Europese Unie

De Europese Unie of EU is een internationaal samenwerkingsverband van, thans, 27 landen in Europa. Ook enkele gebiedsdelen van deze landen buiten Europa behoren tot de Unie.

Dit artikel is beperkt tot de rollen van de EU op het gebied van wegen en transport.

De Europese Unie heeft geen wegen in beheer en heeft in beginsel geen bevoegdheden om wegenbouw te initiëren. Evenmin heeft de EU het recht om verkeersregels te harmoniseren. Een belangrijk onderdeel van het takenpakket van de EU is echter het vrije verkeer van personen en goederen. Sterk verweven als dat doel is met transport, heeft de EU op een aantal vlakken regels vastgesteld die aan transport raken.

Kort overzicht van EU-regelgeving

• De EU heeft het zogenaamde TEN-T netwerk vastgesteld, een netwerk van hoofdverbindingen
• Afgeleid van dat netwerk zijn vervolgens regels over bijvoorbeeld tunnels op dat TEN-T (Richtlijn 2004/54/EG), waarin onder meer enige harmonisatie van de bewegwijzering is gegeven
• De EU neemt ook initiatieven over interoperabiliteit van electronische tolsystemen, gekend als EETS
• Ook via de algemene vrijheden van verkeer en het discriminatieverbod, als vastgelegd in de verdragen, neemt de EU invloed op tolheffing. Deze zijn verder uitgewerkt in de EETS-richtlijn, met onder meer het uitgangspunt dat tolheffing gericht moet zijn op het dekken van de kosten van aanleg en onderhoud van een tolweg. Hierin zijn ook de parameters gesteld waaronder een congestieheffing en extra heffingen voor vervuilers mogelijk zijn.
• Het ontbreken van grenscontroles tussen de lidstaten waarop de Schengen-regels van toepassing zijn, en de mogelijkheid om deze onder bijzondere omstandigheden te herstellen, is ook EU-recht.
• Voertuigklasses die van toepassing zijn in bijvoorbeeld milieuzones zijn gebaseerd op een geharmoniseerde Euronorm
• Rijtijden voor vrachtwagenchauffeurs en cabotage zijn door de EU geharmoniseerd

Tenslotte moeten de zogenaamde structuurfondsen worden genoemd. Om de binnenmarkt verder te ontwikkelen subsidieert de EU projecten in gebieden die economisch achtergebleven zijn. Aanleg van autosnelwegen heeft in de loop der tijd vaak kunnen plaatsvonden met dank aan dergelijke EU-subsidies. Omgekeerd kunnen bij de bouw van nieuwe infrastructuur EU-natuurbeschermingsregels zoals de Habitatrichtlijn een rol spelen.

Europese wegen-organisaties buiten de EU

De volgende verdragsorganisatie die regels hebben gegeven op het gebied van verkeer staan buiten de Europese Unie:

• UNECE, onder meer verantwoordelijk voor de E-wegen, is onderdeel van de Verenigde Naties
• Het International Transport Forum (tot 2006 gekend als de Europese Conferentie van Ministers van Transport) is een onderdeel van de OESO