A1 (Griekenland)
| |||
|---|---|---|---|
| |||
| A1 | |||
| Begin | Athene | ||
| Einde | Evzoni (GR/NMK) | ||
| Lengte | 546 km | ||
| |||
De A1, ook wel de Aegean genaamd (Grieks: Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου), voorheen de PAThE (Pireas - Athina - Thessaloniki - Evzoni), Grieks: Πειραιώς - Αθηνών - Θεσσαλονίκης - Ευζώνων, ΠΑΘΕ), is een autokinetodromos in Griekenland. De autosnelweg vormt een noord-zuidroute door het midden van het land en verloopt vanaf de hoofdstad Athene via Larisa en langs de tweede stad Thessaloniki naar de grens met Noord-Macedonië. Het is de belangrijkste autosnelweg in Griekenland en wordt vaak simpelweg de 'ethniki odos' genoemd, wat 'nationale weg' betekent. De route is 546 kilometer lang.
Routebeschrijving
Athene
De weg begint bij de jachthaven van Athene, aan een knooppunt met een expressweg die 2x4 rijstroken telt en langs de kust loopt. De weg loopt dan met 2x3 rijstroken verhoogd boven een kanaal naar het noorden, door Athene heen. De eerste 20 afritten ontsluiten Athene en voorsteden. De autosnelweg verloopt ten westen van het centrum langs en ontsluit onder andere een groot industrieterrein dat midden in de stad ligt. Naar het noorden toe verbreedt de weg zich naar 2x4 rijstroken en de weg blijft verhoogd lopen. Vluchtstroken ontbreken hier. Een eindje verderop versmalt de weg weer naar 2x3 rijstroken en verloopt door dichtbebouwde gebieden. Aan de noordzijde van Athene volgt de aansluiting met de A6, ook wel de Attiki Odos, de noordelijke randweg van de stad. Deze aansluiting bestaat uit een stackknooppunt met 4 niveaus. In het krappe knooppunt zitten ook tolpoorten verweven aangezien de A6 een tolweg is. Daarna verloopt de weg met 2x3 rijstroken door de noordelijke voorsteden van Athene, die wat dunner bebouwd zijn dan Athene zelf. De appartementen maken hier plaats voor vrijstaande huizen die soms dicht op elkaar staan. Bij de laatste voorstad Agios Stefanos begint de tolweg.
Centraal-Griekenland
Bij Afidnes volgt de tolpoort, waarna de weg landinwaarts door lage bergen loopt. De snelweg telt hier 2x3 rijstroken en buigt dan naar het westen af, waarna een grote verzorgingsplaats volgt waar een restaurant over de snelweg heen ligt. De weg loopt dan naar het noordwesten door een wat rommelig gebied met versnipperde bedrijvencomplexen. Bij Shimatari volgt de aansluiting met de weg naar Haldika, een wat grotere plaats op het eiland Évia, het tweede grootste eiland van de Egeïsche Zee. De weg versmalt daarna naar 2x2 rijstroken en loopt door een redelijk vlak gebied met wat lage heuvels. De weg slingert dan om het meer van Iliki waarbij de weg even een tijdje naar het noorden loopt. De weg loopt dan naar de Viorios Evvikos Kolpos, een zee-engte van de Egeïsche Zee. De snelweg wordt weer tolvrij en loopt soms direct langs de kust. De snelweg loopt naar het westen en kent een nieuwe route rondom Aghios Konstandinos. De oude route loopt direct langs de kust, is substandaard en feitelijk geen snelweg te noemen. De nieuwe route loopt meer landinwaarts door de bergen. Men moet dan om de baai van Maliakos heen, waarbij de weg een omweg maakt van zo'n 65 kilometer. Ook langs Molos kent de weg een nieuw alignement, evenals rondom Thermopylae.
De weg loopt dan over een vlakte naar Lamia, een klein stadje met 59.000 inwoners en de eerste grotere plaats op de route na Athene. Hier buigt de A1 weer naar het oosten af om langs de noordkant van de baai te lopen. De weg loopt dan langs zee waaruit de bergen oprijzen. De weg loopt her en der direct over het strand en buigt dan naar het noorden af waarna de weg wat verder landinwaarts loopt. Men komt dan langs de internationale luchthaven van Centraal-Griekenland die gebruikt wordt door diverse steden in de regio. Bij Mikrothives volgt de aansluiting met de weg naar Volos, een wat grotere plaats even ten oosten van de snelweg. Langs de snelweg liggen hier overal parallelwegen voor langzaam verkeer, de A1 is namelijk grotendeels de enige route in de omgeving. Een eindje verderop volgt nog een aansluiting naar Volos, in de vorm van een autoweg.
De weg loopt dan zo'n 30 kilometer landinwaarts en bedient hier de stad Larissa, die 126.000 inwoners telt en één van de grootste plaatsen in Centraal-Griekenland is. De A1 voert ten oosten van de stad langs. De snelweg voert dan door een bergketen via de 6,1 kilometer lange Tempi Tunnel. Naar het noordwesten ligt de ruim 2900 meter hoge heilige berg Olympus. Daarna bereikt men de kuststrook en voert de snelweg weer noordwaarts, parallel aan zee langs Platamon. Noordelijker komt men in vlakker gebied, de bergen liggen hier verder naar het westen.
Noordelijk Griekenland
De snelweg loopt dan langs Katerini, een stadje met 57.000 inwoners. De snelweg telt dan even een wat bredere middenberm en loopt over de smalle kustvlakte. Daarna verbreedt de vlakte zich flink en komt men in één van de grootste vlakten van Griekenland. Via een trompetknooppunt voegt dan de A2 uit Ioannina en Igoumenitsa in, zodat een korte dubbelnummering ontstaat. De A1 en A2 lopen hier een stukje naar het noordoosten. Bij Halastra slaat de A1 naar het noorden af, terwijl de A2 verder gaat naar Thessaloniki en Istanbul in het oosten. De weg vormt dan een enkelstrooks autoweg met ongelijkvloerse kruisingen. Bij Aghios Athanassios volgt de aansluiting met de expressweg van Thessaloniki naar Giannitsa en Bitola in Noord-Macedonië. De weg loopt dan verder door de uitgestrekte vlakten naar het noorden en wordt pas vlak voor de grens met Noord-Macedonië weer een snelweg. Bij Evzoni volgt dan de grens met Noord-Macedonië, waarna de A1 verder gaat richting Skopje en Belgrado.
Geschiedenis
Vanaf eind jaren '50 werd de voorloper van de huidige snelweg aangelegd. Dit was een weg met één rijbaan met een breedte van 13 of 14 meter. In 1959 opende het eerste deel tussen Larisa en Katerini. In 1962 volgde het deel van Athene naar Lamia en in op 22 oktober 1967 volgde het deel van Lamia naar Larissa. In 1973 opende het deel tussen Katerini en Thessaloniki en in juli 1973 volgde uiteindelijk het noordelijkste deel tot de Macedonische grens bij Evzoni. Alleen het deel tussen Polykastro en Evzoni werd toen al met 2x2 rijstroken aangelegd, en was dus het eerste echte snelwegsegment van de A1 in Griekenland.
Vanaf de jaren '80 en '90 begon de weg omgebouwd te worden naar snelweg en werden ook de eerste tolgedeelten in gebruik genomen. In 1998 werd het gedeelte tussen Athene en Thebes verbreed naar 2x3 rijstroken. In 2005 was het grootste gedeelte van de weg een snelweg, behalve de 78 kilometer rondom de baai van Maliakos en door de canyon van Tempe. Sindsdien is het grootste gedeelte om de baai van Maliakos verbreed naar 2x2 rijstroken als snelweg, met een nieuw alignement waar nodig. Er is destijds ook een tunnel onder de Maliakos baai voorgesteld, die nooit gebouwd werd. In 2008 is de naam Pathe veranderd naar Aegean.[1]
Tussen 2007 en 2010 is het deel rondom de baia van Maliakos over een nieuw tracé gebouwd. Het oude tracé was deels enkelbaans, deels vierstrooks en was geen echte snelweg te noemen. De weg is onveilig en ligt rond de stad Lamia. Op 16 februari 2015 opende een 4 kilometer lang deel bij Lamia met de tweede rijbaan. Uiteindelijk opende het laatste deel van de A1 tussen Stylida en Raches op 16 maart 2015, na 8 jaar bouwtijd en 4 jaar vertraging.[2] Vervolgens is het traject door de bergen tussen Evaggelismos en Skotini aangelegd. De bouw van dit deel had vanwege de financiële crisis significante vertraging opgelopen. Dit deel opende uiteindelijk op 6 april 2017 voor het verkeer, waarmee de gehele route tussen Athene en Thessaloniki een autosnelweg was.[3]
Openstellingsgeschiedenis
| Van | Naar | Lengte | Datum |
|---|---|---|---|
| Larissa | Katerini (1x2) | 84 km | 04-09-1959 |
| Athene | Lamia (1x2) | 197 km | 00-08-1962 |
| Lamia | Larissa (1x2) | 143 km | 22-10-1967 |
| Chalastra | Polykastro (1x2) | 44 km | 00-07-1973 |
| Polykastro | Evzoni (2x2) | 17 km | 00-07-1973 |
| Katerini | Chalastra (1x2) | 48 km | 00-09-1973 |
| Kleidi (A2) | Chalastra (A2) (2x2) | 13 km | 00-00-1988 |
| Athene (A6) | Kryoneri (2x2) | 12 km | 00-00-1989 |
| Oinofyta | Schimatari (2x2) | 6 km | 00-00-1989 |
| Schimatari | Thebes (2x2) | 24 km | 00-00-1989 |
| Kryoneri | Oinofyta (2x2) | 31 km | 00-00-199?[4] |
| Thebes | Yliki (2x2) | 15 km | 00-00-199?[5] |
| Katerini | Korinos (2x2) | 6 km | 00-00-199?[6] |
| Kainourgio | Stylida (2x2) | 60 km | 00-00-2010 |
| Aigani | Leptokarya (2x2) | 15 km | 00-00-2010 |
| Anthili | Roditsa (2x2) | 4 km | 16-02-2015 |
| Stylida | Raches | 19 km | 16-03-2015 |
| Evaggelismos | Skotina | 25 km | 06-04-2017 |
Toekomst
De A1 wordt min of meer als voltooid beschouwd, alhoewel de weg tussen Gefyra en Polikastro in Noord-Griekenland over 30 kilometer nog enkelbaans is met tegenverkeer. Er zijn geen concrete plannen om dit deel te verbreden naar 2x2 rijstroken.
Tol
Er wordt tol geheven op delen van de A1 via een open tolsysteem. De tolweg is in het beheer van Aegean.[7]
Referenties
| Autosnelwegen in Griekenland |
|---|
|
|
