HaFraBa
Met HaFraBa wordt gedoeld op plannen die ontstonden in de jaren '20 van de twintigste eeuw voor een autosnelweg Hamburg-Frankfurt am Main-Basel, of op de in 1926 opgerichte vereniging die zich sterk maakte voor de aanleg van deze verbinding. De volledige naam van die vereniging was Verein zur Vorbereitung der Autostraße Hansestädte–Frankfurt–Basel.
Context
Met de opkomst van de automobiel in het eerste kwart van de twintigste eeuw ontstonden ook plannen voor de eerste wegen die uitsluitend bestemd zouden zijn voor auto's, aan te leggen náást het reguliere wegennet dat steden en dorpen met elkaar verbond en dat zou worden uitgebouwd door de overheid. Het ging dan ook om private initiatieven, waarvan de aanleg zou worden betaald uit tolheffing.
HaFraBa was vermoedelijk de bekendste van deze plannen: omvangrijk in het aantal kilometers en zeer gedetailleerd in de uiteindelijke uitwerking - dit laatste in tegenstelling tot bijvoorbeeld de grootse ideeën voor een snelweg van London naar Istanbul.[1] De vereniging werd opgericht op 6 november 1926 door Robert Otzen, die later het woord Autobahn voor het eerst zou gebruiken. Otzen was ook eerder betrokken geweest bij Stufa, de Studiengesellschaft für Automobilstraßenbau. De naam verwijst naar Ha voor de Hanzesteden (al werd de snelweg in eerste instantie vanaf Hamburg gepland), Fra voor Frankfurt am Main en Ba voor Basel. Vanaf Hamburg waren voor een verdere toekomst vertakkingen naar Lübeck en Bremen gepland, terwijl werd gedacht aan een verlenging vanaf Basel over de Alpen naar Genova.
In de jaren na oprichting werden deze plannen ook uiterst concreet uitgewerkt door de vereniging, die ook daadwerkelijk steun genoot in steden langs de route, zoals Kassel, Heidelberg, Mainz en Darmstadt.
Aanleg onder het nazi-regime en daarna
De Duitse overheid van rond 1930 beoordeelde de plannen voor deze snelweg niet positief. Hoewel het in deze jaren kwam tot de eerste wegen die alleen toegankelijk waren voor gemotoriseerd verkeer (in eerste instantie bekend als Nur-Autostrassen of Kraftfahrstrassen, later kwam de term Autobahn op), lagen deze eerder in verstedelijkte regio's waar zoveel verkeer was dat snel een scheiding van langzaamverkeer en snelverkeer noodzakelijk was. Ook de NSDAP, in die tijd nog oppositiepartij, zag de plannen niet zitten.
Toen Hitler in 1933 echter de macht greep, zag men snel de mogelijkheden van autosnelwegen in en zeker ook de mogelijkheid van propaganda. Onderdeel van die propaganda was echter dat de autosnelwegen moesten worden gepresenteerd als idee van de Führer zelf. Tegen deze achtergrond werden de plannen van de vereniging HaFraBa simpelweg toegeëigend door de controle over de vereniging over te nemen en deze te hernoemen in GEZUVOR („Gesellschaft zur Vorbereitung der Reichsautobahnen e. V.“). De HaFraBa is vervolgens meegenomen in het bredere plan van aanleg van de Reichsautobahnen, al was de route nog lang niet klaar toen door ontwikkelingen in de Tweede Wereldoorlog de bouw van autosnelwegen stil viel.
Pas rond 1963 lag er een volledige autosnelweg van Frankfurt naar Basel. De oorspronkelijke HaFraBa-plannen zijn hier echter voor een aanzienlijk gedeelte uitgevoerd, zij het met uitzonderingen. Het gedeelte door de Kasseler Berge, met vrij steile stukken A7, was bijvoorbeeld afkomstig van nazi-wegenbouwers die een spectaculaire weg wilden, terwijl de vereniging HaFraBa een westelijker route had uitgedacht.[2] Voor het overige verloopt de route van de HaFraBa hoofdzakelijk over de moderne A7 en A5, waarbij tussen Darmstadt en Heidelberg echter een route werd gevolgd die gebruik maakt van de huidige A67 en A656. In de Duitse Autobahnnummering van vóór 1974 had deze corridor nog wel één wegnummer, namelijk A10.[3], terwijl de route in deze periode ook nog het E-nummer E4 droeg.
Zie ook
Strassengeschichte.de | HaFraBa
Referenties
- ↑ Te kennen uit London to Singapore by Car | Straits Times 30 september 1935, pagina 5. In 1935 werd zelfs een conferentie georganiseerd waarin ook verlenging naar India aan de orde was.
- ↑ R. Vahrenkamp, Der Autobahnbau 1933 bis 1939 und das hessische Autobahnnetz, Zeitschrift des Vereins für hessische Geschichte (ZHG) 2004, pagina 259.
- ↑ Autobahnen-online.de