Estland

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Eesti
Hoofdstad Tallinn
Oppervlakte 45.228 km²
Inwonertal 1.294.000
Lengte wegennet 89.382 km
Lengte snelwegennet 0 km
Eerste snelweg nvt
Benaming snelweg Kiirtee
Verkeer rijdt rechts
Nummerplaatcode EST

Estland (Eesti), formeel de Republiek Estland (Eesti Vabariik), is een klein land in Noord-Europa wat wordt gerekend tot de Baltische staten. Het land is ongeveer even groot als Nederland en telt 1,3 miljoen inwoners. De hoofdstad is Tallinn.

Inleiding

Geografie

Estland is de noordelijkste van de drie Baltische republieken en is gelegen aan de Baltische Zee en Finse Golf. Het grenst in het oosten aan Rusland en in het zuiden aan Letland. 60 kilometer naar het noorden ligt Finland. Het land meet maximaal 330 kilometer van west naar oost en 230 kilometer van noord naar zuid. Het land is vrij vlak, met veel bebossing. Op de grens met Rusland ligt het grote Peipusmeer, naar het westen liggen de grote eilanden Saaremaa en Hiiumaa. Daarnaast liggen er tal van kleinere eilanden voor de kust.

Het land heeft een vochtig landklimaat, met warme zomers en koude winters met veel sneeuw. De temperaturen variëren van 22 °C in de zomer tot -7 °C in de winter, maar vanwege het landklimaat komen er uitschieters naar boven en beneden voor, tot 34 °C en -31 °C. In Estland valt circa 600 mm neerslag per jaar.

Economie

Estland was traditioneel het meest welvarende land van de drie Baltische landen, met een gemiddeld salaris van € 1.904 per maand in 2024,[1] Litouwen heeft het echter ingehaald. De werkloosheid is relatief laag. De Estlandse economie is één van de meest 'vrije' van Europa, met weinig overheidsinterventie. Het land betaalt sinds 2011 met de euro en de staatsschuld is de laagste in de Europese Unie. Het land heeft een vlaktaks. Het land wordt recenter meer met Scandinavië dan Oost-Europa vergeleken.

Estland heeft relatief weinig zware industrie, behalve de winning van schalieolie in de regio Narva, waar ook bijna alle elektriciteit in Estland geproduceerd wordt. Rondom Tallinn is wat lichte industrie en maakindustrie. Estland is technologisch één van de meest ontwikkelde landen van Europa en loopt voorop met e-diensten bij de overheid.

Demografie

Ongeveer 70% van de inwoners is etnisch Estisch, 25% is Russisch en 2% Oekraïens. Het inwonertal daalde vanaf onafhankelijkheid in 1991 hard, voornamelijk omdat veel Russen migreerden. De daling van het inwonertal is sinds circa 2007 gestopt en groeide tussen 2011 en 2014 licht. De dominante stad in Estland is de hoofdstad Tallinn, waar bijna een derde van de Esten woont. Tartu en Narva zijn de enige andere steden met meer dan 50.000 inwoners. Elders zijn alleen kleine regiostadjes.

De taal in Estland is het Estisch, dat sterk verwant is met het Fins. De taal wijkt sterk af van de Baltische en Slavische talen in de regio. Het Estisch heeft wel veel leenwoorden uit Germaanse talen. Omdat Estland tot 1991 tot de Sovjetunie behoorde, wordt Russisch betrekkelijk veel gesproken onder de etnische Russen, maar ook als tweede taal van oudere Esten. In sommige plaatsen is het Russisch een meerderheidstaal.

Geschiedenis

Het moderne Estland ontstond in 1918 toen het zich onafhankelijk verklaarde van het Russische Rijk. Tegen begin jaren '20 werd het land op grote schaal internationaal erkend. In 1940 werd Estland door de Sovjetunie bezet. In de periode 1941-1944 volgde een bezetting door Nazi-Duitsland. De Duitsers werden in eerste instantie gezien als bevrijders. In 1944 bezette de Sovjetunie Estland opnieuw en annexeerde het als onderdeel van de Sovjetunie. Tot 1991 was Estland een onderdeel van de Sovjetunie en was er sprake van massa-migratie van Russen naar Estland, het inwonertal steeg daardoor met circa 50%. Toen Estland in 1991 onafhankelijk werd vertrokken veel Russen weer, waardoor het inwonertal met circa 200.000 daalde in 15 jaar. De laatste Russische troepen verlieten Estland in 1994 en het land kwam in 2004 bij de NAVO en de EU. Sinds 2011 behoort het land tot de eurozone.

Wegennet

Hoofdwegennet van Estland (klik om te vergroten).

Het officieel gedefinieerde wegennet van Estland besloeg in 2023 89.382 kilometer. Dit is opgedeeld in 16.969 kilometer nationale weg, 23.614 kilometer lokale weg en 48.799 kilometer private wegen en boswegen. Het nationale wegennet is opgedeeld in 1.603 kilometer hoofdweg, 12.528 kilometer secundaire weg, 2.407 kilometer tertiaire wegen en 147 kilometer verbindingswegen.[2] Van de nationale wegen was in 2021 slechts 5.181 kilometer voorzien van een volwaardige asfaltverharding. 3.517 kilometer bestaat uit gravel met bitumen die het stofvrij maakt en beperkte draagkracht heeft. 4.365 kilometer bestaat uit gravel of zandwegen.

Het wegennet in Estland is niet al te uitgebreid, wat komt door de lage bevolkingsdichtheid. Eénderde van de inwoners van Estland woont in Tallinn. Officieel zijn er geen autosnelwegen (kiirteed), maar een aantal wegen voldoet wel aan die kwalificatie: met name de route 1 van Tallinn richting Narva en een langer deel van de route 2 naar Tartu. Hetzelfde geldt voor route 4 naar Pärnu evenals de Laagna tee in Tallinn. Estland is een niet al te belangrijk doorvoerland, er is wat vrachtverkeer vanaf Finland richting Centraal-Europa en wat vrachtverkeer richting Rusland. De wachttijden aan de grens zijn behoorlijk fors doordat de grens met Rusland een buitengrens van zowel Schengen als de EU is. Aan de grens met Letland zijn geen grenscontroles.

Het grootste gedeelte van het hoofdwegennet bestaat uit een aantal doorgaande wegen met nummers met één of twee cijfers. De kwaliteit van deze wegen is over het algemeen uitstekend. Het onderliggend wegennet bestaat uit secundaire wegen die alle dorpen verbinden. Behalve de bypass van Tallinn en in Tallinn zelf zijn de wegen erg rustig. Er zijn geen tolwegen in Estland. Er zijn plannen voor beperkte upgrades van het wegennet, zoals een snelwegbypass van Tallinn en het ombouwen van de route 1 (E20) van Tallinn naar Narva. Tevens is het de bedoeling de route 2 vanaf Tallinn naar Tartu te verbeteren met ongelijkvloerse kruisingen en rijbaanscheidingen en gedeeltelijk met 2x2 rijstroken. De verkeersintensiteiten rechtvaardigen geen volledige snelweg. De afstand tussen beide steden is ongeveer 180 kilometer.

Het land telt maar één echte grensovergang met Rusland: bij Narva/Ivangorod richting Sint Petersburg. Deze is behoorlijk druk met lange wachttijden, zeker voor het vrachtverkeer. Doordat het grootste gedeelte van de grens wordt gevormd door de rivier de Narva of het Peipsimeer zijn er verder alleen wat lokale grensovergangen in het zuidoosten van het land. Met Letland zijn veel meer grensovergangen, waarvan de route 4 (E67) veruit de belangrijkste is.

Hoofdwegennet

Hoofdwegen in Estland


Statistieken

Statistieken over 2018[3]:

Het wegennet was in 2018 58.974 kilometer lang waarvan;

  • 1.609 km hoofdwegen (Põhimaanteed)
  • 2.405 km secundaire hoofdwegen (Tugimanteed)
  • 12.481 km secundaire wegen (Kõrvalmaanteed)
  • 39.345 km lokale en privéwegen
  • 3.134 km stedelijke wegen

Van de nationale wegen heeft;

  • 38,2% een gravelverharding
  • 24,5% een asfaltbetonverharding
  • 23,0% een bitumen-gravelverharding
  • 8,6% een verbeterde gravelverharding
  • 5,7% een asbetonverharding

Opgemerkt wordt dat de nationale wegen bijna alle wegen in Estland omvatten. De Põhimaanteed en Tugimanteed zijn doorgaans allemaal verhard. 61,8% van de genummerde wegen (inclusief Kõrvalmaanteed) zijn verhard.

Europese wegen

Europese wegen in Estland

E20E67E77E263E264E265


Wegbeheer

De Estische wegbeheerder is Transpordiamet, of de Estonian Transport Administration in het Engels.[4] Transpordiamet werd op 1 januari 2021 opgericht als samenvoeging van de agentschappen van de luchtvaart, maritieme zaken en wegbeheer. De belangrijkste voorganger voor het wegbeheer was Maanteeamet.

Ice roads

De ice road van Virtsu naar Saaremaa.

Het Maanteeamet (Estse wegbeheerder) probeert elk jaar 6 ice roads (jääteed) te ontwikkelen. Het is niet altijd mogelijk om alle ice roads in gebruik te nemen, dit is afhankelijk van de winter.

De volgende ice roads worden frequent aangelegd;

  • Rohuküla - Sviby
  • Haapsalu - Noarootsi
  • Heltermaa - Rohuküla
  • Tärkma - Jõiste
  • Lao - Kihnu
  • Virtsu - Kuivastu

Deze liggen allemaal aan de westkust van Estland, waarvan twee routes (Heltermaa - Rohuküla en Virtsu - Kuivastu) veerdiensten vervangen. De route Heltermaa - Rohuküla is meer dan 20 kilometer lang. Al deze ice roads lopen over de bevroren zee tussen eilanden en het vasteland. De ice roads worden opengesteld voor personenauto's als het ijs meer dan 22 centimeter dik is. Vrachtwagens worden in principe niet toegestaan, het maximaal gewicht is meestal 2,5 ton.

De aanbevolen snelheid voor personenauto's is lager dan 25 km/h, of tussen 40 en 70 km/h. Bij andere snelheden kan het ijs beschadigd worden door resonantie. De ice roads zijn alleen open tijdens daglicht en alleen als het zicht meer dan 300 meter is. Voertuigen moeten minimaal 250 meter afstand houden tot de voorganger. Inhalen is verboden, en ook het verlaten van de gemarkeerde ice road is verboden. Het is sterk af te raden om de autogordel te dragen, en portieren moeten makkelijk te openen zijn.[5]

Wegnummering

Het wegennet in Estland is opgedeeld in drie klassen. De hoofdwegen bestaan uit Põhimaanteed (enkelvoud: Põhimaantee) en Tugimaanteed (enkelvoud: Tugimantee). De Põhimaanteed vormen de primaire hoofdwegen en het nationale wegennet. Dit zijn de ééncijferige wegen, plus de Routes 10, 11 en 92 vanwege hun belang in het nationale wegennet. De Tugimanteed zijn tweecijferige hoofdwegen en zijn doorgaans tussen 10 en 50 kilometer lang.

De secundaire wegen zijn de Kõrvalmaanteed (enkelvoud: Kõrvalmaantee). Deze hebben 5 cijfers, waarbij de eerste twee worden bepaald door het district waar ze in lopen. Deze eerste twee cijfers lopen vanaf 11 t/m 25. De meesten zijn korter dan 10 kilometer en regelmatig niet verhard.

Bewegwijzering

Zie ook Bewegwijzering in Estland.

De bewegwijzering is vrijwel identiek aan die in Finland, en wijkt af van die in de zuidelijke Baltische landen. De bewegwijzering bestaat uit blauwe borden met witte letters in kapitalen (hoofdletters). De hoofdwegen worden in een rood vierkant met een wit kader aangegeven, minder belangrijke wegen in een geel vierkant met wit kader. De secundaire wegen hebben drie cijfers en worden in een witte rechthoek aangegeven. De afritbewegwijzering bij ongelijkvloerse kruisingen bestaat uit borden in de vorm van een pijl naar rechts. Er zijn ook U-bochten: Omdat men geen gelijkvloerse kruisingen wil op de hoofdwegen moet kruisend verkeer een eindje op de expressweg meeliften om dan een U-bocht te maken en in de andere richting weer af te slaan. Dit komt vaker voor in de Baltische landen. Er zijn ook borden bekend met Stockholm als doelkeuze, via de veerdienst. De doelenkeuze is over het algemeen duidelijk met grotere plaatsen en niet teveel lokale doelen. Vorkborden bestaan en zijn soms vrij uitgebreid waarbij klaverlussen als zodanig zijn weergegeven. Naar indirecte wegnummers wordt verwezen door het nummer in een wit onderbroken gestippeld kader, wat meer gebeurt in Europa, bijvoorbeeld in Zweden en Duitsland.

In Estland wordt sinds 2001 het Arial-lettertype gebruikt, met hoofdletters. Daarvoor het werd het Russische ГОСТ 10807-78 (GOST) lettertype uit 1978 gebruikt. Deze is later vervangen door de ГОСТ Р 52290-2004, uit het jaar 2004, maar in Estland niet ingevoerd, maar wel in Litouwen. De richtlijnen bewegwijzering zijn vastgelegd in het Estonian Standard EVS 613.

Tol

Het wegennet van Estland is tolvrij te gebruiken voor personenauto's. Estland was één van de laatste landen in Europa zonder een vorm van tolheffing voor vrachtverkeer. Per 1 januari 2018 is een digitaal vignet ingevoerd voor voertuigen zwaarder dan 3,5 ton dat 'Teekasutustasu' heet (road user charge).[6] De toltarieven zijn afhankelijk van het maximum gewicht van het voertuig, het aantal assen en de euronorm. Bij invoering in 2018 waren e-vignetten beschikbaar voor 1 dag, 7 dagen, 30 dagen, 90 dagen of 1 jaar. Voor een zware moderne vrachtwagen varieerden de tarieven van € 12 voor een dag tot € 1000 voor een jaar. Vrachtwagens met een oudere euronorm betalen hogere tarieven.

Verkeersveiligheid

jaar verkeersdoden
2010 79
2011 101
2012 87
2013 81
2014 78
2015 67
2016 71
2017 48
2018 67
2019 52
2020 60
2021 55
2022 50

In 2010 vielen 88 verkeersdoden per 1 miljoen inwoners in Estland, een daling van 41 procent ten opzichte van het jaar 2001. De verkeersveiligheid in Estland is sterk verbeterd, het land geldt als één van de veiligste in Oost-Europa. Tussen 2011 en 2015 daalde het aantal verkeersdoden met ruim 30%. In 2015 registreerde het land 51 verkeersdoden per 1 miljoen inwoners en was daarmee met Slowakije het enige oostelijke EU-land met een rato lager dan het EU-gemiddelde.[7] Het aantal verkeersdoden per 1 miljoen inwoners ligt beduidend lager dan in de nabije landen Letland en Litouwen.

Maximumsnelheid

wegtype Vmax zomer Vmax winter

De maximumsnelheid is in principe 50 km/h binnen de bebouwde kom en 90 km/h daarbuiten. Op beter uitgebouwde wegen mag vaak sneller gereden, theoretisch tot 120 km/h[8] maar deze maximumsnelheid is slechts één maal in 1998 getest op de Route 1 tussen Tallinn en Narva. Doorgaans geldt 100 op enkele goed uitgebouwde enkelbaans wegen en 110 km/h op dubbelbaans wegen met ongelijkvloerse aansluitingen. Op de Route 2 mag sinds 29 september 2020 gedeeltelijk 120 km/h gereden worden.[9]

In Estland was het gebruikelijk dat de maximumsnelheid in de winter altijd verlaagd werd naar 90 km/h op wegen waar in de zomer 100 of 110 gereden mocht worden. Sinds november 2020 blijft de maximumsnelheid op beter uitgebouwde wegen 100 of 110, deels dynamisch aangegeven.[10]

Op 29 september 2023 is gestart met vier trajectcontroles in Estland, initieel als pilot zonder beboeting.[11]

Referenties

Wegen van Europa

AlbaniëAndorraArmeniëAzerbeidzjanBelarusBelgiëBosnië-HerzegovinaBulgarijeCyprusDenemarkenDuitslandEstlandFinlandFrankrijkGeorgiëGriekenlandHongarijeIerlandIJslandItaliëKazachstanKosovoKroatiëLetlandLiechtensteinLitouwenLuxemburgNoord-MacedoniëMaltaMoldaviëMonacoMontenegroNederlandNoorwegenOekraïneOostenrijkPolenPortugalRoemeniëRuslandSan MarinoServiëSloveniëSlowakijeSpanjeTsjechiëTurkijeVaticaanstadVerenigd KoninkrijkZwedenZwitserland

in cursief landen die deels in Europa liggen of met Europa geassocieerd worden