Europa
Grootste stad | Moskva |
---|---|
Oppervlakte | 10.180.000 km² |
Inwonertal | 745.173.000 |
Lengte wegennet | 6.878.409 km[1] |
Lengte snelwegennet | 105.377 km[2][3] |
Eerste snelweg | 1935[4] |
Europa is het op één na kleinste continent van de wereld in oppervlakte en op twee na meest bevolkte continent met 745 miljoen inwoners. Het continent telt 50 landen,[5] waarvan Rusland de grootste oppervlakte heeft. Duitsland heeft met 83 miljoen inwoners de grootste bevolking. De grootste stad is het Russische Moskou, maar er zijn diverse agglomeraties met meer dan 10 miljoen inwoners, zoals Parijs, Londen en Istanbul.
Inleiding
Europa is feitelijk een gigantisch schiereiland van de Euraziatische landmassa en meet ruim 5.300 kilometer van Portugal naar de noordelijke Ural, en 4.100 kilometer vanaf de Noordkaap naar Kreta. Naar het westen ligt de Atlantische Oceaan met zijn zeeën als de Noordzee en Oostzee, naar het noorden ligt de Arctische Oceaan met de Noordelijke IJszee en de Witte Zee, naar het zuiden ligt de Middellandse Zee, met de Adriatische, Ionische en Egeïsche Zee, en de Zwarte Zee en de Kaspische Zee in het zuidoosten. Het continent bestaat uit een groot aantal schiereilanden, zoals Scandinavië, het Iberisch Schiereiland, Italië en Griekenland. Er zijn diverse grote eilanden zoals IJsland, de Britse en Ierse eilanden, Sardinië, Corsica, Sicilië, Kreta en Cyprus. Het grootste deel van Europa bestaat uit laagvlakten en middelgebergtes, maar er zijn ook hogere bergketens waarvan de Alpen en de Kaukasus het prominentst zijn. Andere prominente berggebieden zijn het Scandinavisch Hoogland, de Pyreneeën, de Sierra Nevada, de Apennijnen, de Dalmatische Alpen, de Pindus, de Tatra en de Karpaten.
Europa bestaat voornamelijk uit kleine landen en enkele transcontinentale landen, zoals Rusland, Kazachstan, Georgië, Azerbeidzjan, Turkije en Spanje. Geografisch gezien behoren IJsland, de Canarische Eilanden, Cyprus en Armenië tot andere continenten maar zij worden vaak cultureel tot Europa gerekend. Veruit het grootste land in oppervlakte is Rusland, alhoewel twee derde van dat land in Azië ligt. Andere grote landen zijn Oekraïne, Zweden en Frankrijk. Aan de andere kant heeft Europa veel ministaatjes zoals Andorra, Luxemburg, Monaco, San Marino, Liechtenstein en Vaticaanstad. De landen met de meeste inwoners zijn Duitsland, Frankrijk, Italië, Rusland, het Verenigd Koninkrijk, Spanje, Oekraïne en Polen. Enkele Europese landen zijn zeer dichtbevolkt, zoals Nederland, België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.
Wegennet
Europa heeft een zeer dicht wegennet met bijna 7 miljoen kilometer weg. Veruit het grootste wegennet vindt men in Frankrijk waar ruim 1 miljoen kilometer weg ligt. Rusland heeft tevens bijna 1 miljoen kilometer weg, maar een deel hiervan bevindt zich in Aziatisch Rusland. Italië, Duitsland, Spanje en het Verenigd Koninkrijk hebben ook zeer omvangrijke wegennetten in totale lengte. Landen met een zeer dicht wegennet zijn België, Nederland, Estland, Letland, Hongarije en Tsjechië. De kwaliteit van het wegennet varieert sterk, maar is doorgaans het beste in West-Europa en het minste in het oosten van Europa. In Centraal- en Zuidoost-Europa worden grote verbeteringen doorgevoerd in de kwaliteit van het wegennet.
Door geheel Europa en Centraal-Azië lopen genummerde Europese wegen. Deze E-wegen vormen een gridpatroon over het continent en moeten hoofdroutes aanduiden. Een deel van deze routes zijn als autosnelwegen uitgebouwd.
Autosnelwegen
Het snelwegennet van Europa is het dichtst in het westen en zuiden van Europa en het minst dicht in het oosten en noorden van het continent. In Centraal-Europa wordt het snelwegennet rap uitgebreid. De snelwegennetten zijn het omvangrijkst in Spanje, Frankrijk en Duitsland. Er zijn ook landen zonder snelwegen, veelal ministaatjes. Zelfs de minst ontwikkelde landen in Europa hebben minimaal één snelweg. In enkele landen worden de eerste snelwegen gebouwd, zoals in Montenegro en Kosovo. Het snelwegennet is bijzonder dicht in landen als Nederland, België, Spanje, Portugal, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk en Italië. In 2019 overschreed Europa de grens van 100.000 kilometer autosnelweg.
Geschiedenis
In Europa begon men al vroeg met het bouwen van snelwegen. De eerste autostrada in Italië opende in 1924 voor het verkeer. De eerste snelweg naar moderne ontwerpeisen met minimaal 2x2 rijstroken en ongelijkvloerse kruisingen was de A5 in Duitsland tussen Frankfurt en Darmstadt in 1935. In Duitsland zijn er nog enkele andere wegen die vroegere varianten van snelwegen waren, maar nog niet volgens de moderne ontwerpeisen. Zo ontbrak wel eens een middenberm of was de weg enkel een racebaan.
Diverse landen begonnen vanaf de jaren 30 met autosnelwegen, zo werd in Nederland in 1937 de eerste snelweg opengesteld, de A12 bij Den Haag. Ook in België, Frankrijk, Portugal en Italië werden vanaf die tijd de eerste snelwegen gebouwd, maar de Tweede Wereldoorlog verhinderde de verdere uitbouw van een snelwegennet. Alleen Duitsland had rond 1942 een omvangrijk netwerk. Italië had tevens enkele honderden kilometers Autostrada, maar deze waren allen enkelbaans.
Na de Tweede Wereldoorlog begon men met het verder uitbouwen van het snelwegennet. Dit gebeurde in de jaren 50 in Nederland, Duitsland en Italië. Vanaf begin jaren 60 kwam daar het Verenigd Koninkrijk, Denemarken en Zweden bij. Vanaf de jaren 70 was er een duidelijke groeispurt, met name omdat Frankrijk massaal lange-afstandssnelwegen ging bouwen en eerder genoemde landen verder gingen met de uitbouw van het snelwegennet. De jaren 70 zagen ook de eerste snelwegen in de toenmalig communistische landen, zoals het voormalig Joegoslavië, Tsjechoslowakije, Polen, Roemenië en Bulgarije het levenslicht. Tevens werden de eerste stapjes gezet in landen als Finland, Spanje en Griekenland.
De jaren 80 waren een periode van relatieve stagnatie, weinig landen breidden hun snelwegennet in die tijd grootschalig uit. Wel werden in Spanje de eerste radiale N-wegen omgebouwd tot substandaard autovía. In de jaren 80 eindigde de snelwegenbouw in het Verenigd Koninkrijk, België, Nederland en Duitsland grotendeels. Vanaf de jaren 90 nam het snelwegennet in een aantal landen sterk toe, met name in Spanje en Portugal, maar ook in Griekenland en Slovenië. Vanaf 2000 nam de snelwegbouw een enorme vlucht in Ierland, Portugal, Spanje, Kroatië, Hongarije, Griekenland, Slowakije, Polen en Tsjechië. In sommige landen, als Tsjechië en Hongarije was deze spurt maar van korte duur. Tevens werd het tijdperk van wegverbredingen in Europa ingeleid, met name in Nederland, Duitsland en Italië.
Toekomst
Zie ook Lijst van wegenprojecten in Europa.
De snelwegenbouw richt zich voornamelijk op Centraal- en Zuidoost-Europa. Veruit de grootste ambities heeft Polen waar circa 5.000 kilometer aan nieuwe snelwegen gepland zijn. Ook moeten in landen als Slowakije, Oostenrijk, Roemenië, Bulgarije en Albanië veel nieuwe snelwegen gebouwd worden. Het pronkstuk van de Europese snelwegenbouw is de Adriatisch-Ionische snelweg langs de westkust van het Balkanschiereiland. In andere landen zullen meer en meer snelwegen verbreed worden om het snelgroeiende (vracht)verkeer te kunnen verwerken. In andere landen, zoals België en het Verenigd Koninkrijk, is minder concreet uitzicht op een significante uitbouw van het snelwegennet.
Omvang snelwegennet per land
In onderstaande tabel staat de lengte van het snelwegennet per land. Stand 31-12-2023
Land | Landencode | Lengte (km) | Eerste snelweg | opmerking |
---|---|---|---|---|
Albanië | AL | 164 | 2009 | |
Andorra | AND | 0 | ||
België | B | 1788 | 1940 | |
Bosnië-Herzegovina | BIH | 263 | 2002 | |
Bulgarije | BG | 837 | 1978 | |
Cyprus | CY | 254 | 1985 | |
Denemarken | DK | 1290 | 1956 | |
Duitsland | D | 15587 | 1935 | inclusief 2.378 km Autobahnähnliche Straße |
Estland | EST | 0 | ||
Finland | FIN | 1012 | 1956 | |
Frankrijk | F | 16045 | 1941 | inclusief 4.190 km voie express |
Griekenland | GR | 2211 | 1962 | |
Hongarije | H | 1820 | 1964 | |
Ierland | IRL | 993 | 1983 | |
Italië | I | 10404 | 1950 | inclusief 3.206 km superstrada |
IJsland | IS | 0 | ||
Kosovo | RKS | 140 | 2011 | |
Kroatië | HR | 1327 | 1972 | |
Letland | LV | 11 | 2023 | |
Liechtenstein | FL | 0 | ||
Litouwen | LT | 529 | 1970 | |
Luxemburg | L | 156 | 1969 | |
Noord-Macedonië | NMK | 294 | ||
Malta | M | 0 | ||
Moldavië | MD | 50 | ||
Montenegro | MNE | 42 | 2022 | |
Nederland | NL | 2474 | 1937 | |
Noorwegen | N | 619 | 1964 | |
Oekraïne | UA | 195 | 1972 | |
Oostenrijk | A | 1749 | 1941 | |
Polen | PL | 4943 | 1936 | |
Portugal | P | 3904 | 1944 | |
Roemenië | RO | 1075 | 1967 | |
Rusland | RUS | 3785 | 1950 | alleen Europees Rusland |
San Marino | RSM | 0 | ||
Servië | SRB | 1047 | 1970 | |
Slovenië | SLO | 619 | 1972 | |
Slowakije | SK | 888 | 1973 | |
Spanje | E | 15960 | 1956 | |
Tsjechië | CZ | 1417 | 1971 | |
Turkije | TR | 473 | 1973 | alleen Europees Turkije |
Vaticaanstad | V | 0 | ||
Verenigd Koninkrijk | GB | 6230 | 1958 | inclusief 2.978 km 2x2 dual carriageways[6] |
Wit-Rusland | BY | 1203 | ||
Zweden | S | 2267 | 1953 | |
Zwitserland | CH | 1652 | 1955 |
Bewegwijzering
Zie ook Bewegwijzering Landen.
Europa is het meest diverse continent op het gebied van bewegwijzering. Veel landen hebben een eigen systeem, alhoewel sommige ook in verschillende landen worden gebruikt, met name in Oekraïne, Wit-Rusland en Rusland, en bijvoorbeeld Estland en Finland en Letland en Litouwen. In sommige landen is de bewegwijzering meer ontwikkeld dan in andere landen, alhoewel de verschillen rap kleiner worden. Sommige landen, zoals Italië, Frankrijk en Tsjechië gebruiken kapitaalschrift. De meeste landen hanteren normaalschrift.
Anders dan in met name Noord- en Zuid-Amerika worden in Europa weinig bijzondere wegnummerschilden gebruikt. De grootste afwijker op dit gebied is Roemenië die wegnummerschilden vergelijkbaar met de Verenigde Staten gebruikt. Ook Hongarije gebruikt enigszins afwijkende schildjes. In de overige landen gebruikt men voornamelijk rechthoekige vakken met het nummer en een kader. De prefix van het wegnummer wordt in sommige landen niet aangegeven, zoals in Duitsland. Dit is niet zo veel voorkomend. De meest complexe wegnummering vindt men in Spanje.
Zie ook
Referenties
Wegen van Europa |
---|
Albanië • Andorra • Armenië • Azerbeidzjan • Belarus • België • Bosnië-Herzegovina • Bulgarije • Cyprus • Denemarken • Duitsland • Estland • Finland • Frankrijk • Georgië • Griekenland • Hongarije • Ierland • IJsland • Italië • Kazachstan • Kosovo • Kroatië • Letland • Liechtenstein • Litouwen • Luxemburg • Noord-Macedonië • Malta • Moldavië • Monaco • Montenegro • Nederland • Noorwegen • Oekraïne • Oostenrijk • Polen • Portugal • Roemenië • Rusland • San Marino • Servië • Slovenië • Slowakije • Spanje • Tsjechië • Turkije • Vaticaanstad • Verenigd Koninkrijk • Zweden • Zwitserland in cursief landen die deels in Europa liggen of met Europa geassocieerd worden |