Gebiedsontsluitingsweg
Een gebiedsontsluitingsweg is een weg die is ontworpen of aangewezen om een gebied aan te sluiten op wegen van hogere orde. Op de wegvakken vindt alleen stromen plaats, op de kruispunten uitwisseling. Het is de middelste van de drie wegcategorieën die onderscheiden worden binnen Duurzaam Veilig. De hoogste categorie is de stroomweg (SW), de laagste de erftoegangsweg (ETW). De gebiedsontsluitingsweg (GOW) verbindt deze twee. Gebiedsontsluitingswegen komen zowel voor binnen als buiten de bebouwde kom[1].
Bubeko
Buiten de bebouwde kom worden twee typen gebiedsontsluitingswegen onderscheiden waarbij het dwarsprofiel het onderscheid maakt. GOW type I bestaat uit 2 rijbanen met ieder 2 rijstroken. Bij uitzondering komen meer dan 2 rijstroken voor. GOW type II is meest voorkomend en bestaat uit één rijbaan met daarop voor beide rijrichtingen één rijstrook. De snelheidslimiet is over het algemeen 80 kilometer per uur.
Type I | Type II | |
---|---|---|
Snelheidslimiet | 80 km/uur | 80 km/uur |
Dwarsprofiel | 2*2 rijstroken | 1*2 rijstroken |
Verhardingsbreedte | 2x 920 cm | 750 cm |
Kruispunten | Gelijkvloers met voorrang | Gelijkvloers met voorrang |
Asmarkering | Ja, enkele deelstreep tussen rijstroken | Ja, dubbele deelstreep tussen rijrichtingen |
Kantmarkering | Ja, onderbroken | Ja, onderbroken |
Landbouwverkeer | In principe geen | In principe geen |
Langzaam verkeer | Geen; parallelweg, fietspad of eigen route | Geen; parallelweg, fietspad of eigen route |
Erfaansluitingen | In principe geen | In principe geen |
GOW-60
De provincie Utrecht heeft in 2023 een eigen wegontwerp vastgesteld voor een gebiedsontsluitingsweg buiten de bebouwde kom met een maximumsnelheid van 60 km/h, de GOW-60. Dit zijn wegen met een dubbele middenstreep, met een paarse streep tussen de markeringen, een 3-1 kantmarkering en een reguliere rijbaanbreedte. Het is initieel uitgerold op delen van de N225, N402 en N415.
De GOW-60 wegen hebben de status van voorrangsweg, wat volgens het BABW niet is toegestaan.[2]
Bibeko
Binnen de bebouwde kom worden geen typen onderscheiden, maar wordt gesproken over een GOW met een snelheidslimiet van 30, 50 of van 70 km/u. Tussen de verschillende publicaties van het CROW is enige discrepantie over de soorten dwarsprofielen. In onderstaande tabel wordt uitgegaan van wat is vermeld in de EHK-publicatie, waarin wegen met een 2*2-profiel niet genoemd worden.
30 km/h[3] | 50 km/u | 70 km/u | |
---|---|---|---|
Snelheidslimiet | 30 km/uur | 50 km/uur | 70 km/uur |
Dwarsprofiel | 1*2 rijstroken | 1*2 rijstroken | 2*1 rijstroken |
Verhardingsbreedte | maatwerk | 588-788 cm | 2x 375-400 cm |
Kruispunten | Gelijkvloers met voorrang | Gelijkvloers met voorrang | Gelijkvloers met voorrang |
Asmarkering | Nee | Ja, dubbele deelstreep tussen rijrichtingen | Geen |
Kantmarkering | Nee | Ja; geen indien trottoirbanden | Ja |
Langzaam verkeer | Fietsstroken | Fietspad of eigen route | Fietspad of eigen route |
Erfaansluitingen | Uitrit | Uitrit | Geen |
GOW-30
Oorspronkelijk kon een GOW alleen met een maximumsnelheid van 50 of 70 km/h worden uitgevoerd. In de bebouwde kom zijn vaak grijze situaties, wegen die te druk zijn of een te belangrijke functie in het netwerk hebben om als een erftoegangsweg geclassificeerd te worden, maar waar vanwege de omgeving een maximumsnelheid van 30 km/h gewenst is. Omdat dit niet alleen met een verkeersbord af te dwingen is, dient een GOW-30 aan bepaalde eisen te voldoen. In 2023 is hiervoor een CROW-handreiking voorlopige inrichtingskenmerken GOW30 gepubliceerd.[4]
Kruispunten
De principeoplossing voor kruispunten in gebiedsontsluitingswegen is gelijkvloers, waarbij de voorrang altijd met verkeerstekens moet zijn geregeld. Buiten de bebouwde kom is een rotonde de voorgeschreven kruispuntvorm, omdat dit de meest verkeersveilige is. Bij hogere intensiteiten kan deze rotonde worden uitgevoerd als een turborotonde. Een gebruikelijker oplossing is een standaard kruispunt, vaak voorzien van verkeerslichten. Ook bibeko is een rotonde de voorkeursoplossing, maar dat is niet altijd haalbaar door ruimtegebrek. Het alternatief is ook hier een (VRI-)kruispunt.
Een ETW wordt buiten de kom op een GOW aangesloten door middel van een rotonde of een voorrangskruispunt, die laatste eventueel voorzien van verkeerslichten. Binnen de kom wordt een uitrit toegepast wanneer een ETW aansluit op een GOW.
Gebiedsontsluitingswegen zouden een stroomweg ongelijkvloers moeten kruisen. Dit is echter een zeer kostbare oplossing zodat in de meeste gevallen wordt gekozen voor een (turbo)rotonde of een VRI-kruispunt.
Kanttekening
De invoering van Duurzaam Veilig bleek niet overal volledig haalbaar. Sommige wegen pasten niet goed in een van de drie vastgestelde categorieën. Dat heeft er toe geleid dat sommige wegen bijvoorbeeld zijn aangewezen als gebiedsontsluitingsweg, maar dat er geen ruimte was voor een fietspad. Soms zijn er dan fietsstroken aangelegd en soms is ook de asmarkering achterwege gelaten. Deze wegen zien er dan uit als een erftoegangsweg. Wegen waar de inrichting, gebruik en categorie onvoldoende met elkaar overeenkomen worden aangeduid als grijze wegen.
In andere talen
- Engels (English): Distributor road (Sustainable Safety), arterial
Referenties
- ↑ Richtlijn Essentiële Herkenbaarheidkenmerken van weginfrastructuur, publicatie 230. CROW, Ede, 2004.
- ↑ Bord B1 (voorrangsweg): Toepassing, 1 Het bord wordt niet toegepast in erven, op 30 km/h-wegen, in 30 km/h-zones, op 60 km/h-wegen en in 60 km/h-zones. | wetten.overheid.nl
- ↑ Bijlage Handreiking CROW voorlopige inrichtingskenmerken GOW30 | rijksoverheid.nl
- ↑ Inrichtingskenmerken GOW30, een nieuw wegtype binnen de bebouwde kom | rijksoverheid.nl