Europa

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Grootste stad Moskva
Oppervlakte 10.180.000 km²
Inwonertal 745.173.000
Lengte wegennet 6.878.409 km[1]
Lengte snelwegennet 105.377 km[2][3]
Eerste snelweg 1935[4]

Europa is het op één na kleinste continent van de wereld in oppervlakte en op twee na meest bevolkte continent met 745 miljoen inwoners. Het continent telt 50 landen,[5] waarvan Rusland de grootste oppervlakte heeft. Duitsland heeft met 83 miljoen inwoners de grootste bevolking. De grootste stad is het Russische Moskou, maar er zijn diverse agglomeraties met meer dan 10 miljoen inwoners, zoals Parijs, Londen en Istanbul.

Inleiding

Europa is feitelijk een gigantisch schiereiland van de Euraziatische landmassa en meet ruim 5.300 kilometer van Portugal naar de noordelijke Ural, en 4.100 kilometer vanaf de Noordkaap naar Kreta. Naar het westen ligt de Atlantische Oceaan met zijn zeeën als de Noordzee en Oostzee, naar het noorden ligt de Arctische Oceaan met de Noordelijke IJszee en de Witte Zee, naar het zuiden ligt de Middellandse Zee, met de Adriatische, Ionische en Egeïsche Zee, en de Zwarte Zee en de Kaspische Zee in het zuidoosten. Het continent bestaat uit een groot aantal schiereilanden, zoals Scandinavië, het Iberisch Schiereiland, Italië en Griekenland. Er zijn diverse grote eilanden zoals IJsland, de Britse en Ierse eilanden, Sardinië, Corsica, Sicilië, Kreta en Cyprus. Het grootste deel van Europa bestaat uit laagvlakten en middelgebergtes, maar er zijn ook hogere bergketens waarvan de Alpen en de Kaukasus het prominentst zijn. Andere prominente berggebieden zijn het Scandinavisch Hoogland, de Pyreneeën, de Sierra Nevada, de Apennijnen, de Dalmatische Alpen, de Pindus, de Tatra en de Karpaten.

Europa bestaat voornamelijk uit kleine landen en enkele transcontinentale landen, zoals Rusland, Kazachstan, Georgië, Azerbeidzjan, Turkije en Spanje. Geografisch gezien behoren IJsland, de Canarische Eilanden, Cyprus en Armenië tot andere continenten maar zij worden vaak cultureel tot Europa gerekend. Veruit het grootste land in oppervlakte is Rusland, alhoewel twee derde van dat land in Azië ligt. Andere grote landen zijn Oekraïne, Zweden en Frankrijk. Aan de andere kant heeft Europa veel ministaatjes zoals Andorra, Luxemburg, Monaco, San Marino, Liechtenstein en Vaticaanstad. De landen met de meeste inwoners zijn Duitsland, Frankrijk, Italië, Rusland, het Verenigd Koninkrijk, Spanje, Oekraïne en Polen. Enkele Europese landen zijn zeer dichtbevolkt, zoals Nederland, België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.

Wegennet

Europa heeft een zeer dicht wegennet met bijna 7 miljoen kilometer weg. Veruit het grootste wegennet vindt men in Frankrijk waar ruim 1 miljoen kilometer weg ligt. Rusland heeft tevens bijna 1 miljoen kilometer weg, maar een deel hiervan bevindt zich in Aziatisch Rusland. Italië, Duitsland, Spanje en het Verenigd Koninkrijk hebben ook zeer omvangrijke wegennetten in totale lengte. Landen met een zeer dicht wegennet zijn België, Nederland, Estland, Letland, Hongarije en Tsjechië. De kwaliteit van het wegennet varieert sterk, maar is doorgaans het beste in West-Europa en het minste in het oosten van Europa. In Centraal- en Zuidoost-Europa worden grote verbeteringen doorgevoerd in de kwaliteit van het wegennet.

Door geheel Europa en Centraal-Azië lopen genummerde Europese wegen. Deze E-wegen vormen een gridpatroon over het continent en moeten hoofdroutes aanduiden. Een deel van deze routes zijn als autosnelwegen uitgebouwd.

Autosnelwegen

Het snelwegennet van Europa is het dichtst in het westen en zuiden van Europa en het minst dicht in het oosten en noorden van het continent. In Centraal-Europa wordt het snelwegennet rap uitgebreid. De snelwegennetten zijn het omvangrijkst in Spanje, Frankrijk en Duitsland. Er zijn ook landen zonder snelwegen, veelal ministaatjes. Zelfs de minst ontwikkelde landen in Europa hebben minimaal één snelweg. In enkele landen worden de eerste snelwegen gebouwd, zoals in Montenegro en Kosovo. Het snelwegennet is bijzonder dicht in landen als Nederland, België, Spanje, Portugal, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk en Italië. In 2019 overschreed Europa de grens van 100.000 kilometer autosnelweg.

Geschiedenis

In Europa begon men al vroeg met het bouwen van snelwegen. De eerste autostrada in Italië opende in 1924 voor het verkeer. De eerste snelweg naar moderne ontwerpeisen met minimaal 2x2 rijstroken en ongelijkvloerse kruisingen was de A5 in Duitsland tussen Frankfurt en Darmstadt in 1935. In Duitsland zijn er nog enkele andere wegen die vroegere varianten van snelwegen waren, maar nog niet volgens de moderne ontwerpeisen. Zo ontbrak wel eens een middenberm of was de weg enkel een racebaan.

Diverse landen begonnen vanaf de jaren 30 met autosnelwegen, zo werd in Nederland in 1937 de eerste snelweg opengesteld, de A12 bij Den Haag. Ook in België, Frankrijk, Portugal en Italië werden vanaf die tijd de eerste snelwegen gebouwd, maar de Tweede Wereldoorlog verhinderde de verdere uitbouw van een snelwegennet. Alleen Duitsland had rond 1942 een omvangrijk netwerk. Italië had tevens enkele honderden kilometers Autostrada, maar deze waren allen enkelbaans.

Na de Tweede Wereldoorlog begon men met het verder uitbouwen van het snelwegennet. Dit gebeurde in de jaren 50 in Nederland, Duitsland en Italië. Vanaf begin jaren 60 kwam daar het Verenigd Koninkrijk, Denemarken en Zweden bij. Vanaf de jaren 70 was er een duidelijke groeispurt, met name omdat Frankrijk massaal lange-afstandssnelwegen ging bouwen en eerder genoemde landen verder gingen met de uitbouw van het snelwegennet. De jaren 70 zagen ook de eerste snelwegen in de toenmalig communistische landen, zoals het voormalig Joegoslavië, Tsjechoslowakije, Polen, Roemenië en Bulgarije het levenslicht. Tevens werden de eerste stapjes gezet in landen als Finland, Spanje en Griekenland.

De jaren 80 waren een periode van relatieve stagnatie, weinig landen breidden hun snelwegennet in die tijd grootschalig uit. Wel werden in Spanje de eerste radiale N-wegen omgebouwd tot substandaard autovía. In de jaren 80 eindigde de snelwegenbouw in het Verenigd Koninkrijk, België, Nederland en Duitsland grotendeels. Vanaf de jaren 90 nam het snelwegennet in een aantal landen sterk toe, met name in Spanje en Portugal, maar ook in Griekenland en Slovenië. Vanaf 2000 nam de snelwegbouw een enorme vlucht in Ierland, Portugal, Spanje, Kroatië, Hongarije, Griekenland, Slowakije, Polen en Tsjechië. In sommige landen, als Tsjechië en Hongarije was deze spurt maar van korte duur. Tevens werd het tijdperk van wegverbredingen in Europa ingeleid, met name in Nederland, Duitsland en Italië.

Toekomst

Zie ook Lijst van wegenprojecten in Europa.

De snelwegenbouw richt zich voornamelijk op Centraal- en Zuidoost-Europa. Veruit de grootste ambities heeft Polen waar circa 5.000 kilometer aan nieuwe snelwegen gepland zijn. Ook moeten in landen als Slowakije, Oostenrijk, Roemenië, Bulgarije en Albanië veel nieuwe snelwegen gebouwd worden. Het pronkstuk van de Europese snelwegenbouw is de Adriatisch-Ionische snelweg langs de westkust van het Balkanschiereiland. In andere landen zullen meer en meer snelwegen verbreed worden om het snelgroeiende (vracht)verkeer te kunnen verwerken. In andere landen, zoals België en het Verenigd Koninkrijk, is minder concreet uitzicht op een significante uitbouw van het snelwegennet.

Omvang snelwegennet per land

In onderstaande tabel staat de lengte van het snelwegennet per land. Stand 31-12-2023

Land Landencode Lengte (km) Eerste snelweg opmerking
Albanië AL 164 2009
Andorra AND 0
België B 1788 1940
Bosnië-Herzegovina BIH 263 2002
Bulgarije BG 837 1978
Cyprus CY 254 1985
Denemarken DK 1290 1956
Duitsland D 15587 1935 inclusief 2.378 km Autobahnähnliche Straße
Estland EST 0
Finland FIN 1012 1956
Frankrijk F 16045 1941 inclusief 4.190 km voie express
Griekenland GR 2211 1962
Hongarije H 1820 1964
Ierland IRL 993 1983
Italië I 10404 1950 inclusief 3.206 km superstrada
IJsland IS 0
Kosovo RKS 140 2011
Kroatië HR 1327 1972
Letland LV 11 2023
Liechtenstein FL 0
Litouwen LT 529 1970
Luxemburg L 156 1969
Noord-Macedonië NMK 294
Malta M 0
Moldavië MD 50
Montenegro MNE 42 2022
Nederland NL 2474 1937
Noorwegen N 619 1964
Oekraïne UA 195 1972
Oostenrijk A 1749 1941
Polen PL 4943 1936
Portugal P 3904 1944
Roemenië RO 1075 1967
Rusland RUS 3785 1950 alleen Europees Rusland
San Marino RSM 0
Servië SRB 1047 1970
Slovenië SLO 619 1972
Slowakije SK 888 1973
Spanje E 15960 1956
Tsjechië CZ 1417 1971
Turkije TR 473 1973 alleen Europees Turkije
Vaticaanstad V 0
Verenigd Koninkrijk GB 6230 1958 inclusief 2.978 km 2x2 dual carriageways[6]
Wit-Rusland BY 1203
Zweden S 2267 1953
Zwitserland CH 1652 1955

Bewegwijzering

Zie ook Bewegwijzering Landen.

Europa is het meest diverse continent op het gebied van bewegwijzering. Veel landen hebben een eigen systeem, alhoewel sommige ook in verschillende landen worden gebruikt, met name in Oekraïne, Wit-Rusland en Rusland, en bijvoorbeeld Estland en Finland en Letland en Litouwen. In sommige landen is de bewegwijzering meer ontwikkeld dan in andere landen, alhoewel de verschillen rap kleiner worden. Sommige landen, zoals Italië, Frankrijk en Tsjechië gebruiken kapitaalschrift. De meeste landen hanteren normaalschrift.

Anders dan in met name Noord- en Zuid-Amerika worden in Europa weinig bijzondere wegnummerschilden gebruikt. De grootste afwijker op dit gebied is Roemenië die wegnummerschilden vergelijkbaar met de Verenigde Staten gebruikt. Ook Hongarije gebruikt enigszins afwijkende schildjes. In de overige landen gebruikt men voornamelijk rechthoekige vakken met het nummer en een kader. De prefix van het wegnummer wordt in sommige landen niet aangegeven, zoals in Duitsland. Dit is niet zo veel voorkomend. De meest complexe wegnummering vindt men in Spanje.

Zie ook

Referenties

  1. inclusief geheel Rusland
  2. stand 31-12-2023 (schatting / bij benadering)
  3. exclusief Aziatische delen van Turkije en Rusland
  4. Duitse A5 tussen Frankfurt en Darmstadt
  5. sommige landen zijn niet (volledig) erkend
  6. ongelijkvloerse dual carriageways
Wegen van Europa

AlbaniëAndorraArmeniëAzerbeidzjanBelarusBelgiëBosnië-HerzegovinaBulgarijeCyprusDenemarkenDuitslandEstlandFinlandFrankrijkGeorgiëGriekenlandHongarijeIerlandIJslandItaliëKazachstanKosovoKroatiëLetlandLiechtensteinLitouwenLuxemburgNoord-MacedoniëMaltaMoldaviëMonacoMontenegroNederlandNoorwegenOekraïneOostenrijkPolenPortugalRoemeniëRuslandSan MarinoServiëSloveniëSlowakijeSpanjeTsjechiëTurkijeVaticaanstadVerenigd KoninkrijkZwedenZwitserland

in cursief landen die deels in Europa liggen of met Europa geassocieerd worden