Hauptstrasse 13 (Zwitserland)

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
H13
Begin Klettgau (D)
Einde Cannobio (I)
Lengte 352 km
Route

Beringen

Schaffhausen

Feuerthalen

Neuparadies

Diessenhofen

Stein am Rhein

Steckborn

Kreuzlingen

Romanshorn

Arbon

Rorschach

Rheineck

St. Margrethen

Au

Widnau

Aldstätten

Oberriet

Sennwald

Buchs

Wartau

Sargans

Bad Ragaz

Landquart

Chur

Domat/Ems

Bonaduz

Rhäzüns

Thusis

Splügen

Passo del San Bernardino

San Bernandino

Mesocco

Cama

Arbedo-Castione

Bellinzona

Cugnasco

Gordola

Minusio

Locarno

Ascona

Brissago

SS34

De Hauptstrasse 13 of H13, in het Italiaans: Strada Principale 13 of P13, is een Hauptstrasse in Zwitserland. De weg vormt een noord-zuidverbinding vanaf de Duitse grens via Schaffhausen, St. Margrethen, Chur, Bellinzona en Locarno naar de Italiaanse grens. De weg is circa 352 kilometer lang.

Routebeschrijving

De H13 in Sargans.

Duitstalig Zwitserland

De Hauptstrasse 13 begint aan de grens met Duitsland, bij het Duitse plaatsje Klettgau. De weg loopt oostwaarts en komt al gauw in de buurt van Schaffhausen, waar men voor het eerst de parallelle H14 kruist. De weg door Schaffhausen kent deels 2x2 rijstroken en is een belangrijke oost-westroute door de stad. Met kruist de Rhein en verlaat de stad, waarna de weg naar het oosten loopt. Men kruist in Kreuzlingen zowel de H16 als de H1, die daar hun beginpunten hebben. De weg loopt hierna langs de zuidkant van de Bodensee naar St. Margrethen, waar de Hauptstrasse naar het zuiden afbuigt. De weg volgt hier dezelfde route als de A13 en de omgeving wordt snel bergachtiger. Bij Sargans begint een dubbelnummering met de H3 die tot Chur standhoudt. De weg loopt kort naar het westen maar gaat bij Bonaduz weer richting het zuiden. Het Rheindal versmalt bij Thusis, waarna de H13 door een dunbevolkt dal loopt. De weg stijgt in de tientallen kilometers die volgen van 700 meter naar 1.700 meter boven zeeniveau. Hierna begint de Passo del San Bernardino.

Italiaanstalig Zwitserland

Na de Passo del San Bernardino, die tot een hoogte van 2.065 meter reikt, volgt er een stevige afdaling. De weg leidt hier het dal van de rivier de Moësa in die richting het zuidwesten loopt. De weg kruist veel dorpjes en loopt steeds parallel aan de A13. Al gauw komt de weg aan in Bellinzona, waar de H2 wordt gekruist. Vanaf hier loopt de weg westwaarts over de Magadinovlakte en loopt deze wederom door veel dorpen. Na een tijdje komt men aan bij Locarno, waar de weg door het centrum van de stad loopt. Aan de oostkant van de stad eindigt de Mappo-Morettinatunnel op de H13. Het laatste deel van de weg voert langs de bochtige oevers van de Lago Maggiore, waar zich na een paar kilometer de grenspost met Italië bevindt.

Geschiedenis

Tussen St. Margrethen en Bellinzona heeft Hauptstrasse 13 geen doorgaande functie meer omdat deze door de A13 is overgenomen. De overige delen zijn iets belangrijker maar worden hoofdzakelijk gebruikt door regionaal verkeer.

Vroege wegenbouw

In 1758 werd de brug over de Rhein in Schaffhausen opgeleverd. De weg ten westen van Schaffhausen werd vanaf 1652 een belangrijke postkoetsroute tussen Basel en Schaffhausen. Wanneer het stuk weg ten westen van Schaffhausen in gebruik is genomen, is helaas niet bekend.[1]

In 1803 kwam er voor het kanton Thurgau voor het eerst een verkeerswegenplan. Het kanton was net zelfstandig geworden, nadat het jaren een gemeenschappelijk kanton was geweest. Door het verkeersplan mochten er in korte tijd veel worden wegen aangelegd. Hierdoor is vermoedelijk de weg tussen Rorschach en St. Margrethen aangelegd. De weg tussen Schaffhausen en Steim am Rhein is van voor die tijd en stamt uit 18e eeuw.[2]

Graubünden

De H13 door de Viamala.

De Viamala of Via Mala (slechte weg) is een kloof van de Hinterrhein ten zuiden van Thusis. Op de route door het Rheintal is dit het eerste serieuze obstakel voor het transport. In de kloof werden vanaf de 18e eeuw modernere wegen aangelegd, door de bouw van bruggen. Tussen 1818 en 1823 is een modernere verharde weg door de Viamala aangelegd. In 1836 is de weg deels herbouwd na een overstroming. Dit is de hedendaagse route van de H13. In 1967 opende de moderne Autostrasse door de Viamala, dat enkele tunnels en een grote boogbrug over de kloof vereiste.

De Roflaschlucht is een tweede kloof van de Hinterrhein, ongeveer 12 kilometer ten zuiden van de Viamala. Deze weg is tussen 1818 en 1823 aangelegd als onderdeel van de San Bernardino-route door Graubünden. Deze weg werd later uitgebouwd tot de hedendaagse H13. De moderne Autostrasse A13 is hier met tunnels en viaducten op een iets hoger gelegen niveau aangelegd en opende op 24 november 1970 tussen Andeer en Sufers. Op dit traject overwint de A13 400 meter hoogteverschil.

De San Bernardinopass is een historisch eenvoudige pasroute, die zeker in de zomerperiode goed begaanbaar was voor ruiters. Deze werd reeds in de Romeinse tijd benut. Omstreeks 1770 werd de eerste weg over de pasroute aangelegd, die geschikt was voor paard en wagen. Tussen 1818 en 1823 is de wegverbinding over de San Bernardino uitgebouwd tot een verharde weg. De moderne H13 volgt deze historische route vrij getrouw. Kenmerkend aan de route is het grote aantal haarspeldbochten, zowel aan de noord- als zuidzijde. Aan de zuidkant kent de pasroute een nog groter hoogteverschil.

Latere aanpassingen

De A13 heeft de doorgaande functie van de H13 voor het grootste deel overgenomen. De snelweg had eerst grotendeels 1x2 rijstroken maar in de loop der jaren zijn veel stukken verbreed. Het eerste deel dat werd vervangen door de A13 was het tracé tussen Susfen en de San Bernardinopass in 1959. In de jaren erna werd de H13 tussen Chur en St. Margrethen grotendeels ontdaan van zijn doorgaande functie. In 1967 werd ook voor de San Bernardinopass een alternatief geboden, omdat de San Bernardinotunnel opende. Tot de jaren '80 van de 20e eeuw zijn steeds meer stukken autostrasse aangelegd en in 1986 was de gehele A13 compleet. Ten slotte is in 1996 de Mappo-Morettinatunnel geopend die de Hauptstrasse door het centrum van Locarno ontdeed van zijn doorgaande functie.

Tussen 2011 en 2019 is de 1138 meter lange Galgenbucktunnel in het westen van Schaffhausen aangelegd. Deze is op 4 december 2019 geopend.[3]

Verkeersdrukte

Over het algemeen is de Hauptstrasse 13 rustig te noemen, maar het kan op drukke dagen in het hoogseizoen nog wel eens vastlopen op de H13 ten zuidwesten van Locarno. Er is hier geen goed alternatief voorhanden en daarnaast loopt de weg door en naar een toeristisch gebied, waardoor de capaciteit op drukke dagen tekortschiet.

Referenties

Hauptstrassen in Zwitserland