Galicia

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Galicia
Hoofdstad Santiago de Compostela
Oppervlakte 29.574 km²
Inwonertal 2.732.000
Lengte wegennet 12.000 km
Lengte snelwegennet 1.112[1] km

Galicia (Nederlands exoniem: Galicië) is een autonome gemeenschap (comunidad) in Spanje, gelegen in het noordwesten van het land. De hoofdstad is Santiago de Compostela, de grootste stad is Vigo. Galicia heeft 2.732.000 inwoners en een oppervlakte van 29.574 km².

Inleiding

De AC-550 bij Cee, met Cabo Fisterra op de achtergrond.

Galicia is gelegen in het noordwesten van Spanje aan de Atlantische Oceaan. De regio grenst in het zuiden aan Portugal, waarbij de grens deels gevormd wordt door de Río Minho, de grootste rivier van Galicia. De regio wordt door bergketens van de rest van Spanje gescheiden. Galicia bestaat uit vier provincies en meet maximaal 210 kilometer van noord naar zuid en 200 kilometer van west naar oost. Galicia omvat het westelijkste deel van Spanje, de Cabo Fisterra (Cabo Finisterre). De westkust van Galicia bestaat uit baaien die wat op fjorden lijken, ze worden een ría genoemd. Het kustgebied wordt doorgaans opgedeeld in de noordkust en de Rías Baixas ten zuiden van de Cabo Fisterra.

Grote delen van Galicia zijn dichtbebost, veel bossen bestaan uit plantages van eucalyptusbomen, bijna elke familie in Galicia bezit grond waar zij eucalyptus verbouwen en periodiek verkopen aan de industrie. De eucalyptusbomen maken de regio erg gevoelig voor bosbranden, er woeden in Galicia meer bosbranden dan in andere delen van Spanje ondanks het minder hete klimaat.

Het klimaat wordt sterk beïnvloed door de Atlantische Oceaan, de regio heeft het meest gematigde klimaat van Spanje met milde winters en warme, maar geen hete zomers. Bovendien valt er in de meeste delen van Galicia veel neerslag, zodat het landschap groen is. De zomers zijn echter duidelijk droger dan de rest van het jaar, zodat er in de zomer een Mediterraan klimaat heerst en de rest van het jaar een natter oceaanklimaat.

In Galicia wordt het Galicisch gesproken, een taal die aan het Portugees verwant is. Het Galicisch wordt door ongeveer de helft van de bevolking als moedertaal gesproken. Door massale emigratie van Galiciërs naar Zuid-Amerika in de 19e en begin 20e eeuw staan Spanjaarden in met name Argentinië en Uruguay bekend als Gallegos. In Buenos Aires en Montevideo wonen de meeste Galiciërs buiten Galicia zelf.

Anders dan veel andere gebieden groeit de bevolking van Galicia erg langzaam, tussen 1950 en 2012 met slechts 177.000 inwoners. Het platteland heeft een periode van leegloop gekend, met name in de provincies Ourense en Lugo. Het toerisme in Galicia is vooral gericht op Spanjaarden zelf, die het aangename klimaat in de zomer opzoeken. Voor buitenlanders is Galicia ver weg vergeleken met andere Spaanse regio's. Wel is de regio bekend om toerisme van pelgrims die naar Santiago de Compostela reizen, al dan niet via de Camino de Santiago.

A Coruña

De provincie A Coruña (Spaans: La Coruña) vormt het meest noordwestelijke deel van Galicia. De stad A Coruña is de op één na grootste stad van Galicia met circa 250.000 inwoners. Het is echter niet de hoofdstad van de provincie A Coruña, dat is de bekende toeristenstad Santiago de Compostela. Het landschap van de provincie bestaat hoofdzakelijk uit lage heuvels, met her en der wat hogere heuvels, die echter maar beperkt de 500 meter overschrijden. Het grensgebied met Lugo is wat hoger en ligt deels boven de 700 meter. De kustlijn is grillig, maar kent minder rías in vergelijking tot de provincie Pontevedra. Naast de steden A Coruña en Santiago de Compostela heeft de provincie enkele regionale stadjes, zoals Ferrol, Carballo en Betanzos.

Lugo

De provincie Lugo ligt ten oosten van A Coruña en kent een kustlijn in het noorden. Het grenst aan zowel Asturias als Castilla y León. De provincie Lugo is bergachtiger, met name in het oosten op de grens met Castilla y León waar enkele bergruggen hoger dan 1.800 meter zijn. Lugo heeft enkele stuwmeren en diepe rivierdalen. De hoofdstad Lugo telt circa 100.000 inwoners en is veruit de grootste plaats van de provincie. Andere plaatsen zijn een stuk kleiner. In het zuiden van de provincie liggen Monforte de Lemos en Chantada, in het noorden Foz, Ribadeo en Viveiro.

Ourense

Ourense is de enige provincie die geheel in het binnenland ligt. Het grenst in het zuiden aan Portugal en in het oosten aan Castilla y León. Met name het oosten van de provincie is bergachtig, hier is de 2.127 meter hoge Peña Trevinca gelegen, het hoogste punt van Galicia. De belangrijkste rivier is de Río Miño, waaraan de stad Ourense is gelegen. De stad Ourense (Spaans: Orense) telt ruim 100.000 inwoners en is de grootste stad in het binnenland van Galicia. Andere plaatsen zijn aanzienlijk kleiner, alleen Verín en O Carballiño zijn nog van enig belang. In het uiterste oosten van de provincie is veel mijnbouw.

Pontevedra

Pontevedra is de inwonerrijkste provincie van Galicia, hierin is de grootste stad van de regio gelegen, de havenstad Vigo. De gehele kustregio is dichtbevolkt met veel aan elkaar gegroeide dorpen. Vigo telt circa 300.000 inwoners, de stad Pontevedra telt circa 80.000 inwoners. Andere noemenswaardige plaatsen zijn de grensstad Tui, O Porriño, Ponteareas, Sanxenxo, en Vilagarcía de Arousa.

De kustlijn van de provincie Pontevedra is zeer grillig, de meeste rías zijn in dit gebied gelegen en verlopen 20 tot 30 kilometer landinwaarts, daarbij de kustregio in schiereilanden opdelend. Vanwege de schiereilanden is verkeer van en naar de kustplaatsen vaak tijdrovend. Het oosten van Pontevedra is bergachtig met toppen tot circa 1.000 meter. De Río Minho (Miño) vormt de grens met Portugal. Bijna alle vlakke kustgebieden zijn dichtbevolkt.

Wegennet

De Puente de Rande van de AP-9 bij Vigo.

Galicia is vanuit andere delen van Spanje bereikbaar via de A-6 uit Madrid, de A-8 uit Gijón en de A-52 vanuit Benavente. De belangrijkste snelweg voor verkeer binnen de regio is de AP-9, een tolweg langs de westkust, van Ferrol en A Coruña via Santiago de Compostela en Pontevedra naar Vigo. Van de zes grootste steden van Galicia zijn er vier aan de AP-9 gelegen. De AP-53/AG-53 vormt de tolweg van Santiago de Compostela naar Ourense, de grootste stad in het oosten van Galicia. De stad Lugo is aan de A-6 en A-54 gelegen.

In Galicia zijn een aantal tolwegen en andere snelwegen in het beheer van de autonome regio. In het noorden is dit de AG-55 vanaf La Coruña naar de westkust. Langs de westkust zijn verder de AG-11, AG-41 en AG-57. De A-55 vormt een vrij korte autovía tussen Vigo en de grens met Portugal bij Tui. De A-54 wordt ontwikkeld als oost-westverbinding van Santiago de Compostela naar Lugo. De AG-64 is een langere autovía in het noorden van Galicia, van Vilalba naar Ferrol. Rondom de stad A Coruña liggen een paar korte lokale snelwegen met de prefix "AC".

Wegen in Galicia


Estado de España:

A-6A-8AP-9A-52AP-53A-54A-55A-56A-59A-85

AC-10AC-11AC-12AC-14AC-15LU-11LU-12LU-21OU-11PO-10PO-11PO-12SC-11SC-20SC-21VG-10VG-20V-14

Vías de Alta Capacidad de Galicia:

AG-11AG-13AG-14AG-22AG-31AG-41AG-42AG-46AG-47AG-51AG-53AG-54AG-55AG-56AG-57AG-58AG-59AG-64

Vías / Corredores de Altas Prestacións de Galicia:

CG-1.3CG-1.5CG-2.1CG-2.2CG-2.3CG-4.1CG-4.2VG-1.2VG-1.3VG-1.4VG-1.5VG-1.6VG-1.7VG-1.8VG-2.1VG-3.1VG-4.1VG-4.2VG-4.3VG-4.4VG-4.5VG-4.6VG-4.7VG-4.8

Red Básica de Galicia:

AC-523AC-524AC-542AC-543AC-544AC-546AC-550AC-552AC-564AC-566AC-840AC-841AC-861AC-862AC-905AC-934

LU-530LU-533LU-540LU-541LU-546LU-861LU-862

OU-504OU-510OU-531OU-533OU-536OU-540OU-801

PO-510PO-531PO-532PO-533PO-534PO-548PO-549PO-550PO-551PO-552PO-840PO-841


Carreteras autonómicas

De AG-46 Autovía do Morrazo, een autovía autonómica.

Het wegennet in het beheer van de Xunta de Galicia heet ook wel het Rede Autonómica de Estradas de Galicia (RAEGA).[2] De manier waarop de wegen genummerd zijn en de ontwerpeisen van wegen is in Galicia afwijkend van de rest van Spanje. Anders dan in andere autonome regio's heeft Galicia geen autonome wegen met een nummer die door meerdere provincies lopen, behalve de autovías en autopistas die een Autoestrada Gallega heten, met de prefix 'AG'. De wegnummering van het Red Básica (basisnetwerk) in het beheer van de Xunta de Galicia is per provincie vastgesteld.

Er zijn de volgende wegklassen;

  • Vía de Alta Capacidade: autovías, autopistas en zogenoemde 'Corredores Gallegas' en 'Vías de Altas Prestacións'. Dit zijn autosnelwegen of autowegen (de voormalige vía rápida).
  • Primaria Básica: de belangrijkste autonome wegen.
  • Primaria Complementaria: de overige autonome wegen.
  • Secundaria: secundaire wegen in autonoom beheer.

De wegnummering is weinig indicatief van de belangrijkheid van de weg. Wegnummers van het Red Básica zijn altijd 3-cijferig, waarbij de serie 500 t/m 599 en 800 t/m 999 doorgaans behoren tot het Red Básica. Lagere wegnummers zijn vaak overige of secundaire wegen. Maar ook veel wegen behorend tot het Red Básica zijn kort, er zijn een groot aantal wegen behorend tot het Red Básica die minder dan 10 kilometer lang zijn. Dit is een afwijking ten opzichte van andere autonome gemeenschappen in Spanje.

De vías de alta capacidad zijn gevarieerd uitgebouwd en hebben een variabel belang binnen het wegennet. De autovías en autopistas hebben de prefix 'AG', dit zijn autosnelwegen met 2x2 rijstroken en ongelijkvloerse kruisingen. Maar Galicia heeft een vrij groot netwerk van enkelbaans autowegen, die een 'Corredor Gallego' of 'Vía de Altas Prestacións' worden genoemd. Ze variëren in lengte van enkele tot tientallen kilometers en komen zowel in de kustregio als het binnenland voor. Dit soort enkelbaans autowegen komen in Galicia veel vaker voor dan elders in Spanje. Ze hebben de prefix 'CG' of 'VG' met een decimaal wegnummer. De Corredores Gallegos zijn vaak routes van meer dan 10 kilometer, terwijl de Vías de Altas Prestacións vaak korter zijn, er is er maar één VG-route langer dan 10 kilometer. In de provincie Ourense zijn zowel geen CG als VG-routes aangelegd.

Geschiedenis

De AG-51 bij PLISAN.

Galicia wordt van oudsher gekenmerkt door een platteland met veel verspreide bebouwing, reizen over de weg duurde daarom lang in de regio, de wegen waren kronkelig en doorkruisten elk dorp. Voor 1990 had Galicia nauwelijks hoogwaardige wegen. De eerste prioriteit kreeg de noord-zuidroute langs de westkust, die bijna alle grote steden van Galicia met elkaar verbond; A Coruña, Santiago de Compostela, Pontevedra en Vigo. Deze tolweg, de AP-9, ging in de jaren '70 in aanbouw, in 1979 opende het eerste deel tussen A Coruña en Santiago voor het verkeer. Dit was tevens de eerste snelweg van Galicia. De rest van de tolweg is grotendeels tussen 1980 en 1992 opengesteld tot aan Vigo. Later is de tolweg verder verlengd tot Tui in 2003. Ook werd de aftakking naar Ferrol gebouwd, die ook in 2003 voltooid werd.

In de jaren '90 had de bouw van twee verbindingen prioriteit, de A-6 van Madrid naar A Coruña, en de A-52 van Benavente via Ourense naar Vigo. De A-6 opende grotendeels tussen 1995 en 1998 voor het verkeer, alhoewel de verbinding net over de grens bij Ponferrada lastig aan te leggen bleek, en pas in 2002 gereed kwam als één van de laatste delen van de radialen van Madrid die als autosnelweg was uitgevoerd. De A-52 is in hoog tempo opengesteld tussen 1996 en 1998.

In de jaren '90 zijn in Galicia betrekkelijk veel wegen van het type vía rápida aangelegd. Dit zijn enkelbaans wegen met tegenverkeer, maar die wel volledig ongelijkvloers zijn. De maximumsnelheid op deze wegen was doorgaans 100 km/h, vergelijkbaar met andere beter uitgebouwde, maar niet per sé ongelijkvloers uitgevoerde hoofdwegen in Spanje. Deze vías rápidas bleken gevaarlijk, er gebeurden veel dodelijke ongevallen. Na 2000 zijn veel van dit soort wegen verdubbeld naar een autovía. De vías rápidas zijn overal in Galicia aangelegd en hadden groene wegwijzers. In 2003 is deze wegklasse geschrapt, ze hebben de status van vías para automóviles gekregen.

De bereikbaarheid van Galicia vanuit het oosten was van oudsher slecht. De A-6 verloopt in zuidoostelijke richting en alleen het zuiden van Galicia werd via de A-52 goed ontsloten naar het oosten. De route langs de noordkust, de A-8, kwam pas tussen 2007 en 2014 gereed. Na 2000 is begonnen met de bouw van de AP-53 van Santiago de Compostela naar Ourense. Deze opende tussen 2002 en 2004 voor het verkeer, alhoewel het zuidelijkste deel tot Ourense als AG-53 is aangelegd.

Oorspronkelijk was er maar één autopista in het beheer van de autonome regio Galicia, de AG-55 tussen A Coruña en Carballo die in twee fases in 1993 en 1997 werd opengesteld, en als tolweg gefinancierd is. De bouw van autosnelwegen door de regio Galicia kwam in vergelijking met andere Spaanse regio's relatief laat op gang. De eerste was de AG-53 tussen Dozón en Ourense, dat in 2007 werd opengesteld. Tussen 2008 en 2016 zijn diverse korte autovías met een AG-nummer opengesteld voor het verkeer. Vaak zijn dit aftakkingen van de hoofdroutes tussen de grote steden, bijna elk schiereiland langs de westkust heeft inmiddels een autovía in het beheer van de Xunta de Galicia. De langste snelweg in regionaal beheer is de tussen 2003 en 2010 opengestelde AG-64 van Ferrol naar Vilalba.

Wegenplannen

Het wegenplan wordt in Galicia het Plan Director de Carreteras de Galicia genoemd. In 2008 werd het wegenplan voor de periode tot 2020 vastgesteld.[3] In 2023 begon de uitwerking van een nieuw wegenplan.[4]

Wegnummering

De AG-55 bij Arteixo.
De AC-14 in A Coruña.

Red de Carreteras del Estado

Galicia heeft een complexe wegnummering, zoals de meeste regio's in Spanje. Het nationale wegennet, het Red de Carreteras del Estado zijn autovías en autopistas met de prefix A-xx of AP-xx, evenals de meeste snelwegen met een prefix van de stad waarin ze zijn gelegen, zoals AC-xx, LU-xx, OU-xx, PO-xx en VG-xx. Deze moeten niet verward worden met de prefix die gebruikt wordt door de provincies, die soms overeen komen.

Rede Autonómica de Estradas de Galicia

De prefix 'AG' staat voor Autoestrada Gallega, alhoewel Autovía/Autopista Gallega ook gebruikt wordt. In de oorspronkelijk geplande wegnummering zouden deze wegen de prefix 'GA' krijgen.

De wegen in het beheer van de autonome regio Galicia (Rede Autonómica de Estradas de Galicia) zijn als volgt ingedeeld;

  • Red Primaria Básica: deze wegen vormen de belangrijkste autonome wegen die geen carretera nacional zijn. Ze zijn genummerd met een prefix van de provincie waarin ze lopen, maar zijn in het beheer van de Xunta de Galicia. Deze wegen hebben een driecijferig nummer met de prefix AC-xxx, LU-xxx, OU-xxx en PO-xxx. De primaire wegen die tot het basisnet behoren hebben een oranje wegnummerschild met zwarte cijfers.
  • Red Primaria Complementaria: deze wegen zijn in aanvulling op het basisnet en hebben dezelfde wegnummering, behalve dat de wegnummers hier een groen wegnummerschild hebben met witte cijfers.
  • Red Secundaria: dit zijn de secundaire autonome wegen met een geel wegnummerschild en zwarte cijfers, met dezelfde wegnummering als het basisnet.
  • Redes Provinciales: dit zijn de provinciale wegen, in het beheer van de diputación. Dit zijn viercijferige nummers. In A Coruña zijn ze genummerd als DP-xxxx (diputación provincial), in Lugo zijn ze genummerd als LU-P-xxxx (provincial), in Ourense zijn ze genummerd als OU-xxxx, en in Pontevedra zijn ze genummerd als EP-xxxx (estrada provincial) en PO-xxxx.

Vías rápidas

Daarnaast zijn er nog meer nummeringsmogelijkheden voor wat betreft de oude vías rápidas in autonoom beheer.

De vías rápidas waren oorspronkelijk genummerd met de prefix VRG (Vía Rápida Gallega) en CRG (Corredor Rápido Gallego), wat in 2003 is gewijzigd naar VG en CG. Deze wegen hebben een decimaal wegnummer, het eerste cijfer geeft het nummer van de provincie aan, de tweede het eigenlijke wegnummer.

De volgende nummers worden gebruikt;

  • 1: A Coruña
  • 2: Lugo
  • 3: Ourense
  • 4: Pontevedra.

De VG-1.4 betekent dat het een ongelijkvloerse autoweg is in de provincie A Coruña (1), met het nummer 4. Een ander voorbeeld is de CG-4.1, die gelegen is in de provincie Pontevedra (4) en het nummer 1.

Als deze wegen zijn omgebouwd tot autovía krijgen ze de prefix 'AG'. Wegen met de prefix 'AG' zijn dus altijd autosnelwegen.

Carreteras provinciales

In Galicia is een wat afwijkende situatie. De carreteras autonómicas van Galicia zijn genummerd per provincie, maar in beheer van de autonome regio. Daardoor is een aparte prefix nodig voor elke provincie, en de manier waarop dit is opgelost is in alle vier provincies afwijkend. A Coruña heeft simpelweg gekozen voor "DP" (Diputación Provincial), terwijl Lugo een serie met een "P" heeft gekozen, als uitbreiding van de autonome wegen. Dit komt elders in Spanje vrij veel voor. Ourense heeft een serie 4-cijferige nummers gebruikt, terwijl de autonome wegen 3-cijferige nummers gebruiken. De provincie Pontevedra heeft twee nummerseries, EP (Estrada Provincial) en PO (Pontevedra), waarbij PO net als in Ourense een 4-cijferige nummerserie gebruikt als uitbreiding van de 3-cijferige PO-XXX serie van de autonome wegen.

provincie wegnummerformat
A Coruña DP-xxxx
Lugo LU-P-xxxx
Ourense OU-xxxx
Pontevedra EP-xxxx, PO-xxxx

Tolwegen

In Galicia zijn een aantal tolwegen;

  • AP-9: A Coruña - Tui
  • AP-53: Santiago - Lalín
  • AG-55: A Coruña - Carballo
  • AG-57: Baiona - Vigo

Verkeersintensiteiten

Zoals vaak in Spanje zijn de meeste snelwegen in Galicia niet erg druk. De grootste drukte concentreert zich in A Coruña en in mindere mate Vigo. De drukste weg van Galicia is de AC-11 in A Coruña waar tot 127.000 voertuigen per dag rijden. Op heel veel snelwegen rijden echter minder dan 20.000 voertuigen per dag, en op nogal wat trajecten rijden minder dan 10.000 voertuigen per dag.

Referenties

Autonome regio's (comunidades) in Spanje

Andalucía · Aragón · Asturias · Cantabria · Castilla-La Mancha · Castilla y León · Catalunya · Extremadura · Galicia · Islas Baleares (Balearen) · Islas Canarias (Canarische Eilanden) · La Rioja · Madrid · Murcia · Navarra · País Vasco (Baskenland) · Valenciana