EM-16 (Kyrgyzstan)
| |||
|---|---|---|---|
| |||
| EM-16 | |||
| Begin | Osh | ||
| Einde | Kayragach (TJ) | ||
| Lengte | 405 km | ||
| |||
De EM-16 (Cyrillisch: ЭМ-16) is een hoofdweg in Kyrgyzstan. De weg vormt een oost-westroute in het westen van het land, vanaf de stad Osh tot de grens met Tadzjikistan bij Kayragach. De weg voert door en langs de complexe grenzen van de zuidelijke Fergana-vallei. Het is de enige wegverbinding naar het westelijkste deel van het land. De EM-16 is 405 kilometer lang en daarmee de op twee na langste weg van het land.
Routebeschrijving
De EM-16 begint in Osh, de tweede stad van Kyrgyzstan, gelegen in het zuiden van de grote Fergana-vallei. De weg voert vanuit Osh in zuidelijke richting door een droger steppe-landschap met heuvels. De weg stijgt hier van 1.000 tot circa 1.550 meter hoogte. Daarna daalt men licht af tot de vrij dichtbevolkte vallei rond Nookat, dat uit aan elkaar gegroeide dorpen bestaat. De weg draait hier naar het westen. De weg voert daarna door een hele serie dorpen met lintbebouwing tot Uch-Kurgan, westelijk daarvan volgt het complexe grenstraject langs de grens met Uzbekistan, waarbij de weg volgens sommige kaarten meermaals door Uzbeeks territorium komt, maar hier zijn geen grensovergangen. De grenzen zijn hier niet exact gedefinieerd waardoor de weg de-facto binnen Kirgizisch grondgebied blijft.
De weg voert langs de voet van een meer dan 3.000 meter hoog gebergte. De Fergana-vallei is vlak, geïrrigeerd en daardoor groen, maar buiten deze gebieden is het terrein meteen woestijnachtig. De weg voert via Pulgon westwaarts. Er liggen bypasses langs de meest complexe grensgebieden. Uiteindelijk bereikt men het stadje Batken. Westelijker vormt de EM-16 een bypass van het Tadzjiekse stadje Chorku, maar passeert zuidelijk van Chorku wel de Tadzjiekse RB16 zonder grensovergangen.
Westelijk van Chorku voert de EM-16 op grotere afstand van de Tadzjiekse grens, door desolaat woestijnlandschap met 5.000 meter hoge bergen naar het zuiden. Er volgt dan een langer stuk met slechts een paar dorpen tot Razzaqov (Isfana). Razzaqov is de belangrijkste plaats in het westen van de regio Batken. Vanaf Razzaqov voert de weg noordwaarts, tot aan de grensovergang Karyagach met Tadzjikistan. Vanaf hier gaat de weg verder naar Proletarsk en Khujand.
Geschiedenis
De weg had ten tijde van de Sovjetunie geen grote betekenis, de belangrijke doorgaande wegen verliepen noordelijker door de Uzbeekse SSR. De grotere steden waren immers allemaal in de vruchtbare Fergana-vallei gelegen. Ten tijde van de Sovjetunie zijn complexe grenzen getekend rond de Fergana-vallei rond de Kirgizische, Uzbeekse en Tadzjiekse SSR's. Deze grenzen hadden indertijd geen fysieke betekenis, daardoor zijn ze veelal niet op detailniveau gedefinieerd.
Dit bleek een groot probleem na de val van de Sovjetunie, toen de doorgaande wegen in de Fergana-vallei ineens in drie verschillende landen kwamen te liggen, waarbij de betrekkingen tussen de landen ook nog eens slecht was. Uzbekistan sloot in de jaren '90 een groot deel van de grenzen waardoor het interne verkeer binnen Kyrgyzstan lastig of zelfs onmogelijk bleek.
Na onafhankelijkheid werd de weg omstreeks 2004 voor het eerst genummerd met een Kirgizisch nummer, dit werd de EM-13 van Osh naar Isfana. Bij een hernummering in 2017 kreeg de weg het nummer EM-16.[1] Isfana is in 2022 hernoemd naar Razzaqov of Razzakov.[2]
Grensbypasses
De oorspronkelijke doorgaande weg van Osh via Batken naar Razzaqov (Isfana) had geen heel grote betekenis in de tijd van de Sovjetunie, dit was een eenvoudige verharde weg maar niet veel meer. Na 1991 kwamen delen ervan in Uzbekistan en Tadzjikistan te liggen. Om dit probleem van de gesloten grenzen en grensdisputen op te lossen heeft Kyrgyzstan op vrij grote schaal nieuwe wegverbindingen aangelegd om de meest lastige delen te bypassen.
De enige uitzondering was de situatie rond Chorku. De EM-16 en Tadzjiekse RB16 kruisen elkaar waarbij uitwisseling mogelijk is, maar er geen grensovergang is. Dit komt omdat Kyrgyzstan ongehinderde toegang naar het westen van de regio Batken wilde en Tadzjikistan ongehinderde doorgang naar de exclave Vorukh, waardoor beide landen geen winst behalen met een grenssluiting of fysieke grensposten. In 2019 werd echter bericht dat zowel Tadzjikistan als Kyrgyzstan voornemens waren om grensposten op deze wegen in te richten.[3]
Uch-Korgon - Pulgon
Tussen Uch-Korgon en Pulgon voert de EM-16 volgens sommige kaarten twee keer en mogelijk zelfs drie keer door Uzbeeks territorium. Op de twee oostelijke passages zijn geen grensposten, de dorpen staan onder Kirgizisch bestuur en het is niet mogelijk om vanaf daar verder naar Uzbeeks territorium te rijden, de voormalige doorgaande wegen zijn hier geblokkeerd. Om de Uzbeekse grensblokkade bij Pulgon te vermijden bestond er een 15 kilometer lange zandweg door de woestijn die binnen onbetwist Kirgizisch territorium bleef. Deze weg is omstreeks 2014-2016 geasfalteerd en is thans een moderne hoofdweg.[4][5]
Pulgon - Rishtan
Oorspronkelijk verliep de weg tussen Pulgon en Rishtan via Altyaryk. Deze weg kwam na 1991 in Uzbekistan te liggen en werd niet betwist. Omdat Batken ook via Sokh bereikbaar was had de bouw van een weg in deze corridor in eerste instantie weinig prioriteit. Omstreeks 2013-2014 is een 50 kilometer lange nieuwe weg aangelegd tussen Pulgon en de Kirgizische kant van Rishtan die geheel binnen Kirgizisch grondgebied blijft. Hiermee werd het ook mogelijk dat verkeer tussen Osh en Batken niet meer via de Uzbeekse exclave Sokh hoefde. Deze weg had daardoor groot geopolitiek belang.
Chon-Kara - Batken
Chon-Kara is een kleine exclave van Uzbekistan langs de rivier de Sokh. Het meet 3 bij 1 kilometer en ligt net ten noorden van de grotere en bekende Uzbeekse exclave Sokh. Alhoewel er nooit grensposten zijn aangelegd verliep de doorgaande weg naar Batken wel door deze exclave. Vermoedelijk is omstreeks 2010 een 13 kilometer lange bypass aangelegd, inclusief een nieuwe brug over de rivier de Sokh.
Tussen Chon-Kara en Batken verloopt de weg volgens sommige kaarten over Tadzjieks territorium. Dit was vroeger de doorgaande weg naar Lakkon, waar het aansluit op de Tadzjiekse RB17. De weg is echter niet meer doorgaand te berijden naar Lakkon, er zijn ook geen grensposten. De weg naar Batken is omstreeks 2012 gemoderniseerd.
Chorku
Chorku is een Tadzjiekse plaats waar de doorgaande weg van Batken naar Razzaqov (Isfana) doorheen liep. Tevens verloopt hier een doorgaande Tadzjiekse weg van Chorku naar de exclave Vorukh. Er is een bypass van Chorku gerealiseerd zodat doorgaand verkeer binnen Kyrgyzstan niet meer door Chorku hoeft, maar de weg verloopt nog wel door een stuk land ten zuiden van Chorku waar geen grenzen vastgesteld zijn. De EM-16 kruist hier de Tadzjiekse RB16. De circa 25 kilometer lange bypass van Chorku bestond al als zandweg en is vermoedelijk omstreeks 2010 uitgebouwd tot een modernere geasfalteerde weg. Volgens sommige kaarten passeert deze weg nog steeds door Tadzjieks territorium ten zuidoosten van Chorku, maar er is geen mogelijkheid om vanaf dit deel andere wegen in Tadzjikistan te bereiken en er zijn ook geen grensposten.
Sulyukta
Nabij Sulyukta op het westelijkste deel van de route voerde de weg van Razzaqov (Isfana) naar Khujand over Tadzjieks territorium. In 2018-2019 is een 10 kilometer lange nieuwe weg door de bergen rond Sulyukta aangelegd die het Tadzjieks territorium bypasst.
Kayragach
Er bestaat een kleine Tadzjiekse exclave die Kayragach heet, deze heeft geen permanente bevolking en de EM-16 verloopt er zonder grensposten doorheen. De exclave meet circa 1 bij 2 kilometer, maar volgens sommige bronnen beslaat het Tadzjieks territorium minder dan 1 km². Iets ten noorden daarvan ligt de primaire grensovergang in deze streek die naar het Tadzjiekse Proletarsk en daarna Khujand voert. Volgens sommige kaarten ligt de grensovergang 4 kilometer zuidelijker dan de daadwerkelijke grens tussen beide landen. Aan Kirgizische zijde was oorspronkelijk ook geen grenspost, in 2012 of 2013 heeft men hier een grensovergang aangelegd. Verkeer naar een aantal oostelijker gelegen dorpen kan deze grensovergang nog net bypassen.
Referenties
- ↑ ПОРЯДОК классификации и нумерации автомобильных дорог общего пользования на территории Кыргызской Республики | minjust.gov.kg
- ↑ Isfana town named after statesman Iskhak Razzakov | akipress.com
- ↑ Kyrgyzstan reportedly builds border crossing point on the Isfara-Vorukh road | asiaplustj.info
- ↑ Construction of Kok Talaa–Pulgon section of the existing Osh–Isfana Road Corridor | europa.eu
- ↑ Prime Minister to participate in opening of “Kok-Talaa – Pulgon” road in Batken oblast | 24.kg
 Hoofdwegen in Kyrgyzstan
|
|---|
|
|
