Helsinki

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Helsinki (Zweeds: Helsingfors) is de hoofdstad en grootste stad van Finland. De stad telt 642.000 inwoners en heeft een stedelijk gebied van 1.232.000 inwoners.

Inleiding

Helsinki ligt in het zuiden van Finland aan de Finse Golf, op ruim 80 kilometer ten noorden van de hoofdstad van Estland, Tallinn. De stad ligt in de regio Uusimaa. De stad Helsinki is gelegen aan de kust, met het centrum op een schiereiland. Talloze baaien, schiereilanden en meren zijn gelegen in het stedelijk gebied van Helsinki. Het stedelijk gebied is niet aaneengesloten, maar nogal versnipperd door bosgebieden, riviertjes, meren en onbebouwd gebied. De bevolkingsdichtheid van Helsinki is daarom vrij laag. De belangrijkste voorsteden zijn Vantaa (222.000 inw.) en Espoo (277.000 inw.).

Wegennet

Het hoofdwegennet van Helsinki.

Helsinki heeft een klassiek radiaal wegennet, met hoofdwegen en autosnelwegen die in alle richtingen uitstralen, gecombineerd met een serie ringwegen. Vier nationale routes (valtatiet) beginnen in Helsinki en zijn alle vier uitgebouwd als een moottoritie (snelweg), namelijk de Valtatie 1 naar Turku in het westen, de Valtatie 3 naar Tampere in het noorden, de Valtatie 4 naar Lahti in het noordoosten en de Valtatie 7 naar Kotka in het oosten. Daarnaast zijn drie secundaire hoofdwegen (kantatiet) ook uitgebouwd als snelweg, de Kantatie 45 naar Vantaa en de luchthaven, de Kantatie 50 (Kehä III / Ring 3) als buitenste ringsnelweg en de Kantatie 51 in het westen van de stad.

Helsinki heeft drie ringwegen, die een Kehä worden genoemd en met romeinse letters genummerd zijn. De Kehä I is de binnenring en de drukste weg van Finland, maar is formeel geen snelweg. De Kehä II had de tweede ring moeten vormen, maar alleen een klein stuk in het westen van Helsinki is aangelegd. De Kehä III is de buitenring en de enige doorgaande snelweg rond Helsinki. Helsinki heeft geen centrumring als snelweg, 5 snelwegen eindigen net buiten het centrum op het onderliggend wegennet. Diverse secundaire wegen met een 3-cijferig nummer (Seututie) vullen het regionale wegennet aan.

Geschiedenis

Helsinki was in de jaren '50 een vrij kleine stad met 400.000 inwoners. De voorsteden Espoo en Vantaa waren nog kleine plaatsjes. De eerste snelweg van Finland opende in 1956 tussen Helsinki en Espoo, dit was de valtatie 1, alhoewel de snelwegstatus pas in 1962 werd toegekend. In 1963 opende de kantatie 51 parallel daar aan, ten zuiden van de valtatie 1, ook tussen Helsinki en Espoo. Vanaf de jaren '60 begonnen de voorsteden Vantaa en Espoo sterk te groeien, waardoor een plan werd opgezet in de jaren '60 voor het snelwegennet zoals dat in het jaar 2000 voorzien werd.

Snelwegenplan 1960

Het geplande snelwegennet van Helsinki in de jaren '60 voor het jaar 2000. Dikke rode lijnen zijn geplande autosnelwegen, dunne rode lijnen zijn geplande expresswegen.

In het snelwegenplan werd onderscheid gemaakt naar autosnelwegen (moottoritie) en expresswegen (moottorikatu). Er was een gridnetwerk voorzien, in plaats van het huidige radiale netwerk. Er waren 7 snelwegen voorzien die vanaf Helsinki naar andere steden zouden lopen. Met uitzondering van de zuidelijkste snelweg naar het oosten (langs de huidige suetutie 170) zijn deze snelwegen allemaal min of meer gebouwd. Een uitzondering was het centrum, waar alle geplande snelwegen niet gebouwd zijn. De radiale snelwegen moesten rond het centrum samenkomen, en een ringweg vormend. Deze snelwegen werden langs de buitenzijde van het centrum gepland, over de randen van het schiereiland.

In aanvulling op de snelwegen werden ook expresswegen gepland. Dwars door het centrum werd een oost-west, en noord-zuidexpressweg gepland, waarbij de noord-zuidroute noordwaarts zou lopen naar de luchthaven. Uit deze expressweg en de geplande parallelle autosnelweg is later de kantatie 45 als compromis ontstaan. Het geplande ringwegennet was meer een gridpatroon dan radiaal van karakter. Er werden twee noord-zuid expresswegen in het westen van Helsinki voorzien, evenals twee noord-zuidroutes ten oosten van het centrum. Deze routes zijn niet gebouwd, met uitzondering van de westelijkste noord-zuidexpressweg, die later het snelwegdeel van de Kehä II is geworden. Daarnaast werd er een oost-westroute ten noorden van de stad gepland, waaruit later de Kehä III uit ontstaan is. In totaal waren 5 oost-westroutes ten noorden van het centrum gepland, waarvan 2 snelwegen en 3 expresswegen.

De veranderende realiteit in de jaren '70 en '80 zorgden ervoor dat de meeste snelwegen niet aangelegd werden, of dat twee routes werden samengesmolten tot één route. Het centrumplan is in zijn geheel niet doorgegaan. Dit kwam deels doordat in de jaren '60 voorzien werd dat het overgrote deel van de werkgelegenheid in het centrum zou blijven, terwijl vanaf de jaren '70 dispersie de boventoon voerde. In veel Europese steden is maar 10 tot 20% van de werkgelegenheid in een stedelijk gebied in en rond het centrum te vinden. Hierdoor werden de meeste geplande snelwegen overbodig. Grote verkeersaantrekkende voorzieningen, zoals kantorenparken en grote winkelcentra, zijn voornamelijk rond de ringwegen gebouwd.

Aanleg van het snelwegennet

Vanaf midden jaren '60 werd begonnen om het prille snelwegennet uit te breiden. In 1967 opende de dubbelnummering van de valtatie 4 en valtatie 7 ten noordoosten van het centrum, en tegelijkertijd opende een langer stuk van de kantatie 45 naar de luchthaven. In 1972 en 1973 werden de grootste delen van de valtatiet 4 & 7 ten noorden en oosten van Helsinki geopend, waarmee een vrij groot deel van het snelwegennet al vorm kreeg. In de tweede helft van de jaren '70 werd de valtatie 3 omgebouwd tot snelweg tot aan de rand van de agglomeratie. In de jaren '70 en begin jaren '80 werd de Kehä III verdubbeld van een 1x2-weg naar een 2x2-weg.

De aanleg van het snelwegennet viel al vrij snel stil in Helsinki, vanaf eind jaren '70 waren er nog slechts een paar kleinere projecten. In 1980 kwam de Kehä I gereed. Vanaf 2000 werd het wegennet van Helsinki verder verbeterd, met name doordat de Kehä III verder ongelijkvloers werd gemaakt. Kenmerkend aan de ringwegen 1 & 3 is dat ze nog lang gelijkvloerse kruispunten met verkeerslichten hadden, en dat veel aansluitingen nogal substandaard waren.

Toekomst

Het is niet meer gepland om het originele jaren '60-plan uit te voeren. Ook zijn geen nieuwe snelwegen meer gepland, de meeste aanpassingen zijn cosmetisch, zoals het optimaliseren van de ringwegen.

Verkeersintensiteiten

In 2009 lag het drukste punt op de Kehä I tussen de valtatie 3 en kantatie 45 met 87.000 voertuigen per etmaal. Het grootste deel van de noordring telt echter 50.000 tot 60.000 voertuigen. De westring is met 35.000 voertuigen wat rustiger. De Kehä II telt maximaal 48.000 voertuigen en de Kehä III telt maximaal 68.000 voertuigen, alhoewel het grootste deel tussen 35.000 en 55.000 voertuigen telt.

Van de radiale snelwegen is de Kantatie 51 met 67.000 voertuigen ten westen van het centrum. Daarna volgt de kantatie 45 met maximaal 64.000 voertuigen. De snelwegen die naar het centrum leiden zijn niet erg druk, wat komt omdat het verkeer evenwichtig over een groot aantal invalswegen verdeeld wordt. Er zijn 7 invalswegen, waarvan er geen meer dan 40.000 voertuigen telt.

Referenties