevi | Linköping-Östra | 5 km | 00-00-1976 |
| Sundsbruk | Timrå | 4 km | 00-00-1977 |
| Timrå | Sörberge (1x2) | 6 km | 00-00-1977 |
| Mehedeby | Gävle-Södra (1x4) | 27 km | 00-10-1977 |
| Gäddvik | Rutvik | 11 km | 29-08-1978 |
| Helsingborg-Kropp | Hyllinge | 5 km | 06-11-1978 |
| Gävle S | Gävle N | 6 km | 00-00-1979 |
| Vikingstad | Linköping W | 12 km | 00-09-1979 |
| Funtabo | Väshult (2+1) | 25 km | 00-10-1980 |
| Kånna | Ljungby-Norra (2+1) | 10 km | 00-00-1982 |
| Lästringe | Järna | 34 km | 00-06-1984 |
| Ljungby-Norra | Hallsjö (2+1) | 12 km | 00-00-1985 |
| Gammelsta | Bergshammar (2+1) | 19 km | 15-10-1986 |
| Norsholm | Väg 1149 | 6 km | 14-10-1988 |
| Hallsjö | Toftanäs (2+1) | 9 km | 29-08-1990 |
| Karlberg | Haga N | 2 km | 01-10-1991 |
| Road 1149 | Norrköping-Södra | 9 km | 00-00-1992 |
| Sörberge | Midlanda | 5 km | 00-00-1992 |
| Hyllinge | Åstorp-Norra | 8 km | 00-00-1993 |
| Strömsnäsbruk | Traryd-Norra | 8 km | 00-00-1993 |
| Stockholm-Haga-Norra | Solna-Järva Krog | 2 km | 29-09-1993 |
| Götaström | Krängsberg | 16 km | 04-11-1993 |
| Krängsberg | Hyltena | 9 km | 23-08-1994 |
| Östergötland grens | Gammelsta | 15 km | 16-09-1994 |
| Piteå | Boviken | 6 km | 06-10-1994 |
| Väshult | Götaström | 12 km | 24-10-1994 |
| Funtabo | Väshult | 24 km | 01-11-1995 |
| Mehedeby | Gävle S | 25 km | 03-11-1995 |
| Åstorp-Norra | Killåkra | 5 km | 00-00-1995 |
| Sväm | Ödeshög | 11 km | 00-00-1996 |
| Norrköping-Södra | Norrköping-Norra | 8 km | 05-07-1996 |
| Lundsgård | Mölletofta (2x2) | 21 km | 00-07-1996 |
| Gammelsta | Bergshammar | 19 km | 16-10-1996 |
| Rya | Eket (2x2) | 9 km | 00-12-1996 |
| Mölletofta | Rya (2x2) | 2 km | 00-06-1997 |
| Traryd-Norra | Kånna | 19 km | 18-10-1997 |
| Toftanäs | Funtabo | 10 km | 18-10-1997 |
| Väderstad | Mjölby-Östra | 16 km | 04-08-1998 |
| Söderhamn-Södra | Enånger | 27 km | 19-10-1999 |
| Ödeshög | Väderstad | 17 km | 17-11-1999 |
| Floda | Nääs | 4 km | 18-06-2003 |
| Skånes Fagerhult | Brånhult | 9 km | 16-09-2004 |
| Eket | Skånes Fagerhult | 23 km | 08-10-2004 |
| Markaryd-Norra | Strömsnäsbruk | 12 km | 15-11-2005 |
| Brånhult | Markaryd-Norra | 7 km | 26-06-2006 |
| Uppsala-Södra | Björklinge | 24 km | 21-12-2006 |
| Björklinge | Mehedeby | 54 km | 17-10-2007 |
| Enånger | Hudiksvall | 24 km | 05-10-2011 |
| Njurunda | Sundsvall-Skönsmon | 17 km | 16-11-2014 |
| Sundsvall-Skönsmon | Sundsvall-Skönsberg | 2 km | 18-12-2014 |
Latere aanpassingen
Stockholm
Essingeleden is het deel rond de westkant van het centrum van Stockholm. Bij openstelling in 1967 was dit de eerste snelweg met 2x3 rijstroken in Zweden. Vanwege de toenemende verkeersdruk rond Stockholm is de vluchtstrook in de jaren '90 komen te vervallen voor een vierde rijstrook. Essingeleden was oorspronkelijk in beheer van de stad Stockholm, en pas sinds 1990 in het beheer van de voorganger van Trafikverket.
Tussen 2008 en 2016 is het megaproject Norra länken uitgevoerd, waarbij de E4 deels in tunnels is gelegd in het noorden van Stockholm, en norra länken zelf een ondergrondse verbinding vormt tot de haven van Stockholm. De aanpassingen aan de E4 omvatten minder dan 2 kilometer en was de laatste fase van het project dat voltooid werd.
Västerbotten
Tussen 2020 en 2022 is een 9 kilometer lang deel tussen Djäkneboda en Bygdeå opgewaardeerd naar een 2+1 weg met een maximumsnelheid van 110 km/h.[4] Dit traject ligt 30 kilometer ten noorden van Umeå en is in oktober 2022 opgeleverd.
Norrbotten
Tussen augustus 2012 en eind 2013 is een traject van 12 kilometer tussen de grens met Västerbotten en Jävre omgebouwd tot een 2+1-weg.[5] In 2014-2015 is het deel tussen het einde van de snelweg bij Piteå en Rosvik omgebouwd tot ongelijkvloerse 2+1 weg. Dit deel is op 23 oktober 2015 opengesteld.[6] Hiermee was het 90 kilometer lange traject tussen Piteå en Åkroken uitgebouwd naar 2+1 rijstroken, grotendeels maar niet volledig als motortrafikled.
Later is de E4 tussen Luleå en Kalix van een rijbaanscheiding en deels inhaalstroken en ongelijkvloerse kruisingen voorzien. De laatste opende op 1 december 2022.[7] Bij Kalix is de brug over de Kalix Älv vervangen om het geschikt te maken voor vrachtwagens van 74 ton. De werkzaamheden zijn tussen 2019 en 2022 uitgevoerd. De nieuwe brug werd op 13 december 2021 in gebruik genomen.[8]
Tussen 2020 en 2023 is de E4 tussen Salmis en Haparanda verbreed naar een 2+1 weg met rijbaanscheiding.[9] De werkzaamheden duurden tot in 2023, maar op 23 november 2022 werd het opgewaardeerde tracé al in gebruik genomen.[10]
Toekomst
Kronoberg
In Kronoberg is er rond Ljungby nog een 2+1-traject van 32 kilometer. Dit project was al jaren gepland om "binnenkort" te starten, maar na een regeringswissel in 2014 werd het project niet actief verder ontwikkeld door de regering van de sociaaldemocraten. Uiteindelijk begon de bouw van dit traject pas op 6 december 2018.[11][12] De aannemer ging echter in november 2021 failliet.[13] Dit traject wordt verbreed naar een 2x2 motorväg,[14][15] het is het laatste deel van de E4 tussen Helsingborg en Stockholm dat nog geen 2x2 rijstroken telt. De uitbouw tot autosnelweg is vanwege het faillissement van de aannemer vertraagd van eind 2022 naar eind 2023.[16]
Södertälje
Het is gepland om de passage van de E4 door de stad Södertälje naar 2x3 rijstroken te verbreden tot aan het knooppunt met de E20.[17] Hiertoe moeten ook de Södertäljebruggen over het Södertäljekanaal worden vervangen.[18]
Stockholm
Förbifart Stockholm
Zie ook Förbifart Stockholm.
De Förbifart Stockholm, de bypass van Stockholm, is het grootste wegenproject van Zweden. Het gaat om een 21 kilometer lange westelijke bypass van Stockholm, waarvan 18 kilometer ondergronds. De aanleg kost 28 miljard SEK, of circa € 3,2 miljard. De aanleg is op 19 augustus 2014 begonnen[19] en oorspronkelijk werd gesproken over een bouwtijd van 8-10 jaar, met een geplande opening in 2022-2024, maar in 2019 werd duidelijk dat het gehele project pas medio 2030 gereed zal zijn.[20] De Förbifart wordt voor 80 procent gefinancierd uit de trängelskatt, alhoewel op de bypass zelf geen tol zal worden geheven.[21]
Stockholm - Kista
Er is een verkenning naar de mogelijke verbreding of aanpassing van de E4 in het noorden van Stockholm. Het gaat om het deel tussen de Nörra Länken in Stockholm en de E18 in Kista. Dit traject is ongeveer 7 kilometer lang en telt momenteel 2x3 rijstroken. Dit traject telde in 2011 tot 118.000 voertuigen per etmaal.[22][23]
Gävleborg
In het noorden van Gävleborg zijn nog een aantal gelijkvloerse kruisingen. Het is gepland de E4 tussen Kongberget en Gnarp om te bouwen tot een ongelijkvloerse weg. 12,8 kilometer moet over een nieuw tracé worden aangelegd, en 9 kilometer over bestaand tracé. De nieuwe weg krijgt 2+1 rijstroken en een middengeleider.[24]
Västernorrland
Härnösand
Momenteel loopt er een studie om de E4 rond Härnösand om te leggen, langs de westzijde van de stad, vanaf Kittjärn tot Överdal, een traject van circa 12 kilometer.[25]
Gallsäter - Saluböle
Het is gepland om het noordelijkste deel is Västernorrland om te bouwen tot een ongelijkvloerse weg. Dit traject staat bekend als één van de ongevalsgevoeligste trajecten van Zweden. Het traject loopt vanaf Gallsäter ter hoogte van Kramfors tot aan de grens met Västerbotten bij Saluböle, een afstand van 100 kilometer. De grootste plaats op deze route is Ornsköldsvik.[26][27]
Örnsköldsvik
In een apart project wordt de problematiek in de stad Örnsköldsvik aangepakt. De E4 loopt momenteel door het centrum van Örnsköldsvik, met 22.000 voertuigen per dag. De rondweg van Örnsköldsvik is opgenomen in het regeringsplan van 2010 tot 2021 en vereist een tunnel.[28] De aanleg start waarschijnlijk na 2020.[29]
Västerbotten
Het is gepland om in meerdere fases een zestal traject op te waarderen naar 2+1 rijstroken. In oktober 2022 kwam 9 kilometer tussen Djäkneboda en Bygdeå gereed.[30] Tussen 2021 en 2023 wordt 10 kilometer tussen Sikeå en Gumboda naar 2+1 rijstroken met middengeleider verbreed.[31] De werkzaamheden moeten eind 2023 gereed zijn.
Skellefteå
De E4 zal bij Skellefteå verlegd worden door het oosten van de stad, doorgaand verkeer hoeft dan niet meer door het centrum. Dit heet de Österleden, waarvoor altijd ruimte vrijgehouden is. Er komt dan een brug over de rivier de Skellefteälven.[32]
Huidige toestand
| status | traject | lengte |
|---|---|---|
 |
Helsingborg - Kånna | 122 km |
 |
Kånna - Toftaholm | 32 km |
|
Toftaholm - Gävle | 585 km |
|
Gävle - Söderhamn | 71 km |
|
Söderhamn - Hudiksvall | 51 km |
|
Hudiksvall - Njurunda | 63 km |
|
Njurunda - Timrå | 35 km |
|
Örnsköldsvik - Arnäsvall | 4 km |
|
Piteå - Bertnäs | 6 km |
|
Gäddvik - Rutvik | 10 km |
Afritnummering
De afritnummering is enigszins opvallend. Het zuidelijkste gedeelte loopt voort op die van de E6 en begint bij 25 in Helsingborg. Afrit 30 is het knooppunt Kropp met de E6. Hierna begint de afritnummering bij 65 en loopt dan sequentieel door naar 201 bij Gävle. Noordelijker zijn ook nog enkele delen met afritnummering, ook op 2+1-delen.
Maximumsnelheid
In verschillende fases zijn op behoorlijk grote delen van de E4 in Zuid-Zweden een hogere maximumsnelheid ingevoerd, namelijk 120 km/h op een groot deel van het traject van Helsingborg naar Linköping.
In 2008 is de maximumsnelheid verhoogd op een 40 kilometer lang traject tussen Örkelljunga en Strömsnäsbruk en op een 70 kilometer lang traject tussen Ödeshög en Linköping.[33] Op 27 oktober 2020 is de maximumsnelheid op bijna het volledige tussenliggende traject van Strömsnäsbruk tot Jönköping verhoogd,[34] met uitzondering van het traject rond Ljungby, waar destijds nog werkzaamheden waren voor de verbreding tot autosnelweg en waar na oplevering ook 120 km/h geldt.[35] Daarmee geldt uiteindelijk 120 km/h op een ononderbroken traject van 180 kilometer tussen Örkelljunga en Jönköping en heeft in totaliteit het 350 kilometer lange traject van Helsingborg tot Linköping grotendeels een maximumsnelheid van 120 km/h, behalve dichter bij Helsingborg en de passage rond Jönköping.
Verder noordelijk heeft een 60 kilometer lang traject tussen Uppsala en Gävle een maximumsnelheid van 120 km/h. De meeste andere plattelandsstukken hebben een maximumsnelheid van 110 km/uur. Dit geldt ook voor een aantal niet-snelwegdelen, veelal wegvakken met 2+1 rijstroken. De maximumsnelheid in de regio Stockholm is grotendeels 90 km/uur en 70 km/uur op de Essingeleden door het centrum.
Verkeersintensiteiten
De verkeersintensiteiten zijn op de E4 buiten de grote steden laag. Bij Helsingborg rijden 23.000 voertuigen op de zuidelijke invalsweg, wat iets oploopt tot 29.000 voertuigen op de dubbelnummering met de E6. Dit daalt naar zo'n 12.000 voertuigen na Helsingborg. Het 2+1 gedeelte langs Ljungby telt zo'n 10.000 voertuigen, wat naar het noorden toe stabiel blijft. Voor Jönköping loopt dit wat op, naar zo'n 18.000 ten zuiden van de stad, en maximaal 42.000 voertuigen in Jönköping. Langs het Vätternmeer rijden zo'n 18.000 voertuigen, wat dipt naar 13.000 voertuigen voor Mjölby, en oploopt tot 25.000 voertuigen bij Linköping, en 18.000 bij Norrköping. Na Nyköping wordt het langzaam wat drukker, met 25.000 in Nyköping en 16.000 daarna.
Voor Södertälje loopt dit op tot 37.000 voertuigen, en 66.000 voertuigen nadat de E20 invoegt. Wanneer de E4 naar 2x3 verbreedt, worden dit 90.000 voertuigen, oplopend naar 117.000 voertuigen voor het centrum. De bypass van het centrum (Essingeleden) telt maximaal 128.000 voertuigen per etmaal. Ten noorden van het centrum rijden 111.000 voertuigen en 78.000 voertuigen in Sollentuna. Na de luchthaven daalt dit van 57.000 naar 28.000 voertuigen. De bypass van Uppsala telt 19.000 voertuigen, en naar Gävle rijden 14.000 voertuigen.
Ten noorden van Gävle daalt dit tot onder de 10.000 voertuigen, en 7.000 voertuigen na Söderhamn. Bij Hudiksvall rijden 8.000 voertuigen, en 27.000 in Sundsvall, om daarna te dalen naar 8.000 voertuigen. Verder naar het noorden daalt dit naar 5.000 voertuigen met een piek van 19.000 voertuigen in Örnsköldsvik. Voor Umeå rijden 7.000 voertuigen, en 23.000 voertuigen in de stad, dalend naar 4.000 voertuigen ten noorden van de stad. In Skellefteå rijden maximaal 23.000 voertuigen in het centrum, dalend naar 3.500 ten noorden ervan. Rondom Piteå rijden 10.000 voertuigen, en 15.000 in Luleå. Langs de noordkant van de Botnische golf rijden 3.000 voertuigen, en 5.000 voertuigen steken dagelijks de grens met Finland over.
Referenties
- ↑ E4 Sundsvall | Trafikverket
- ↑ Nu öppnar E4 mellan Myre-Skönsmon | trafikverket.se
- ↑ Klart för trafiköppning av nya E4 Sundsvall | trafikverket.se
- ↑ E4 Djäkneboda - Bygdeå blir mötesfri väg | trafikverket.se
- ↑ E4, Kinnbäck-Jävre | Trafikverket
- ↑ Klart med mötesfri väg mellan Piteå och Luleå | tt.se
- ↑ Nu är det mötesfritt i Börjelslandet | trafikverket.se
- ↑ E4, bro över Kalix älv | trafikverket.se
- ↑ E4, mötesfri väg mellan Salmis och Haparanda | Trafikverket
- ↑ Mötesfritt mellan Salmis och Haparanda | trafikverket.se
- ↑ Byggstartsfirande för E4 lockade många Ljungbybor | trafikverket.se
- ↑ Fira byggstarten av E4, Ljungby-Toftanäs | trafikverket.se
- ↑ Entreprenör Barlslund i konkurs | trafikverket.se
- ↑ E4 förbi Ljungby byggs ut till motorväg | trafikverket.se
- ↑ E4, Ljungby-Toftanäs | trafikverket.se
- ↑ Nu har motorvägsbygget förbi Ljungby fått en ny entreprenör - Svevia! | trafikverket.se
- ↑ E4/E20 Södertäljebron, kapacitetsförstärkning | trafikverket.se
- ↑ Trafikverket ska bredda Södertäljebron | trafikverket.se
- ↑ Bygget av Förbifart Stockholm har startat | trafikverket.se
- ↑ Förlängd byggtid och ökad kostnad för E4 Förbifart Stockholm | trafikverket.se
- ↑ E4 Förbifart Stockholm | Trafikverket
- ↑ E4, Norrtull–Kista, förstudie | Trafikverket
- ↑ Trafikflödeskartorna | vv.se
- ↑ E4 Kongberget - Gnarp, mötesfri väg | Trafikverket
- ↑ E4 förbi Härnösand, Kittjärn - Överdal | Trafikverket
- ↑ E4 Örnsköldsvik | trafikverket.se
- ↑ E4, Ullånger–Docksta, mötesfri väg | trafikverket.se
- ↑ En ny E4 genom Åsberget får en nordlig sträckning | trafikverket.se
- ↑ E4 Örnsköldsvik | Trafikverket
- ↑ E4, Djäkneboda-Bygdeå, mötesfri väg | trafikverket.se
- ↑ E4, Sikeå-Gumboda, mötesfri väg | trafikverket.se
- ↑ Östra leden - ny E4 i Skellefteå | svt.se
- ↑ Höjd hastighetsgräns på E4 | sverigesradio.se
- ↑ Beslut om nya hastighetsgränser på E4 genom Småland | trafikverket.se
- ↑ Hastigheten anpassas på E4 genom Småland | trafikverket.se
 Autosnelwegen en expresswegen in Zweden
|
|---|
|
|
