Gabon

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Gabon
Hoofdstad Libreville
Oppervlakte 267.745 km²
Inwonertal 2.340.000
Lengte wegennet 1.630 km
Lengte snelwegennet 30 km[1]
Eerste snelweg ?
Benaming snelweg Autoroute
Verkeer rijdt rechts
Nummerplaatcode G

Gabon, formeel de Gabonese Republiek (Frans: République gabonaise) is een land in Centraal-Afrika. Het land ligt aan de Atlantische Oceaan en is bijna 7 keer zo groot als Nederland en telt 2,3 miljoen inwoners. De hoofdstad is Libreville.

Inleiding

Geografie

Gabon is gelegen in het westelijk deel van Centraal-Afrika, aan de Atlantische Oceaan. Het land grenst kloksgewijs aan Equatoriaal Guinea, Kameroen en de Republiek Congo. Het land meet maximaal 650 kilometer van west naar oost en 700 kilometer van noord naar zuid. De hoofdstad Libreville ligt in het noordwesten aan de Atlantische kust.

Een groot deel van Gabon bestaat uit zeer dichte jungle, slechts beperkte regio's zijn niet dichtbebost, met name in het uiterste oosten en twee stroken in het zuiden. De kustregio bestaat hoofdzakelijk uit lagunes en moerasland. Een belangrijke feature is het estuarium van Gabon, waar de hoofdstad Libreville aan is gelegen. Grote delen van Gabon zijn vlak tot heuvelachtig, het hoogste punt is de 1070 meter hoge Mont Bengoué in het noordoosten. De voornaamste rivier is de Ogooué, die door het gehele midden van het land stroomt.

Gabon heeft een vochtig tropisch klimaat, er valt 2000 tot 3000 mm neerslag per jaar, wat Gabon tot één van de natste regio's ter wereld maakt, bijna alle maanden kennen overvloedige neerslag, met uitzondering van juni tot augustus, wanneer er weinig neerslag valt. De gemiddelde maximumtemperatuur in de hoofdstad Libreville ligt het gehele jaar tussen 26 en 30 °C.

Demografie

Het inwonertal van Gabon groeide van ongeveer 500.000 in 1950 naar 1,2 miljoen in 2000 en circa 2 miljoen tegenwoordig. Het land heeft één grote stad, de hoofdstad Libreville die circa 700.000 inwoners telt, waar ongeveer een derde van alle Gabonezen woont. De enige andere grotere steden zijn Port-Gentil en Franceville. Gabon geldt als één van de dunst bevolkte landen van Afrika.

De bevolking van Gabon is grotendeels van Bantu afkomst, met circa 40 verschillende etnische groepen. De meeste etnische groepen leven door elkaar, de scheidslijnen zijn minder sterk dan elders in Afrika. In Gabon is geen officiële taal, het Fang is de grootste inheemse taal dat door ruim 30% van de bevolking als moedertaal wordt gesproken. Ongeveer 80% van de bevolking spreekt het Frans, dat vooral in opkomst was na de Tweede Wereldoorlog.

Economie

Gabon geldt als één van de meer ontwikkelde landen in Afrika, de economie wordt gedomineerd door de olie-industrie, de olie-inkomsten beslaan ongeveer de helft van de overheidsbegroting. In tegenstelling tot buurland Equatoriaal Guinea profiteert de bevolking in Gabon in wat grotere mate van de olie-inkomsten. De inkomensongelijkheid is echter groot. De olie-inkomsten zijn krimpend en de regering is bezig met de transitie naar een economie zonder grote olie-inkomsten. Het land heeft echter een weinig diverse economie, er is weinig industrie en grondstoffen worden behalve olie weinig geëxploiteerd.

Geschiedenis

In de 15e eeuw kwamen de eerste Europeanen in de regio die nu Gabon is. Het gebied stond in eerste instantie onder Portugese invloed, wat in de 18e eeuw werd afgestaan aan Spanje, dit was wat nu Equatoriaal Guinea is. De Spanjaarden ontwikkelden het vasteland echter niet, waardoor de Franse invloed toenam. Eind 19e eeuw werd de stad Franceville gesticht. In 1885 werd het gebied officieel een Franse kolonie. Het gebied werd door de Fransen echter slechts beperkt ontwikkeld. In 1910 was het één van de vier territoria van Frans Equatoriaal Afrika. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vielen de geallieerden de regio binnen omdat de kolonies werden bestuurd door Vichy-Frankrijk.

In 1960 werd Gabon onafhankelijk van Frankrijk. Het land heeft sindsdien slechts enkele presidenten gekend, het land stond 42 jaar lang onder bestuur van de dictator Omar Bongo tussen 1967 en 2009. In de jaren '70 werd olie ontdekt en kon de regering veel geld uitgeven, het meeste daarvan ging naar de Trans-Gabon Railway, een 669 kilometer lange spoorlijn van Libreville aan de kust tot Franceville in het zuidoosten. De spoorlijn werd in 1987 voltooid.

Wegennet

Gabon had in 2017 een netwerk van 10.344 kilometer weg, bestaande uit 3.791 kilometer route nationale, 2.755 kilometer route provinciale en 3.380 kilometer route départementale. Daarnaast was er 418 kilometer ongeclassificeerde weg. Van het wegennet was op dat moment 2.229 kilometer weg verhard.[2]

Gabon is één van de dunst bevolkte landen van Afrika en ruim een derde van de inwoners woont in en rond de hoofdstad Libreville. Het spreekt voor zich dat het wegennet hierdoor ook beperkt is, er zijn feitelijk drie hoofdassen, vanaf Libreville naar de grens met de Republiek Congo, waarvan de noord-zuidroute naar de grens met Kameroen afsplitst, evenals de weg naar Franceville. De verharde wegen zijn doorgaans in redelijke staat, maar de zware regenval en het tropische klimaat eist de tol van het wegdek. Buiten deze drie assen verlopen amper wegen, zeker geen verharde. Met name kustregio ligt bijzonder geïsoleerd.

Het netwerk van wegen werd in 2009 vastgesteld als zijnde 9.170 kilometer lang, waarvan nog geen 900 kilometer verhard was. In 2019 had Gabon een netwerk van 1.630 kilometer verharde weg.[3] Hiervan was 730 kilometer tussen 2009 en 2018 aangelegd. Een doelstelling was 25% verharde wegen in 2025.[4]

Er is één autosnelweg in Gabon, de 30 kilometer lange bypass van Libreville (A1). Deze weg telt 2x2 rijstroken en bestaat half uit ongelijkvloerse kruisingen, en half uit later toegevoegde kruispunten, waardoor de snelweg af en toe is onderbroken door een verkeerslicht. Vanuit Libreville loopt maar één weg naar de rest van het land, de N1. Deze weg is regelmatig van uitstekende kwaliteit.[5][6]

Wegbeheer

Het wegbeheer is de taak van het Ministère des Travaux Publics, de l’Equipement et des Infrastructures.[7][8] De Direction Générale de l'Entretien des Routes et Aérodromes en de Direction Générale des Infrastructures de Transport voeren het dagelijks beheer en onderhoud uit.

Hoofdwegennet

Routes nationales in Gabon

N1N2N3N4N5N6

A1


Geschiedenis

jaar verharde wegen
1959 21 km
1963 29 km
1989 688 km
2007 969 km
2013 1.636 km
2017 2.229 km

Het gebied werd oorspronkelijk door de Fransen gekoloniseerd en later bestuurd als onderdeel van de Federatie Frans-Equatoriaal-Afrika. In de Franse koloniale periode is er een beperkt wegennet aangelegd, een groot deel van het land was toen niet bereikbaar over all-weather roads. De belangrijkste transportcorridor was niet over de weg maar via de rivier de Ogooue. Het land werd in 1960 onafhankelijk. Op dat moment was er maar een paar honderd kilometer all-weather roads en slechts 21 kilometer verharde weg.

In 1962 begon de overheid van Gabon met de bouw van de N2 en N3 in het binnenland, langs de rivier de Ogooué, vanaf N'Djolé richting Ayem en Lalará. Deze projecten zijn vanaf 1965 door de World Bank en het Europese ontwikkelingsfonds overgenomen. In 1964 werd vastgesteld dat Gabon een netwerk van 4.440 kilometer weg had, waarvan slechts 29 kilometer was verhard.[9] Midden jaren '60 is met Europese ontwikkelingshulp de N1 van Libreville tot Oyan verhard, evenals de N5 die van de N1 afsplitst tot Médouneu en de N3 van Akem tot Mikongo.

De oliewinning in Gabon begon in 1957 maar het duurde tot de oliecrises vanaf 1974 dat olie in significante inkomsten voor de overheid voorzagen. De olieprijzen kelderden echter in 1986. Een eerste fase van wegenbouw volgde in de jaren '70 en begin jaren '80, gedreven door olie-inkomsten groeide het netwerk van verharde wegen tot 688 kilometer, waarvan 476 kilometer routes nationales. In deze periode is ook al de A1 aangelegd.[10] Eind jaren '80 reden er circa 30.000 motorvoertuigen in Gabon rond. Het wegbeheer was vanaf 1960 tot 1990 belegd bij de regionale overheden, in feite kwam er van wegbeheer weinig terecht en het wegennet verkeerde eind jaren '80 in een dramatische conditie.

Tussen 1991 en 1994 is een renovatieprogramma ter waarde van 50 miljard CFA uitgevoerd. In 1997 werd het Fonds d’Entretien Routier (FER) opgericht om het onderhoud van de wegen van te bekostigen. Het wegenfonds werd echter niet gevoed met inkomsten waardoor de staat van onderhoud verder achteruit ging.[11]

De situatie verbeterde in de jaren 2000, tussen 1995 en 2009 werd 817 kilometer weg verhard (of hergeasfalteerd), tussen 2009 en 2014 werd 634 kilometer weg verhard.[12] Tussen 2020 en 2023 is de 780 kilometer lange 'Transgabonaise' tussen Libreville en Franceville gemoderniseerd en gedeeltelijk verbreed onder een PPS project. In juli 2022 opende hiervan de eerste 81 kilometer.[13]

Wegnummering

Er zijn vier wegnummerlagen in Gabon, de autoroutes (A), routes nationales (N), routes régionales (R) en routes locales (L). Het hoofdwegennet wordt gevormd door de N-wegen, en zijn doorgaans van goede kwaliteit. R en L wegen zijn vaak onverhard. Het N-wegennet vormt een radiaal systeem vanuit het westen, met aftakkingen naar de meeste regio's van Gabon. De N5 is een shortcut voor de N2.

De wegnummering bestond al vanuit de koloniale tijd. In 1960 werd 451 kilometer routes régionales opgewaardeerd naar een route nationale. In 2016 is een nieuwe wegclassificatie vastgesteld.[14]

Lijst van routes nationales

  • N1 Libreville - Moumbé (gr. Rep. Congo): 560 km
  • N2 Bifoun - Nkolmengboua (gr. Kameroen): 500 km
  • N3 Afémbé - Franceville: 500 km
  • N4 Viatlé - Ékata (gr. Rep. Congo): 460 km
  • N5 Kougouleu - Bibas: 270 km
  • N6 Mayumba - Ndendé - Lastoursville: 590 km

Bewegwijzering

Er is weinig bekend van bewegwijzering in Gabon. Waarschijnlijk is het naar Frans model, zoals overal in de voormalige Franse kolonies voorkomt.

Maximumsnelheid

wegtype Vmax

De maximumsnelheid in Gabon is vastgesteld in de Code de la Route, die door de lidstaten van CEMAC (Communauté Économique et Monétaire de l'Afrique Centrale) is vastgesteld. De maximumsnelheid bedraagt 60 km/h in de bebouwde kom en 110 km/h buiten de bebouwde kom, tenzij anders aangegeven.[15]

Referenties


Wegen van Afrika

AlgerijeAngolaBeninBotswanaBurkina FasoBurundiCentraal-Afrikaanse RepubliekComorenDemocratische Republiek CongoRepubliek CongoDjiboutiEgypteEquatoriaal GuineaEritreaEthiopiëGabonGambiaGhanaGuineaGuinea-BissauIvoorkustKaapverdiëKameroenKeniaLesothoLiberiaLibiëMadagaskarMalawiMaliMarokkoMauritaniëMauritiusMozambiqueNamibiëNigerNigeriaRwandaSão Tomé en PríncipeSenegalSeychellenSierra LeoneSomaliëSudanSwazilandTanzaniaTogoTsjaadTunesiëUgandaWestelijke SaharaZambiaZimbabweZuid-AfrikaZuid-Sudan